In de VPRO-gids van de komende week meldt Arnon Grunberg in zijn column Yasha dat'Als Beatrix op staatsbezoek gaat en ze vindt het aardig om een paar schrijvers mee te nemen, kunnen die schrijvers dan zonder gewetenswroeging meegaan? Misschien denken die schrijvers: door de ironische stukjes die ik achteraf schrijf zal ik mijn onafhankelijkheid tonen -- je kunt corrupt zijn zonder het zelf te weten. Het cliche wil dat humor en ironie de wapens zijn van de underdog, van de machtelozen, maar humor en ironie zijn allang geannexeerd door de machtigen... Toen een paar maanden geleden een clubje Nederlandse schrijvers naar China afreisde, bestond er dan ook de vermoedelijk terechte behoefte dit bezoek te verdedigen door met dissidenten te spreken. De mythe van de schrijver, in stand gehouden door de literaire industrie, inclusief de schrijver zelf, is dat hij een "agent of change" is. Hoe langer ik meedraai in het literaire circuit, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat schrijvers dienaren van de status quo zijn. Schrijvers die dat niet zijn, zitten meestal in de gevangenis. Of zijn vermoord.'
Wie waren de schrijvers die voor de China-reis waren uitgenodigd?
'PERSBERICHT
AMSTERDAM, 28 FEBRUARI 2011
20 Nederlandse auteurs bezoeken de Beijing International Book Fair 2011
Het Nederlands Letterenfonds heeft 20 Nederlandse auteurs uitgenodigd om aanwezig te zijn op de Beijing International Book Fair (BIBF), die plaatsvindt van 31 augustus tot en met 4 september. Gastland van de BIBF 2011 is Nederland.
Van alle deelnemende Nederlandse auteurs verscheen recentelijk werk in Chinese vertaling. Zij zullen deelnemen aan een omvangrijk auteursprogramma, op de boekenbeurs en elders in Beijing, dat wordt voorbereid door het Nederlands Letterenfonds, de beursorganisatie en de betrokken Chinese uitgeverijen. Dit zijn de Nederlandse auteurs die naar Beijing zullen afreizen: Kader Abdolah, Gerbrand Bakker, J. Bernlef, Adriaan van Dis, Anna Enquist, Herman Koch en Margriet de Moor (fictie), Ramsey Nasr (poëzie), Leonard Blussé, Midas Dekkers, Douwe Draaisma, Salomon Kroonenberg, Geert Mak, Fik Meijer, Herman Pleij en Sander Bais (non-fictie), Annemarie van Haeringen, Hans Hagen, Dieter en Ingrid Schubert (kinder- en jeugdliteratuur).'
Na de reis werd de volgende informatie verstrekt:
'Herman Koch: ‘wij gooiden Amnesty-speldje weg’
Net als veel andere Nederlandse schrijvers die deelnamen aan de boekenbeurs in Peking „heb [ik] mijn speldje [van Amnesty International] in de prullenbak gegooid”. Dat stelt schrijver Herman Koch aan het einde van de boekenbeurs in Peking.
Met zijn uitspraak keert Koch zich tegen de Nederlandse kritiek, ook van Amnesty International, dat de schrijvers te weinig stelling hebben genomen tegen de Chinese censuur.'
http://www.nrc.nl/boeken/2011/09/05/herman-koch-wij-gooiden-amnesty-speldje-weg/
Het weggooien van een Amnesty-speldje moet kennelijk gezien worden als een dapper gebaar, getuigend van een groot individualisme.
Het weggooien van een Amnesty-speldje moet kennelijk gezien worden als een dapper gebaar, getuigend van een groot individualisme.
Tegelijkertijd werd tevens bekend dat
'Ook China wil Geert Mak en Dick Swaab lezen...Voor de Nederlandse uitgevers van wetenschappelijke en historische non-fictie en van kinderboeken is de Boekenbeurs van Peking een succes geworden. De Amsterdam University Press, Historische Uitgeverij, Toth, Contact en Leopold hebben alle rechten van de titels die zij hadden meegenomen verkocht. “Commercieel gezien verloopt de beurs voor de Nederlandse uitgevers als een trein,” aldus directeur Henk Pröpper van het Nederlands Letterenfonds. “Zij doen uitstekende zaken. Literaire rechten gaan langzamer, omdat eerst ook naar de inhoud gekeken moet worden.”'
http://www.nrc.nl/boeken/2011/09/02/ook-china-wil-geert-mak-en-dick-swaab-lezen/
Nu ken ik Geert Mak al vele jaren, zie hem regelmatig en beschouw hem als een goede kennis, maar hij heeft mij toch niets over China verteld. Behalve dat de schrijvers uit de polder 'uitstekende zaken' hebben gedaan was die reis kennelijk niet interessant genoeg om iets over te vertellen. Of misschien geneerde hij zich. Twee jaar geleden vroeg een Palestijnse die reizen organiseert naar Israel en Palestina of ik Geert Mak zou willen polsen voor een reis naar de bezette gebieden zodat hij als bekende Nederlander de erbarmelijke situatie van de Palestijnse bevolking zou kunnen beschrijven. Hij liet weten geen tijd daarvoor te hebben. Gezien de hierboven vermelde informatie vrees ik dat Grunberg gelijk heeft wanneer hij stelt: 'Hoe langer ik meedraai in het literaire circuit, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat schrijvers dienaren van de status quo zijn.'
Eerder al schreef Grunberg over Nederlandse schrijvers:
'Toen ik begon met schrijven, eind jaren tachtig, begin jaren negentig, leefde de mythe nog een klein beetje dat de schrijver buiten de samenleving stond en vanuit die positie zijn pijlen richtte op het door hem gehate systeem.
Een mythe inderdaad, in werkelijkheid zijn schrijvers in een land als Nederland steunpilaren van het systeem en het pleit voor het realiteitsbesef van die schrijvers dat zij zijn opgehouden dat systeem te bekritiseren. "De moderne schrijver is een zzp'er die zijn narcisme te gelde maakt," schreef Maarten Doorman onlangs. Daar zit iets in. De moderne (Nederlandse) schrijver staat niet in de traditie van Rimbaud en Baudelaire, maar van Abraham Kuyper en Albert Heijn. Hij brengt zijn product aan de man, de "kleine luyden", en hij is zelf uiteraard een van hen.'
Ruim twee eeuwen geleden al beschreef John Adams, de eerste Amerikaanse ambassadeur in Nederland en de tweede president van de VS, de 'algehele kleingeestigheid' in Holland 'waarvan alle mensen last hebben doordat men voortdurend bezig is met stuivers en duiten... Ik zou nooit willen dat een van mijn zoons zich erdoor liet leiden. Het is ongetwijfeld de manier waarop de nijvere man rijk kan worden. Het is de enig mogelijke manier voor een koopman om de belangrijkste persoon van de stad te worden. Maar dit is een doel dat mijn kinderen naar ik hoop nooit zullen najagen.' Een van zijn biografen David McCulloch, schrijft dat 'hoe goed hij (Adams) ook zijn best deed, de Nederlanders alleen oog [leken] te hebben voor hun eigen handelsbelangen. Hij vroeg zich af of het misschien een harteloos volk was.' Nog steeds een actuele vraag.
Zodra ik zzp'er Mak zie zal ik hem een reactie vragen. Ik houd u op de hoogte.
'Toen ik begon met schrijven, eind jaren tachtig, begin jaren negentig, leefde de mythe nog een klein beetje dat de schrijver buiten de samenleving stond en vanuit die positie zijn pijlen richtte op het door hem gehate systeem.
Een mythe inderdaad, in werkelijkheid zijn schrijvers in een land als Nederland steunpilaren van het systeem en het pleit voor het realiteitsbesef van die schrijvers dat zij zijn opgehouden dat systeem te bekritiseren. "De moderne schrijver is een zzp'er die zijn narcisme te gelde maakt," schreef Maarten Doorman onlangs. Daar zit iets in. De moderne (Nederlandse) schrijver staat niet in de traditie van Rimbaud en Baudelaire, maar van Abraham Kuyper en Albert Heijn. Hij brengt zijn product aan de man, de "kleine luyden", en hij is zelf uiteraard een van hen.'
Ruim twee eeuwen geleden al beschreef John Adams, de eerste Amerikaanse ambassadeur in Nederland en de tweede president van de VS, de 'algehele kleingeestigheid' in Holland 'waarvan alle mensen last hebben doordat men voortdurend bezig is met stuivers en duiten... Ik zou nooit willen dat een van mijn zoons zich erdoor liet leiden. Het is ongetwijfeld de manier waarop de nijvere man rijk kan worden. Het is de enig mogelijke manier voor een koopman om de belangrijkste persoon van de stad te worden. Maar dit is een doel dat mijn kinderen naar ik hoop nooit zullen najagen.' Een van zijn biografen David McCulloch, schrijft dat 'hoe goed hij (Adams) ook zijn best deed, de Nederlanders alleen oog [leken] te hebben voor hun eigen handelsbelangen. Hij vroeg zich af of het misschien een harteloos volk was.' Nog steeds een actuele vraag.
Zodra ik zzp'er Mak zie zal ik hem een reactie vragen. Ik houd u op de hoogte.
6 opmerkingen:
Grunberg reisde onder meer naar Uruzgan (2x) en Irak (waar hij verslag deed vanaf een Amerikaanse legerbasis) om als embedded journalist 'meer te weten te komen over het dagelijks leven van soldaten'. Betaald door het ministerie van Defensie, ism journalist Noël van Bemmel van de Volkskrant, gaf hij schrijf-workshops aan Nederlandse militairen in Uruzgan. Bij Pauw en Witteman was een hele eenheid uniformen aanwezig om het het resultaat van die workshops, 'Taskforce Uruzgan', aan te prijzen.
Citaten op 'journalist' Grunberg's weblog:
"The Dutch army is that much in love with the idea of disinformation that it is willing to infect its own press officers with disinformation. I fully understand this, if I were them I would do the same." (link)
"I was meant to travel in September to Israel to take part in an army exercise in order to report about it for a Dutch newspaper.
At the last moment the IDF postponed my visit to November." (2007)
Iemand die zich laat embedden in bezettingslegers en die zich laat betalen door Defensie, en vervolgens collega's met een moreel vingertje de maat neemt over het dienen van de macht, is in mijn ogen een grotere hypocriet dan de schrijvers die er blijk van hebben gegeven met hun geweten te worstelen. Want dat doet Grunberg nooit. Hij zal er wel geen last van hebben.
sonja,
grunberg bekritiseert niet, hij beschrijft: 'het pleit voor het realiteitsbesef van die schrijvers dat zij zijn opgehouden dat systeem te bekritiseren.' En: 'De mythe van de schrijver, in stand gehouden door de literaire industrie, inclusief de schrijver zelf, is dat hij een "agent of change" is. Hoe langer ik meedraai in het literaire circuit, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat schrijvers dienaren van de status quo zijn. Schrijvers die dat niet zijn, zitten meestal in de gevangenis. Of zijn vermoord.'
en aangezien hij niet een gevangene wil zijn, laat staan dood, is ook hij dus voor de status quo. het enige verschil tussen hem en de anderen is dat hij de pretentie niet heeft anders te zijn, zoals veel andere schrijvers wel pretenderen. als schrijver is hij eerlijk en wat kan men meer van een auteur verwachten? vandaar dat ik hem graag citeer.
"het enige verschil tussen hem en de anderen is dat hij de pretentie niet heeft anders te zijn ... als schrijver is hij eerlijk".
Ja, dat was mijn eerste indruk ook. Maar toen ik las wat hem bewoog om journalist te worden niet meer. Hij is geen journalist geworden om aan verslaggeving te doen, maar om stof voor zijn romans te genereren. En daarbij maakt het hem blijkbaar niet uit dat hij dat embedded doet, en vrijwillig de censuur van Defensie op de koop toeneemt. Daarnaast hebben de door hem verfoeide collega's nog het lef gehad om hun nek uit te steken over het ethische aspect van hun actie - of je het met hen eens bent of niet - Grunberg doet dat niet, die vraagt zich niets af.
'Hij is tenminste eerlijk'. Kijk, Geert Wilders is ook 'eerlijk', om maar even te chargeren, maar dat wil nog niet zeggen dat hij daarom op moreel en ethisch vlak een correcter politicus is dan zijn collega's.
'dat hij de pretentie niet heeft anders te zijn' Grunberg zegt gewoon (maar niet rechtstreeks!): 'the price is worth it'. Ja, dat is dan eerlijk. Maar ga vervolgens niet je collega's de maat nemen over ethiek en moraal. Want daarmee pretendeert hij juist wel anders te zijn, en een beter mens, dan zijn collega's.
sonja,
hij neemt zijn collega's niet de maat. hij beschrijft alleen wie en wat ze zijn. dat grunberg als mens in leugens gelooft maakt hem als 'schrijver' niet minder 'eerlijk'.
Ja, zo ken ik er nog een paar die de luxe hebben eerlijk te zijn.Alsof dat hem verheft boven de anderen. Hij is van dezelfde soort. Hij verloochent de daad bij het woord of beter het inzicht te voegen.Je zou dat laf kunnen noemen.(alsof de enige andere optie gevangene of dood is).Daar gaat het om. En daarom zou je zo iemand niet moeten vereren met hem te citeren of bv een column op de voorpagina te geven. Grunberg, een sterk overgewaardeerde luis in de pels, een groot voorbeeld dat karaktereigenschappen als bravour , ironie, cynisme etc.tegenwoordig belangrijker zijn dan inhoud en betrokkenheid etc.
anoniem, klopt helemaal, maar als beschrijving blijft grunberg's opmerkingen wel degelijk waar.
Een reactie posten