De Mainstream Pers 40

Om de neoliberale Europese Unie te redden, om ervoor te zorgen dat er ‘Geen Jorwerd zonder Brussel’ meer mogelijk is, moet de burger het gevoel krijgen dat hij een organisch onderdeel is van dit kapitalistische systeem dat door een niet gekozen ambtelijk apparaat vanuit Brussel wordt aangestuurd. Althans, dat is de rotsvaste overtuiging van opiniemaker Geert Mak. Tijdens zijn Abel Herzberg-lezing in het mainstream bolwerk de Rode Hoed formuleerde hij het omslachtig met de woorden:

hoe verander je dat interne gedrag? Hoe kun je vanuit de ‘ruimte’ invloed uitoefenen op de ‘plaats’?

Wanneer we uitgaan van Mak’s betoog dan bedoelt hij daar in feite het volgende mee: ‘hoe verander je’ vanuit Brussel het ‘interne gedrag’ van de burgers zo dat ze de kapitalistische ‘dynamiek,’ blij accepteren, inclusief haar ‘ruimte’ voor ‘mogelijkheden, voor lucht, maar ook voor de risico’s en de wanorde die onvermijdelijk is bij het bewandelen van nieuwe, ongebaande wegen.’ Dit is de helft van zijn verhaal, want daarnaast moeten de burgers tegelijkertijd het gevoel krijgen dat ze een ‘knusse’ en veilige ‘plaats’ hebben ‘waar we ons thuis voelen.’  Kort samen gevat: hoe krijg je de mens zover om te geloven dat ‘Jorwerd zonder’ het neoliberale ‘Brussel’ niet kan voortbestaan. Oftewel: hoe geeft het ‘Brussel’ van de lobbyisten de burger het gevoel, want meer is het niet, dat hij er bijhoort? Mak suggereert dat het ondemocratische economische model van het kapitalisme ondereel kan zijn van de parlementaire democratie van de burger, zodat zowel de speculant met zijn ‘wanorde’ als zijn slachtoffer tevreden kunnen zijn met hun ‘knusse’ plaats. Dat kan natuurlijk niet om de simpele reden dat de drijfveer van het kapitalisme het maken van steeds hogere winsten voor een kleine elite is, terwijl de belangrijkste drijfveer van de burger gevoed wordt door  het verlangen onderdeel te zijn van een gemeenschap. Welnu, zoals Rebecca Fisher stelt in Managing Democracy Managing Dissent:

Such an exploitative system necessitates the majority relinquishing a great deal of their power over the political, social and economic forces that mould everyday life.

met als resultaat dat

as social and economic oppression intensifies, so can the clamours for redress, clamours which must be contained. This is the contradiction at the heart of capitalism, and that which demonstrates the lie of democratic capitalism.

Dat weet ook Mak wel, want in april van dit jaar verklaarde hij met grote stelligheid dat

Er machten aan de gang [zijn] boven Europa, ik zeg echt bóven Europa, het klassieke woord grootkapitaal doet hier zijn intrede. Ik heb er nooit zo in geloofd, maar nu wel, die ons totaal ontglipt en waar je niks tegen kunt doen! En dat vind ik buitengewoon beklemmend.

Natuurlijk weet zelfs Mak wel dat het ‘grootkapitaal,’ zoals hij het noemt, de ‘democratie’ uitholt, maar de logische consequenties uit die gedachte kan hij niet accepteren. Integendeel, omdat hij weigert zijn ideologische bril af te zetten wil hij de werkelijkheid aanpassen aan de leer die hij aanhangt, en niet de leer aan de werkelijkheid. Fisher:

The belief in the inevitability, viability and democratic nature of capitalism within civil society leads to popular consent -- that is, the majority participate in a social order even though it is inherently incapable of achieving social equality social equality, or meeting our needs and interests, and is an order over which we have very little to say.

Dankzij de opiniemakers, de Makkianen, is deze conditionering tot nu toe soepel verlopen, maar de legitimering van een a-sociaal systeem, in de letterlijke zin van het woord, wordt momenteel geconfronteerd met een structureel probleem, de financiele en economische crisis, want beide blijven voortduren, ook al lijkt het dat de kredietcrisis voorbij is door het nog meer niet bestaand geld in het systeem te pompen, wat pardoxaal genoeg de crisis juist veroorzaakt heeft. De Amerikaanse onderzoekster Rebecca Fisher van Corp Watch:

As the capitalist system is forced to become more coercive  to protect the social and public order, so the security industry increases its share of the labour market – the army, police, prison officers, security guards, private mercenaries etc. In return we are ‘rewarded’ with grossly unequal wages, with which we are compelled to purchase or rent basic requirements for life, such as food and housing, which have all become ensnared by the market. Meanwhile, services such as education and healthcare are becoming even more overtly divorced from our control, increasingly placed in the hands of private companies over which we have even less authority than our governments. The idea of common ownership and entitlement of such provisions has been hacked away to such an extent that to advocate more democratic control is to risk accusations of naivety or lunacy. Trapped in the capitalist system in which we must partipcipate to gain the money necessary for survival, anti-capitalist, democratic notions contradict the prevalent ‘common-sense’ and are thus rarely heard, let alone heeded. Instead, we are force-fed the illogical ‘truth’ that capitalism is inevitable and progressive, and that, in spite of the inherent social limits to capital accumulation, and the obvious finiteness of the planet’s resources, it will eventually provide for all; indeed, that it is the only system that ever will.

Of, in de woorden van Mak: ‘Geen Jorwerd zonder Brussel,’  Om deze ideologie de schijn van rechtvaardiging te verlenen voegde hij voor zijn mainstream publiek hieraan toe: ‘Maar tegelijk: geen Brussel zonder Jorwerd.’  Het probleem is alleen dat de burger daar nooit een greep op heeft gehad, want de Europese Unie kwam voort uit het naoorlogse besef van de economische elite dat zonder eenwording de Europese concerns als bijvoorbeeld Krupp en Philips geen florissante toekomst zouden hebben, gezien de Amerikaanse economische en politieke hegemonie. De burger had en heeft daar geen enkele democratische inspraak in. Daarom zijn de Makkianen ook zo belangrijk, want wie anders kan een failliet systeem propageren dan de mainstream opiniemakers? De Amerikaanse hoogleraar James Petras schrijft in het essay The Politics of Language and the Language of Political Regression:

Capitalism and its defenders maintain dominance through the ‘material resources’ at their command, especially the state apparatus, and their productive, financial and commercial enterprises, as well as through the manipulation of popular consciousness via ideologues, journalists, academics and publicists who fabricate the arguments and the language to frame the issues of the day.

Today material conditions for the vast majority of working people have sharply deteriorated as the capitalist class shifts the entire burden of the crisis and the recovery of their profits onto the backs of wage and salaried classes.

Petras wijst in dit verband op een buitengewoon belangrijk fenomeen dat het probleem met de Makkianen  aantoont:

throughout the social turmoil and profound socio-economic erosion of living and working conditions, the dominant ideology informing the movements, trade unions and political opposition is reformist: Issuing calls to defend existing social benefits, increase public spending and investments and expand the role of the state where private sector activity has failed to invest or employ. In other words, the left proposes to conserve a past when capitalism was harnessed to the welfare state.

The problem is that this ‘capitalism of the past’ is gone and a new more virulent and intransigent capitalism has emerged forging a new worldwide framework and a powerful entrenched state apparatus immune to all calls for ‘reform’ and reorientation. The confusion, frustration and misdirection of mass popular opposition is, in part, due to the adoption by leftist writers, journalists and academics of the concepts and language espoused by its capitalist adversaries: language designed to obfuscate the true social relation of brutal exploitation the central role of the ruling classes in reversing social gains and the profound links between the capitalist class and the state. Capitalist publicists, academics and journalists have elaborated a whole litany of concepts and terms which perpetuate capitalist rule and distract its critics and victims from the perpetrators of their steep side toward mass impoverishment.

Even as they formulate their critiques and denunciation, the critics of capitalism use the language and concepts of its apologists. Insofar as thelanguage of capitalism has entered the general parlance of the left, the capitalist class has established hegemony or dominance over its erstwhile adversaries. Worse, the left, by combining some of the basic concepts of capitalism with sharp criticism, creates illusions about the possibility of reforming ‘the market’ to serve popular ends.

Dit is een trefzekere beschrijving van hetgeen Mak in zijn boeken doet en tijdens zijn Abel Herzberg-lezing deed. De begrippen ‘plaats’ en ‘ruimte’  doen niets anders dan ‘obfuscate the true social relations’ van een systeem van ‘uitbuiting’ van de mens zowel als de natuur. Zijn uiteindelijke doel is namelijk het redden van de macht van de neoliberale Europese Unie, ten koste van de nationale parlementen. En, zoals James Petras terecht stelt:

This fails to identify the principle social forces that must be ousted from the commanding heights of the economy and the imperative to dismantle the class-dominated state. While the left denounces the capitalist crisis and state bailouts, its own poverty of thought undermines the development of mass political action. In this context the ‘language’ of obfuscation becomes a ‘material force’ – a vehicle of capitalist power, whose primary use is to disorient and disarm its anti-capitalist and working class adversaries. It does so by co-opting its intellectual critics through the use of terms, conceptual framework and language which dominate the discussion of the capitalist crisis.

http://petras.lahaine.org/?p=1898%3E

Dit laatste gaat zeker op voor het kleine Nederland met zijn traditiegetrouw kleinburgerlijke intelligentsia, tenminste, voor zover die bestaat. Hier heerst het poldermodel, de drang tot conformisme en opportunisme, en niet de noodzaak om de werkelijkheid onder ogen te zien. Nederland grootste historicus Johan Huizinga schreef daarover:

Hoe kan het anders? Een staat, opgebouwd uit welvarende burgerijen van matig grote steden en uit tamelijk tevreden boerengemeenten, is geen kweekbodem voor hetgeen men het heroische noemt.

