De Nuance van de NRC 110

Afgelopen vrijdag luidde het commentaar van de NRC alsvolgt:

 De voorlopige uitslag van de verkiezingen in Nederland voor het Europees Parlement weerspiegelt de grote verdeeldheid onder de bevolking over Europa. Het meest opmerkelijke is de grote winst die de PVV gisteren boekte en bijna even opvallend is het gigantische verlies dat de PvdA moest incasseren. Heeft de kiezer nu duidelijkheid geschapen? Nee. De resultaten van gisteren tonen eens te meer aan dat de kiezer die altijd gelijk heeft, niet bestaat. Tegenover de overwinning van de jegens Europa vijandige PVV staat de winst van vooral D66 en ook GroenLinks, de partijen die zich het meest pro Europa hebben getoond… De kiezers zijn dus verdeeld over de rol die de Europese Unie moet spelen, althans: voor zover het ze interesseert. Want het meest teleurstellende aan de uitslag is de opkomst, die weer laag was, lager nog dan vijf jaar geleden. De 25 Nederlandse europarlementariërs vertegenwoordigen de komende jaren in Brussel en Straatsburg opnieuw slechts een minderheid van de bevolking.… De diepste wonden werden geslagen bij de PvdA. Die partij zakte bijvoorbeeld in Amsterdam naar de derde plaats en is ook in Rotterdam en Utrecht niet meer de grootste.

 Dit commentaar is warrig en de oorzaak van die verwarring is het feit dat de commentator iets probeert te verzwijgen dan wel iets niet begrijpt.

 Allereerst dit: volgens het commentaar ‘weerspiegelt de grote verdeeldheid onder de bevolking over Europa.’ Dat is een onjuiste bewering zoals vervolgens ook blijkt uit het commentaar zelf: ‘De kiezers zijn dus verdeeld over de rol die de Europese Unie moet spelen, althans: voor zover het ze interesseert. Want het meest teleurstellende aan de uitslag is de opkomst, die weer laag was, lager nog dan vijf jaar geleden.’ Met andere woorden: slechts 36,5 procent heeft gestemd, ongeveer eenderde van de kiesgerechtigden, en dus kan men niet spreken van ‘de grote verdeeldheid onder de bevolking over Europa.’ We weten niet hoe massaal de verdeeldheid is zolang de overgrote meerderheid niet stemt. En dat beseft de commentator ook onmiddellijk in de volgende zin: ‘De 25 Nederlandse europarlementariërs vertegenwoordigen de komende jaren in Brussel en Straatsburg opnieuw slechts een minderheid van de bevolking.’  Vooral deze zin is kernmerkend voor de verwarring bij de commentator: ‘Het meest opmerkelijke is de grote winst die de PVV gisteren boekte en bijna even opvallend is het gigantische verlies dat de PvdA moest incasseren.’

 Waarom is voor deze politiek commentator van de slijpsteen voor de geest ‘het gigantische verlies’ van de PVDA ‘opvallend’ en ‘het meest opmerkelijke de grote winst die de PVV boekte’?

 Kennelijk beseft deze commentator niet dat er al op in het afgelopen decennium een omslag heeft plaatsgevonden.

 Beste collega, laat ik je proberen uit te leggen wat er gaande is. President Lincoln zei het aldus: ‘It is true that you can fool all of the people some of the time; you can even fool some of the people all of the time; but you can not fool all of the people all of the time.’ En zo is dat. Een voorbeeld uit de praktijk. Je kunt niet op een vrijdagmiddag zonder de volksvertegenwoordiging te hebben geraadpleegd als sociaaldemocratische minister van Financien besluiten om bankiers miljarden euro’s aan belastinggeld te geven om hun failliete handel overeind te houden om vervolgens tegen de bevolking te zeggen dat hun pensioengerechtigde leeftijd met twee jaar omhoog moet en hun pensioengelden omlaag omdat, let op, er geen geld meer is om het te betalen. 

Beste NRC-commentator, uit bijna een halve eeuw ervaring weet ik dat er van journalisten van commerciele massamedia verwacht wordt dat ze de officiele versie van de werkelijkheid geven. Of, zoals de VPRO-journalist Chris Kyne destijds verklaarde: 'had u tot voor kort gedacht dat een minister van Financien er mee weg zou komen wanneer hij tegen de Kamer zei: "Nee, natuurlijk heb ik u vorige week, toen ik op het punt stond de grootste ingreep in de economie te doen die een minister van financien ooit heeft gedaan, niet de waarheid verteld. En als ik volgende week een nog grotere ingreep ga doen, vertel ik het u weer niet.'' Is toch gebeurd. Gaat over democratie. En het vreemdste is: we vinden allemaal nog dat Bos gelijk heeft ook. Voor ons journalisten was het natuurlijk niet nieuw dat Wouter Bos ons niet altijd de waarheid vertelde. Wel is het nieuw dat ik op dit moment even niet meer weet of ik wel even hard als vroeger mijn best moet doen om hem die waarheid te laten vertellen. Of er inderdaad niet even een hoger belang is dan "de waarheid, niets dan de waarheid."'

 En zo collaboreert onze vakgroep, de journalistiek, elke dag weer met de macht. Vandaar ook dat bij het grote publiek de journalistiek niet in hoge achting staat. Nu komen we bij het punt dat u, NRC commentator, kennelijk niet begrijpt. Hoewel de -- wat Hofland noemt -- ‘politiek literaire elite’ van de polder de propaganda nagenoeg ongeclausuleerd verspreidt, is er tegelijkertijd een groeiend aantal burgers dat dwars door de propaganda heen kijkt. Sterker nog, steeds meer burgers worden razend van woede; de tekening van Collignon vandaag in de Volkskrant geeft dit goed weer.  En waarom worden ze razend? Welnu, mensen wensen serieus te worden genomen, anders gesteld: autoriteiten in een parlementaire democratie moeten ervoor zorgen dat niet telkens weer de waardigheid, het zelfrespect, van kiezers geschonden worden. Ze willen bijvoorbeeld niet dat in het parlement voortdurend een toneelstukje wordt opgevoerd, dat er een schijnvoorstelling plaatsvindt, omdat de besluiten al voorgekookt zijn in achterkamertjes. Het is vernederend om almaar te worden geconfronteerd met het feit dat jij als burger niet echt meetelt, dat je er voor spek en bonen bijzit, dat een kleine groep zich verrijkt ten koste van de meerderheid. En dit alles nog eens normaal dient te vinden. Mensen zijn uiteindelijk niet zo onwetend om niet te beseffen dat bijvoorbeeld de sociaaldemocraten en de socialisten het spelletje meespelen en geen alternatief hebben voor het neoliberalisme en daardoor meedoen aan het nepotisme en de vriendjespolitiek van de elite. Kijk eens naar de televisie waar dag in dag uit dezelfde hoofden in wisselend gezelschap elkaar de bal toespelen. Een groeiend aantal burgers, vooral aan de onderkant van de samenleving, die de prijs betaald voor het kapitalisme, roert zich nu. En dat verbaast de ‘politiek literaire elite’ van Hofland. Die verbazing komt voort uit het feit dat deze elite de greep op de werkelijkheid heeft verloren en in haar zelf geschapen werkelijkheid is gaan geloven. Deze zienswijze, beste NRC commentator, zal nooit door uw krant, dat de slijpsteen voor de geest zegt te zijn, gepubliceerd worden, aangezien het in strijd is met de dagelijkse propaganda. De bestaande werkelijkheid gaat net zolang mee tot de wal het schip keert.

‘It is true that you can fool all of the people some of the time; you can even fool some of the people all of the time; but you can not fool all of the people all of the time.’