Kun je leven van 13 cent per woord?
© Carlo ter Ellen/TC Tubantia
INTERVIEW Kun je als freelancer leven van een woordtarief van 13 cent? En wat te denken van 42 euro per foto? Dat kan best, rekent zakelijk directeur Bart Verkade van de Persgroep voor. En, de Persgroep kent ook hogere tarieven. Want de markt bepaalt uiteindelijk de prijs.
Voordat de Persgroep elke maand haar freelancers betaalt, tekent zakelijk directeur Bart Verkade de totaaloverzichten. Jaarlijks gaat het om tientallen miljoenen euro’s aan teksten, foto’s en urendeclaraties voor bijvoorbeeld eindredactie en vormgeving.
Op 1 april trok de Persgroep de tarieven voor het AD en de zeven regionale kranten gelijk. Waarom?
Verkade: ‘Dat was hard nodig. Elke krant had zijn eigen tarieven. Dat was onbeheersbaar. Na uitgebreid onderzoek hebben we besloten om overal de tarieven die het AD hanteerde van toepassing te verklaren. We behandelen alle freelancers overal hetzelfde. En we koesteren hen. Want ze voegen echt iets toe aan onze media.’
Verkade: ‘Dat was hard nodig. Elke krant had zijn eigen tarieven. Dat was onbeheersbaar. Na uitgebreid onderzoek hebben we besloten om overal de tarieven die het AD hanteerde van toepassing te verklaren. We behandelen alle freelancers overal hetzelfde. En we koesteren hen. Want ze voegen echt iets toe aan onze media.’
De Persgroep besteedt ongeveer 30 procent van het redactionele werk uit aan tussen de vier- en vijfduizend freelancers. Ongeveer de helft is fotograaf, de andere helft tekstschrijver. De grote massa werkt voor de regiotitels waar alles bij elkaar zeventig edities worden gemaakt. Dagelijks produceren het AD en de regionale kranten gezamenlijk zo’n duizend krantenpagina’s. De freelance tekstschrijvers voor de regionale kranten werken voor een basistarief van 13 cent per woord. Verkade: ‘We hebben een tarief dat 25 procent hoger ligt voor de wat moeilijkere klussen. De hoofdredacteuren kunnen bepalen aan wie ze dat geven. En dan zijn er nog wat hogere varianten. Dat hangt helemaal af waarvoor je mensen inzet en hoe specifiek ze zijn. Het gaat uiteindelijk gewoon om vraag en aanbod.’
Het hoogste woordtarief is 40 cent. Dat is gereserveerd voor de buitenlandcorrespondenten. Wonen in het buitenland is duurder. Verkade: ‘Als de NVJ dat hoort, zegt die: “iedereen moet het hoogste tarief krijgen”. Zo werkt dat niet. Als we het tarief met 1 cent verhogen, kost ons dat één miljoen euro op jaarbasis. En als er wordt geroepen: “van 13 cent per woord kunnen we niet rondkomen”, dan is ons antwoord: “voor een flink deel van het werk dat wij uitbesteden kunnen wij ons niet meer veroorloven”. En dan zoeken we naar de juiste mensen om dat te doen. Soms blijkt dat iemand het daar niet voor wil doen. Dat is jammer. Dan maakt de hoofdredacteur de afweging; betaal ik meer of ga ik op zoek naar iemand anders?’
De Persgroep boekte in 2015 een nettowinst van 110 miljoen euro. Hoezo kunnen jullie je niet meer veroorloven?
‘Vergeet niet dat wij enorme bedragen geïnvesteerd hebben in de regionale kranten. In een reorganisatie, maar ook in het beter maken van de kranten. Dat geld moeten we wel terugverdienen.’
‘Vergeet niet dat wij enorme bedragen geïnvesteerd hebben in de regionale kranten. In een reorganisatie, maar ook in het beter maken van de kranten. Dat geld moeten we wel terugverdienen.’
Maar dat is toch al verwerkt in de jaarcijfers? Die 110 miljoen euro is toch de uitkomst van het totaal?‘
‘Die investeringen verdien je niet in één jaar terug. Het gaat gelukkig goed met de Persgroep. Maar dat komt ook omdat we streng op de kosten letten. En niet door te knijpen op de freelance tarieven. Want dat wordt altijd gezegd. Dat is niet zo. We hebben de tarieven vorig jaar met 5 procent verhoogd. We hebben niet de wens om tarieven te verlagen, omdat we ze kunnen opbrengen. En verhogen hoeft niet want tegen de huidige tarieven kunnen we de kwaliteit inkopen die we nodig hebben.’