Men collaboreert hier liever met ‘the powers that be,’ hetgeen verklaart waarom uit het zogenaamd ‘tolerante’ Nederland procentueel tweemaal zoveel joodse burgers werd gedeporteerd als uit Belgie en driemaal zoveel als uit Frankrijk. Dit alles met medewerking van gewone Nederlanders, de buren die de andere kant opkeken, het ambtenarenapparaat dat concentraties joodse Amsterdammers in kaart bracht, de politie die hen oppakte, en de Nederlandse Spoorwegen die voor het transport zorgen.  Huizinga:

Hypocrisie en farizeïsme belagen hier individu en gemeenschap!

Al in een zeer vroegtijdig stadium beschreef hij de consumptiecultuur in zijn essaybundel Verspreide opstellen over de geschiedenis van Nederland:

Het is niet… de kennis, die schaadt, maar de intellectuele digestie, die hopeloos in de war is, alweer niet uitsluitend door de schuld van hen, die het geestelijk voedsel hebben op te dissen, maar ook door de omstandigheden die teweegbrengen, dat het te haastig en te heet verzwolgen wordt. De werkelijke belangstelling van het grote publiek is niet meer bij de werken des geestes,.. Er heerst in de huidige wereld een georganiseerd puerilisme van mateloze omvang... Het kan soms schijnen, alsof de hedendaagse mensheid geen hogere gemeenschappelijke cultuurfunctie meer kent, dan met blijde of toornige blik in de pas te lopen.

Het is binnen deze werkelijkheid dat de Makkianen, als Geert Mak, bestseller-auteur kunnen worden. Kwantiteit is voor hen de maatstaf van kwaliteit. Hoe vaker iemand’s hoofd op televisie verschijnt des te deskundiger hij of zij wordt beschouwd door zowel het grote publiek als de pers zelf. Vandaar dat Geert Mak zonder enige ophef te veroorzaken kon verklaren dat ‘Jorwerd’ onmogelijk nog kan bestaan 'zonder Brussel.’ Daarmee dient hij een anonieme macht die in toenemende mate het leven van de massa dirigeert, zonder dat Mak het gevaar hiervan inziet. In het jaar nadat Hitler democratisch aan de macht was gekomen waarschuwde Huizinga in Nederlands Geestesmerk:

macht in zichzelf, niet geheiligd door een volwaardig doel, een kwaad [is]. Zij kan slechts heilzaam worden, indien zij gedragen wordt door persoonlijke zedelijke verantwoordelijkheid, en haar doel heeft buiten en boven de machtswil en het belang der dragers van die macht. Hierbij maakt het geen onderscheid, of het de macht van één of van miljoenen is. Maatschappelijke organisatie blijft steeds onmisbaar, maar tegelijk is de technisch volmaakte organisatie van mensen altijd in zekere zin dodend. Zij kluistert de mens in een mechanisme, en ontslaat hem van een deel van zijn persoonlijke verantwoordelijkheid. Elke organisatie betekent stolling van de vrije geest, fixering van een geestelijk gemiddelde. Zij brengt een zekere rigiditeit der gedachte teweeg, die belemmerend kan gaan werken op een harmonische samenleving.

Welk ‘volwaardig doel’ wordt door Mak's ‘Brussel’ eigenlijk ‘geheiligd’? Mak zwijgt erover, en zelfs zijn gegoochel met de eufemistische begrippen ‘plaats’ en ‘ruimte’ geven geen duidelijk antwoord. 22 augustus 2012 verklaarde Geert Mak tegenover Nu.NL. plechtstatig:

Als je invloed en macht wilt hebben, moet je groots zijn. Dat is iets wat we in Europa van ze kunnen leren.

En die ‘ze’ zijn in zijn jargon: ‘de Amerikanen.’  De Makkianen zijn in de jaren zeventig gestopt met serieus nadenken over de wereld rondom hen, en trokken zich steeds verder terug in een ‘knus’ provincialisme, zoals ik decennialang van nabij heb gemerkt. Nu zijn ze ineens overvallen door een failliete economische en politieke werkelijkheid. Door het jarenlange gebrek aan intellectuele training is het probleem dat ze nog steeds een provinciale kijk hebben op het Amerikaans imperium en zijn geglobaliseerde neoliberale ideologie. Juist voor deze grootmacht geldt dat: ‘macht in zichzelf, niet geheiligd door een volwaardig doel, een kwaad [is].’ En die gedachte staat haaks op Mak’s overtuiging dat de machtigen in ‘Europa’ van de elite in de VS ‘kunnen leren’ dat ‘als je invloed en macht wilt hebben, je groots moet zijn.’ Vandaar dat Mak de gelauwerde propagandist is voor een zo ‘groots’ mogelijk Europa. Impliciet betekent Mak's mening dat degenen zonder ‘macht’ nooit ‘groots’ zijn, en van hen ‘kunnen’ we dan ook niets ‘leren.’ Alleen de winner is belangrijk, de loser is niets anders dan een loser. Morgen meer over de Makkianen.

Even nog over de 'Participatie Samenleving' aan de hand van Mak's 'verschuivende zelfbeeld.' Op nog geen honderd meter afstand waar Geert Mak en ik elkaar vele malen op zaterdagochtend uitgebreid hebben gesproken, is een Italiaanse ijstent annex koffiehuis. De foto hieronder werd vanochtend genomen. U ziet daar vier Oosteuropese onderwereldfiguren, die daar bijna elke ochtend hun zaken doorspreken. Welke zaken? Welnu, vrouwenhandel in elk geval, en naar alle waarschijnlijkheid ook talloze andere illegale praktijken, waarmee dit soort figuren hun dag vullen. Een van de groep -- er zijn er meer dan vier -- de leider van de bende zoals mijn buurtbewoners aannemen riep enige tijd geleden tijdens een verhit telefoongesprek op het terras van Tofani ineens in het Engels dat hij en alleen hij, de prijs van de vrouwen bepaalde en dat niemand aan zijn beslissing kon tornen. Kennelijk werd aan de andere kant de boodschap begrepen, want het gesprek was daarna, tot volle tevredenheid van de capo  afgelopen. Deze mafiosi hebben een geheel eigen, unieke manier bedacht om elkaar te overtuigen. 

Geert Mak, over welke plaats en ruimte heb jij het? Dit gebeurt in de stad en de buurt waar jij jarenlang hebt gewoond. Deze ontwikkeling vloeit organisch voort uit het door jou geprezen 'Europa' dat 'bij uitstek de ruimte [is en was], met zijn streven naar vrij verkeer van goederen, kapitaal, personen en diensten, met het opheffen van grenzen, met het scheppen van nieuwe kansen, met het leggen van nooit gedachte verbanden,' etc. Mijn vraag is niet gebaseerd op een theoretische bespiegeling vanuit de leunstoel, maar op de praktijk van alledag, zoals die zich op straat onder jouw en mijn neus voltrekt, maar waar jij kennelijk geen weet van hebt. Ik stel voor dat je je eerst echt verdiept in alle aspecten van jouw 'Europa.'  Ik bedoel, 'Jorwerd' mag dan wel niet kunnen bestaan zonder 'Brussel,' maar jij hebt je op het platteland van Friesland terug getrokken, terwijl veel mensen opgezadeld worden met de problemen van de neoliberale EU. Om in jouw jargon te blijven: deze mafiosi zijn van 'plaats' verschoven, omdat ze hier de 'ruimte' hebben gekregen van het neoliberale bestuur van de hoofdstad. Inmiddels hebben het stadsbestuur en het ambtelijke apparaat  het centrum laten verworden tot een kermis van frituur-tenten, cafe's en bordelen, terwijl tegelijkertijd onderwereldfiguren uit ondermeer Pakistan, Israel, en Afghanistan hier hun zwart geld witten via aan- en verkoop van onroerend goed.

Mak, stel je sociaal-democratische politieke vrienden de vraag hoe het mogelijk is dat deze Oekraïners, dan wel Polen, Roemenen of Moldaviers op de foto in alle openheid hun illegale praktijken kunnen uitvoeren in Amsterdam? Waarom worden ze niet in de gaten gehouden? Ze zitten hier al meer dan een jaar. Er is niets terecht gekomen van het zogeheten Project 1012 waarbij vrouwenhandel en gedwongen prostitutie de kop in zou worden gedrukt. De praatjesmaker die dit beloofde is inmiddels PVDA vice-premier geworden. Geert, spreek de jouw bevriende autoriteiten hierop aan in plaats van propaganda te maken voor een ondemocratisch systeem.

'Met Project 1012 wil de gemeente Amsterdam de criminaliteit en de verloedering in het hart van de stad tegengaan. Samen met bewoners, ondernemers en investeerders versterken we het unieke karakter van het gebied, en brengen een economische opwaardering op gang.'