Vervreemding

De psychiater Frank van Ree gaf me eens een voorbeeld van hoe snel vervreemding kan toeslaan. Jaren geleden woonde hij enige tijd in India, in een buurt waar elke ochtend een man geparkeerd werd. De man had geen armen en benen, voor zich had hij een bakje waar de passanten geld in konden gooien. 's Avonds werd de man weer op zijn karretje naar huis gereden. De eerste keer dat Van Ree de romp met het hoofd zag was hij diep getroffen door het leed van deze sterveling. Maar na enkele maanden merkte hij op een dag tot zijn schrik dat hij de bedelaar als wegwijzer had gebruikt. Tegen een collega die hem wilde opzoeken, had hij uitlegd dat dat zijn huis de tweede straat naar rechts was zodra de romp was gepasseerd, en die kon je echt niet missen. Iets soortgelijks heb ik met deze man, die tegenover het Paleis op de Dam naast de Nieuwe Kerk staat. Ik heb zijn vader nog gezien, op dezelfde plaats, met een hoed schuin op het hoofd, en een viool onder zijn dikke kin. De man moet doof of hardhorend zijn geweest want uit die viool kwamen alleen krijsende geluiden. Jarenlang stond hij daar op dezelfde plaats waar nu zijn zoon staat, in weer en wind. Enige tijd stond zijn blinde zoon bij hem, maar de vader is er niet meer. Zijn zoon had een tijdje een soort electrisch buikorgeltje in een katoenen tas. Vaak waren de batterijen bijna op en kwam er een jankend geluid uit. Ook hij is kennelijk hardhorend of misschien doof. Duizenden keren per dag rammelt hij met zijn centenbak, altijd in hetzelfde ritme. Als iemand er enkele munten in stopt, zegt hij iets onduidelijks. Nooit heb ik hem of zijn vader met iemand zien praten. Hoewel ik de zoon wel geld geef, heb ik hem nooit aangesproken. Ik weet dat hij bestaat en toch vergeet ik hem net zo snel als de krant van vandaag. Waar denkt deze man aan als hij uur na uur op die plaats staat? Droomt hij van iets? Is hij gelukkig of is hij diepdroevig of iets daar tussenin? In welke beelden droomt een blinde? In welke geluiden droomt een dove?