Tien jaar geleden vond mijn oude vriend Geert Mak het de hoogste tijd om tegenover een zaal grijsharigen de volgende zwaarwichtig bedoelde woorden uit te spreken:
‘Onze huidige elite is gedemocratiseerd, en dat is een groot goed. Het is een zogenaamde meritocratie geworden, een elite die voor een groot deel wordt gevormd door getalenteerde stijgers. Die machtsovername verliep hier over het algemeen soepel, juist omdat we zo’n egalitair land zijn.’
Om zijn aanhang diep te doordringen van zijn juist verworven inzicht voegde de populaire bestseller-auteur een serie gemeenplaatsen hieraan toe:
‘Een goede elite kenmerkt zich door kwaliteit, zeker, maar ook door empathie en courage. Een goede elite erkent dat ze een elite is, en dat ‘noblesse oblige,’ in de breedste zin van het woord. Een goede elite luistert en kijkt met duizend ogen en oren. Een goede elite ligt dwars. Een goede elite durft het idee los te laten dat politiek alleen maar een vorm is van publiek management, durft luidop te dromen, durft ook onaangename waarheden onder ogen te zien en uit te spreken. Een goede elite durft te verliezen en klappen te krijgen. Een goede elite vecht voor het ambt, als trotse dienaren van de publieke zaak. Een goede elite gedraagt zich niet als burgers, maar als citoyens, elke dag.’
Kennelijk verbaasde het Mak dat juist hij deze woorden sprak in gezelschap van een zaal vol Nederlands sprekende kleinburgers die, net als Geert zelf, zelden tot nooit enige behoefte voelen om zich publiekelijk dan wel in privé-sfeer dapper op te stellen. Men kijkt wel uit, ‘doe maar normaal dan doe je al gek genoeg.’ Om zijn woorden toch het noodzakelijke cachet te geven, herhaalde hij zichzelf nog eens: ‘Kwaliteit, empathie en courage, ja, dat hebben wij, als elite, in deze tijd nodig. Maar de grootste van deze drie is courage.’ Voor degenen die Mak al jaren van nabij kennen was ook zijn volgende uitspraak opzienbarend: ‘Iedere gemeenschap, ieder systeem, ook het onze, heeft, wil het op de lange termijn overleven, een morele tegencultuur nodig. Een cultuur die dwarsligt, die vragen stelt, die andere waarden in het zoeklicht zet. Een goed functionerende elite is daar voortdurend mee bezig.’
En met deze stelligheid zette mijn oude vriend zichzelf onmiddellijk buitenspel, want als één karaktertrek kenmerkend voor hem is, dan is het wel een forse dosis opportunisme en conformisme. Laat ik daar een voorbeeld van geven.
Onlangs ‘voorspelde’ de multimiljonair Geert Mak op de Vlaamse televisie dat ‘het wel eens zou kunnen zijn dat het Trump-regime’ niet zo’n lang leven is beschoren, en wel ‘omdat al die dictatoriale regimes, en al dat soort leiders — dan denk ik ook aan extreem rechtse leiders of fascistische leiders’ — in het interbellum ‘allemaal hun kans kregen doordat de elite hun gedrag toeliet, vaak stilzwijgend. Maar nu al ontstaan grote breuken tussen Trump en enorme delen van de Amerikaanse elite, zeker de zakelijke elite. In zijn eerste honderd dagen presidentschap heeft hij bijna een biljoen dollar aan koerswaarde laten verdampen,’ volgens de Makkiaanse berekening ’10.000 miljard dollar,’ terwijl in werkelijkheid een biljoen ‘slechts’ 1000 miljard is, eentiende dus. Desondanks beweert Mak dat dit bedrag ‘heel veel geld is, en dat vindt de elite niet leuk.’ De domineeszoon beseft niet dat nu de VS weer een oorlog is begonnen, het Amerikaanse militair-industriële complex weer biljoenen-subsidies heeft gekregen, geld dat in de zakken verdwijnt van de allerrijksten in de VS. Bovendien hebben de schatrijken Trump opnieuw aan de macht geholpen, ondanks het feit dat hij tijdens zijn eerste presidentschap de nationale schuld met biljoenen heeft vermeerderd en de VS nu meer dan 36 biljoen dollar schuld heeft. Zolang de oorlogen ongestoord kunnen doorgaan en de geldpersen blijven draaien is er weinig aan de hand.
Veel belangrijker is dat Geert Mak dit neoliberale bestel blijft steunen, en enthousiast propaganda blijft maken voor een oorlog met allereerst de Russische Federatie. En waarom? Omdat Rusland geen democratie is, die net als de door hem bewonderde VS een oorlog is begonnen tegen het intens corrupte Oekraïne. Dit toont aan hoe chaotisch en cynisch het ‘denken’ van mijn oude vriend is. Om zijn miljoenen toko in de uitgeverswereld draaiende te houden noemt hij zijn collega’s die tegen de immorele praktijken van hun eigenaar, de durfkapitaIist KKR in onder andere Israel, protesteren ‘piepende muizen,’ omdat zij lang niet zo machtig zijn als bijvoorbeeld het militair-industrieel complex. Deze ‘piepende muizen’ zitten, volgens hem, in de buik van een walvis, net als Jona, in het mythische Bijbelverhaal.
Jona? Wallevis? Bijbel? Koran? Meer daarover de volgende keer. Wat nu van belang is, blijft het feit dat Mak beseft dat wij geen democratie kennen, ondanks al zijn propaganda voor ‘Geen Jorwerd Zonder Brussel.’ Daarom kijkt hij neer op zijn collega’s die in zijn ogen als ‘piepende muizen’ ten strijde trekken tegen de genocidale bombardementen van de Joodse staat, in plaats van net als hij te collaboreren met de terreur van de westerse macht. In niets gelooft mijn oude vriend meer. Zijn pacifisme heeft hij als een ware wisselwachter ingeruild voor het geloof in het recht van de sterkste.
Nogmaals Mak:
‘Een goede elite kenmerkt zich door kwaliteit, zeker, maar ook door empathie en courage. Een goede elite erkent dat ze een elite is, en dat ‘noblesse oblige,’ in de breedste zin van het woord. Een goede elite luistert en kijkt met duizend ogen en oren. Een goede elite ligt dwars. Een goede elite durft het idee los te laten dat politiek alleen maar een vorm is van publiek management, durft luidop te dromen, durft ook onaangename waarheden onder ogen te zien en uit te spreken. Een goede elite durft te verliezen en klappen te krijgen. Een goede elite vecht voor het ambt, als trotse dienaren van de publieke zaak. Een goede elite gedraagt zich niet als burgers, maar als citoyens, elke dag.’
Steeds verder zakt hij in zijn eigen stront weg. En de 'onheroïsche' Nederlanders trekt hij met zich mee tot zij samen met hun Geert in hun eigen drek stikken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten