De Mainstream Pers 72

Zaterdag 9 november 2013 berichtte de International New York Times op de voorpagina onder de kop ‘Europe’s Tea Party moment’:

Across the Continent, populist forces make inroads from the fringe…

De meest gezaghebbende spreekbuis van de westerse gevestigde orde constateert dat deze ontwikkeling ‘Europe’s new reality’ is:

All over, established politicial forces are losing ground to politicians whom they scorn as fear-mongering populists. In France, according to a recent opinion poll, the far-right National Front has become the country’s most popular party. In other countries – Austria, Britian, Bulgaria, the Czech Republic, Finland and the Netherlands – disruptive upstart groups are on a roll.

This phenomenon alarms not just national politicians but also officials in Brussels who fear that European Parliament elections next May could substantially tip the balance of power toward nationalist and anti-E.U. forces intent on halting or reversing European integration.

‘History reminds us that high unemployment and wrong policies like austerity are an extremely poisonous cocktail,’ said Poul Nyrup Rasmussen, a former Danish prime minister from the Social Democratic party. ‘Populists are always there. In good times it is not easy for them to get votes, but in these bad times all their arguments, the easy solutions of populism and nationalism, are getings new ears and votes.’

http://www.nytimes.com/2013/11/09/world/europe/right-wings-surge-in-europe-has-the-establishment-rattled.html?partner=rssnyt&emc=rss&_r=0

Het artikel is interessant omdat zowel de mainstream pers als de zogeheten ‘linkse’ en ‘rechtse’ politici, die allen naar het behoudende midden zijn opgeschoven, in de VS en Europa tot nu toe hebben gekoketteerd met de ‘populist forces’ die ‘a nightmare’ zijn ‘for traditional political elites and also for Brussels.’ De ‘Right Wing’s Surge in Europe Has the Establishment Rattled,’  aldus de International New York Times. En hoe goed Geert Mak ook zijn best mag doen om het neoliberale bolwerk te verkopen met de slogan ‘Geen Jorwerd zonder Brussel,’ het lukt hem en de mainstream pers niet om de geloofwaardigheid van het establishment te herstellen, zoals ik de afgelopen maanden op deze weblog heb proberen aan te tonen. De reden waarom de ‘vrije pers’ de oorzaken van deze ontwikkeling blijven verzwijgen is te voorkomen dat snel duidelijk zou worden dat de neoliberale kapitalistische ideologie failliet is, en alleen al die gedachte is taboe. Dit laatste blijkt allereerst uit het taalgebruik van de commerciële massamedia. Ik citeer: ‘populist forces make inroads from the fringe.’ Welnu, wat betekent het begrip ‘populist’ precies? Ik citeer opnieuw:

Populisme komt van het Latijnse 'populus,' wat ‘volk’ betekent. Populisten zeggen in naam van het volk te spreken. Het slaat op een politieke stijl, eerder dan op een ideologie als een discours dat het volk centraal stelt. Als communicatiestijl is het populisme door eender welke ideologie te gebruiken. Ze gaat uit van de onderdrukking van de bevolking door een elite en streeft naar een samenleving waar het volk de staat beheert. Hierbij refereert ze aan de economische en sociale status van de ‘gewone man.’ Gevestigde politieke partijen bestempelen soms nieuwkomers als populistisch. Gewoonlijk begonnen die partijen ook als ‘een stem’ uit ‘het volk.’

Nu de betekenis van het woord: ‘inroad,’ ik citeer uit Van Dale Groot Woordenboek Engels/Nederlands: ‘vijandelijke invasie, inval. Inbreuk, aantasting, toe-eigening.’

Tenslotte het woord ‘fringe,’ Van Dale in dit verband: ‘marginale groep, zelfkant, niet-erkende groep.’ 

De International New York Times, die in het Westen door de mainstream journalistiek gezien wordt als de meest toonaangevende krant stelt dus het volgende: in heel Europa, net als in de VS wordt de macht van de elite door gemarginaliseerden aangetast. En in wezen klopt dit als een bus, met de kanttekening dat de ‘vrije pers’ dit met klem afwijst, vandaar de negatieve terminologie. De ‘inbreuk’ van de ‘ontwrichtende, aanmatigende groeperingen,’ op de privileges van de ‘political elites and also for Brussels,’ wordt door de gevestigde orde en haar woordvoerders ervaren als een volstrekt onacceptabele 'aantasting' van haar macht, zo kunnen we letterlijk uit de tekst opmaken. Degenen die nu ‘het volk’ aanvoeren zijn niet meer dan door de gevestigde orde ‘geminachte’ ordinaire  ‘populisten,’ die er volkomen ten onrechte van uitgaan dat er sprake is van ‘onderdrukking van de bevolking door een elite en’ dat de 'populisten' streven ‘naar een samenleving waar het volk de staat beheert.’ Dit laatste mag niet in een kapitalistische ‘democratie,’ dat spreekt voor zich. In de neoliberale ‘volksheerschappij’ kan natuurlijk nooit 'het volk' zijn eigen lot bepalen, alleen de elite kan de dienst uitmaken. Ze heet immers niet voor niets de elite, de rest dient tevreden te zijn met de rol van ‘gemarginaliseerde’ meerderheid, zoals de grondlegger van de Public Relations-industrie, Edward Bernays, de Amerikaanse plutocraten al in 1928 adviseerde, toen hij hen in zijn standaardwerk Propaganda leerde dat:

The conscious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses is an important element in democratic society. Those who manipulate this unseen mechanism of society constitute an invisible government which is the true ruling power of our country,

aldus de man die volgens Life Magazine ‘one of the 100 most influential Americans of the 20th century’ was en door academici wordt gezien als 'the father of the spinmeisters who manipulatie our perceptions of politicians.’ Bernays' belangrijkste les was dat ‘the engineering of consent the very essence of the democratic process’ is. De kapitalistische 'democratie' is juist in het leven geroepen om de greep van de economische macht op de politiek te legitimeren, niet om die te bemoeilijken, laat staan te blokkeren. Het is dan ook geenszins opzienbarend dat naar aanleiding van Syrie-kwestie de nestor van de Nederlandse mainstream opiniemakers, Henk Hofland, ‘uitgeroepen tot Nederlands journalist van de twintigste eeuw,’ ernstig verstoord was over het ‘populistisch alarmisme’ dat vandaag de dag ‘het vredestichtende Westen’ verhindert om weer eens met maximaal geweld ‘de democratie’ te verspreiden. De elite beslist en ‘het volk’ dient zijn plaats ‘als marginale groep’ te weten. Het establishment, en zijn spreekbuizen als de hoogbejaarde H.J.A. Hofland, zijn het er onderling over eens dat dit dogma onbespreekbaar is, vanwege de cirkelredenering dat hun leerstelling de kracht van een natuurwet heeft. Het feit nu dat ‘de populisten’ en hun ‘volk’ dit niet meer klakkeloos voor waar aannemen ‘alarms not just national politicians but also officials in Brussels.’ Voortreffelijk geformuleerd: ‘officials in Brussels.’ Met andere woorden: de -- strikt genomen -- democratische ontwikkeling verontrust de niet democratisch gekozen ‘functionarissen in’ het neoliberale en bureaucratische bolwerk ‘Brussel,’ waar op elke Europarlementarier twintig betaalde lobbyisten van vooral de economische macht actief zijn. En waarom zitten er 15.000 lobbyisten in 'Brussel'? Omdat ‘It’s key to us to be ahead of when the political debate starts, because by then, we can’t have an impact,’ zoals één van hen, deze corruptie zo helder verwoordde tegenover de International New York Times. Dat de niet democratisch gekozen ambtenaren vrezen ‘that European Parliament elections next May could substantially tip the balance of power toward nationalist and anti-E.U. forces intent on halting or reversing European integration,’ is voor de buitenstaander nog wel begrijpelijk. De EU-functionaris ontleent aanzien en inkomen aan het bestaan van het neoliberale bastion. Aanzienlijk moeilijker is te doorgronden waarom ‘national politicians,’ ineens zo bang zijn voor ‘nationalist and anti-E.U. forces.’ Gezien de uitbreiding van de toch al verregaande bevoegdheden van Brussel verliezen zij steeds meer invloed en dreigen ze op den duur zelfs overbodig te worden, kortom, werkloos. En dit alles ook nog eens terwijl ze nu druk doende zijn de ‘verzorgingsstaat’ af te breken om een keiharde ‘participatiesamenleving’ mogelijk te kunnen maken. Ook de woorden ‘Europese integratie’ zijn tegelijkertijd verhullend en onthullend.

Integratie (als tegenpool van differentiatie) betekent: het samensmelten van onderdelen tot één geheel. (Latijn integralis = één geheel vormend.)

In de praktijk blijft het ‘Europese samensmelten van  onderdelen tot één geheel’ beperkt tot de economische politiek en tot de militaire macht van de NAVO. Zelfs een propagandist van de Europese Unie  als Geert Mak die stad en land afreist om propaganda te maken voor het neoliberale ‘Brussel’ stelde tijdens zijn Abel Herzberglezing op 22 september 2013 ondermeer de volgende retorische vraag:

Kun je… de totaal verstoorde verhouding tussen staat en privé in de voormalige Oostbloklanden als bij toverslag laten verdwijnen? En geldt dat niet nog sterker voor de diepgewortelde tradities van cliëntelisme en patronage in de meeste Zuid-Europese landen?

En over de ‘integratie’ van ‘Roemenie en Bulgarije,' in de EU van het neoliberale kapitalisme verklaarde hij:

dat roept 1001 problemen op… dat is echt nog gebeurd in die fase van triomfalisme… en ik denk dat die beslissingen Europa niet versterkt hebben, zoals sommige mensen denken, maar enorm verzwakt… En hetzelfde is ook gebeurt bij de toelating van Griekenland tot de Euro. Dat had nooit, nooit, nooit, nooit mogen gebeuren!  

De kapitalistische EU moet ons geld opleveren, en zeker geen geld kosten. Het is weer zo’n schoolvoorbeeld van hoe de Nederlandse kleinburger van het ene op het andere moment van rol verandert, van dominee ineens weer koopman is.  De ‘beslissing’ van de dominee ‘had nooit, nooit, nooit, nooit mogen gebeuren,’ aangezien 'Roemenie en Bulgarije’ arme landen zijn en dus niet geïntegreerd kunnen worden in de neoliberale Europese economie, om maar te zwijgen over dat corrupte Griekenland, de bakermat van de westerse democratie. De deelname van deze achterlijke landen hebben ‘Europa niet versterkt… maar enorm verzwakt.’  Omdat de cultuurverschillen binnen Mak’s Europa te groot zijn, horen sommige landen economisch er gewoon niet bij. Punt. Uit. Hij mag dan wel beweren: ‘Geen Jorwerd zonder Brussel,’ tegelijkertijd geldt voor Mak en de andere mainstream opiniemakers ‘Geen Brussel met Athene, Boekarest en Sofia,’ en alle andere economisch zwakke broeders die als een blok aan het been zijn van de grote concerns en de speculanten in lucht.

We zijn bij de kern van de zaak wanneer de International New York Times een voormalige Deense premier citeert:

‘History reminds us that high unemployment and wrong policies like austerity are an extremely poisonous cocktail,’ said Poul Nyrup Rasmussen, a former Danish prime minister from the Social Democratic party.

Allereerst valt op dat hier de verwarring opnieuw begint. Hoewel Rasmussen gelijk heeft dat het nationaal socialisme gevoed werd door een hoog werkloosheidspercentage, gekoppeld aan de angst van de elite voor ingrijpende hervormingen van het kapitalisme als links aan de macht zou komen,  ontbreekt er een serieuze analyse van de oorzaken die tot het nazisme hebben geleid. En dat is wel degelijk van belang omdat de economische macht niet nog eens een dergelijke gruwelijke fout zal maken. Maar wat te doen, nu er geen oplossing voor handen is? Zolang de 'vrije pers' haar rol blijft spelen van spreekbuizen van de macht kan de politiek verantwoordelijken nog enkele jaren door blijven gaan met het neoliberale beleid van bezuinigingen op de uitgaven voor de bevolking. En ondertussen daalt het vertrouwen in de legitimiteit van de economische macht en de door die macht aangestuurde politici, inmiddels een oppervlakkig gezelschap dames en heren dat alleen nog gedreven wordt door brandende ambitie. 

De vraag is: hoe komt het dat de kapitalistische ‘democratie’ niet in staat is te geven wat het permanent belooft, namelijk materiële vooruitgang? Wat mankeert het kapitalistische systeem, onlosmakelijk verbonden met de ‘democratie,’ dat het periodiek in een economische recessie dan wel depressie belandt? En dit terwijl de Keynesianen en de neoliberalen pretenderen de oplossing te hebben gevonden voor het voorkomen van de  terugkerende crises? Wat deugt er niet aan het kapitalisme en aan de kapitalistische ‘democratie’? Waarom is de neoliberale ‘democratie’ niet in staat om haar eigen ideologie grondig te ontleden? Wie verhindert dit en waarom? Waarom kunnen de mainstream journalisten hierover niet eerlijk berichten? Vanwaar hun corrupte houding? Ik heb in deze serie aan de hand van citaten van kritische deskundigen die vragen proberen te beantwoorden. Uiteindelijk is misschien wel het enige antwoord hierop, de woorden van Prediker ‘Alles is IJdelheid’:

IJdelheid der ijdelheden! Alles is ijdelheid! Welk voordeel heeft de mens van al zijn zwoegen,  waarmee hij zich aftobt onder de zon? Het ene geslacht gaat en het andere geslacht komt,  maar de aarde blijft altoos staan. De zon komt op en de zon gaat onder en hijgend ijlt zij naar de plaats waar zij opkomt. De wind gaat naar het zuiden en draait naar het noorden, aldoor draaiend gaat hij voort en  op zijn kringloop keert de wind weer terug.  Alle beken stromen naar de zee, nochtans wordt de zee niet vol; naar de plaats waarheen de beken stromen,   daarheen stromen zij altijd weer. Alle dingen zijn onuitsprekelijk vermoeiend;   het oog wordt niet verzadigd van zien, en het oor wordt niet vervuld van horen.  Wat geweest is, dat zal er zijn,  en wat gedaan is, dat zal gedaan worden; er is niets nieuws onder de zon. Is er iets, waarvan men zegt: Ziehier, dat is nieuw – het was er al in verre tijden, die vóór ons waren. Er is geen heugenis van de vorige tijden,  en ook van de latere, die er zullen zijn, zal er geen heugenis wezen bij hen die nog later leven zullen.

Om het concreet te maken:

‘Populists are always there. In good times it is not easy for them to get votes, but in these bad times all their arguments, the easy solutions of populism and nationalism, are getings new ears and votes.’

'Koop Meer,' de leuze bij uitstek van het onverzadigbare consumentisme. 'Buy or Die!'

Het enige dat we kunnen doen is het fenomeen zo eerlijk mogelijk beschrijven en tot op zekere hoogte de oorzaken ervan zoeken. Dat er altijd ‘populisten’ zijn, die gedijen in ‘slechte tijden,’ en niet verder komen dan een vuistvol te ‘gemakkelijke oplossingen,’ is bekend. Niets nieuws onder de zon. Maar deze kennis is onvoldoende. Daarom moeten wij datgene doen wat de mainstream pers niet kan, namelijk het blootleggen van van de kapitalistische tengenstrijdigheden. Ik bedoel het volgende, de westerling heeft na het Christendom de verlossing gezocht in de vermeerdering van kennis en materie, binnen het raamwerk van de Verlichting. Toen aan het eind van de negentiende eeuw het kapitalisme de productie van goederen en diensten zo efficiënt mogelijk had georganiseerd, werd de vraag actueel hoe men het geproduceerde het liefst zo snel mogelijk kon slijten. De Amerikaanse publicist Samuel Strauss formuleerde de Nieuwe Orde als volgt:

Formerly the task was to supply the things that men wanted; the new necessity is to make men want the things which machinery must turn out if this civilization is not to perish... the problem before us today is not how to produce the goods, but how to produce the customers.

Niet veel later dicteerde Paul Mazur, bankier van de Lehman Brothers, de grondregels van de op handen zijnde consumptiecultuur:

We must shift America from a needs- to a desires-culture. People must be trained to desire, to want new things, even before the old have been entirely consumed. [...] Man's desires must overshadow his needs.

Robert Reich, minister van werkgelegenheid onder Bill Clinton, wees er in 2000 op dat wanneer alles gereduceerd is tot marketing, branding, packaging:  

the only legitimate measure of worth seems to be what is desired, and the best indication of that is what sells. All else isw deemed arbitrary. Yet when it is all marketing, there is less space for professional or artistic integrity.

En er bestaat al helemaal geen ruimte om het falende systeem fundamenteel te hervormen, omdat een hervorming een radicale breuk betekent met de normloze normen en de waardeloze waarden van het kapitalisme, waarin het maken van zoveel mogelijk winst de enige normloze ‘waarde’ vormt. Op die manier is alles ontzield geraakt, zelfs de maatschappelijke relaties. De befaamde kritische econoom Karl Polanyi toonde op overtuigende wijze in zijn werk aan hoe ‘de relaties niet langer belangrijk [zijn],’ omdat ‘alleen het geld telt.’ Dit in tegenstelling tot alle eerdere culturen in de geschiedenis van de mensheid. In zijn Democracy in America (1835) voorzag de Franse aristocraat Alexis de Tocqueville dat de bezeten jacht op geld en materie de mens vervreemdde van zijn medemens en hem een egoïst maakte ‘constantly circling around in pursuit of the petty and banal pleasures with which they glut their souls.’ Maar de ‘verzadiging van de ziel’ is -- net als alles op aarde -- slechts tijdelijk. Het kapitalisme kan dan ook alleen maar bestaan door de mens permanent onverzadigbaar en dus ongelukkig te houden. 

'Man's desires must overshadow his needs.’ En nu de mens via reclame en politieke propaganda getraind is ‘to desire, to want new things, even before the old have been entirely consumed,’ kan hij niets anders meer dan datgene begeren wat hij nog niet heeft. Het grote probleem is vandaag de dag dat een groeiend aantal westerlingen niet meer nodig is om het kapitalistische systeem hier draaiende te houden. Integendeel zelfs, een aanzienlijk percentage van de bevolking belemmert een frictieloze ontwikkeling van het neoliberalisme. Bejaarden, werklozen, gehandicapten, kunstenaars, allen die economisch gemist kunnen worden, drukken steeds zwaarder op de collectieve uitgaven. Tegelijkertijd zijn de westerse werknemers in de onmogelijke positie gekomen dat ze in feite moeten concurreren met de werknemers in lage lonen landen. Terwijl dus de begeerten worden aangewakkerd, verstoot het systeem een groeiend aantal westerse consumenten. Dit is één van de belangrijkere redenen in de kapitalistische ‘democratie’ voor de noodzaak van permanente bezuinigingen. Voor de neoliberale orde is het subsidiëren van de overtolligen zinloos, die mensen blijven namelijk overtollig. En hoewel de neoliberale ideologen beweren dat het subsidiëren van de economische macht daarentegen wel zinvol is, omdat het hier werkgelegenheid zou opleveren, blijkt dit argument in werkelijkheid volstrekt onjuist te zijn, aangezien de werknemers in de derde wereld altijd goedkoper blijven. Het gevolg is nu dat de afkeer tegen het veel belovende maar te weinig opleverende economische systeem en zijn ‘democratie’ blijft toenemen, en dat ‘populisten’ daarop inspelen en overal ‘are getings new ears and votes.’ In tegenstelling tot de gecorrumpeerde politieke en economische elite weten de ‘populisten’ met hun ‘easy solutions’ de massale woede en rancune tot een niet langer meer te verwaarlozen politiek fenomeen maken. 

