Bas Heijne van de NRC 2

Hedendaagse Vietnamese slachtoffertjes van het grootschalig Amerikaans gebruik van het zwaar giftige Agent Orange.

Bas Heijne:  'oud moreel taboe.'

Wijlen Gore Vidal, die telkens weer schreef over de vergeten geschiedenis van de VS, typeerde zijn land de 'United States of Amnesia.' Hij had gelijk. Misschien wel het meest kenmerkende van de mainstream-media is hun neiging om de geschiedenis te vergeten. Zij berichten alsof gebeurtenissen niet gehoorzamen aan de wet van oorzaak en gevolg. De werkelijkheid bestaat voor hen uit los van elkaar staande goede bedoelingen van het Westen en de slechte bedoelingen van degenen die weigeren de westerse bevelen op te volgen. Eind september 2013 schreef NRC-columnist Bas Heijne met betrekking tot al dan niet gewelddadig ingrijpen in Syrië:

Wat te doen? Niets doen? In Nederland probeert het kabinet tijd te winnen door het voor te stellen alsof ingrijpen afhangt van de bewijsvoering. En een mandaat van de Veiligheidsraad, dat er door China en Rusland niet zal komen. Daarmee wordt de ethische discussie weggeparkeerd.

Maar hoogstwaarschijnlijk is het voor discussie gewoon te laat. De gifgasaanval in Syrië is een teken aan de wand. Niet zozeer omdat een oud moreel taboe op een gruwelijke manier is geslecht, maar omdat het laat zien dat Assad vast van plan is zijn adagium, de dood of de gladiolen, tot het bittere einde in praktijk te brengen. Als dat waar is, en er zijn geen tekenen van het tegendeel, dreigt in Syrië een kleine holocaust. Dan zal ingrijpen binnenkort nog steeds vreselijk onverstandig, maar domweg onvermijdelijk zijn.

http://www.nrc.nl/heijne/2013/09/01/goede-mensen/

'Onvermijdelijk'? Waarom? Omdat het Westen gedreven wordt door wat Heijne's NRC-collega, Michel Krielaars, 'ethische normen en waarden' noemt? Wanneer werd het Westen louter en alleen door 'ethische normen en waarden' gemotiveerd? 'Humanitair ingrijpen'? Waar en wanneer? 'Responsibility to protect'? Waar en wanneer?

Net als vele Nederlandse opiniemakers heeft ook Bas zijn huiswerk niet gedaan en probeert vergeefs met cliché's een uitermate complex probleem te lijf te gaan. Dat levert alleen onzin op. Ik adviseer hem de uitstekende Nederlandse vertaling van Zizek's Violence. Six Sideways Reflections te lezen. Het verscheen vijf jaar geleden in Engels en vier jaar geleden in Nederlands. Me dunkt dat je als Nederlandse intellectueel een vooraanstaande hedendaagse filosoof toch moet hebben gelezen, en zo niet dat je dat dan snel doet om te weten hoe buiten de polder op internationaal niveau over actuele onderwerpen wordt nagedacht. Ook nu weer zal ik de schrijver zelf citeren. Zizek begint zijn werk Geweld met het volgende onderscheid:

Het punt is dat subjectief en objectief geweld niet vanuit hetzelfde gezichtspunt kunnen worden waargenomen: subjectief geweld wordt ervaren tegen de achtergrond van een geweldloos nulpunt. Het wordt gezien als verstoring van de 'normale', vreedzame toestand. Objectief geweld is juist het gewqeld dat tot deze 'normale' toestand zelf behoort. Het is onzichtbaar omdat het de nulgraad schraagt ten opzichte waarvan we iets waarnemen als subjectief gewelddadig. Systemisch geweld is dus zoiets als de beruchte 'donkere materie' uit de fysica, de tegenhanger van het al te zichtbare subjectieve geweld. Hoewel het onzichtbaar is, moet je het wel verdisconteren wil je iets begrijpen van wat anders 'irrationele' uitbarstingen van subjectief geweld lijken.

Wanneer de media ons overstelpen met 'humanitaire crises' die voortdurend overal ter wereld lijken op te duiken, moeten we altijd in gedachten houden dat een crisis alleen volle mediazichtbaarheid krijgt als uitkomst van een complexe strijd. Eigenlijke humanitaire overwegingen spelen doorgaans een minder belangrijke rol dan culturele, politiek-ideologische en economische. Zo luidde het voorpagina-artikel van Time Magazine van 5 juni 2006 'The Deadliest War in the World.' Het gaf een gedetailleerd verslag van hoe het afgelopen decennium in de Democratische Republiek Kongo rond de vier miljoen mensen door politiek geweld om het leven zijn gekomen. Niets van de gebruikelijke humanitaire opschudding volgde, alleen een paar ingezonden brieven -- alsof een soort filtermechanisme verhinderde dat de volle impact van dit nieuws in onze symbolische ruimte doordrong. Cynisch gezegd: Time koos het verkeerde slachtoffer in de strijd om de hegemonie op het gebied van het lijden. Het had zich aan het bekende lijstje moeten houden: moslimvrouwen en hun moeilijke situatie, de familie van de slachtoffers van 9/11 en hoe zij hun verlies hebben verwerkt enzovoort. Kongo is tegenwoordig feitelijk opnieuw een conradiaans 'hart der duisternis' geworden. Niemand durft het rechtstreeks onder ogen te zien.

Het voert Slavoj Zizek tot de retorische vraag:

Behoeft het méér bewijs dat het humanitaire gevoel van urgentie door duidelijk politieke overwegingen tot stand gebracht en zelfs overbepaald is? 

Het probleem hier is het volgende: in onze beeldcultuur is geen plaats voor het geven van een bredere context, zelfs niet voor het geven van een historische achtergrond. De doe-mensen eisen actie en zo scheppen ze nog meer chaos en leed zoals Vietnam, Irak, Afghanistan en Libië klaarhelder aantonen. De westerlingen willen hun goedheid bewijzen, ten koste van alles en nog wat, meestal ten koste van hun medemensen ver weg, zoals ik als voormalige VPRO-journalist met eigen ogen in het Midden-Oosten meermaals heb kunnen zien. Die goedheid kent overigens zijn grenzen, want het zionistische Israel mag na vier decennia onderdrukking van het Palestijnse volk ongehinderd doorgaan met het plegen van terreur tegen burgers. En zoals in september 2014 weer bleek hield de EU, op Ierland na, daarover collectief haar mond. Het is waar wat Zizek stelt:


Achter dat alles ligt een hypocriet gevoel van morele verontwaardiging.

Bas Heijne: 'Goede mensen.'

Terwijl wij kunnen voorwenden alsof we humanitair ingrijpen, aangezien wij een 'responsibility to protect' hebben, doen we er tegelijk alles aan om het economisch geweld van ons neoliberale systeem zo lang mogelijk in stand te houden, zodat nu de situatie is ontstaan waarbij 2 procent van de rijksten meer geld heeft dan de helft van de wereldbevolking, de rijkste 1 procent 43 procent van alle rijkdom op aarde bezit, terwijl de onderste 80 procent van de wereldbevolking slechts 6 procent van alle rijkdom beschikt. Tot voor 200 jaar waren de rijke landen slechts 3 keer rijker dan de arme landen, tegen het einde van het kolonialisme, in de jaren zestig van de twintigste eeuw, waren ze 35 keer rijker, en vandaag de dag zijn de rijke landen ongeveer 80 keer rijker. 

'The richest 300 people on earth have as much wealth as the poorest 3 billion. This is no accident; those in power write the rules.’

Elk jaar betalen de arme landen 600 miljard aan de rijke landen voor leningen die al vele malen zijn terug betaald. Jaarlijks verdwijnt in totaal 2 biljoen dollar (biljoen: een miljoen maal een miljoen) van de arme landen naar de rijke landen voor leningen die al vele malen zijn terug betaald.

