Obama 40

Nu verkrijgbaar bij uw locale dealer voor 29 euro en 99 cent.

Tijdens het gesprek van vanochtend op dat zonnige terras over Obama zei de enige vrouw in het gezelschap tegen me: 'Geloof je niet in de Vooruitgang? Wat een buitengewoon somber wereldbeeld heb jij dan. Wat afschuwelijk,' en ze keek me aan zoals een moeder naar een foto van haar verloren zoon kijkt. Het simpele Vooruitgangsgeloof is eigenlijk nog het enige van waarde dat de westerse blanke middenklasse bezit. En dat geloof is een grove, ernstig vervormde manifestatie van het verlangen naar harmonie, rust, liefde. Ik reageerde als volgt: 'Ik geloof niet in de Vooruitgang zolang die beperkt blijft bij een materiele vooruitgang, er is geen sprake van morele of intellectuele vooruitgang wanneer de mens niet langer meer elkaar met een knots maar met een kernwapen te lijf gaat. Integendeel, gezien het effect van een kernwapen is een knots van een moreel veel hogere orde. Ik denk dat alleen een mentale vooruitgang een werkelijke vooruitgang betekent.' Het gezelschap zweeg tot mijn Friese vriend weer met het voorbeeld van zijn vader aankwam die landarbeider was geweest en een zoon had die kon studeren. Maar omdat dit het onderwerp niet was van het gesprek ging ik er verder niet op in. Wat me opviel was het gebrek aan intellectuele vaardigheden, het onvermogen van mijn oude vrienden om buiten de strak omlijnde kaders te denken, ik merkte hoe gevangen ze zaten in cliche's, hoe manicheïstisch hun wereldbeeld is, waarbij wij westerlingen natuurlijke de goede partij zijn, hoe conservatief ze zich gedroegen, hoe weinig het leven ze nog liet spelen.

Gisteren schreef Henk Hofland, wiens geest en ledematen nog steeds uiterst soepel zijn, zoals ik op gezette tijden kan constateren, in de NRC naar aanleiding van een Amerikaanse studie het volgende: 'Het is heel moeilijk, de fundamentale opvattingen van iemand na zijn vijftiende nog te veranderen. Ben je in een liberal gezin opgevoed, dan blijf je waarschijnlijk liberal tot je laatste snik. (Liberal is in Amerika een vorm van links die bij een grote meerderheid bij voorbaat verdacht is). Voor conservatief en reactionair geldt mutatis mutandis hetzelfde. Mij lijkt het plausibel. Radicale politieke bekeringen zijn betrekkelijk zeldzaam. Veel waarschijnlijker is het dat de kinderen die na hun vijftiende in grote trekken gevormd zijn, daarna op zoek gaan naar alles waarin ze bevestiging van hun gelijk vinden.'

Misschien is dit wel de verklaring. Wat mij is opgevallen is dat veel mensen die in de jaren zestig modieus links waren, midden jaren zeventig steeds behoudender werden, en dat hun opvattingen begonnen te lijken op de ideologische praatjes van hun ouders.