De rancune en woede komen niet uit de lucht vallen maar zijn de logische consequentie van de ideologie van de onverzadigbaarheid, noodzakelijk om de kapitalistische consumptiecultuur in stand te houden. De massamens in een consumptiemaatschappij is zo lang geïndoctrineerd met geconditioneerde reflexen dat het geen enkele verbazing moet wekken dat de consumerende burger zich bedrogen voelt, nu hij in toenemende mate uit het systeem dreigt te worden gestoten, of inderdaad al uitgestoten is. Het produceren en  consumeren bepaalde al die jaren zijn identiteit, en die identiteit wordt hem vandaag de dag ontnomen. Al in 1929 beschreef de Spaanse filosoof Ortega Y Gasset in De Opstand der Horden hoe de moderne samenleving gedomineerd zou worden door de middelmatigheid van mensen die in hun angsten en verlangens volstrekt identiek zijn en hoe alles in de technologische wereld gelijk geschakeld zou worden. Hij stelde:

De zoon der kleine luiden heeft sinds de tweede helft van de negentiende eeuw geen maatschappelijke versperringen meer op zijn weg. Dat wil dus zeggen, dat hij… vrij van banden en beperkingen is… De wereld waarin deze nieuwe mens van zijn geboorte af geplaatst is, noodzaakt hem op geen enkele manier tot beperking, zij legt hem geen enkel verbod op en dwingt hem tot geen enkele onthouding. Integendeel, zij zweept zijn begeerten op, die in beginsel tot in het oneindige kunnen toenemen. Want een feit is, en dit is van groot belang, dat deze wereld… niet alleen de volmaaktheden en wijdten heeft die ze inderdaad bezit, maar bovendien nog haar bewoners de waan geeft dat zij morgen nog rijker, nog volmaakter en nog wijder zal zijn, alsof zij plotseling was gaan groeien en er aan haar uitzettingsmogelijkheden geen grenzen waren gesteld… Dat wat men vroeger als een weldaad van het lot zou hebben beschouwd en waardoor men dankbaar gestemd zou zijn geweest ten opzichte van de verborgen bestiering van het leven, veranderde in een recht dat men niet dankbaar aanvaardt maar driest opeist.

Deze beschrijving voert hem tot de volgende conclusie over het karakter van de massamens:

één trek van zijn wezen is de vrije ontplooiing van zijn begeerten en driften, met andere woorden van zichzelf, en een tweede kenmerkende eigenschap is zijn ingeboren ondankbaarheid ten opzichte van al hetgeen dat zijn bestaan zo heeft vergemakkelijkt. De beide trekken zijn de bekende eigenschappen van het verwende kind. Inderdaad, de ziel van de horden heeft zeer veel gemeen met die van een verwend kind… Verwennen is geen paal en perk stellen aan iemands wensen, iemand de indruk geven dat alles hem geoorloofd is en hij tot niets is verplicht.

W.H. Auden: 'Knowledge will degenerate into a riot of  subjective visions'

In deze gelijk geschakelde consumptiecultuur die het individualisme verheerlijkt en tegelijkertijd het conformisme afdwingt is er geen waarheid meer, elke mening telt en is even waar of onwaar als alle andere meningen en zelfs feiten; de nonsens van een bestseller auteur is even dierbaar als de gedachten van een groot dichter. Of zoals W.H. Auden het postmodernisme al in 1939 voorspelde:

Reason will be replaced by Revelation. Instead of Rational Law, objective truths perceptible to any who will undergo the necessary discipline, and the same for all, Knowledge will degenerate into a riot of  subjective visions… Whole cosmogonies will be created out of some forgotten personal resentment, complete epics written in private languages, the daubs of school children ranked above the great masterpieces.

Bestudeer vandaag de dag de -- per definitie -- populistische massamedia en men ontdekt al snel hoe gelijk Ortega Y Gasset en Auden hebben gekregen. Feiten zijn meningen geworden, en meningen feiten. Het moderne onderwijs heeft deze tendens nog eens versterkt door te benadrukken dat elke mening telt en niet zozeer kennis, maar opinies van belang zijn voor de vorming van het individu. Het gevolg is dat voor de massamens kennis en ervaring geen rol van betekenis meer spelen. Sterker nog: wanneer men daarop een beroep doet, wordt dit afgedaan als een vorm van arrogantie, van onterechte pretenties. En dus kakelt men er onweersproken op los en wordt elke serieuze discussie verstoord door anonieme dwazen die op internet zich verschuilen achter kinderachtige namen om hun zorgvuldig gekweekte onnozelheid tentoon te spreiden en hun onverzadige egocentrisme ten koste van elke redelijke gedachtewisseling te kunnen uiten. In alle commerciele massamedia manifesteren ze zich, van de NRC tot Veronica. En niemand die hen kan leren even hun mond te houden. Men wil zich doen gelden, ten koste van alles, inclusief de waarheid en de schoonheid. En omdat alles van waarde weerloos is, zoals de dichter schreef, dendert de schaamteloze grofheid over alles heen. De Siciliaanse schrijver Leonardo Scascia stelde in dit verband: 

Vroeger bestond er een domheid die lijdelijk bleef en waarvan de trage rust toch een soort levenswijsheid verried. Tegenwoordig echter kom je steeds meer een domheid tegen die met nimmer aflatende energie, rusteloos zwoegend, alles aanvalt en te gronde richt.

Terwijl Joachim Fest in Tegenlicht. Een Italiaanse reis schreef:

Het is ook het vermoeden dat de mens de elementaire behoefte aan verfraaiing, die hij eens bezat, heeft verloren… Achtervolgd door dergelijke angsten, ontroostbaar over het einde van de schone oude wereld heeft Pier Paolo Pasolini gesproken van de 'antropologische moord' van de mens op zichzelf.

Het volk wil gehoord en gezien worden, zeker als het in razernij is ontstoken, want er mogen dan wel geen waarheden meer bestaan, overal is wel degelijk de waarheid van de woede waar te nemen. Ortega Y Gasset:

Een idee hebben houdt in dat men gelooft er de redenen toe te bezitten, en dat men derhalve gelooft in het bestaan van een bewijsgrond, een wereld van begrijpbare waarheden. Een denkbeeld vormen of een mening hebben omtrent iets is dus hetzelfde als een beroep doen op deze instantie, zich daaraan onderwerpen, haar wetboek en uitspraak aanvaarden, dus geloven dat de hoogste vorm der samenleving de samenspraak is waarin de redenen van onze denkbeelden worden besproken. Maar de massamens zou zich verloren voelen als hij de discussie aanvaardde, en daarom verwerpt hij instinctief de verplichting deze hoogste instantie die buiten hem ligt te eerbiedigen. Het 'nieuwe' in Europa is derhalve het 'opheffen van de discussies,' en men heeft een afkeer van iedere vorm van samenleving die berust op de erkenning van objectieve richtsnoeren, van de gewone gedachtewisseling af tot het parlement, de wetenschap inbegrepen. Dat wil zeggen dat men afziet van culturele samenleving, welke een samenleving is die aan normen is gebonden, en dat men terugvalt tot een barbaarse maatschappij.

Temidden van dit kabaal krijgen de ‘populisten’ van de al even onbeschaafde en tot op het bot gecorrumpeerde elite de schuld van de toenemende rancune en razernij. Tegelijkertijd wordt almaar duidelijker dat ook de plutocraten en hun spreekbuizen in de journalistiek niet meer weten hoe het verder moet. Het wachten is op het moment dat alles ineen stort, met een oorverdovend kabaal dat zelfs het geraaskal van de mainstream opiniemakers zal overstemmen.

De populist Barak Obama, die door de gevestigde orde niet geportretteerd wordt als populist, omdat de Amerikaanse president de belangen van zijn geldschieters behartigt. 'Populisten' zijn in de ogen van de mainstream-journalisten alleen degenen die het verzet tegen de corrupte neoliberale elite aanvoeren.