‘Die investeringen verdien je niet in één jaar terug. Het gaat gelukkig goed met de Persgroep. Maar dat komt ook omdat we streng op de kosten letten. En niet door te knijpen op de freelance tarieven. Want dat wordt altijd gezegd. Dat is niet zo. We hebben de tarieven vorig jaar met 5 procent verhoogd. We hebben niet de wens om tarieven te verlagen, omdat we ze kunnen opbrengen. En verhogen hoeft niet want tegen de huidige tarieven kunnen we de kwaliteit inkopen die we nodig hebben.’
Bij de landelijke titels is het tarief hoger. Waarom?
‘Voor zowel tekst als foto is het tarief ongeveer het dubbele. Dat komt omdat het echt ingewikkelder is om voor een landelijke krant de kwaliteit te leveren die nodig is. Reistijd en voorbereiding duren langer en je hebt vaak meer bronnen nodig. Daarmee zeg ik niet dat de regionale kwaliteit lager mag zijn.’
‘Voor zowel tekst als foto is het tarief ongeveer het dubbele. Dat komt omdat het echt ingewikkelder is om voor een landelijke krant de kwaliteit te leveren die nodig is. Reistijd en voorbereiding duren langer en je hebt vaak meer bronnen nodig. Daarmee zeg ik niet dat de regionale kwaliteit lager mag zijn.’
Wat kun je maximaal verdienen bij 13 cent per woord?
‘Er zijn freelancers die een paar honderd euro per maand krijgen. Dat zijn de mensen die het werk voor de krant er bij doen. En er zijn mensen die aanzienlijk meer verdienen dan onze vaste mensen. Ik heb een voorbeeld van iemand die hier uit dienst is gegaan. Die verdiende in vaste dienst iets meer dan 4000 euro per maand en die verdient nu als freelancer geregeld rond de 6000 euro omdat hij ongelofelijk actief is. Hij schrijft voor de sportredactie en voor de regio.’
‘Er zijn freelancers die een paar honderd euro per maand krijgen. Dat zijn de mensen die het werk voor de krant er bij doen. En er zijn mensen die aanzienlijk meer verdienen dan onze vaste mensen. Ik heb een voorbeeld van iemand die hier uit dienst is gegaan. Die verdiende in vaste dienst iets meer dan 4000 euro per maand en die verdient nu als freelancer geregeld rond de 6000 euro omdat hij ongelofelijk actief is. Hij schrijft voor de sportredactie en voor de regio.’
Kun je 6000 euro bij elkaar tikken met dat tarief?
‘Hij krijgt 16 cent per woord, geloof ik. Maar hij schrijft het allemaal met letters bij elkaar (wat neerkomt op 37.500 woorden per maand oftewel 225.000 letters – uitgaande van een gemiddelde van zes tekens per woord, red.). Dat is niet de meerderheid natuurlijk. Maar het is ook belangrijk dat freelancers zelf beseffen dat ze ondernemer zijn. Teun van de Keuken schreef daar een column over in de Volkskrant. Daar heeft hij veel kritiek op gekregen. “Jij hebt makkelijk praten want jij ligt goed in de markt”, werd gezegd. Maar iedere freelancer moet goed in de markt liggen. Je moet iets kunnen wat een ander niet kan. Daarom word je ingehuurd. Op basis daarvan kun je afspraken maken. Alleen merk ik dat freelancers te weinig beseffen dat dat ondernemende erbij hoort.’
‘Hij krijgt 16 cent per woord, geloof ik. Maar hij schrijft het allemaal met letters bij elkaar (wat neerkomt op 37.500 woorden per maand oftewel 225.000 letters – uitgaande van een gemiddelde van zes tekens per woord, red.). Dat is niet de meerderheid natuurlijk. Maar het is ook belangrijk dat freelancers zelf beseffen dat ze ondernemer zijn. Teun van de Keuken schreef daar een column over in de Volkskrant. Daar heeft hij veel kritiek op gekregen. “Jij hebt makkelijk praten want jij ligt goed in de markt”, werd gezegd. Maar iedere freelancer moet goed in de markt liggen. Je moet iets kunnen wat een ander niet kan. Daarom word je ingehuurd. Op basis daarvan kun je afspraken maken. Alleen merk ik dat freelancers te weinig beseffen dat dat ondernemende erbij hoort.’
Zijn sommige vormen van journalistiek niet meer dan 13 cent per woord waard?
‘Het is niet alleen de markt, het is ook een kwestie van specialisatie, tijdsinvestering en ervaring. Wat ik zeker niet wil, is de gedachte oproepen dat iedereen die 13 cent krijgt echt niets meer waard is. Wij vinden dat onze tarieven goed aansluiten bij het werk dat er voor gedaan moet worden. Ik kan mij voorstellen, dat je een professioneel opgeleid journalist bent en zegt: “moet ik dan voor zo weinig geld een stukje tikken?” Dan kun je ervoor kiezen dat niet te doen. Wij hebben er ook rekening mee te houden dat het op de lange termijn zo moet zijn dat we een gezonde exploitatie houden.’
‘Het is niet alleen de markt, het is ook een kwestie van specialisatie, tijdsinvestering en ervaring. Wat ik zeker niet wil, is de gedachte oproepen dat iedereen die 13 cent krijgt echt niets meer waard is. Wij vinden dat onze tarieven goed aansluiten bij het werk dat er voor gedaan moet worden. Ik kan mij voorstellen, dat je een professioneel opgeleid journalist bent en zegt: “moet ik dan voor zo weinig geld een stukje tikken?” Dan kun je ervoor kiezen dat niet te doen. Wij hebben er ook rekening mee te houden dat het op de lange termijn zo moet zijn dat we een gezonde exploitatie houden.’
6 REACTIES
Om te reageren moet je een Villamedia Account hebben en moet je eerst ingelogd zijn.
- 1. J.C. Roodenburg, 27 mei 2016, 21:53Bart Verkade, die er zelf trouwens ook niet slechter op is geworden, denkt dat ervaren freelance journalisten zelfs met 13 cent per woord kunnen volstaan. Natuurlijk is de markt met een enorm aanbod van freelance journalisten ‘down’. Ik heb ooit voor een vakblad in de haven 45 cent per woord gekregen. Was daarna gezakt tot 35 cent per woord. Nog niet slecht. Gelukkig heb ik een redelijk pensioen van laatst het Rotterdams Dagblad (tot september 2005 een zelfstandig gemaakte krant) waar Bart Verkade op het nippertje het begin van zijn carrière heeft gemaakt. Op de economieredactie betaalde we toen al freelancers 25 eurocent per woord en sommigen zelfs meer. Ik heb destijds getracht de voortreffelijke financiële columnist Koelewijn (thans hoogleraar) binnen te halen voor 250 euro per column maar een van de hoofdredacteuren (wijlen) vond het te duur en de toenmalige GPD wilde deze niet bekostigen.
- 2. bartebisch, 1 juni 2016, 13:38De wonderfreelancer van Bart Verkade is kennelijk in staat om maandelijks meer dan zestig reportages te schrijven voor de Persgroep. uitgaande van zeshonderd woorden per artikel. Dit riekt niet alleen naar een vast dienstverband, dit zijn drie banen in een persoon. Schandalig dat Verkade de verslaggever zo laat afbeulen. Ik ben trouwens benieuwd wat de Belastingdienst vindt van de praktijken van De Persgroep. Volgrens mij moet je als freelance journalist drie of vier opdrachtgevers hebben. Als je al dag en nacht werkt voor de ene, hoe kun je dan nog werken voor een tweede, derde en eventueel vierde opdrachtgever?
- 3. bartebisch, 1 juni 2016, 13:47Een ongelooflijk kortzichtige visie van Bart Verkade. Nog altijd menen krantenbazen dat een rendement van twintig procent heilig is. Als de lezers net zo massaal weglopen als de adverteerders dan kun je dat alleen in stand houden door mensen te ontslaan en de prijs van het abonnement te verhogen. Als dat ook niet meer kan, zo redeneert Verkade, dan moeten de freelancers eraan geloven. Kortom, een oliedomme strategie. De Persgroep maakt eenheidsworsten van de regionale kranten, omdat dat het goedkoopste is. Het is een heilloze rampweg naar beneden. En daarna? Wellicht dat Verkade als laatste salaris gaat inleveren. Of zijn baan.
- 4. bartebisch, 2 juni 2016, 09:30Freelance fotograaf wordt gebeld door een van de regionale kranten van de Persgroep. Of hij een foto wil maken van sportwedstrijd. Voor 42,50 euro. Daarvoor moet hij 130 kilometer rijden (retour), de wedstrijd deels bijwonen en de foto bewerken. Pakweg 4 uur werk. Ofwel een tientje en cent per uur. De fotograaf zei ‘nee’.
- 5. Andreas Schelfhout, 3 juni 2016, 19:14“We hebben enorme bedragen geïnvesteerd in de regionale kranten.” Bart Verkade bedoelt natuurlijk: weggezogen. De Gelderlander bijvoorbeeld telde nog niet zo lang geleden 172 redactieleden, was gehuisvest in een prachtig gebouw aan de Waal, beschikte over eigen persen, had een dicht net correspondenten in het hele verspreidingsgebied, vele, vele freelance medewerkers en het aantal abonnees naderde de 200.000. Toen kwamen de uitzuigers. Het krantengebouw werd gesloopt, de grond verkocht, de persen verdwenen, idem het grootste deel van de redactie. De citroen is bijna uitgeknepen, op 13 cent na….
- 6. Joop Lahaise, 7 december 2017, 20:41Misschien wordt het tijd voor een echte journalistenvakbond, die ook opkomt voor freelancers en redacteuren van kleine titels. Interessant wat de leraren in de basisonderwijs op dit moment doen.https://www.villamedia.nl/artikel/kun-je-leven-van-13-cent-per-woord
