Hendrikus Colijn weer zonder oorlogsverleden op straatnaambord
Een straatnaambord over het oorlogsverleden van Hendrikus Colijn is weer verwijderd. Een kwestie van voortschrijdend inzicht, stelt het bestuur van Nieuw-West.
Even geruisloos als het was verschenen, is het ook weer verdwenen: het naambord van de Dr. H. Colijnstraat in Geuzenveld. Op het onlangs verwijderde bord werd Hendrikus Colijn niet alleen omschreven als politicus en staatsman, maar ook als deelnemer aan gewelddadige militaire expedities in voormalig Nederlands-Indië.
Een kwestie van voortschrijdend inzicht, schrijft het dagelijks bestuur van Nieuw-West in een brief aan de stadsdeelcommissie. De kwestie was aangekaart door een bewoner van het stadsdeel, die zich ergerde aan de selectieve verontwaardiging. Colijn is de enige naamgever in het stadsdeel met een dergelijke bijsluiter.
In de brief geeft het stadsdeel voor het eerst ook openheid van zaken over hoe het initiatief tot stand is gekomen. Dat begon in 2012 met een brief van een niet nader genoemde schrijver-journalist die reageerde op de vijftien jaar eerder verschenen biografie van Colijn, geschreven door historicus Herman Langeveld.
De schrijver-journalist blijkt Stan van Houcke te zijn, voorheen actief bij de VPRO en Radio Stad. De binnenstadbewoner diende indertijd een voorstel in om een paar regels toe te voegen over het oorlogsverleden van Colijn, die eind negentiende eeuw als officier had gediend in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger.
‘Gewelddadige optreden’
Met name een in de biografie afgedrukte brief van de jonge officier aan zijn echtgenote had veel stof doen opwaaien. In de brief schreef Colijn hoe hij negen vrouwen en drie kinderen had laten doden. ‘Het was onaangenaam werk, maar ’t kon niet anders. (…) De soldaten regen ze met genot aan hun bajonetten.’
Het stadsdeelbestuur nam na rijp beraad het voorstel van Van Houcke over, zij het in aangepaste vorm. De omschrijving oorlogsmisdadiger was te gortig. Dat werd: ‘Wordt bekritiseerd vanwege zijn gewelddadig optreden als officier tijdens de Atjeh-oorlog en de Lombok-expedie waarbij veel burgerslachtoffers vielen.’
De bordjes werden verhangen zonder voor grote beroering te zorgen. Dat veranderde begin dit jaar, toen GeenStijl- en Telegraaf-columnist Rob Hoogland tegelijkertijd lucht kregen van de zaak. Zij lieten in hun stukken de knuppel dansen op de rug van GroenLinks dat in hun ogen weer eens bewees er een sport van te maken vaderlandse helden van hun voetstuk te duwen.
Dat was enigszins voorbarig, want in werkelijkheid was het PvdA-bestuurder Els Verdonk die in Nieuw-West de nieuwe aanduiding van Colijn voor haar rekening had genomen. ‘Het opschrift is opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de toenmalige portefeuillehouder,’ benadrukte ook het huidige bestuur in de brief.
Over het voortschrijdend inzicht worden door het stadsdeel helaas geen nadere mededelingen gedaan. Het zorgde er immers eerst voor dat het oorlogsverleden van Colijn op diens straatnaambord kwam, en enkele jaren later dat het weer verdwijnt. Het bestuur wijst erop dat de verantwoordelijkheid voor de onderborden tegenwoordig op de Stopera ligt.
Strategisch
Wellicht speelt daarbij ook nog een strategisch belang. Burgemeester Femke Halsema heeft zich het afgelopen jaar persoonlijk ontfermd over een hele serie inclusieve straatnamen op IJburg, een poging om het verzet tegen de Nederlandse kolonisator een plek te geven in de Amsterdamse stratengids.
Die materie is gevoelig genoeg en kan prima zonder post-koloniaal containerbrandje in een van de stadsdelen. In de brief schrijft het bestuur van Nieuw-West dan ook niet te verwachten dat er nog veel nieuwe onderborden zullen verschijnen, ook vanwege de kosten die verbonden zijn aan het maken van nieuwe borden.
Ook in de Colijnstraat in Geuzenveld is de rust teruggekeerd. De naamgever is nu, tot nader order, weer gewoon de opvolger van Abraham Kuyper als leider van de Anti Revolutionaire Partij (ARP) en een minister-president die een reputatie verwierf als bezuinigingsminister, net als bij de oplevering van de straat in 1955.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten