De Nuance van de NRC 67

Hoe gaat de NRC-redactie in dit soort gevallen te werk? Men krijgt in Rotterdam via 1 of meer persbureau's informatie binnen en een redacteur stelt zo een bericht samen. Betekent dit dat die persbureau's ter plaatse zijn en hun informatie altijd grondig checken? Nee. Vandaar de noodzaak om uit te vinden hoe die persbureau's hun informatie hebben vergaard.

Ik geef een voorbeeld: dertien jaar geleden was ik het Koerdische deel van Turkije, waar het Turkse leger met veel geweld en grootschalige schendingen van de mensenrechten het Koerdisch verzet probeerde te vernietigen. Via een medewerker van de Verenigde Naties werd ik naar de grens met Irak gesmokkeld en was daar getuige van een Turkse inval in Noord-Irak. Toen ik uiteindelijk het gebied weer wist te ontsnappen, arriveerde ik in Diyarbakir waar ik op tv F-16's bergen zag bombarderen. Ikzelf had geen enkel vliegtuig gezien, wel veel tanks en artillerie. Nadat ik in Ankara was gearriveerd om daar vandaan naar Nederland terug te vliegen, bezocht ik een persconferentie waar Turkse en Europese politici hun visie gaven op de mogelijke toetreding van Turkije tot de EU. Ik zag er eerst een Nederlandse correspondente die geen tijd had om met mij te praten, omdat ze het te druk had de Hilversumse omroepen te berichten wat er duizend kilometer verderop met de Koerden gebeurde. Ik was er geweest en had gezien wat daar gebeurde. Zij niet, maar toch had ze geen tijd om mijn ervaringen te horen voordat ze Hilversum ging vertellen wat er in dat afgesloten gebied gebeurde. Nadat Turkse tv-collega's hadden gehoord dat ik in dit afgesloten gebied was geweest, vroegen ze onmiddellijk wat ik gezien had. Na afloop stelde ik hen de vraag waar die beelden van F-16's vandaan kwamen? Oh, antwoordden ze, die dateren van twee jaar geleden, maar je weet hoe het gaat, niemand weet dat meer. En als je internationaal in prime-time beelden weet te verkopen, verdien je handenvol geld, zo is bekend.

Eenmaal terug in Nederland bleek ook het NOS-Journaal die beelden te hebben uitgezonden. Ik belde de toenmalige hoofdredacteur Gerard van der Wulp en vroeg hem tijdens een VPRO-uitzending waar hij die beelden vandaan had. Zijn antwoord: van Reuters in Londen. Maar hoe weet u dat die beelden ook daadwerkelijk onlangs zijn opgenomen? Dat weten we niet, zei Van der Wulp. Je weet hoe het gaat, de hele dag stromen beelden binnen en daar maak je dan een keuze uit. Je hebt gewoon de tijd niet om te checken of die beelden kloppen. Met andere woorden: het NOS-Journaal weet in dit soort gevallen niet of de beelden die ze uitzenden ook de werkelijkheid illustreren. Dat maakte Gerard van der Wulp en ook jij in wezen niet uit. Als er maar bewegende beelden zijn, want zonder bewegende beelden, geen NOS-Journaal. Hetzelfde geldt voor de kranten, zonder 'informatie' geen krant. De schijn heeft de werkelijkheid allang ingehaald. Vandaar ook dat Gerard van der Wulp zonder enige moeite zijn baan als journalist kon inwisselen voor het spindoctorschap bij wat officieel heet de Rijksvoorlichtingsdienst, waar hij de eerste woordvoerder is van het koninklijk huis en de minister president. Let u nu eens op hoeveel journalisten van de commerciele massamedia als spindocters van de overheid of het bedrijfsleven eindigen, of omgekeerd.

Vandaar het belang dat kranten als de NRC aan bronvermelding doen. Daar staat en valt onafhankelijke berichtgeving bij. Zonder duidelijke bronvermelding geen nuancering.