Bijensterfte
Onderzoek bevestigt vermoeden: vooral de stapeling van meerdere landbouwgiffen nekt de bijen in ons land
Een cocktail van meerdere insecticiden in de landbouw is vaak schadelijker dan gedacht. Dat schrijven Engelse biologen in Nature.
De bijensterfte verergert door onderschatting van het gebruik van meerdere gewasbeschermingsmiddelen tegelijk, concluderen Britse biologen op basis van een groot dataonderzoek.
Minder bijen betekent minder bestuiving, en dat is nadelig voor de gezondheid van de mens en het ecosysteem, schrijven zij woensdag in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
‘Gifstoffen reageren op elkaar’
In de wereld van bijenbeschermers leeft al langer het vermoeden dat er een stapeleffect van bestrijdingsmiddelen bestaat. Onderzoeker en bijenkenner Linde Slikboer van insectenkenniscentrum EIS is daarom ook kritisch over de huidige toelating van bestrijdingsmiddelen tot de markt. “Daarbij wordt voorafgaand in een onderzoek telkens gekeken naar het effect van één bestrijdingsmiddel in één toepassing. Terwijl al eerder is gebleken dat gifstoffen op elkaar reageren.”
De Engelse biologen waarschuwen dat de huidige regelgeving voor het gebruik van landbouwgif de bijen niet beschermt. Ze doen aanbevelingen om dat te veranderen. Voordat een nieuw bestrijdingsmiddel op de markt komt, moeten de effecten beter worden gemonitord. Ook het effect van bestrijdingsmiddelen in combinatie met een bijenziekte of -parasiet moet duidelijk worden. Om bijen beter te kunnen beschermen, moet er ook meer voedsel komen. Meer bloemen dus, door bloeiende akkerranden en maatregelen om verdroging tegen te gaan.
Alleen in Nederland al 360 wilde soorten
De biologen vonden in 90 verschillende (veld)onderzoeken 356 gevallen waarin was gekeken naar een combinatie van bestrijdingsmiddelen, parasieten of verstoring van de voedselvoorziening. Vaak zagen ze ook dat meerdere gifstoffen waren gebruikt, wat resulteerde in hogere bijensterfte.
De bijen blijken, bij gebruik van bestrijdingsmiddelen, niet extra te sterven als ze ziek zijn of een parasiet bij zich hebben. Daaraan zijn ze gewend. Toch pleiten de Britten voor nader onderzoek, naar bijvoorbeeld het verlies aan stuifmeel en misvorming van vleugels als gevolg van een virus. Het meest dodelijk, zo blijkt uit de onderzoeksdata, is het grootschalige en overvloedige gebruik van twee soorten landdbouwgiffen: azole schimmelbestrijders en pyrethroïden.
Toevallig nam het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) vorige week een maatregel tegen het stapelen van gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. Voor vier stoffen die te veel in het oppervlaktewater worden aangetroffen gaat het Ctgb nadrukkelijk waarschuwen: stapeling daarvan mag niet. “Dat wil zeggen dat je niet eerst de toegestane hoeveelheid van het ene merk gebruikt en daarna het andere merk met dezelfde stof”, legt woordvoeder Hans van Boven uit. Zo'n verbod maakt het mogelijk op te treden tegen boeren die nu nog wel het ene middel na het andere gebruiken. De restrictie komt op verpakkingen te staan. Eigenlijk moet het tegengaan van stapeling van landbouwgif Europees worden aangepakt, vindt het Ctgb.
Sonne Copijn, imker en oprichter van de Bee Foundation die bijenoases propageert en ‘bijles’ geeft, noemt het ‘gaaf’ dat de Engelse onderzoekers in Nature opnieuw aandacht vragen voor “de gifcoctail waarin bijen leven”. Wel waarschuwt ze dat de meeste onderzoeken zijn gericht op gehouden honingbijen, terwijl er alleen in Nederland 360 wilde soorten zijn.
Dat geldt ook voor het Europese bijenrichtsnoer, waarin de ministers van de EU-landen criteria voor de toelating van landbouwgif formuleren en waarover ze het door onderling geruzie maar niet eens kunnen worden. “Je moet eigenlijk ook kijken naar hommels en andere solitaire bijen”, zegt Copijn. “Maar dit is een heel welkom onderzoek. Het is noodzakelijk dat de politiek erop reageert en dat we beginnen met het uitfaseren van landbouwgif, dat funest is voor insecten en het bodemleven.”
Lees ook:
Niet alleen de honingbij, álle bestuivers hebben bescherming nodig
Negen milieuorganisaties en zeven hoogleraren doen een beroep op minister Schouten om dinsdag in Brussel aan te dringen op betere bescherming van wilde bijen en hommels.
Henk Tennekes (1950-2020) streed tegen het gemaksgif
Toxicoloog Henk Tennekes, die vorige week overleed, kreeg internationale erkenning voor de ontdekking dat het gebruik van landbouwgif desastreus uitpakt voor bijen. Zijn onderzoek ging nog veel verder. Het hele ecosysteem en ook de gezondheid van de mens staat op het spel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten