Reizen met Herodotos

Een van mijn favoriete journalisten is de Pool Ryszard Kapuscinski, die buitengewoon fascinerend schrijft. Zijn laatst verschenen boek in het Nederlands heet 'Reizen met Herodotos.' Daarin staat de volgende observatie over Hindoes in India: 'Ter verdediging van de taal waren ze bereid hun leven op te offeren, op de branstapel te belanden. Die vastberadenheid en felheid kwamen voort uit de omstandigheid dat in hun land de identiteit bepaald werd door de taal die iemand sprak. Dus een Bengalees is iemand wiens moedertaal het Bengali is. De taal is een identiteitsbewijs, meer nog, het is het gezicht van de ziel. Vandaar dat conflicten met een heel andere achtergrond - sociaal, religieus, etnisch - daar de vorm van taaloorlogen kunnen aannemen.' Ik denk dat dit ook geldt voor bijvoorbeeld Nederlandse jongeren van Marookkaanse afkomst. De sociale achterstand, de openlijke en verborgen discriminatie waaronder ze gebukt gaan, leidt ertoe dat ze teruggeworpen worden op hun islamitische identiteit. Er is niets anders voor ze in een samenleving die hen niet werkelijk accepteert. Over de lagere kasten in India schrijft Kapuscinski: 'Zelfs in de loop van de dag, in het licht van de gloeiende zon, doen ze denken aan onpersoonlijke schaduwen, te meer daar ze zich zonder iets te zeggen voortbewegen en altijd zo dat ze minimaal zichtbaar zijn, om niet alleen nooit in de weg te lopen, maar ook om zelfs de situatie te vermijden waarin ze onverhoeds in iemands gezichtsveld terecht zouden komen.' Zo bewegen zich de ouders van de Nederlandse jongeren van Marokkaanse afkomst, ze zijn bang gezien te worden. Hun kinderen, die hier naar school zijn gegaan, weigeren deze vernederende situatie te accepteren en maken zich nu te zichtbaar, wat een logische psychologische reactie is van het voorafgaande.