Jan Marijnissen van de SP 30

In een poging te bepalen wat er op dit moment politiek aan de hand is, wil ik de zaken eens op een rijtje zetten.

In november 2006 schreef ik dit:

‘Al meer dan dertig jaar geleden liet de Braziliaanse socialist Paolo Freire in zijn boek Pedagogie van de Onderdrukten zien hoe de sociaaldemocraten altijd zo snel mogelijk naar de regeringsmacht willen terugkeren en daarvoor al hun idealen inleveren, met als gevolg dat ze nooit een stap verder komen. Sinds de PVDA zijn ideologische veren heeft afgeschud, heeft de 'pragmatische' ideologie van Kok en Bos de partij uiteindelijk verlies opgeleverd. Wouter Bos, de voormalige Shell-employee, is geen politicus maar een bestuurder. Zijn partij bestaat uit ambitieuze mensen die tot de bestuurlijke elite willen behoren. Ze verwachten dat de partij hen aan bestuurlijke banen helpt. 'De lange mars door de instituten,' zo propageerde drie decennia geleden Joop den Uyl, dat was het maximum haalbare voor het westers socialisme. Immers, er was sprake van 'de smalle marges van de democratie.' De parlementaire democratie kan niet de belangen van de grote concerns en banken aanpakken, en kan dus alleen in de marge de uitwassen van het neoliberale kapitalisme bijsturen. Meer doet de PVDA ook niet.

Kennelijk heeft een deel van hun achterban daar nu genoeg van en beseft beter dan hun politieke voormannen dat we aan de vooravond staan van wezenlijke veranderingen en dus besluiten. De ernstige gevolgen van de klimaatverandering, de structurele verslechtering van de economische positie van veel mensen als gevolg van de globalisering waardoor - in de woorden van Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz - westerse arbeiders nu moeten concurreren met arbeiders uit lage lonen landen. De oorlog in het Midden Oosten speelt een rol. En al die tijd dacht de sociaaldemocratische elite dat ze de oude koers van pappen en nathouden kon blijven volgen. Ze is hardhandig wakker geschud. Deze verkiezingen hebben helderheid geschapen. En voor die helderheid is de conservatieve elite altijd bang geweest. Dan wordt er onmiddelijk gesproken van een 'crisis van de democratie.' De eerste reactie van VVD-minister van Financien Zalm op de 'monsterzege' van de SP was dat dit 'slecht is voor het land.' Het land is namelijk niet de veel geroemde democratie, maar de belangen van de economische elite en hun politieke belangenbehartigers en 'het land' is zeker niet de belangen van de mensen die democratisch op de SP hebben gestemd. Zoveel is duidelijk. Vandaar dat de NOS-verslaggever de minister ook niet lastig viel met de vraag wat hij daar nu precies mee bedoelde. De slippendragers van de macht hebben aan een half woord genoeg. Toen het kabinet van Joop den Uyl met vier gematigde hervormingsvoorstellen kwam, waaronder de grondpolitiek om te voorkomen dat de banken gigantische winsten zouden maken met een schaars goed, kreeg de premier een waarschuwingsbrief van negen grote ondernemers (van o.a. Amro, Shell, Philips, Unilever) en was het snel afgelopen met zijn regering. Democratie is leuk voor de mensen, maar het moet natuurlijk niet ten koste gaan van de werkelijke macht. In de praktijk blijken 'de smalle marges van de democratie' nog smaller te zijn dan 'ome Joop' al dacht.

Een deel van de racisten van de Pim Fortuyn-aanhang is naar Wilders overgestapt, waardoor we nu duidelijk kunnen zien waar ze zitten. Een deel van links is vanuit het midden naar links opgeschoven, wat ook een vooruitgang is.' Zie: http://stanvanhoucke.blogspot.com/2007/04/marcel-van-dam-schrijft-vandaag-in-zijn.html

En dit schreef Jan Marijnissen:

'Wim Kok's "afscheid van het socialisme" in De Rode Hoed in Amsterdam eind 1995 was vooral een herhaling van wat hij zes jaar eerder zei op de Universiteit van Nijmegen. In de aanloop naar de verkiezingen in 1989 vertelde een naar meeregeren hunkerende Kok daar dat zijn partij afscheid had genomen van het streven naar het Grote Doel: "Er is", zei de opvolger van Joop den Uyl, "geen alternatief voor de maatschappelijke constellatie die we nu hebben en dus heeft het geen enkele zin daar naar te streven."
Kok constateert dat "de grote aantrekkingskracht van het liberale gedachtengoed thans duidelijk waarneembaar is". Zie: http://www.sp.nl/opinies/9/De_veren_van_Wim_Kok.html

In 2006 berichtte de Volkskrant dit: 'Het pijnlijke moment van commissaris Wim Kok.
Vier jaar geleden presenteerde ING een rapport waaruit bleek dat de top van de bank-verzekeraar te weinig verdiende. Dat moest anders, te beginnen met een salarisverhoging van 15 procent, oplopend naar 60 procent drie jaar later. Het voorstel leidde tot grote opwinding onder de vakbonden en het personeel. Vooral de nieuwe commissaris bij ING, oud-premier Wim Kok moest het ontgelden. De man die als premier de salarisstijgingen aan de top als ‘exhibitionistische zelfverrijking’ had betiteld, moest dit voorstel toch afwijzen?
Lees verder: http://www.volkskrant.nl/economie/article411809.ece/
Het_pijnlijke_moment_van_commissaris_Wim_Kok

In reactie daarop schreef ik droie jaar geleden: 'Eind 1995 hield Wim Kok in De Amsterdamse Rode Hoed een toespraak getiteld "afscheid van het socialisme," waarin hij sprak over "de bevrijdende werking van het afschudden van de ideologische veren." En hij had gelijk, elke ideologie kan uitermate beklemmend werken, maar de sociaal-democratische voorman zweeg wel over het feit dat ook het neoliberalisme een ideologie is, even streng in de leer als het calvinisme. Vanwege zijn enorme verdiensten voor de grote concerns (optimaliseren van de winsten, lonen aan banden leggen) werd Kok na zijn vertrek uit de politiek onmiddellijk beloond met uiterst lucratieve commissariaten bij de ING en Shell en de rest is bekend. Dit systeem heet democratie.' Zie: http://stanvanhoucke.blogspot.com/2007/04/marcel-van-dam-schrijft-vandaag-in-zijn.html

Gisteravond keek ik opnieuw naar de fgascinerende BBC-documentaire Century of Self van Adam Curtis, die over de massamaatschappij gaat, en de rol van de macht daarin. Curtis laat zien dat voor de moderne politiek geldt dat de beschaafde burger is veranderd in een calcalurende consument, de samenleving gefragmenteerd is geraakt, en het collectieve streven van de gemeenschap heeft plaats gemaakt voor de individuele begeerte. Er bestaat geen samenleving meer in de strikte van het woord, het is ieder voor zich, en de staat is er alleen om erop toe te zien dat die begeerte onmiddellijk wordt bevredigd, net zoals de markt dit doet. In de laatste aflevering van Century of Self wordt Derek Draper geinterviewd, van 1992-1995 de assistent van Peter Mandelson, de naderhand vanwege corruptie in opspraak geraakte Britse minister van Handel en Industrie. Draper verklaart over de Labour campagnefilosofie gebaseerd was op het volgende: 'let’s concentrate on swingvoters, let’s see what the focusgroups want and appeals to them, and let us just relentlessly push those themes in the elections.’ Tony Blair: ‘We want people to earn more, to consume the good things of life. We want people to pay lower taxes… Those who aspire to do better, to get on in life, to be ambitious for themselves and their families will do better with labour.’ De focusgroep, bestaande uit acht mensen die wijn dronken en borrelnootjes knabbelden, stond volgens Draper centraal: ‘what they thought determined in fact everything what the labourparty did’, een koers die de Britten letterlijk overgenomen hadden van het campagneteam van Bill Clinton. Adam Curtis: ‘And as in America labour was forced to drop policies which would not directly benefit the swingvoters, even it it meant sacrificing its fundamental principles. The commitment to public control of industry, which was enshrined as clause four of the party constitution was dropped. The aim of clause four had been to use the collective power of the people to challenge the unfettered greed of business, but now Tony Blair was facing crucial voters who no longer saw themselves as exploited by the free market. They saw themselves as individual consumers who were fullfilled and were given an identity by what business delivered them. The new clause four promised not to control the free market, but to let it flourish.’

Zie: http://video.google.nl/videoplay?docid=8953172273825999151

Meer hierover in een volgend stuk.