OPINIE SOCIALE MEDIA
Regulering van de informatiestroom op sociale media is censuur
Regulering van de informatiestroom op sociale media is censuur – en dus verontrustend, waarschuwt politicoloog en historicus Coen de Jong.
advertentie
Een verontrustende trend van blokkades op sociale media kondigt zich aan. Facebook, YouTube en Apple hebben begin augustus accounts van de Amerikaanse fantast Alex Jones – van Infowars.com – in de ban gedaan. Een bescheiden succesje voor politici die sinds de verkiezing van Donald Trump in 2016 van Mark Zuckerberg eisen dat hij Facebook opschoont.
Want Jones is berucht en gehaat wegens zijn ontkenning van de schietpartij op basisschool Sandy Hook én fan van Trump. Maar dorpsgekken verbannen omdat overheden zich druk maken over Russische beïnvloeding van verkiezingen is een gevaarlijk precedent, zoals Matt Taibbi op 2 augustus in Rolling Stone schrijft.
Monopolisten Facebook en Google
De haaienkaken van de censuur openen zich. Want op basis van welke criteria gaan socialemediabedrijven accounts blokkeren? Facebook en Apple noemden als reden dat Alex Jones de gebruikersvoorwaarden had overtreden wegens ‘haatzaaien’ en ‘het gebruik van mensonterende taal over moslims en immigranten’. Termen die multi-interpretabel zijn en een politieke lading hebben. Want nare dingen over moslims en immigranten zeggen, dat doen toch de populisten – al dan niet aangestuurd door Moskou? Gebruikersvoorwaarden van private platforms zijn daarmee verheven tot een politiek instrument. Muziek in de oren van machthebbers en overheden.
Oplettendheid is geboden nu de Europese Unie met voorstellen komt om socialemediabedrijven zelf de verspreiding van desinformatie te laten tegengaan. De EU benadrukt dat zelfregulering snel gereed moet zijn wegens het gevaar van beïnvloeding van de Europese verkiezingen, een duidelijke hint dat het hier om een politieke maatregel gaat. Regulering van de informatiestroom op sociale media – onderdeel van onze dagelijkse nieuwsvoorziening – is natuurlijk censuur. En historisch gezien is censuur altijd opgelegd met het argument dat het goed voor u is. U verdient namelijk bescherming tegen op de loer liggend onheil, zoals nepnieuws, hate speech en ‘beïnvloeding van verkiezingen door statelijke actoren’.
Bedenk dat Facebook en Google bijna monopolisten zijn, wat ongekende mogelijkheden oplevert tot het filteren van nieuws. Facebook ging dit jaar een ‘samenwerkingsverband tegen desinformatie rond verkiezingen’ aan met de Atlantic Council – waar voormalige nationale veiligheidsadviseurs als Henry Kissinger en voormalige directeuren van de CIA in de top zitten.
Instrumentarium voor staatswaarheden
Een op 26 april 2018 uitgebracht visiedocument van de Europese Commissie getiteld Tackling online disinformation: a European Approach beveelt aan dat een ‘netwerk van Europese factcheckers’ en ‘trusted flaggers’ ons gaat vertellen wat wel en niet waar is. Zou men daarbij het onderzoekscollectief Bellingcat – dat altijd de ware toedracht beweert te kennen van internationale incidenten – in gedachten hebben? Oprichter Eliot Higgins zit immers al bij de Atlantic Council. Voor onze ogen ontstaat een instrumentarium dat staatswaarheden kan gaan produceren.
Maar is het niet juist goed dat de EU al die Trump-aanhangers en populisten van het slag Wilders online op de huid gaat zitten? Het voortbestaan van de democratie staat toch op het spel? Zo’n Wierd Duk is toch veel te prominent aanwezig op Twitter? En de Volkskrant staat toe dat hun columnist Arthur van Amerongen zich op denigrerende wijze uitlaat over bevolkingsgroepen. Tijd voor een grote opschoning!
Progressieven die zich hierop verheugen, horen beter te weten. Want beperkingen op sociale media zullen zich ook richten op nieuwsorganisaties en opiniemakers waar machthebbers last van hebben, zoals Wikileaks. Ook klokkenluiders, vrijdenkers en onderzoeksjournalisten zijn potentiële doelwitten. Staat vragen stellen over westerse financiële en militaire steun aan Syrische moslimfundamentalisten binnenkort gelijk aan het verspreiden van desinformatie?
Kleurloze media
Na opruiming op rechts volgt vanzelf opruiming op links. Mag een platform als The Intercept van Glenn Greenwald straks nog journalisten als James Risen een boekje open laten doen over hoe Amerikaanse geheime diensten journalisten en krantenredacties onder druk zetten?
Progressieve platforms als Democracy Now zijn door de algoritmes van Google al gelijkgesteld aan fake news-sites en minder makkelijk vindbaar gemaakt.
De trend naar regulering van de sociale media is contraproductief. Het vertrouwen in de media zal verder afnemen en nieuws zal voor meer mensen synoniem komen te staan met overheidspropaganda. Een volwassen maatschappij steunt journalistiek waar machthebbers van wakker liggen en maakt zich niet druk om mafketels als Alex Jones. Een angstige maatschappij ziet achter elke boom een vijand en eindigt met kleurloze media en een meningenmonopolie voor goedgekeurde columnisten.
Coen de Jong is politicoloog en historicus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten