Beste Henk,Al wandelend tussen het winkelend publiek in onze stad Amsterdam dacht ik na over de volgende woorden die je schreef: 'meer dan ooit zijn de serieuze kranten de organen van – het hoge woord moet ermaar uit – een elite.' Hier zit een paradox in verscholen, want je hebt het over dezelfde 'elite' die ons naar het punt heeft geleid waar we nu zijn aanbeland, te weten de uitverkoop van bedrukt papier, de kranten. Het is dus dezelfde opiniemakende 'elite' op economisch, politiek en cultureel gebied die onze samenleving richting en inhoud heeft gegeven en die een ideologie heeft verspreid waarbij nu uiteindelijk jouw krant net als wc-papier wordt verhandeld. Kennelijk hebben de de 'serieuze kranten' nooit een echt alternatief geboden. Dissidente stemmen zijn niet serieus aan het woord gelaten, met als gevolg dat de keerzijde van het neoliberalisme niet duidelijk zichtbaar werd.
Kortom Henk, de vraag is niet 'wat voor soort publieke opinie willen we', zoals jij stelt, maar wat voor soort informatie willen we zodat we 'een goed geinformeerde burgerij' krijgen. Het blijkt nu dat de NRC, de Volkskrant en Trouw tenminste de afgelopen kwarteeuw hun taak niet naar behoren hebben vervuld. Deze kranten hebben zich vooral gericht op zo hoog mogelijke oplagen en dus winstcijfers voor hun werkgevers. De al eerder genoemde Kundera schreef over deze tendens: 'Op grond van de dwingende noodzaak te behagen en zo de aandacht van het grootst mogelijke publiek te trekken, is de esthetiek van de massamedia onvermijdelijk die van de kitsch en naarmate de massamedia ons gehele leven meer omsluiten en infiltreren, wordt de kitsch onze dagelijkse esthetiek en moraal.'
Jijzelf constateert terecht: 'De afgelopenhalve eeuw zijn de media in het algemeen steeds luchtiger geworden, hebben zich meer toegelegd op entertainment, fun, emotie, en ook de waan van de dag. Dat is een aspect van hun strijd om hun bestaan.' Maar je suggereert ten onrechte dat de NRC buiten deze ontwikkeling staat.
Henk, jij bent een van de mensen die mijn generatie heeft geleerd kritisch te kijken. Mijn vraag aan jou is waarom je nu een verkeerde voorstelling van zaken geeft? Waarom schrijf je dit: 'Objectieve nieuwsvoorziening en gefundeerde opinievorming zijn een openbaar belang, een publieke voorziening zoals die van gas, wateren licht'? Objectieve nieuwsvoorziening heeft nooit bestaan, dat kan ook niet, daar is de menselijke geest niet toe in staat. Alles is per definitie gekleurd. En wat een 'gefundeerde opinievorming' betreft, die is onmogelijk zolang de dissidente visie wordt verzwegen, de keerzijde van de officiele versie van de werkelijkheid. Daardoor hebben wij nu een 'elite' die alleen maar zijn eigen belangen op korte termijn ziet, met alle negatieve gevolgen van dien. Ook de virutele werkelijkheid is net als alle andere werkelijkheden begrensd.
In 1988 schreef de journalist Ryszard Kapuscinski: 'Sinds de ontdekking dat informatie een product is die torenhoge winsten oplevert, is deze niet meer aan de traditionele criteria van waarheid en leugen onderworpen, maar is ze geleidelijkaan aan volkomen andere wetten ondergeschikt gemaakt, namelijk die van de markt, met hun streven naar steeds hogere inkomsten en naar een monopolie.' Het gevolg is dat de inhoud en de functie van informatie fundamenteel is veranderd, en daarmee ook de waarheid. Kapuscinski: 'Vroeger had de correspondent van een krant, een persagentschap of de radio eeen hoge mate van zelfstandigheid en het recht op eigen initiatief -- hij zocht informatie, probeerde iets te ontdekken, iets te scheppen. Tegenwoordig is hij een pion die als een schaakstuk wordt verplaatst door zijn baas in de centrale (die zich aan het andere eind van de aardbol kan bevinden). Deze baas beschikt over informatie omtrent de gegeven gebeurtenis uit velerlei bronnen tegelijk, hij kan een heel ander beeld van de gebeurtenissen hebben dan de reporter ter plaatse. Zonder te wachten op de resultaten van het werk van zijn reporter informeert de centrale hem wat men van die gebeurtenis weet, en verwacht van hem louter en alleen een bevestiging dat de situatie er inderdaad zo voor staat als de centrale zich voorstelt.'
Mede door de opiniemakende 'elite' leven we nu in een fictieve werkelijkheid, met een verzonnen waarheid, die elk moment weer kan veranderen, domweg omdat voor de neoliberale ideologie maar 1 'waarheid' echt bestaat, het maken van winst. Jij denkt nog dat je voor een krant schrijft, in werkelijkheid schrijf je voor bedrukt papier dat een zo hoog mogelijke winst moet opleveren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten