- Conversations on War: The Role and Failure of Journalism
By John Pilger and Frank Barat
"There is a kind of Kissinger style to a lot of the western reporting, reflecting the way that Henry Kissinger made an art form of hypocrisy and looking the other way while the United States went about its rapacious business, giving an impunity to Israel."
Why the journalistic elite is failing to hold power to account
By Roy Greenslade
"For their part, journalists and editors appear eager to oblige, sometimes out of political loyalty or, more usually, accepting that publishing single-sourced leaks (aka briefings) is the price to pay for obtaining headline-winning "stories" - Er verschijnen steeds meer van dit soort artikelen, en dat is een goede zaak. Ik merk ook een steeds grotere consensus van nieuwsconsumenten over dat ze het zat zijn om nog voorgelogen te worden - in ieder geval dat ze wat de mainstream pers schrijft niet meer zonder meer als feiten aannemen. Anderzijds worden journalisten en redacteuren steeds meer bedreven in het presenteren van meningen als feiten. Er zou toch een moment moeten komen dat de mainstream media hun geloofwaardigheid voorgoed verspeelt.
'Dit gaat helemaal fout' - Joris Luyendijk. De journalist als onheilsprofeet
"Neutraliteit werkt prachtig in een neutrale of gelijke wereld. Maar neutraliteit in een ongelijke wereld betekent dat je een verlengstuk bent van de status quo. "
"Een systemische crisis moet je systemisch aanpakken. Je moet dan niet binnen dat systeem een positie innemen die niet radicaal is.”
"I asked what he meant. 'You know what I mean; there's no need to go for him now.'"
Joris Luyendijk. De journalist als onheilsprofeet
'Dit gaat helemaal fout'
Ruim twee jaar geleden streek journalist Joris Luyendijk met vrouw en kinderen neer in Londen. Hij ging werken voor The Guardian. De Britse krant gaf hem de opdracht een ‘Banking Blog’ te schrijven over The City, het financiële hart van Groot-Brittannië. De opdracht was om, als een antropoloog op veldwerk, van binnenuit een beeld te schetsen van die grote, geheimzinnige bancaire wereld. Een wereld die medeschuldig is aan de Amerikaanse kredietcrisis van 2008, waarvan we in Europa nog dagelijks last hebben.
In die twee jaar heeft hij uitgebreid gesproken met ruim negentig insiders: derivatenhandelaars, projectfinancierders, risicoanalisten, managers, accountants, toezichthouders , human resource-medewerkers, investeringsbankiers.
Opvallend is dat Luyendijk na zijn duik in de financiële wereld boven water komt als een ware ‘alarmist’. "Dit gaat helemaal fout", zegt hij. "De banken zijn veel te groot, de besturen weten niet wat er op de trading floors gebeurt, het kortetermijndenken regeert, het toezicht is ontoereikend en de financiële sector heeft de politiek in zijn zak."
"Of het beheersbaar is. Twee jaar geleden dacht ik nog: we hebben een bump in the road, we moeten alleen extra gas geven om daar overheen te komen. Nu denk ik steeds meer: dit is het einde van de weg, het einde van het hele economische stelsel. De afgelopen jaren er is ongelooflijk veel geld geleend. Dat geld is eigenlijk gecreëerd en hebben we uitgegeven. Daarna hebben we gezegd: de economische groei bewijst dat we dat geld best kunnen lenen. Als je naar de gestegen huizenprijzen keek, zeiden de mensen: de economie doet het heel goed, want de mensen verdienen meer. Maar wat als mensen juist meer geld verdienen door die hoge huizenprijzen? Doordat er een kunstmatige bubbel werd geblazen? Dat geld werd uit die hoge huizenprijzen gehaald via tweede hypotheken en daarna weer uitgegeven. In Groot-Brittannië is 250 miljard uit die huizen gehaald. Dat zijn waanzinnige bedragen. Dat heeft als gevolg dat als de huizenprijzen terugkeren naar het historische niveau, al die huizeneigenaren failliet raken. Dan heb je het over de hele middenklasse, de middenklasse die de democratie draagt.”
Je voorspelt een nieuwe financiële crisis. Is die volgens jou nog te voorkomen?
“Daar zijn verschillende visies op. We zijn veel minder rijk dan we dachten. De vraag is: gaat het ons lukken om dat besef snel genoeg bij mensen te laten door dringen, zodat we de lucht uit de economie kunnen laten lopen? De vraag daarna is of het systeem dat wel kan overleven. Want als de huizenprijzen nog veertig procent dalen en daarmee terugkomen op historische niveaus, dan zijn alle banken failliet. Want als zo veel huizen minder waard zijn dan het geld dat mensen geleend hebben, gaan mensen niet meer terugbetalen en moeten de banken afboeken. Maar banken hebben heel weinig buffer. Als hun bezittingen, hun hypothekenportefeuilles, vijf procent minder waard worden, zijn ze failliet. Het meest verontrustende vind ik dat ook centrale banken zeggen: we vliegen eigenlijk blind, we hebben geen idee.”