Hoe de NAVO meer conflicten veroorzaakt dan oplost
De NAVO-top in Wales zal plaatsvinden in een 'veranderde wereld', aldus secretaris-generaal Rasmussen, nooit verlegen voor een portie dramatiek. In plaats van de 'succesvolle' gevechtsmissie in Afghanistan te vieren – in werkelijkheid een door en door gedestabiliseerd land – staat de top nu in het teken van de crisis in Oekraïne en het ISIS-geweld in het Midden-Oosten.
donderdag 4 september 2014
Beide crisissen worden aangegrepen om werk te maken van een zogeheten Readiness Action Plan. Dat moet de NAVO toelaten om op “alle veiligheidsuitdagingen” te antwoorden, “waar ze ook plaatsvinden”. Daartoe moeten de lidstaten hun defensiebudgetten drastisch laten stijgen, zo luidt het. In 2006 is afgesproken dat ze 2 procent van het BBP moeten bedragen. De vraag is dus al acht jaar oud, maar na Afghanistan en Libië zijn nieuwe ultieme argumenten gevonden in Oekraïne en Irak.
Over de eigen grote verantwoordelijkheden in het ontstaan van het terrorisme en de escalatie van diverse conflicten zwijgen de NAVO-protagonisten evenwel zedig. Daarvoor moeten we even terug in de geschiedenis.
Steun aan radicale jihadi's
Verschillende NAVO-lidstaten en hun bondgenoten hebben het fenomeen van extremistische jihadi-netwerken in de hand gewerkt. Al Qaida is het onrechtstreekse product van Operation Cyclone (1979), een grootschalig Amerikaans undercoverprogramma met Saudisch geld en de hulp van de Pakistaanse geheime dienst, dat dateert van voor de Sovjetinvasie in Afghanistan. Opstandelingen van de Mujahedeen konden rekenen op grote wapenleveringen met de bedoeling de Sovjet-Unie een eigen Vietnam te geven (dixit toenmalig VS-veiligheidsadviseur Brzezinski).
Het was nog volop Koude Oorlog. Als gevolg van dit bewapeningsprogramma zou de Sovjet-Unie zich inderdaad zwaar verbranden aan Afghanistan. Alleen kwamen de wapens terecht in handen van Warlords, oorlogsmisdadigers zoals Hekmatyar en radicale islamisten. Gelijkaardige operaties zagen we in Bosnië en Libië.
Irak
In Irak is de westerse verantwoordelijkheid verpletterend. Na de illegale militaire interventie in Irak, werd het hele staatsapparaat ontmanteld. Doodseskaders zoals de Wolf Brigade, die opereerden vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken, zaaiden met Amerikaanse en andere wapens terreur. Terwijl het regime van premier al-Maliki een sektarische politiek voerde die de Soennitische moslims viseerde, was de NAVO bezig met een trainingsmissie en ondersteunde de facto de repressie.
Het vervolg kennen we. In de chaos ontstonden radicale gewapende jihadi's die ook actief werden in Syrië met de directe en indirecte militaire steun van Turkije, Qatar en Saudi-Arabië. Het eerste land is lid van de NAVO en werd aan de grens met Syrië een thuis- en doorvoerhaven voor radicale strijders en wapens. Met het tweede land werkte de NAVO nauw samen in het geven van luchtsteun en wapens aan de Libische oppositie (met inbegrip van al Qaida-groepen). Het derde land is veruit de grootste afnemer van Europese wapens die hun weg vinden naar conflicten in de regio.
Moet er een tekening bij? Inmiddels is ISIS opgedoken en voert met westerse wapens een succesvol offensief in Irak en Syrië. Nu trekken degenen die het fenomeen in de hand hebben gewerkt aan de alarmbel, of zetten gevechtsvliegtuigen in om de stellingen van ISIS te bestoken.
Rusland
De NAVO-hoofdsteden weigeren lessen te trekken uit het verleden en geven de voorkeur aan militaire antwoorden, confrontatie en niet zelden ook aan provocatie. In het conflict rond Oekraïne geeft het bondgenootschap de voorkeur aan tromgeroffel en trompetgeschal.
In het NAVO-discours is er alleen maar plaats voor 'Russische agressie'. Een zwart-witvoorstelling gevoed met taal die we kennen van de Koude Oorlog. Het klopt natuurlijk dat Rusland de soevereiniteit van Oekraïne heeft geschonden en het conflict helpt militariseren. Maar in plaats van de eenzijdige benadering zou de NAVO (en de EU) beter de hand ook in eigen boezem steken.
Wat minder benadrukt wordt, is dat de NAVO zelf heeft bijgedragen aan de verzuring van de relaties met Rusland, toen ze in 2008 de deur op een kier zette voor een NAVO-lidmaatschap van Georgië en Oekraïne. De NAVO-leiders waren zich daarvan goed bewust. Al in 1994 schreef de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Warren Christopher dat een snelle oostwaartse NAVO-uitbreiding een 'neo-imperialistisch' Rusland tot een self-fulfilling prophecy zou maken. Moskou reageerde ook voorspelbaar furieus toen de NAVO in 2010 besliste om een rakettenschild in Europa uit te bouwen. Het zou de nucleaire balans uit evenwicht brengen, wat in de ogen van Rusland het risico op een kernwapenoorlog verhoogt.
Tot slot heeft de uiteindelijke machtsovername in Kiev door anti-Russische nationalisten veel kwaad bloed gezet bij Russische minderheden in Oekraïne, die vervolgens in opstand kwamen en daarvoor konden rekenen op de steun van Moskou. Ook dat was te voorspellen.
Militaire opbouw in Oost-Europa
De NAVO, die voortdurend fulmineert tegen de Russische inmenging in Oekraïne, zit inmiddels zelf niet stil en heeft de militaire banden met Kiev sterk aangehaald. Eind deze maand (16 tot 26 september) nemen de VS en andere NAVO-lidstaten met meer dan duizend troepen deel aan manoeuvres in Oekraïne. De NAVO streeft er ook naar om de aanwezigheid aan de Russische grens op te bouwen. De Amerikaanse president Obama heeft in dat kader het voorbeeld gegeven met een voorstel om 1 miljard dollar van de Amerikaanse begroting vrij te maken voor het 'European Reassurance Initiative', dat de militaire aanwezigheid van de VS in Oost-Europa moet versterken.
Het gaat om een gevaarlijke politiek die een enorm escalerend potentieel heeft. Het gaat niet alleen over de veiligheid van de NAVO-lidstaten. Het wordt tijd dat we ook rekening houden met de Russische gevoeligheden en dat we beseffen dat Rusland evenzeer vreest voor zijn veiligheid. Niemand heeft in Europa belang bij een nieuwe wapenwedloop en een stijging van de defensiebudgetten. Dat gaat alleen maar ten koste van onze welvaart.
Pensioengerechtigd
Sinds de Koude Oorlog heeft de NAVO een expansionistische politiek gevoerd door 1. uit te breiden, 2. te kiezen voor een militaire interventiestrategie buiten het grondgebied 3. door wereldwijd militaire allianties aan te gaan.
De militaire interventies in Afghanistan, Irak en Libië zijn desastreus gebleken en andere grootmachten reageren zenuwachtig op een mondiaal geworden NAVO. De NAVO moet stoppen met zelf een bron van conflict te zijn en kan misschien best plaatsmaken voor een echte veiligheidsorganisatie. Met 65 jaar heeft ze pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
Ludo De Brabander is woordvoerder van Vrede vzw en co-auteur van het boek Als de NAVO de passie preekt (EPO, 2009) en van het dossier De NAVO, instrument van geostrategische belangen (augustus 2014).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten