VERSPIL NOOIT EEN GOEDE CRISIS
‘De crisis is een bewuste strategie
voor sociale afbraak’
Nog nooit heb ik een bericht van iemand anders hier geplaatst, maar hier maak ik een uitzondering. Dit artikel heeft zoveel gewicht dat ik de enorme noodzaak zie dat dit gelezen wordt. Daarom hier de stem van Boaventura de Sousa Santos geschreven door Alma De Walsche. Het zijn fragmenten uit het hele artikel. Voor het volledig artikel ga dan hier naartoe.
‘De crisis is een bewuste strategie voor sociale afbraak’
De wereld verkeert vandaag in een diepe crisis. Tegelijk wil men ons doen geloven dat het neoliberale groeimodel het enig mogelijke is. De Portugese socioloog Boaventura de Sousa Santos doorprikt die mythe en maakt er zijn missie van om een kennisleer van alternatieven uit te bouwen. Hoog tijd dat de universiteiten ramen en deuren openen om alternatieve kennis binnen te laten, aldus de Sousa.
Waarom is de huidige crisis zo anders dan vorige crisissen?
Boaventura de Sousa: Omdat hij een alles omvattende en permanente karakter heeft aangenomen en zo ook de verklaring geworden is voor alles wat slecht gaat: de salarissen worden ingeperkt omdat het crisis is. De pensioenen gaan omlaag, omdat het crisis is. De gezondheidszorg wordt geprivatisserd, omwille van de crisis.
De hele sociaal-democratie in Europa wordt afgebouwd in naam van de crisis. Een crisis die voorgesteld wordt als een schuldencrisis van de soevereine staten maar die in feite een financiële crisis is van een systeem dat volkomen kleptocratisch en crimineel is. Een crisis veroorzaakt door een gedereguleerd financieel kapitaal dat speculeert met de miserie van de mensen. Hoe meer landen er bankroet gaan, hoe meer dit systeem zich verrijkt.
En de gevolgen daarvan gaan niet enkel over getallen maar over mensenlevens: mensen die hun werk verliezen, hun huis verliezen, die zelfmoord plegen. De crisis is sociaal, maar ook politiek.
Boaventura Sousa Santos
Boaventura de Sousa: Ik zie zeven grote bedreigingen die tegelijk uitdagingen zijn om die trend te keren.
De eerste bedreiging is de desorganisatie van de staat. De staat is een instantie die voor een zekere veiligheid en bescherming zorgt. Op basis van harde sociale strijd van het volk en de arbeidersklasse hebben mensen in het verleden rechten verworven. Die rechten gaven toegang tot consumptiegoederen, onderwijs, gezondheidszorg en werkloosheidssteun.
Alles wordt geprivatiseerd en ondergeschikt gemaakt aan de logica van de markt.
In de 19de en begin 20ste eeuw konden de arbeiders de producten die ze produceerden, zelf niet kopen. Ze hadden geen arbeidscontracten en waren heel onzeker over hun toekomst. Na WOII ontstaat de sociaal-democratie, die in een aantal landen zoals België nog wel overeind blijft maar die in tal van landen een ernstige crisis doormaakt. In zuid-Europa heb je nog wel sociaal-democratische partijen maar geen sociaal-democratische maatschappelijke context meer.
In de 19de en begin 20ste eeuw konden de arbeiders de producten die ze produceerden, zelf niet kopen. Ze hadden geen arbeidscontracten en waren heel onzeker over hun toekomst. Na WOII ontstaat de sociaal-democratie, die in een aantal landen zoals België nog wel overeind blijft maar die in tal van landen een ernstige crisis doormaakt. In zuid-Europa heb je nog wel sociaal-democratische partijen maar geen sociaal-democratische maatschappelijke context meer.
De maatschappelijke context neigt veel meer naar partijen aan de rechterzijde van het politieke spectrum. Terwijl vroeger de staat ook nog niet-mercantiele relaties had met zijn burgers, is dat vandaag steeds minder het geval. Alles wordt geprivatiseerd en ondergeschikt gemaakt aan de logica van de markt. En dat is een reële bedreiging want we hebben vandaag geen alternatief voor dit concept van de staat.
De tweede bedreiging is de destabilisering van de democratie. Na WOII is er een spanning gegroeid tussen democratie en kapitalisme. Zo lang het financiële kapitaal gereguleerd was en er publieke dienstverlening was door de staat, had je een klimaat waarin de sociaal-democratie kon gedijen.
Het kapitalisme laat zijn ware aard zien en die is destructief. Maar dat pact tussen democratie en kapitalisme is sinds de val van de Muur verbroken. Er is vandaag niets meer dat het kapitalisme aan banden legt, het laat zijn ware aard zien en die is destructief: het vernietigt de rechten van mensen, hun toekomstperspectieven, de natuur, en dit enkel met het doel om meer winst te maken.
Het enige waar het kapitalisme nog bang van moet zijn, is van zichzelf, van zijn eigen destructieve logica. In de politiek van vandaag is alles te koop en lobbygroepen zetten de democratie onder druk. Volgens mij is dit het einde van de democratie zoals we die tot nog toe gekend hebben.
Boaventura Sousa Santos
De derde bedreiging is dat is het vermarkten van de kennis. Kennis moet geld opleveren. Universiteiten investeren veel meer in biotechnologie dan in humane wetenschappen omdat dit meer opbrengt. Maar de impact daarvan op de samenleving is nauwelijks te schatten. Ook het Europese programma Horizon 2020 is een voorbeeld van die dominantie van de technologie.
