'Deskundigen' 126

Sinds 2001 proberen de Verenigde Staten de regio weer enigszins in het gareel te krijgen.
Geert Mak over het massale Amerikaanse geweld in het Midden Oosten, inclusief de illegale invasie van Irak. Reizen zonder John. Op zoek naar Amerika. 2012

De Amerikaanse soft power is… nog altijd sterk aanwezig… Soft power is, in de kern, de overtuigingskracht van een staat, de kracht om het debat naar zich toe te trekken, om de agenda van de wereldpolitiek te bepalen.
Geert Mak. Reizen zonder John. Op zoek naar Amerika. 2012

Any one of the movie houses offered images of America to many more people and at a far greater rate than that at which the library was offering ideas about America.

The motion picture is to real life in America what any image is to the commodity or corporation it stands for. The motion picture, seen abroad, is of course synthetic. It is believable. It is passive. It is concrete. It is simplified, and it is ambiguous, thus the world has been flooded with images of America. The selling of American images abroad is a remunerative business.

Our government operations also have had a large part in spreading these images. Much of our propaganda has been trying to create an image (we always say, of course, a ‘true,’ by which we mean a favorable, image) of the United States…

Images are the pseudo-events of the ethical world. They are at best only pseudo-ideals. They are created and disseminated in order to be reported, to make a ‘favorable impression.’ Not because they are good…

We suffer unwittingly from our own idolatry. The more images we present to people, the more irrelevant and perverse and unattractive they find us. Why? The image, because it invites comparison, is irrelevant. Few people are not sensible enough to see that the image does not relate to them. Our images suggest arrogance: in them we set ourselves up as a mold for the world…

The image – limited, concrete, and oversimplified – inevitably seems narrow and unadaptable. Because it is a projection of ourselves, it declares our conceit.
Daniel J. Boorsin. The Image. A Guide To Pseudo-Events In America. 1961

Mr. Disney, we are returning your Duck. Feathers plucked and weel-roasted. Look inside, you can see the handwriting on the wall, our hands still writing on the wall: Donald, Go Home!
Dorfman en Mattelart. How To Read Donald Duck. Imperialist Ideology in the Disney Comic. 1975

Last June 1975, a shipment of the English edition (van How To Read Donald Duck svh) was seized by the U.S. Customs Bureau as a possible ‘infringement’ on Disney’s copyrights. After a year of deliberation, Customs ruled that importing the book does not constitute ‘piracy.’
Jim Hobberman. Village Voice. 1976

Voor ons, kinderen in de provincie, was Amerika een droomland, met een losse levensstijl waarvan een enkele keer een flard over de oceaan kwam zeilen… wij, Europese kinderen van de jaren vijftig, [beleefden] Amerika via… een gratis Donald Duck die op een herfstdag opeens in de bus viel, en waarbij duizend horloges… werden verloot. En dan de inhoud van het nummer: ‘Donald Duck als schoolmeester’, de neefjes wagen het zelfs om een ijsje op het hoofd van hun vermoeide oom uit te drukken! Zomaar een ijsje kapotduwen!

Geert Mak. Reizen zonder John. Op zoek naar Amerika. 2012

The political, economic, and social consequences have done more than destroy any viable vision of a good society. They undermine the modern public's capacity to think critically, celebrate a narcissistic hyperindividualism that borders on the pathological, destroy social protections and promote a massive shift towards a punitive state that criminalizes the behavior of those bearing the hardships imposed by a survival-of-the-fittest society that takes delight in the suffering of others. How else to account for a criminal justice stacked overwhelmingly against poor minorities, a prison system in which ‘prisoners can be held in solitary confinement for years in small, windowless cells in which they are kept for twenty-three hours of every day…’

American society is awash in a culture of civic illiteracy, cruelty and corruption. For example, major banks such as Barclays and HSBC swindle billions from clients and increase their profit margins by laundering money for terrorist organizations, and no one goes to jail. At the same time, we have the return of debtor prisons for the poor who cannot pay something as trivial as a parking fine. President Obama arbitrarily decides that he can ignore due process and kill American citizens through drone strikes and the American public barely blinks. Civic life collapses into a war zone and yet the dominant media is upset only because it was not invited to witness the golf match between Obama and Tiger Woods…
Henry A. Giroux. The Politics of Disimagination and the Pathologies of Power. 27 February

