donderdag 7 juli 2016

Frans Protest

Frans protest doodgenepen, politieke crisis niet van de baan

Op 14 juni liepen er nog honderdduizenden betogers door de straten van Parijs, gisteren (5 juli) waren dat er nog een kleine vijftigduizend. Zijn de Fransen plots allemaal overstag gegaan voor de loi travail? Nee, zo eenvoudig ligt het niet.

Thomas Decreus

woensdag 6 juli 2016

We spoelen even terug naar een kleine twee weken geleden. Op 23 juni zou er opnieuw betoogd worden tegen de loi travail in de Franse hoofdstad. Maar in de vroege ochtend maakte de stad Parijs duidelijk dat de betoging zou verboden worden. Het regende toen verontwaardigde reacties. Een verbod voor een vakbonsbetoging, dat was geleden sinds 1962 en dus zo goed als ongezien. Het verbod werd door quasi het hele politieke spectrum verworpen als ondemocratisch en onnodig repressief.

Ter elfder ure zaten vertegenwoordigers van de vakbonden en Minister van Binnenlandse Zaken Cazeneuve bijeen om alsnog een compromis te bereiken. Dat compromis kwam er uiteindelijk in de vorm van betoging met een bijzonder sterk ingekort parcours. In totaal ging het om hooguit drie kilometer. Een klein rondje tussen Place de la Bastille en de Seine.

Althans, dat was de theorie. In praktijk was het een betoging die plaatsvond in een kooi. Alle toegangswegen tot de betoging van 23 juni waren hermetisch afgesloten door middel van metalen hekken, wie wou deelnemen moest door meerdere checkpoints. Bij die checkpoints werd iedereen gefouilleerd en gefilmd.

Een agent filmt mensen die door één van de checkpoints komen

Sommige betogers werden tot zeven keer gefouilleerd. Al wie materiaal bij had dat op slechte bedoelingen kon wijzen – een zakmes, een sjaal of een glazen fles bijvoorbeeld – werd zonder pardon opgepakt. Tientallen individuen kregen ook een preventief betogingsverbod, een tactiek die de Franse politiediensten reeds toepassen sinds de klimaattop van december.

Een groep militanten van Nuit Debout werd nog voor ze konden deelnemen aan de betoging van 23 juni omsingeld door de politie. Urenlang werden ze vastgehouden ter hoogte van de Bourse du Travail, waardoor ze niet konden deelnemen aan het protest. Resultaat? De meest militante activisten waren afgeschrikt, opgepakt of hadden een betogingsverbod aan hun been. De opkomst was navenant laag.

Kooi

Voor de betoging van gisteren (5 juli) gebruikte de Franse politie dezelfde tactieken als tijdens de betoging van 23 juni. Het hele parcours van de betoging werd hermetisch afgesloten, in die mate zelfs dat sommige groepen gewoon niet tot op de betoging geraakten, of enorme omwegen moesten maken. Vooraleer je kon deelnemen aan de betoging moest je opnieuw checkpoints door en werd je gefilmd.

Massale aanwezigheid van politie tijdens de laatste manifestatie

Met dit soort van repressie wordt het erg moeilijk om nog een beweging te blijven handhaven. Veel mensen blijven gewoon weg van de betogingen. De kans om opgepakt te worden is te groot en het is niet bepaald een prettig vooruitzicht om te manifesteren binnen een kooi van tralies en agenten. Gisteren nog werden bijvoorbeeld meer dan tweeduizend agenten opgetrommeld.

Hoewel er in Parijs toch nog 45000 mensen opstapten, zit de mobilisatie duidelijk in een dalende lijn. Onder meer door de repressie. Maar ook de vermoeidheid die na vier maanden sociaal protest onherroepelijk toeslaat. Het begin van de vakantieperiode speelt natuurlijk evenzeer een rol.

49.3 bis

Gisteren, op het moment dat tienduizenden opnieuw door de straten van Parijs wandelden, raakte bekend dat premier Valls opnieuw zou gebruik maken van grondwetsartikel 49.3. Dat artikel bepaalt dat een wet in naam van het algemeen belang kan aangenomen worden zonder dat het tot stemming moet komen in het parlement. Het gaat dus eigenlijk om een dictaat van de regering.

Valls had een kleine twee maanden geleden al eens gegrepen naar 49.3 om de loi travail een eerste maal door het parlement te krijgen. Daarna ging de wet naar de senaat. Wanneer een wet behandeld wordt in de Franse senaat dient die opnieuw ter stemming voorgelegd te worden aan het parlement alvorens ze kan aangenomen worden. Maar dat gebeurde dus gisteren wederom niet.

Prompt ontstond daarop een spontane betoging voor het Franse parlement. Een honderdtal manifestanten daagde gisteravond op om het ongenoegen te uiten. Maar de Franse politie was voorbereid. In geen tijd werden de betogers omsingeld. Urenlang werden ze vastgehouden.

Crisis

Het lijkt er dus op dat de Franse regering de veldslag rond de loi travail gewonnen heeft. Maar of ze de oorlog gaat winnen is zeer de vraag. De loi travail heeft zeer diepe wonden geslagen binnen de Franse Parti Socialiste. Zowat de gehele Franse linkerzijde haat de PS, naast “tout le monde déteste la police” is “tout le monde déteste le ps” zowat de meest gebruikte slogan tijdens de protesten van de laatste maanden. Tientallen partijkantoren van de PS werden ook gevandaliseerd tijdens de voorbije protesten. Alles wijst erop dat deze partij bij de presidentsverkiezingen in 2017 een verpletterende nederlaag zal leiden.

Er is dus erg veel woede binnen de Franse linkerzijde, maar tegelijkertijd is die linkerzijde versplinterd en electoraal gezien zo goed als krachteloos. Dat kan leiden tot vreemde en explosieve situaties. Vele activisten roepen via sociale media nu reeds op om in 2017 blanco te stemmen. Maar dat zal dan weer in het voordeel spelen van rechts en extreemrechts. Er dreigen op die manier politieke krachtsverhoudingen te ontstaan die slechts een heel gedeeltelijke weerspiegeling vormen van wat leeft onder de bevolking.

In feite is dat nu reeds het geval. Peiling na peiling toonde aan dat het merendeel van de Fransen de loi travail niet lustte. En toch duwde de regering door. Het zorgt bij veel Fransen voor een vorm van vervreemding ten aanzien van het politieke establishment. Die vervreemding neemt bij een niet te verwaarlozen deel van de jongere manifestanten ook wel de vorm aan van regelrechte haat, niet alleen tegenover het politieke establishment maar ook tegenover alles wat de staat en het kapitalisme symboliseert.

Reken daar nog eens de hoge werkloosheidscijfers, de aanhoudende noodtoestand en de staatsrepressie bij, en het wordt duidelijk dat in Frankrijk alle ingrediënten aanwezig zijn voor een bijzonder stevige politieke crisis.