De vierde bedreiging is de vernietiging van de natuur. Het kapitalisme verlegt vandaag een volgende grens en speelt met de draagkracht van de natuur. Hoezeer de natuur onder druk staat zien we voortdurend in de extreme natuurrampen. Ook daarin speelt de ongelijkheid: in de VS is er geld om de schade van Katrina te herstellen, Bangladesh heeft geen geld om zijn inwoners te beschermen. De vernietiging van de natuur betekent de vernietiging van de bestaansmiddelen van talloze mensen op het platteland. Die worden dan ook nog eens onder druk gezet door grote megaprojeten zoals stuwdammen en ontginningsprojecten. Met geweld worden ze van hun grond verdreven.
De vijfde bedreiging is de devaluatie van de arbeid. Arbeid was in de Europese samenlevingen het instrument om toegang te krijgen tot burgerschap. Op basis van hun arbeid kregen ze ook rechten en professionaliseerden ze zich. Vandaag is werk – als een instrument voor burgerrechten – volkomen geërodeerd. Werk wordt precair en vakbonden worden afgebouwd.
70 procent van de wereldeconomie is informeel en er gaapt een steeds grotere kloof tussen betaald en onbetaald werk. Een jonge afgestudeerde die uren, dagen en nachten doorbrengt met CV’s klaar te maken en te solliciteren, accumuleert niet-betaald werk. Al de uren dat je onderweg bent naar je werk en in de file zit, is onbetaald werk. Je bent geen 8 uur per dag met je werk bezig, maar 12 of 14 uur.
De zesde bedreiging is de criminalisering van het sociaal protest. Meer en meer vaardigen regeringen wetten uit die mensen verbieden om nog op straat te komen, zelfs voor vreedzame protesten. In Latijns-Amerika beroepen regeringen zich op de antiterrorismewetten om protesten van inheemse volkeren tegen de invasie van multinationals in hun territoria te blokkeren.
Racisme neemt vandaag nieuwe vormen aan, als discriminatie van andere visies.
De zevende bedreiging is de kolonisering van de hoofden en van alles wat anders is. Het racisme neemt vandaag nieuwe gedaantes aan. Er groeit een cognitief racisme, geen racisme van de huidskleur maar voor andere visies. Islamofobie is zo’n racisme. Racisme is meestal een reactie ten aanzien van iemand die je ofwel als minderwaardig beschouwt, ofwel als gevaarlijk. En meestal alle twee.
Boaventura Sousa Santos
Zijn de Europese politici zich ervan bewust?
Boaventura de Sousa: De meesten weten perfect waar ze mee bezig zijn. Barroso was zich wel degelijk bewust van de lijn die hij verdedigde, net als Junker. Ze zullen ook beloond worden voor het zo mooi in de pas lopen. De VS gebruikt ook Europa om dit model te implementeren. Het Verdrag van Maastricht heeft die lijn bezegeld. De Europese Centrale Bank staat onder controle van het financiële kapitaal. De grote namen Mario Monti, Mario Draghi en Victor Halberstadt komen allemaal van Goldman Sachs.
De crisis is een bewuste strategie om het sociale beleid kapot te maken, te beginnen bij het zwakste land.
De crisis is een bewuste strategie om het sociale beleid kapot te maken, te beginnen bij het zwakste land. Het probleem is dat de schuldenlast in Griekenland vandaag groter is dan toen de crisis begon. Moest Europa echt een politiek-economische unie zijn, dan zou het probleem Griekenland niet bestaan. Griekenland staat voor slechts 2 procent van de euro-economie. Als de Griekse crisis als ons gezamenlijk probleem zou opgenomen worden, zou er geen probleem zijn. Maar Duitsland wil zijn banken redden, vooral de Deutsche Bank, die voorheen geld aanbood aan Portugal, Spanje en Griekenland, om Duitse wagens mee te kopen: Mercedes-Benz, VW, Audi.
De crisis is een bewuste strategie om het sociale beleid kapot te maken, te beginnen bij het zwakste land. Het probleem is dat de schuldenlast in Griekenland vandaag groter is dan toen de crisis begon. Moest Europa echt een politiek-economische unie zijn, dan zou het probleem Griekenland niet bestaan. Griekenland staat voor slechts 2 procent van de euro-economie. Als de Griekse crisis als ons gezamenlijk probleem zou opgenomen worden, zou er geen probleem zijn. Maar Duitsland wil zijn banken redden, vooral de Deutsche Bank, die voorheen geld aanbood aan Portugal, Spanje en Griekenland, om Duitse wagens mee te kopen: Mercedes-Benz, VW, Audi.
Met die Griekse crisis is er een oud spook terug opgedaagd in Europa, dat van het kolonialisme van het Noorden tegenover het Zuiden. Ik denk dat we vandaag het einde meemaken van de Europese Unie zoals we die tot nog toe gekend hebben. Ofwel moeten we Europa herdenken, ofwel zal het uiteen vallen.
Lees het complete artikel hier.
1 opmerking:
Uiteindelijk komt alles tot stand via arbeid en natuur. De hoofdvraag is dus: hoe lang laat de arbeidersklasse zich nog in de maling nemen door de huidige politieke elite?
Groeten, Ben
Een reactie posten