Canadese historicus Ronald Wright. A Short History of Progress. 2004
In defining progress, I think it is very important to make a distinction between good progress and bad progress. Things progress in the sense that they change. Both in nature and in human society there appears to be a clear trend towards increasing complexity as change proceeds. We tend to delude ourselves that these changes always result in improvements from the human point of view.
Ronald Wright. Surviving Progress. 2011
We are now reaching a point in which ecological progress and the increase in our economies and our numbers threaten the very existence of humanity. Things start out to seem like improvements, progress. These things are very seductive. It seems like there are no downsides to these. But when they reach a certain scale they turn out to be dead ends or traps. I came up with the term ‘progress trap’ to define human behaviors that sort of seem to be good things, seem to provide benefits in the short-term, but ultimately lead to disaster because they are unsustainable. One example would be from the old Stone Age, the time when our ancesters were hunting mammoths. They reached a pont were their weaponry and their hunting techniques got so good that they destroyed hunting as a way of life throughout most of the world. The pople who discovered how to kill two mammoths instead of one had made real progress, but the people who discovered they could eat very well by driving a whole herd over a cliff and kill 200 at once had fallen into a progress trap. They made too much progress.
Ronald Wright. Surviving Progress. 2011
Our physical body and our physical brains, as far as we can tell, have changed very little in the past 50.000 years. We have only been living in civilization for the last 5000 years at the most, which is less than 0.2 percent of our evolutionary history. So the other 99.8 percent we were hunters and gatherers, and that is the kind of way of life which made us. We are essentially the same people as those Stone Age hunters. What makes our way of life different from theirs is that culture has taken off at an exponential rate and has really become completely detached from the pace of natural evolution. So we are running twentyfirst century software, our knowledge, on hardware that has not been upgraded for 50.000 years and this lies at the core of many of our problems… our human nature is back in the hunting gathering era of the old Stone Age, whereas our knowledge and our technology – in other words: our ability to do both good and harm to ourselves and to the world in general, has grown out of all proportion.
Ronald Wright. Surviving Progress. 2011
The historical debate is over. The answer is free-market capitalism.
The hidden hand of the market will never work without a hidden fist. McDonald's cannot flourish without McDonnell Douglas, the designer of the F-15. And the hidden fist that keeps the world safe for Silicon Valley's technologies to flourish is called the US Army, Air Force, Navy and Marine Corps.
Ik vind Friedman altijd wel leuk om te lezen, lekker upbeat, hij is zo’n man die altijd wel een gat ziet om een probleem op te lossen.
Opiniemaker Geert Mak in Humo. 21 augustus 2012
Internationally, the world is going through huge changes, but we are perfectly poised to make the 21st century again the American Century.
Barack Obama, March 11, 2011
Het is beter voor Nederland en de internationale gemeenschap dat Obama de verkiezingen wint.
Geert Mak. EO Radio, 6 november 2012
Voor een ontwikkeld mens zal duidelijk zijn dat de ‘upbeat’ van westerse beleidsbepalers en hun spreekbuizen desastreus voor de mensheid is. Net als wij allen zijn ook zij het product van allerlei primitieve driften die ons op een levensgevaarlijke dwaalspoor hebben gebracht. Desondanks blijft de mainstream beweren dat Friedman ‘leuk om te lezen’ is en dat Obama als president beter is voor ‘de internationale gemeenschap.’ De westerse wereld, waar de macht nu is geconcentreerd in een almaar slinkende kaste van gepriviligieerden, is op die wijze in een cul de sac beland. De elite kan alleen haar oude beproefde formules telkens weer vergeefs toepassen, terwijl de ware problemen niet gezien worden, of op een zo simplistisch niveau dat het probleem alleen maar in omvang en ernst toeneemt. Zolang werkelijk kritische stemmen door de mainstream media gemarginaliseerd blijven, ziet de toekomst er uitzichtloos uit. De samenleving wordt als het ware gegijzeld door de machtigen die hun eigen belangen steeds effcienter weten te verdedigen. Desondanks moeten serieuze journalisten/schrijvers anderen blijven wijzen op wat inmiddels bekend is over het menselijk gedrag. Een van de mensen die zich heeft verdiept in de werking van de menselijke geest is Gary Marcus, hoogleraar Psychologie aan de New York University, die het volgende verklaarde in de filmdocumentaire Surviving Progress:
Of course, one thing to remember about the human mind is that it is not that fundamentally different from, say, the brain of a chimpanzee. Most of the human brain, the basic structure of the brain is much older than human species. Some of it goes back to bacteria, some of it goes back to worms, some of it originated in the first mammals, some in the first primates, some of it in the first human beings. Very little of it however changed in the last 50.000 years. And so, most of what we do, we do with hardware components that are much older than any of the problems we face.
Tegenover mij zei Ronald Wright in 2005 dat de menselijke soort de meeste tijd als jager getraind is geweest in het oplossen van problemen op korte termijn, maar niet in het oplossen van problemen op langere termijn, en dat die overlevingsstrategie ons vandaag de dag opbreekt. We kunnen de consequenties op langere termijn van ons ingrijpen in de natuur niet adequaat voorstellen. Gary Marcus:
We have the ability to think into the future, but most of our mechanisms, most of our brain mechanisms evolved before we had any ability to think forward to the future. So, a lot of our brain mechanisms, what I call ancestral mechanisms or reflexive mechanisms, are tuned to make snap decisions, right away, like fight or flight. You see the lion, either you’re gonna fight or gonna run, no time to think about long-term consequences. And that is good when we are stressed about something immeadiately we can deal with, for example, but those very systems who work by reflex are not so good at cooperating with these more modern systems, deliberative systems, and allow us to make long-term decisions, and say: is this good for me, is it good for my society, for my planet?
Een oplossing voor dit fundamentele probleem is er niet, behalve dan degenen te wantrouwen die pretenderen een oplossing te hebben, en door niet klakkeloos akkoord te gaan met de praatjes van politici, managers en de overal opduikende pedante opiniemakers, ‘die altijd wel een gat zien om een probleem op te lossen.’ Zoals bekend, creert elke oplossing haar eigen specifieke, vaak onverwachte, problemen. Daarnaast is het een feit dat ‘we are destroying, we are polluting, we are damaging the future of our own species, which is very counterproductive from an evolutionary perspective,’ zoals de primatologe Jane Goodall eens opmerkte. Tegen het eind van A Short History of Progress concludeert Ronald Wright:
our present behaviour is typical of failed societies at the zenith of their greed and arrogance. This is the dinosaur factor: hostility to change from vested interests, and inertia at all social levels. George Soros, the reformed currency speculator, calls the economic dinosaurs ‘market fundamentalists.’ I’m uneasy with this term because so few of them are true believers in free markets – preferring monopolies, cartels, and government contracts. But his point is well taken. The idea that the world must be run by the stock market is as mad as any other fundamentalist delusion […]
Civilizations often fall quite suddenly – the House of Cards effect – because as they reach full demand on their ecologies, they become highly vulnerable to natural fluctuations. The most immediate danger posed by climate change is weather instability causing a series of crop failures in the world’s breadbaskets. Droughts, floods, fires, and hurricanes are rising in frequency and severity. The pollution surges caused by these – and by wars – add to the gyre of destruction. […]
The most compelling reason for reforming our system is that the system is in no one’s interest. It is a suicide machine. All of us have some dinosaur inertia within us, but I honestly don’t know what the activist ‘dinosaurs’ – the hard men and women of Big Oil and the far right – think they are doing. They have children and grandchildren who will need safe food and clean air and water, and who may wish to see living oceans and forests. Wealth can buy no refuge from pollution; pesticides sprayed in China condense in Antarctic glaciers and Rocky Mountain tarns. And wealth is no shield from chaos, as the surprise on each haughty face that rolled from the guillotine made clear. […]
Things are moving so fast that inaction itself is one of the biggest mistakes. The 10,000-year experiment of the settled life will stand or fall by what we do, and don’t do, now. The reform that is needed... is simply the transition from short-term to long-term thinking. From recklessness and excess to moderation and the precautionary principle… If we don’t do these things now, while we prosper, we will never be able to do them when times get hard. Our fate will not grow very old before we enter an age of chaos and collapse that will dwarf all the dark ages in our past. Now is our last chance to get the future right.
Maar dit inzicht weigeren de macht en de mainstream media te accepteren, en daardoor het publiek dat de voorstelling mag bijwonen. Wij leven vandaag de dag in een gestagneerd systeem. In 1955 verklaarde de Duitse filosoof Martin Heidegger in een rede, getiteld Gelatenheid, het volgende:
de hedendaagse mens is op de vlucht voor het denken. Deze gedachten-vlucht is de basis van de gedachten-loosheid. Kenmerkend voor deze vlucht voor het denken is het feit, dat de mens die niet wil zien en ook niet wil erkennen. De hedendaagse mens zal zelfs deze vlucht voor het denken ronduit ontkennen. Hij zal het tegenovergestelde beweren. Hij zal – en dit met het volste recht – zeggen, dat er geen tijd is geweest waarin er zulke vérstrekkende plannen werden gemaakt, waarin er zoveel onderzocht en hartstochtelijk doorvoorst werd.
Maar ondanks de technologische vernieuwingen en de geavanceerde wetenschappen geldt dat deze vorm van rationalisme ‘niet tot bezinning [komt].’ Heidegger:
Het rekenende denken is geen bezonnen denken, geen denken dat na-denkt over de zin die heerst in alles wat is.
Er zijn dus twee denk-wijzen die allebei, telkens volgens eigen aard, verantwoord en nodig zijn: het rekenende denken en het bezonnen na-denken.
Als wij zeggen, de hedendaagse mens is op de vlucht voor het denken, dan bedoelen wij juist dit na-denken. Maar, zo luidt de tegenwerping wel, dit louter na-denken ontzweeft, vóór men erop bedacht is, de werkelijkheid. Het verlies vaste grond. Het deugt niet voor de regeling van de lopende zaken. Het levert niets op voor hun afwikkeling.
Het individu in de massa is zo vervreemd geraakt van zowel zijn cultuur als van de natuur dat niets meer in zijn eigen taal met hem spreekt, alles is slechts een instrument om te beheersen en daarmee is volgens Heigger ‘het ge-grond-vest-zijn van de hedendaagse mens in de kern bedreigd’ en wordt ‘de natuur tot één reusachtig tankstation herleid, tot energiebron voor moderne techniek en industrie.’ Daardoor zal
de mens steeds meer, op alle gebieden van het bestaan, door de krachten van technische apparatuur en automaten worden ingesloten. De machten die de mens overal en op ieder ogenblik, onder een of andere vorm van technische installatie opeisen, vasthouden, meesleuren en in het nauw brengen – die machten zijn reeds lang menselijke wil en beslissingskracht over het hoofd gegroeid, want zij zijn niet door de mens gemaakt,
aldus Heidegger die daarbij wijst op het fenomeen dat tegenwoordig de techniek de nieuwe techniek voortbrengt, bijvoorbeeld de eerste generatie computers de tweede generatie, de eerste generatie kernwapens de volgende generatie, om slechts twee ingrijpende voorbeelden te geven. Zelfs de kleine elite van managers en technologen die de beslissingen nemen hebben geen greep meer op datgene wat ze besluiten. De van origine Britse econoom, professor Mark Blaug schreef in 1998 dat ‘We have created a monster that is very difficult to stop,’ door onze obsessie voor techniek ‘over substance.’ Die machteloosheid blijkt ook wel uit het feit dat ‘it is easier to imagine a total catastrophe which ends all life on Earth than it is to imagine a real change in capitalist relations,’ zoals de auteurs stellen van Meme Wars. The Creative Destruction of Neoclassical Economics. Heidegger:
Veel onrustbarender is het feit, dat de mens op deze verandering van de wereld niet is voorbereid; dat wij nog niet in staat zijn door bezonnen denken tot een zakelijk verantwoorde uiteenzetting te komen van wat dit tijdperk eigenlijk met zich meebrengt.
Geen enkel individu, geen enkele groep van mensen, geen enkele commissie van nog zo vooraanstaande staatslieden, onderzoekers en technici, geen enkele conferentie van leidinggevende personen uit het bedrijfsleven en de industrie vermag het historisch verloop van het atoomtijdperk te remmen of in een bepaalde richting te leiden. Geen enkele louter menselijke organisatie is in staat, de heerschappij over dit tijdperk te verweren.
De postmoderne mens in het Westen lijkt dit inzicht intuitief te beseffen, gezien de wijd verspreide gelatenheid, de onverschilligheid, het cynisme, en het haast ziekelijk hunkeren naar ‘hoop’ dat het werk van onze opiniemakers zo pathetisch maakt. Men wil naast de huidige alles vernietigende welvaart ook nog eens ‘hoop’ hebben op een goede afloop. Men accepteert de permanente oorlog om grondstoffen, de wereldwijde armoede en toch wil de westerling het gevoel hebben humanistische normen en waarden te bezitten. Die hypocrisie is diep geworteld bij de mainstream in ons consumptiesysteem. Meer daarover morgen.
Hoe zijn we zo plotseling in deze nachtmerrie terechtgekomen?
Geert Mak in De hond van Tišma. 2011
Geen opmerkingen:
Een reactie posten