Kritische burgers zijn een noodzakelijke tegenmacht

 

Commentaar

Kritische burgers die zich mengen in het debat zijn een noodzakelijke tegenmacht

3 augustus 2021

De burger laat steeds vaker zijn tanden zien. Weg met de overheid en haar rapporten, is het devies. We zoeken zelf wel uit hoe groot de milieuschade is van een fabriek, of van landbouwgif, of waarom nóg een vliegveld ongewenst is. Tegenactie is natuurlijk prima, maar uiteindelijk is er toch één die beslist: de overheid.

Dat omwonenden het woord van de overheid niet voor zoete koek slikken, is niet nieuw. Vroeger kwamen deze geluiden vooral aan bod via politieke partijen, vakbonden of lokale actiegroepen. Tegenwoordig vormen burgers hun eigen collectief om gaten te schieten in rapporten en beleidskeuzes. Samen worden studies doorgespit en onderzoeken over gedaan. Uiteraard dit keer wél met de ‘goede’ vraagstelling. En iedere zoektocht naar tegenargumenten levert altijd wel een tegenexpert op. Met dank aan internet.

Het is prima dat de burger zich met eigen studies wapent en zijn belangen verdedigt. Interessant ook, hoe een organisatie als KWF burgers in de strijd tegen Tata Steel gaat bijstaan. Deze ontwikkeling past bij een moderne, weerbare democratische samenleving, waarin rijk, provincies en gemeenten ook continu blootstaan aan het nodige lobbygeweld, vooral vanuit het bedrijfsleven.

Belangrijke tegenvragen

Het perspectief van de omwonende die zich zorgen maakt over de natuur of zijn gezondheid wordt daarbij gemakkelijk over het hoofd gezien. Belangrijke tegenvragen blijven dan uit, terwijl die juist lacunes in de besluitvorming kunnen blootleggen en nieuwe, terechte vragen kunnen oproepen.

Bestuurders die deze ontwikkeling serieus nemen en de bezorgde burgers voor zich weten te winnen, werken effectief aan een breed draagvlak en geloofwaardigheid van het openbaar bestuur en zijn instituties. Bij ieder besluit zijn er immers wel tegenvragen te stellen. Waarom bijvoorbeeld is er zo weinig bekend over het stapeleffect van landbouwgif? Is het dan wel verantwoord om bollenboeren met hun spuitinstallaties hun gang te laten gaan? Of: klopt die controle en handhaving van milieuvergunning van Tata Steel wel? En welke economische krachten spelen precies een rol bij de aanleg van vliegveld Lelystad?

Maar bestuurders moeten ook belangen wegen. Voor effectief bestuur is eindeloos traineren ook ongewenst. Vraag is ook of het altijd zal lukken de uiteenlopende belangen evenveel aan bod te laten komen. Soms lopen die belangen gewoon te ver uiteen, dan moeten knopen worden doorgehakt. Een vliegveld dat geen overlast geeft, is onmogelijk. En een staalfabriek zomaar sluiten, is politiek en economisch lastig. Maar toezicht en strikte handhaving van milieuvergunningen, dat is toch wel het minste. Als de boze burgers van de IJmond dat weten te bereiken, is al een wereld gewonnen.

Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.

https://www.trouw.nl/opinie/kritische-burgers-die-zich-mengen-in-het-debat-zijn-een-noodzakelijke-tegenmacht~bde41161/?utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=twitter