Geert Mak en de Kroning van 2013 (14)

De vraag is terecht: waarom nemen in onze tijd zelfs vreugdevolle gebeurtenissen een onheilspellende kleur aan, waarom mobiliseren ze meteen de duisterste krachten, en waarom doemen ze in het beste geval als lastige en onoplosbare problemen aan de horizon? [...]

Nu de vruchten van veertig jaar strijd zijn gerijpt en ook het tweede totalitaire rijk is gevallen (de Sovjet Unie svh), domineert een algemeen gevoel van ineenstorting, wrevel en machteloosheid. Alsof een katterige sfeer door Europa waart, alsof het op een grijze ochtend bij het wakker worden gemerkt heeft dat het in plaats van twee mogelijke werelden nog maar één werkelijke wereld over heeft, de triomferende wereld van het economisme, het kapitalisme, het ideaalloze pragmatisme, zonder transcendentie en zonder alternatief, waaruit geen doorgang mogelijk is naar de vervloekte of het beloofde land -- naar keuze... dat geluidloze ineenzakken (dat ook de fluwelen revolitie wordt genoemd) lijkt iets in de mensen kapotgemaakt te hebben, onduidelijk wat: de ethiek van het verzet, die een bepaalde stevigheid gaf in een bestaansvorm, of een soort van hoop, die misschien nooit echte hoop is geweest, maar ongetwijfeld eveneens houvast bood -- in ieder geval heeft het een einde gemaakt aan de relativiteit van de vergelijking. En hier staan we nu als overwinnaars, leeg, moe en ontgoocheld.

Zo verwoordde in de joods Hongaarse Nobelprijswinnaar Literatuur Imre Kertesz het onderhuidse gevoel in Europa na de val van de Sovjet Unie. Hij deed dit in 1994, precies tien jaar voordat Mak in zijn boek In Europa het tegenovergestelde beweerde, namelijk dat 'Europa als vredesproces een eclatant succes [was]' en 'Europa als economische eenheid ook een eind op weg [is].' Op zoek naar 'hoop' respecteert Mak alleen 'optimisten' en zeker geen 'doemdenkers,' zoals hij kritische intellectuelen betitelt. En dus liet hij bijvoorbeeld Russinnen verklaren dat het Westen hen 'een complete andere levensstijl, met moderne en open verhoudingen tussen mannen en vrouwen, chefs en ondergeschikten' bood. Tegelijkertijd liet hij in zijn bestseller In Europa de SP-multimiljonair Derk Sauer over zijn Russische editie van Cosmopolitan onweersproken verklaren dat:

In de sovjettijd werd iedereen geacht gelijk te zijn. Dit blad leerde de mensen om hun individualiteit weer uit te dragen. Het was hun gids voor het nieuwe leven.

Weer een andere anonieme Russische bron, die Mak opvoerde, zei:

Cosmopolitan toont de Russinnen nieuwe rolmodellen: ongebonden vrouwen, goed opgeleid, werkend, in staat om de genoegens van de postmoderne samenleving ten volle uit te buiten. Het zijn de overwinnaars van de mannen.

Deze kapitalistische propaganda waarvoor Mak door Europese autoriteiten veelvuldig werd geprezen, staat in schril contract met het inzicht van een de Europese intellectueel Imre Kertesz. Terwijl Mak's ongefundeerd optimisme beloond werd met hoge oplages en schouderklopjes, bleef Kertesz buiten de schijnwerpers gewoon doorwerken en merkte hij aan het eind van de twintigste eeuw ondermeer op dat

de eeuw zich ziek [ligt] te wentelen in haar cel, te worstelen met zichzelf, met de vraag of ze haar eigen bestaan, haar zijnsvorm, haar bewustzijn zal aanvaarden of verwerpen, en terwijl ze daar ligt, gekweld door de pijn, wordt ze afwisselend overvallen door koortsaanvallen van agressie, verlammend schuldbesef, razend verzet en depressieve machteloosheid. Ze heeft geen helder besef van haar bestaan, ze kent haar doel, haar levenstaak niet, ze heeft haar creatieve plezier en haar verheffende rouw verloren, evenals haar vruchtbaarheid -- kortom: ze is ongelukkig.

Niets van deze geestesgesteldheid werd door Mak opgemerkt toen hij lovend over Europa schreef en over het verlangen van de Russen naar de bevrijdende werking van Sauer's Playboy voor de Russische man, en zijn Cosmopolitan voor de Russische vrouw, die de 'overwinnaars van de mannen' zouden worden.  Deze blijde boodschap van de domineeszoon Mak leverde hem, evenals Sauer, geen windeieren op. Binnen een decennium waren beiden in het neoliberale Europa multimiljonair, een feit waarvoor de mainstream zijn petje afneemt, want alleen de rijken tellen. Succes bewijst in het Westen het grote gelijk. Ook in zijn vorig jaar verschenen Reizen zonder John blijft Mak verheugd beweren dat de 'soft power'  van de Verenigde Staten als grootmacht 'nog altijd sterk aanwezig,' is, waarbij hij het begrip als volgt verduidelijkt:

Soft power is, in de kern, de overtuigingskracht van een staat, de kracht om het debat naar zich toe te trekken, om de agenda van de wereldpolitiek te bepalen,

zonder in dit verband te vermelden dat de 'soft power' van de VS altijd begeleid wordt door de 'hard power' van 's wereld's zwaarst bewapende land, waarvan de militaire uitgaven

Dwarfs Rest Of The World. The United States spends 58 percent of the total defense dollars paid out by the world's top 10 military powers, which combined for $1.19 trillion in military funding in 2011. With its unparalleled global reach, the US outspends China, the next-biggest military power, by nearly 6-to-1.

http://www.huffingtonpost.com/2012/08/06/defense-spending-fact-of-the-day_n_1746685.html

Deze feiten zijn voor Mak te onbenullig om op te nemen in zijn stelling dat de VS 'de kracht' bezit 'om het debat naar zich toe te trekken,' de geruststellend bedoelde boodschap waarmee Geert Mak goed gemutst heel Europa doortrekt om her en der te vertellen dat 'de Amerikanen hele optimistische mensen [zijn] vergeleken met ons fatalistische Europeanen,' en dat

Amerika er over een halve eeuw beter voor[staat] dan Europa… Als je invloed en macht wilt hebben, moet je groots zijn. Dat is iets wat we in Europa van ze kunnen leren.

Iemand als ik die mijn 'kracht' haal niet uit de zielloze 'soft power' van een tot de tanden toe gewapende grootmacht, maar uit de inzichten van bijvoorbeeld een auteur als Kertesz die drie totalitaire systemen over zich heen kreeg. Een dissident laat zijn 'agenda' niet bepalen door Washington, maar door zijn eigen opvattingen over moraliteit. Ik haal mijn hart op aan de wijsheid van Imre Kertesz, wanneer hij zegt dat

De mens niet [wordt] geboren om als een afgedankt onderdeel in de geschiedenis te verdwijnen, maar om zijn lot te begrijpen, zijn sterfelijkheid onder ogen te zien en -- nu zult u een tamelijk ouderwetse wending van me horen -- zijn ziel te redden. Het geluk van de mens in hogere zin ligt buiten zijn historisch bestaan -- maar niet in de vermijding van de historische ervaring, integendeel, in het doorleven, in bezit nemen van die ervaring en in de tragische identificatie daarmee. De mens kan uitsluitend door kennis boven de geschiedenis worden verheven, tijdens de demoraliserende aanwezigheid van de totale geschiedenis is kennis de enige waardige toevlucht, het enige wat goed is. Slechts in het licht van die doorleefde wetenschap kunnen we de vraag stellen of alles wat we hebben begaan en ondergaan iets van waarde tot stand kan brengen -- om het preciezer te formuleren: of we onze eigen leven waarde toekennen of het vergeten als amnesiepatienten of misschien van ons afwerpen als zelfmoordenaars.

In de woorden van Kertesz zit de kern van mijn kritiek op opiniemakers als Geert Mak: het ontbreekt hen aan 'kennis' om boven de geschiedenis uit te stijgen, zoals ik al enige tijd probeer aan te tonen, ze bezitten geen 'doorleefde wetenschap.' Mak en zijn soortgenoten zijn in het grote 'nowhere' verdwaald geraakt, maar menen toch dat zij ons de weg kunnen leiden naar 'the promised land.'  Zij behoren tot het type mens over wie William Blake twee eeuwen geleden in The Voice of the Ancient Bard het volgende schreef:

They stumble all night over bones of the dead,

And feel they know what but care,

And wish to lead others, when they should be led.

Niemand weet hoe het verder moet, en zeker niet de opiniemaker Geert Mak. Imre Kertesz zei tegen het einde van zijn toespraak in Hamburg in 1994:

Eén ding weet ik echter zeker: een beschaving die haar waarden niet duidelijk uitspreekt, of die haar verklaarde waarden laat vallen, gaat de weg op van het verval, van de aftakeling. Dan zullen anderen deze waarden uitspreken, en in de mond van die anderen zullen het geen waarden meer zijn maar evenzovele excuses voor onbeperkte macht en onbeperkte vernietiging. Velen hebben het tegenwoordig over een 'nieuwe barbarij': we moeten niet vergeten dat Rome, toen het door de barbaren werd overspoeld, allang zelf barbaars was geworden.

Een substantieel onderdeel van dat barbarendom is de financiele wereld en de door bankiers en speculanten met talloze emolumenten omgekochte politici. Dit is de werkelijke 'soft power' waar Geert Mak het over heeft in zijn reisboek waarin hij claimt 'op zoek naar Amerika' te zijn. Maar omdat de bestsellerauteur door een gebrek aan kennis, en zijn verlangen naar 'hoop' niet in staat is de werkelijkheid te beschrijven, is die 'overtuigingskracht' voor een niet te verwaarlozen deel is gebaseerd op de massale productie van platte entertainment. Mak verzwijgt het feit dat Washington 'de agenda van de wereldpolitiek' bepaalt door het voeren van een buitenlandse politiek die een eeuw geleden door de Amerikaanse president Theodore Roosevelt werd geformuleerd met de woorden:

Speak softly, and carry a big stick.

Oftewel,

the idea of negotiating peacefully, simultaneously threatening with the 'big stick', or the military, ties in heavily with the idea of Realpolitik, which implies an amoral pursuit of political power that resembles Machiavellian ideals.

Mak's 'conspiracy of silence' is misdadig omdat achter die 'soft power' een medogenloos systeem schuilgaat dat de overgrote meerderheid van de wereldbevolking in bittere armoede laat. Zonder enige terughoudendheid beweert hij tegen het einde van zijn Reizen zonder John dat de VS

decennialang als ordebewaker en politieagent [fungeerde] – om maar te zwijgen van alle hulp die het uitdeelde.

Welke orde dit is legde Simon Johnson, 'former chief economist of the International Monetary Fund' uit in Surviving Progress, een filmdocumentaire uit 2011 waarvan de executive producer Martin Scorsese was. Johnson legde uit dat de VS gerund wordt door een oligarchie en dat

means a small group of people have got a lot of political power based on their economic power. We like to think of the United States as being much more democratic, much more spread out in terms of who has the power, while oligarchy is something usually associated with relatively poor countries, but that has to be debated because we have got an essential part of that structure in the United States today... Wall Street became really powerful. They used that power to buy influence in Washington, to get more deregulation. No more government intervention, no restrictions on what they were going to do, so they got a lot more money which bought them even more political power, and this went on for a considerable period of time till, of course, there was an enormous crash.

De 'crash' was de kredietcrisis van 2008, die opgelost moest worden door de belastingbetaler te dwingen de banken te subsidieren. Alleen op die manier kon het vertrouwen van de bevolking in de corrupte bankiers worden hersteld, althans zo werd het door de journalisten van de mainstream verkocht. Het niet bestaande geld was 'verdampt' en nu moesten de gedupeerden de schade betalen. Maar Mak had al die tijd geen oog voor deze bankroof op megaschaal en bleef zelfs in zijn augustus 2012 verschenen boek over de 'Amerika' beweren dat de VS een ware democratie is, waar de bevolking de macht in handen heeft, want 'niemand die ooit een Amerikaanse verkiezingscampagne van nabij heeft meegemaakt… zal licht denken over het vitale karakter van de Amerikaanse democratie.'

Nog steeds begreep Mak niet dat er geen enkele sprake kan zijn van 'het vitale karakter van de Amerikaanse democratie' zolang de economische macht de lakens uitdeelt, politici en hele landen kan kopen en verkopen, en presidentskandidaten naar voren kan schuiven om haar zaken te behartigen. Een recent voorbeeld is de door Mak zo bewonderde Barack Obama, over wie de Amerikaanse onderzoeksjournalist Robert Scheer onlangs schreef:

The love fest between Barack Obama and his top fundraiser Penny Pritzker that has led to her being nominated as Commerce secretary would not be so unseemly if they both just confessed that they did it for the money. Her money, not his, financed his rise to the White House from less promising days back in Chicago.

'Without Penny Pritzker, it is unlikely that Barack Obama ever would have been elected to the United States Senate or the presidency,' according to a gushing New York Times report last year that read like the soaring jacket copy of a steamy romance novel. 'When she first backed him during his 2004 Senate run, she was No. 152 on the Forbes list of the wealthiest Americans. He was a long-shot candidate who needed her support and imprimatur. Mr. Obama and Ms. Pritzker grew close, sometimes spending weekends with their families at her summer home.' [...]

it’s payback time, and even normally progressive Democrats like Pritzker’s home state Sen. Dick Durbin are prepared to roll over. Treating the appointment of billionaire Pritzker as a victory for women everywhere, the senator said she’d 'broken through the glass ceiling with her extraordinary intelligence and business acumen.' Right, Pritzker will be a fine role model for those women working at the Asian factories that she’ll be touring as Commerce secretary extolling the virtues of the American business model.

http://www.truthdig.com/report/item/obama_did_it_for_the_money_20130507/

Deze plutocratie die overal ter wereld slachtoffers veroorzaakt, wordt door Geert Mak aangeprezen als een 'vitale democratie,' die al 'decennialang' recht en orde op aarde handhaafde, een boodschap die hij onweersproken overal in de Nederlandse commerciele massamedia kan uitdragen. Dankzij propagandisten als Mak kunnen de sociopaten in zowel de economie als de politiek zonder enige schroom in alle openheid hun schurkenstreken begaan. Niet alleen kan Obama degene die hem financierde om president te worden tot minister van Handel benoemen, maar ook de bankiers kunnen zonder een blad voor de mond te nemen vertellen wat ze uitspoken. Zo deinsde in februari van dit jaar James Dimon, CEO van JPMorgan Chase & Company, Amerika's grootste bank, er niet voor terug om in het openbaar op te scheppen dat 'we actually benefit from downturns.' Dankzij hun politici verdient de rijke elite aan de crisis.  Eerder al verklaarde Dimon tegenover het Amerikaanse Congres over de telkens weer opduikende crises van het kapitalisme:

It is not a mystery, it is not a suprise we have a crisis every five to ten years. My daughter called me from school one day and asked: 'Daddy, what is a crisis?' And without trying to be funny I said: 'It happens every five to ten years.' She asked: 'Why is everybody so surprised?' We shouldn't be surprised!

De burger dient zelfs niet eens meer verbaasd te zijn dat inherent aan het kapitalisme elke vijf tot tien jaar een crisis ontstaat waarvan de plutocraten 'in feite profiteren.' En Dimon heeft gelijk. Iedereen weet dat de rijken de kluit belazeren ten koste van de 'minvermogenden' zoals de zwendelende stripfiguren van Maarten Toonder de gewone burger noemden. En iedereen weet dat de macht van opiniemakers als Geert Mak verwacht dat hij dit systeem legitimeert door het te verkopen als een 'vitale democratie.' Iedereen weet ook dat bankiers als Dimon niet bang hoeven te zijn dat zijn uitspraken tot repercussies zullen leiden. De bankiers bezitten immers de politici,net als het meubilair waar ze op zitten. Bovendien is meer dan de helft van de senatoren in Mak's 'vitale democratie' zelf miljonair.  Het cynisme is zo wijd verspreid geraakt dat de meerderheid niet verwacht dat deze virtuele werkelijkheid ooit zal verdwijnen. Meer daarover later.