http://www.therules.org

Maar omdat dit door de westerse burger tot de categorie 'objectief geweld' wordt gezien zal geen enkele columnist verontwaardigd eisen dat er nu met geweld wordt ingegrepen in deze gewelddadig werkelijkheid. Men beschouwt het namelijk als normaal, ondanks het feit dat hierdoor een veelvoud aan slachtoffers vallen dan in Syrië het geval is. De laatste categorie is even zichtbaar geworden en op dat moment fungeert 'het medeleven met de slachtoffers onverbiddelijk als een lokmiddel dat ons verhindert na te denken,' aldus Zizek. Wat wil Bas Heijne nu eigenlijk? Nog meer chaos, zoals in Irak, Afghanistan, Libië? Waarom overdenkt hij niet de consequenties? Hij eindigt zijn column als volgt:

hoogstwaarschijnlijk is het voor discussie gewoon te laat. De gifgasaanval in Syrië is een teken aan de wand. Niet zozeer omdat een oud moreel taboe op een gruwelijke manier is geslecht, maar omdat het laat zien dat Assad vast van plan is zijn adagium, de dood of de gladiolen, tot het bittere einde in praktijk te brengen. Als dat waar is, en er zijn geen tekenen van het tegendeel, dreigt in Syrië een kleine holocaust. Dan zal ingrijpen binnenkort nog steeds vreselijk onverstandig, maar domweg onvermijdelijk zijn.

Laat ik zijn bewering dat er een 'oud moreel taboe op een gruwelijke manier is geslecht,' namelijk de inzet van gifgas, tegen het licht houden. Hoe oud is oud? In de Eerste Wereldoorlog werd volop gifgas gebruikt. Niks 'taboe.' Na de Eerste Wereldoorlog werd het door de Britten in Irak ingezet, en het, in de ogen van Heijne 'goede mens' Churchill begreep totaal niet 'this squeamishness about the use of gas... I am strongly in favour of using poisoned gas against uncivilised tribes.' Dus ook in het interbellum was gifgasgebruik doodnormaal. Na de Tweede Wereldoorlog gebruikte de VS op grote schaal het in hoge concentratie dodelijke CN-gifgas Vietnam, het chemische zwaar giftige Agent Orange, het illegale fosfor in Fallujah, en in Irak, Afghanistan, Servieë ook nog eens de zwaar giftige verarmd uranium wapens die alle tot een drastische toename van misgeboortes en/of kanker onder de burgerbevolking hebben geleid. Bovendien is de VS

responsible for the deaths of hundreds of thousands, if not over a million Iraqis and Afghans through aerial bombardments, night raids, artillery shelling, ground missions and genocidal sanctions.

• used depleted uranium and white phosphorous munitions in Iraq leading to a sharp increase in cancerous birth defects in areas like Fallujah.

• knowingly aided Saddam Hussein with intelligence while being completely aware that he was using chemical weapons against Iran.

http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2013/08/syria-188.html 

Kortom, over welk 'oud moreel taboe' heeft Bas Heijne het. 

Bas Heijne: 'oud moreel taboe.'

http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2013/09/de-nederlandse-opiniemakers-3.html

Het opmerkelijke nu is dat geen van de Nederlandse mainstream-opiniemakers, let wel journalisten die het van meningen moeten hebben, geen van hen ooit met mij publiekelijk in discussie durft te gaan, terwijl ik toch al vanaf 2005 kritiek op de polder-journalisten geef. Men zou kunnen zeggen dat mijn kritiek op niets is gebaseerd, of dat ik te onbenullig ben om op te reageren, maar dat lijkt me nonsens. En wel omdat ik tegenover de beweringen van de betreffende journalisten niet zozeer mijn eigen mening stel, maar die van historici, buitenlandse journalisten, of die van deskundigen op welk gebied dan ook. Mijn kritiek is gedocumenteerd, en niet zomaar uit de lucht gegrepen. Het probleem is alleen dat mijn kritiek afwijkt.  En juist dit feit is de reden waarom gezwegen wordt. Dit illustreert tevens hoe totalitair het huidige systeem functioneert. Discussie mag, maar dan binnen de door de macht bepaalde grenzen. De rest is taboe. Vandaar dat u de opinies van de opiniemakers met een korreltje zout moet nemen, ze zijn namelijk niet bestand tegen de werkelijkheid. Ze zijn 'waar,' maar dan alleen binnen de officiële versie van de werkelijkheid. Zoals het neoliberale kapitalisme concurrentie haat, zo haat de mainstream-journalist een afwijkend wereldbeeld.