Waarom zijn de Nederlandse intellectuelen van mijn generatie niet in staat het huidige westerse systeem fundamenteel te analyseren? Vanwaar dat ze bijna allen naar de mainstream zijn afgedreven?  Waarom kunnen ze niet, in tegenstelling tot de intellectuelen in bijvoorbeeld de VS, door de beelden heen kijken? Waarom realiseren ze zich niet dat ze als opiniemakers propaganda bedrijven voor een failliet neoliberaal systeem? Waarom kan de mainstream niet verder kijken dan de uiterlijke vorm? Waarom kan een bekende NOS-Journaallezer na tien jaar in het openbaar verklaren er mee te stoppen omdat 'ik niet meer de waan van de dag wil volgen, maar weer wat langer over iets nadenken,' zonder dat zij zich daarvoor hoeft te schamen? Hoe komt het dat het de democratische burger niet meer uitmaakt dat hij al die jaren met ‘waan’ werd overladen in plaats van relevante informatie? Is het vreemd dat een bestseller-auteur als Geert Mak een beschamend slecht boek over de VS kan publiceren dat vervolgens toch door honderdduizenden Nederlanders wordt gelezen? Waarom bestaat er in Nederland geen kwaliteitsbesef? Waarom kunnen een Chileense en Belgische auteur als Dorfman en Mattelart wel de kern blootleggen van de beeldcultuur van Disney en Geert Mak niet? Waarom kan Mak anno 2012 niet wat  David Kunzle, hoogleraar Kunstgeschiedenis aan de University of California, al in 1975 wel kon, namelijk het blootleggen van het cultureel imperialisme van het Disney Rijk? Waarom schreef het rechtse, door de CIA gefinancierde, Chileense dagblad El Mercurio, in 1971 onder de kop ‘Warning to Parents’ voor de ‘brainwash’ van hun kroost door de ‘subtle ideological contraband,’ die de geest van de jongeren zou ‘vergiftigen,’ louter en alleen omdat de democratische gekozen regering van president Allende boeken liet drukken die niet dezelfde pro-kapitalistische boodschap uitstraalden als de producten van het Amerikaanse Disney-concern? Het ironische is dat de Chileense spreekbuis van Amerikaanse multinationals onbewust haar eigen strategie beschreef toen de krant stelde:

For sometime now the pseudo-sociologists have been clamoring, in their tortuous jargon, against certain comic books with an international circulation, judged to be disastrous in that they represent vehicles of intellectual colonization for those who are exposed to them… Since clumsy forms of propaganda would not be acceptable to parents and guardians, children are systematically given carefully distilled doses of propaganda from an early age, in order to channel them in later years in Marxist directions.

En dat kmcht natuurlijk niet. De jeugd moest juist, net als Geert Mak in de polder van de jaren vijftig, met ‘Donald Duck, California soep, pakjes kauwgom, speelgoed en glimmende tijdschriften’ en alle andere ‘klanken vanuit… het droomland’ rijp worden gemaakt voor het onverzadigbare consumentisme ‘in order to channel them in later years in Capitalist directions.’ Vandaar ook dat het rechtse Chileense dagblad El Mercurio waarschuwde voor het rode gevaar, want

Juvenile literature has also been exploited so that the parents themselves should be exposed to ideological indoctrination, for which purpose special adult supplements are included. It is illustrative of Marxist procedures that a State enterprise should sponsor initiatives of this kind, with the collaboration of foreign personnel.

The program of the Popular Unity demands that the communications media should be educational in spirit. Now we are discovering that this ‘education’ is no more than the instrument for doctrinaire proselytization imposed from the tenderest years in so insidious and deceitful a form, that many people have no idea of the real purposes being pursued by these publications.

Belangrijk te vermelden is dat volgens Time Magazine van 30 september 1974 El Mercurio gefinancierd werd door de CIA en dat het dagblad de militaire staatsgreep tegen de democratisch gekozen regering van president Allende steunde, zodat opnieuw bewezen werd dat de kapitalistische ‘soft power’ niet zonder ‘hard power’ of de dreiging daarmee adequaat kan functioneren. Iemand die over de VS een boek schrijft zou moeten weten dat het kapitalisme zelf het belang van propaganda benadrukt, zoals de grondlegger van de public relations-industrie, Edward Bernays, al in 1923 in zijn boek Crystallizing Public Opinion duidelijk maakte voor zijn rijke Amerikaanse opdrachtgevers toen hij opmerkte dat

The minority has discovered a powerful help in influencing majorities. It has been possible so to mould the mind of the masses that they will throw their newly gained strength in the desired direction. Propaganda is the executive arm of the invisble government.

Het spreekt voor zich dat Bernays, een neef van Freud, rijkelijk beloond werd voor zijn inzicht betreffende 'the concious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses', dat een 'indispensable feature of democratic society' was geworden, zoals hij het zelf zo treffend omschreef. Vanaf toen wisten de 'intelligent few,' deze 'invisible wire pullers,' zoals Bernays hen noemde, hoe ze 'continuously and systematically' de voorname taak van 'regimenting the public mind' het best konden verwezenlijken. Joseph Goebbels was een bewonderaar van Bernays, de nazi had Bernays' boek Propaganda onder handbereik in zijn werkkamer.

Edward Bernays, tezamen met andere vooraanstaande Amerikaanse intellectuelen, waarschuwde de elite al een eeuw geleden voor de gevaren van de democratie. Immers, op die manier konden grote groepen burgers een greep krijgen op hun eigen toekomst en deze ontwikkeling zou de macht van de elite drastisch inperken. In 1947 schreef Bernays een belangrijk artikel voor de Annals of the American Academy of Political and Social Sciences, getiteld 'The Engineering of Consent.' Daarin stelde hij dat 'the engineering of consent is the very essence of the democratic proces, the freedom to persuade and suggest.' Die 'freedom' kan natuurlijk alleen in handen kan zijn van de machtigen en rijken die de middelen hebben om deze vorm van ‘vrijheid’ inhoud te geven. Voor alle duidelijkheid wees Bernays erop dat de gemiddelde Amerikaan

has only six years of schooling... [Therefore] democratic leaders must play their part in... engineering consent... Today it is impossible to overestimate the importance of engineering consent; it affects almost every aspect of our daily lives.

Geert Mak besteedt hieraan geen enkele aandacht in Reizen zonder John, waarin hij claimt ‘op zoek naar Amerika’ te zijn. Zijn uitgangspunt daarbij is niet het ‘Amerika’ zoals het in werkelijkheid was en is, maar het gefantaseerde ‘droomland’ zoals het ‘voor ons, kinderen van de jaren vijftig’ in Nederland zou zijn geweest. Welk beeld de kinderen in de rest van de wereld van Mak’s ‘droomland’ hadden, speelt daarbij voor hem geen enkele rol van betekenis. Voor hen is Mak's boek niet geschreven, want die hebben het geld er niet voor en bovendien zouden die vandaag de dag meteen door de façade weten heen te breken. Over de werkelijkheid achter het beeld schreef professor David Kunzle:

The system of domination which the U.S. culture imposes so disastrously abroad, also has deleterious effects at home, not least among those who work for Disney, that is, those who produce his ideology. The circumstances in which Disney products are made ensure that his employees reproduce in their lives and work relations the same system of exploitation to which they, as well as the consumer, are subject…

For his workers to express solidarity against him was a subversion of his legitimate authority. When members of the Disney studio acted to join an AFL-CIO affiliated union, he fired them and accused them of being Communist or Communist sympathisers. Later, in the McCarthy period, he cooperated with the FBI and HUAC (House Unamerican Acitivities Committee) in the prosecution of an ex-employee for ‘Communism.’

Like the natives and the nephews in the comics, Disney workers must surrender to the millionaire Uncle Scrooge McDisney their treasures – the surplus value of their physical and mental resources…

Among Disney’s numerous wartime propaganda films, the most controversial and in many ways the most important was Victory Through Air Power. Undertaken on Disney’s own initiative, this was designed to support Major Alexander Seversky’s theory of the ‘effectiveness’ (that is damage-to-cost ratio) of strategic bombing, including that of population centers. It would be unfair to project back onto Disney our own guilt over Dresden and Hiroshima, but it is noteworthy that even at the time a film critic was shocked by Disney’s ‘gay dreams of holocaust.’ And it is consistent that the maker of such a film should later give active and financial support to some noted proponents of massive strategic and terror bombing of Vietnam, such as Goldwater and Reagan. Disney’s support for Goldwater in 1964 was more than the public gesture of a wealthy conservative; he went so far as to wear a Goldwater button while being invested by Johnson with the President’s Medal of Freedom. In the 1959 presidential campaign, he was arrogant enough to bully his employees to give money to the Nixon campaign fund, whether they were Republicans or not.

Om een indruk te krijgen van Disney’s extremistische wereldbeeld is voldoende te weten dat de Republikeinse presidentskandidaat

Goldwater fought in 1971 to stop US funding of the United Nations after the People's Republic of China was admitted to the organization. He said:

‘I suggested on the floor of the Senate today that we stop all funds for the United Nations. Now, what that'll do to the United Nations, I don't know. I have a hunch it would cause them to fold up, which would make me very happy at this particular point. I think if this happens, they can well move their headquarters to Peking or Moscow and get 'em out of this country’ […]

In a May 1964 speech, Goldwater suggested that nuclear weapons should be treated more like conventional weapons and used in Vietnam, specifically that they should have been used at Dien Bien Phu in 1954 to defoliate trees…

He also advocated that field commanders in Vietnam and Europe should be given the authority to use tactical nuclear weapons (which he called ‘small conventional nuclear weapons’) without presidential confirmation.
http://en.wikipedia.org/wiki/Barry_Goldwater

Hoe dicht ‘soft power’ tegen Amerika’s ‘hard power’ aan ligt blijkt uit het commentaar van een Disney-expert bij Victory Through Air Power, een propagandafilm waarover Walt Disney zelf trots verklaarde dat ‘It was only after Roosevelt saw Victory Through Air Power that our country made the commitment to long range bombing’:

It is yet another example how skillfully the Disney-artists adapted their visual story telling techniques to a deadly serious purpose and how successful they were.

In the introductory history of aviation there is room for humor but even in the later sections of the film there is tremendous creativity on the staging of battle scenes and explosions to the use of visual metaphors…

Aan het begin van de (grotendeels) tekenfilm verneemt de kijker dat het het massaal bombarderen van een vijandelijke bevolking prijzenswaardig is tijdens ‘storms of anguish, difficulty and doubt,’ en dat de burger daarom goed moet luisteren naar majoor Seversky’s pleidooi, want ‘we have always been saved by men of vision and courage, who opened our minds and showed us the way out of confusion.’ Dat die ‘vision and courage’ in één nacht het leven van 25.000 burgers in Dresden en zelfs 100.000 burgers in Tokio kostten en in Hiroshima nog meer, was een even te verwaarlozen detail als het feit dat volgens het internationaal recht deze bombardementen zijn verboden, en dat de daders moeten worden veroordeeld vanwege oorlogsmisdrijven.

In de filmdocumentaire Fog of War (2003), vertelt de oud-minister van Defensie Robert McNamara  over de Amerikaanse ‘strategic bombing campaign,’ waarvan hij de planning deed en luchtmacht generaal Curtis Lemay de supervisie:  

Why was it necessary to drop the nuclear bomb if LeMay was burning up Japan? And he went on from Tokyo to firebomb other cities. 58% of Yokohama. Yokohama is roughly the size of Cleveland. 58% of Cleveland destroyed. Tokyo is roughly the size of New York. 51% percent of New York destroyed. 99% of the equivalent of Chattanooga, which was Toyama. 40% of the equivalent of Los Angeles, which was Nagoya. This was all done before the dropping of the nuclear bomb, which by the way was dropped by LeMay's command. Proportionality should be a guideline in war. Killing 50% to 90% of the people of 67 Japanese cities and then bombing them with two nuclear bombs is not proportional, in the minds of some people, to the objectives we were trying to achieve…

LeMay said, ‘If we'd lost the war, we'd all have been prosecuted as war criminals.’ And I think he's right. He, and I'd say I, were behaving as war criminals. LeMay recognized that what he was doing would be thought immoral if his side had lost. But what makes it immoral if you lose and not immoral if you win?
http://en.wikiquote.org/wiki/The_Fog_of_War

Desondanks maakte Walt Disney een propagandafilm waarin met succes gepleit werd op grote schaal oorlogsmisdaden te plegen, onder het motto 'There's A Thrill In The Air!' Maar ook daarover geen woord in Mak’s zoektocht naar Amerika. Daar blijft het uitroepteken beperkt tot ‘zomaar een ijsje kapotduwen!’ Morgen meer over Donald en Geert. Dan ook meer over alle regio’s die de VS ‘weer enigszins in het gareel [proberen] te krijgen.’  En als u tijd heeft kunt u hier Disney’s Victory Through Air Power bekijken: https://www.youtube.com/watch?v=paY6y87rrpE