Het Verraad van de Polder Profeet Geert Mak

De Makkiaanse Elite.

Mijn oude vriend Geert Mak, die de afgelopen kwarteeuw tot over zijn oren is weggezakt in een beerput van propagandistische onzin, heeft een nieuw dieptepunt bereikt door enerzijds met grote stelligheid af te vragen 'Wat is er toch mis met de elite?' De 'elite' in het provinciale Nederland wel te verstaan, en dan weer beperkt tot degenen die moeiteloos functioneren binnen het gecorrumpeerde poldermodel, zoals de bestseller-auteur zelf.  ‘Een goede elite erkent dat ze een elite is, en dat "noblesse oblige," in de breedste zin van het woord,’ aldus Mak die drie jaar eerder constateerde dat hij en zijn mainstream-collega's als 'chroniqueurs van het heden en verleden, onze taak, het uitbannen van onwaarheid,' niet 'serieus genoeg' namen, terwijl toch '[o]p dit moment op Europees en mondiaal niveau een misvorming van de werkelijkheid plaats[vindt] die grote consequenties heeft.' Waarom Mak en de Nederlandse zelfbenoemde elite hun 'taak' verzaakten, wist hij niet, anders had hij er wel een plausibele reden voor gegeven.

Mak ziet ziet zichzelf als behorend tot een groep 'getalenteerde stijgers' van de 'gedemocratiseerde meritocratie,' die voor 'een groot deel onze huidige elite' vormen. Zij 'verdienen' het de samenleving te leiden, ondanks het feit dat ook zij als geschoolde en vaak academisch gevormde burgers hun 'taak,' zijnde het 'uitbannen van onwaarheid,' niet 'serieus genoeg' nemen. Hier klopt iets niet. Waar bestaat dan hun 'talent' uit, waardoor ze als 'stijgers' tot de 'elite' zijn gaan behoren? Het 'talent' om de kluit te belazeren, nu zij, om de eufemistische bewoordingen van Mak te gebruiken, het 'uitbannen van onwaarheid,' niet 'serieus genoeg' nemen, terwijl juist '[o]p dit moment op Europees en mondiaal niveau een misvorming van de werkelijkheid plaats[vindt] die grote consequenties heeft'? Wat betekenen de begrippen 'talent' en 'meritocratie' precies in de voorstelling van zaken die Mak geeft? Want met evenveel recht zou ik kunnen stellen dat ook de Mafia een meritocratische 'elite' is. Sterker nog: deze 'elite' van 'getalenteerde stijgers' is diep 'geworteld in een nationale gemeenschap,' terwijl die andere 'elite' dit volgens Mak niet is. En juist:

'[d]aardoor ontstaat een gedesoriënteerde en weifelende elite die niet meer vertrouwt op de eigen politieke intuïtie en het eigen kwaliteitsgevoel. Dit in schril contrast met de oude, "gebildete" elite, een elite met een bepaalde visie en met bepaalde uitgangspunten, zoals die tot voor kort bestonden.'

Het betoog van Mak wordt nog verwarrender zodra hij ook nog het begrip 'gebildet' introduceert. De bestseller-auteur schrijft voor een mainstream-publiek dat in grote lijnen dezelfde esthetische smaak en politieke voorkeuren heeft als hijzelf. Het is in dit verband tekenend dat Mak 'gebildet' onmiddellijk verbindt met 'de eigen politieke intuïtie en het eigen kwaliteitsgevoel.' In zijn beleving 'bestond' tot 'voor kort' een politieke 'elite met een bepaalde visie en met bepaalde uitgangspunten.' Maar die gedachte is onjuist. Het tot voor betrekkelijk kort verzuilde Nederland bezat zeker in de politiek nauwelijks een 'gebildete' elite. Nederland kende in Den Haag geen erudiete 'elite' die bijvoorbeeld langere fragmenten van Edward Gibbon's The History of the Decline and Fall of the Roman Empire kon reciteren, of die een gesprek op niveau met Johan Huizinga kon voeren, of die memoires op een literair verantwoorde wijze onder woorden wist te brengen, of die kon teruggrijpen op de klassieken. De toenmalige Nederlandse politici waren even oppervlakkig, bot en ungebildet als Geert Mak en de Makkianen anno 2025. Men zou nog eens de politieke beraadslagingen over de zogeheten 'politionele acties' moeten nalezen om te beseffen wat een primitieve hufters 'onze' politiek verantwoordelijken waren. Ze waren even benepen en hypocriet als Geert Mak's vader vóór en net na de Tweede Wereldoorlog. 'Bildung' is niet iets dat je aanleert, maar dat als het ware genetisch overgedragen wordt, via iemand's ouders. Intuïtief weet een 'gebildet' individu wat hij wel en wat hij niet kan en mag doen. Wat zou in dit verband de zogeheten 'bepaalde visie' en 'met bepaalde uitgangspunten' van Catrinus Mak kunnen zijn geweest toen na vier eeuwen kolonialisme deze evangelisatie-predikant, volgens zijn zoon behorend tot de zogenaamde 'oude "gebildete" elite,' met oorlogsmisdaden tegen de Indonesische vrijheidsstrijders vocht? Hoe 'gebildet' was een willekeurige Nederlandse politicus die zweeg over het feit dat Nederlandse SS-ers rond 1950 speciaal naar 'Ons-Indië' werden gezonden om daar 'orde op zaken' te stellen? Geert Mak weet, vrees ik, niet wat 'gebildet' betekent, en ervaart dit begrip in elk geval niet als een doorleefde werkelijkheid. Het voert mij terug naar de vraag: waar heeft Mak junior het over? Er bestaat immers met betrekking tot 'meritocratie' geen 'objectieve meetbaarheid van het begrip verdienste.' Zeker niet in de politiek, ook niet in de religie en de kunsten, en zelfs niet in de wetenschap.  

Dan deze zin: 'Ongemerkt veranderde de elite van Lux et Libertas in de elite van Lux.' De 'elite' van het 'Licht'? Het 'Licht' van de Ver-licht-ing, dat in 1945 eindigde in de lichtflits boven Hiroshima en Nagasaki, die de dreiging van een nucleaire holocaust inluidde, de doem waaronder de mensheid is blijven leven. Dat 'Licht' is allang gedoofd, als het ooit al geschenen heeft. De westerse elite is maar al te graag bereid om te vergeten dat 'Lux' onlosmakelijk verbonden was met de 'Libertas' van de gevestigde orde en  beperkt bleef tot de vrijheid van de financiële, economische, en politieke 'elite' om de onvrijheid van de kinderarbeid en het kolonialisme te verwezenlijken. Mak schrijft alsof hij nooit geschiedenisles heeft gehad, en in elk geval nooit heeft begrepen wat hij zelf zag en ziet.

Dit alles kennelijk in tegenstelling tot Geert Mak's vader, dominee Catrinus Mak, wiens 'zelfverzekerde leefsfeer van een noblesse oblige' hem als geestelijk leider in 1936 deed concluderen dat Hitler's Neurenberger Rassenwetten op 'staatsterrein tolerabel' waren, telt voor de huidige generatie 'getalenteerde' normloze egotrippers slechts de 'eigen show.' Zo simpel als het maar kan. Maar toch: wie nog meer voert hier al vele jaren een 'eigen show' op? Voor welke andere 'social climber' geldt dat 'vooral' zijn 'eígen keuzes en prestaties,' de doorslag geven, 'ook al bouwt' hij 'in werkelijkheid eindeloos voort op de inspanningen van anderen'? Wie anders dan Geert Mak zelf? In 2012 typeerde hij het Amerikaanse buitenlands beleid van bloedige interventies in soevereine staten als de noodzakelijke ingrepen van de 'politieagent' in de wereld, die na 1900 'een begin van orde' bracht 'in de mondiale politiek en economie.' Hieraan voegde Mak naderhand zonder blikken of blozen toe dat 'Amerika [de Verlichting] heeft uitgevoerd als real life experiment.' De volgelingen van 'onze' populaire en populistische profeet van de 'Verlichting' zullen verrast hebben opgekeken toen ze vernamen dat de lichtflits boven Hiroshima en Nagasaki hoogtepunten waren van een 'real life experiment.' Ook het feit dat Mak geen enkele moeite had om zich door de Franse staat tot Ridder van het Legioen van Eer te laten verheffen, terwijl diezelfde staat in opdracht van de toenmalige president Mitterand een terreuraanslag pleegde op het vlaggenschip van Greenpeace, waarbij een Nederlandse fotograaf werd vermoord, kenmerkt zijn onverschilligheid. Deze botheid verraadt zijn conformisme, dat in zo'n schril contrast staat met de 'zelfverzekerde leefsfeer van een noblesse oblige,' die ervoor moet waken dat 'de eigen show' doorslaggevend wordt. Dankzij Mak's eigen immoraliteit wist hij als ambitieuze 'stijger' tot de top van de Nederlandse 'politiek-literaire elite' door te dringen. Eenmaal daar gearriveerd liet hij zich niet alleen door God, Koning en Vaderland lauweren, maar ook door staatsterroristen van de gevestigde wanorde. In een poging de realiteit aan het zicht te ontnemen, beweert de opiniemaker nu dat de VS en de Europese Unie 'typisch producten van de Verlichting' zijn. Die overtuiging weerhoudt mijn oude vriend er evenwel niet van om als het ware vanuit het totale niets de vraag op te werpen: 'Wat is er toch mis met de elite?' In een 'uitgebreide versie van zijn dankwoord bij de uitreiking van de Gouden Ganzenveer' pleitte de bestseller-auteur 'voor een herbezinning, ook binnen de elite zelf,' en wel omdat, opnieuw de meester zelf: 

[e]en goede elite erkent dat ze een elite is, en dat ‘noblesse oblige,’ in de breedste zin van het woord.

'Adeldom Verplicht,' aldus de man die zich 'de hoogste en belangrijkste Franse nationale onderscheiding' liet opspelden door een staat die een terreuraanslag op de Rainbow Warrior pleegde om een eind te maken aan het verzet van Greenpeace tegen de Franse kernbom-proeven in de Stille Oceaan. Frankrijk onthaalde de aanslagplegers als helden, en 'gaf  hun de hoogste onderscheiding, het Legion d'Honneur.' En toch wordt Mak door de mainstream en door de gecorrumpeerde machthebbers niet gezien als een onbeschaamde opportunist. Geenszins. Het volk en de macht kunnen geen genoeg van hem krijgen. Dit is het directe resultaat van de culturele deprivatie waaronder een groot deel van zowel de bevolking als de 'politiek-literaire elite' in Nederland al lange tijd gebukt gaan. Als gevolg van het ingeburgerde provincialisme bestaan hier geen kwaliteitsgevoel, en geen bredere context dan het directe eigenbelang. Daardoor kunnen charlatans als Mak en Hofland doorgaan voor visionaire denkers, en kunnen beide vooraanstaande opiniemakers zich permanent tegenspreken zonder dat het hier ogenblikkelijk opvalt. Terwijl Mak een door hem halfverteerde gedachte van een oorspronkelijke denker citeert, neemt hij tegelijkertijd met evenveel gemak een waanidee over van de eerste de beste dwaas, zonder dat zijn publiek verwonderd opkijkt. De enige consistentie is zijn opportunistische normloosheid. Zijn visie wordt volledig bepaald door de uiterst beperkte context waarin hij de werkelijkheid be- en veroordeelt. 'We' moeten de 'deur' naar de neoliberale 'markt' niet 'dichtgooien,' want 'Geen Jorwert zonder Brussel!' Tegelijkertijd ziet hij zichzelf als 'gelovig christelijk,' waarmee de domineeszoon bedoelt:

[d]at ik geloof in een genadige God. Dat is heel belangrijk: een milde, liefdevolle God. En dat je die genade overbrengt op je medemensen, dat je deel uitmaakt van een gemeenschap die de hele wereld omvat, dat er lijnen lopen tussen andere mensen en jou en tussen jou en God. Dat geeft soms troost, soms ordening, soms een gevoel van verantwoording. Het geeft lijn aan je handel en wandel. Als je vraagt wat mijn godsbeeld is: een vriendelijke, vaderlijke God, een milde man, die mensen doorziet in hun zwakheid.

Et voilà, het summum van absurdisme, zeker wanneer Geert Mak ook nog eens verklaart dat hij  'door de bestudering van de geschiedenis' heeft 

gezien dat goede, spirituele mensen vaak een belangrijke rol hebben vervuld, doordat ze op cruciale momenten dingen hebben gedaan die voorkomen hebben dat we hier nu onder een kleinzoon van Goebbels leven.

Aldus de zoon van een christelijke zielenherder die zijn vader's Goebbeliaans antisemitisme vergoelijkte met de opmerking dat men 

[a]chteraf aan Adolf Hitler en zijn nazi’s alle kwaads [kan] worden toegeschreven, maar degenen die hen in de jaren dertig zagen opkomen, moesten hun mening nog vormen. 

De hemel zij geprezen dat Mak junior's 'Godsbeeld' beperkt blijft tot  'een vriendelijke, vaderlijke God, een milde man, die mensen doorziet in hun zwakheid.' Eind goed al goed, iedereen maakt weleens een foutje. Die gedachtengang illustreert het onvermijdelijke failliet van zijn 'godsbeeld' als een 'vriendelijke' Opper-Sinterklaas die zijn kinderen op aarde 'doorziet in hun zwakheid.' De vraag is namelijk waarom voor dominee Catrinus Mak zijn religie geen 'lijn' gaf aan zijn 'handel en wandel.'  Waarom wist deze geestelijke voorman niet dat 'je deel uitmaakt van een gemeenschap die de hele wereld omvat'? En zo mogelijk nog interessanter: waarom wierp zoon Geert die vragen niet op in zijn vuistdikke De eeuw van mijn vader (1999)? Dit zijn zeker geen irrelevante vragen; ze raken de kern van de westerse cultuur. Het betreft hier het mens- en wereldbeeld waarop de westerse cultuur is gegrondvest. Al vijf eeuwen lang heeft dit beeld het gewelddadig expansionisme van het Westen bepaald. De talloze door het Westerse cultuur veroorzaakte holocausten, de massale uitbuiting en repressie kwamen niet uit de lucht vallen, ze zijn het onherroepelijke product van zowel Christendom als Verlichting. Waarom is voor het Westen niets heilig? Waarom is de mens niet heilig, terwijl die notabene naar het 'evenbeeld' van de Judeo-Christelijke God zou zijn gemaakt? Waarom is niets in de natuur meer heilig, en dus onaanraakbaar, terwijl toch alles door de 'Schepper' is gemaakt? En wat betekent het dat alles dermate ontheiligd was geraakt dat dominee Catrinus Mak publiekelijk kon verklaren dat het 'tolerabel' was dat de nazi's joodse schepselen van zijn God uit het publieke leven zouden verstoten? Wat betekent het dat op zijn beurt zoon Geert Mak niet beseft dat een dergelijke houding niet vergoelijkt, maar verklaart moet worden, wil de blanke christen niet opnieuw gedachteloos dezelfde misdaden tegen zijn Judeo-Christelijke God begaan. Wanneer werkelijk alles door deze onsterfelijke God als uniek wordt gezien, waaraan ontleent de sterfelijke Geert Mak dan het recht om publiekelijk op te roepen nog meer geld aan bewapening te besteden? Moeten dan nog meer kinderen van de Allerhoogste worden vermoord? En waarom stelt het orakel van het Nederlandse platteland deze vragen zelf niet?

De oorzaak is vrij simpel, de domineeszoon kent, net als zijn vader in het interbellum, geen moraal, zijn vader verraadde toen de joodse Europeanen, door hun verbanning uit het openbare leven, 'staatkundig tolerabel' te noemen. Bijna zeven decennia later verraadt zijn zoon Geert Mak, de Palestijnen door de protesten van auteurs van KKR, die in de genocidale Joodse Staat  investeert, 'gepiep van muizen' te noemen, die in de 'buik van de walvis' zitten. 

Meer over het Makkiaans verraad  de volgende keer.