De Commerciele Massamedia 37

De grote Mark Twain schreef bij de aanvang van de massamaatschappij dat de mens een dienaar van conventies is, en dat 'a serious and painstaking and fairly competent inquiry into the claims of a religion or a political dogma a rare occurrence [is]; and that the vast mass of men and women are far from capable of making such an examination. They are not capable, for the reason that their minds, however good they may be, are not trained for such examinations. The mind not trained for that work is no more competent to do it than are lawyers and farmers competent to make succesful clothes without learning the tailor's trade.'

Na meer dan drie decennia ervaring in de journalistiek kan ik u garanderen dat deze beschrijving exact opgaat voor journalisten. De overgrote meerderheid van de journalisten is niet in staat om in een groter verband te denken dan de waan van de dag, waar de wetten van oorzaak en gevolg niet bestaan. Elk uur van de dag presenteren ze een wereld zonder context, die als bij toeval ontstaat en vergaat. In wezen is het de wereld zoals de idioot die ziet, een werkelijkheid zonder logica.

Een illustrerend voorbeeld hiervan hoorde ik gisteren toen NOS-voorlezer Philip Freriks ineens sprak van 'durfkapitalisten.' Hoe nu? Durfkapitalisten? Wat zijn dat? De beantwoording van die vraag wordt steeds urgenter, nu ik in de Volkskrant van vanochtend lees: 'Durfkapitalisten breken record met overname van stroombedrijf.' Journalisten gedragen zich net als schapen. Zodra er een over de Dam is volgt de rest braaf. Als kikkers kwaken ze elkaar na. 'Durfkapitalisten' dus, alsof er sprake is van een nieuw fenomeen. Waar het om gaat is een verschijnsel dat al ongeveer een halve eeuw bestaat maar sinds de jaren negentig een hoge vlucht heeft genomen. Het gaat hier om de laatste fase in het kapitalisme, dat wil zeggen de fase waarin de ratten elkaar beginnen op te vreten.

Om dat duidelijk te maken even een aanloopje. Al vijf eeuwen lang struint het westerse durfkapitalisme de wereld af op zoek naar maximale winsten. Het meest profijtelijk zijn slaven die met geweld aan de slag worden gehouden, maar dat is door het verzet hiertegen van de meer beschaafderen onder ons niet meer mogelijk, dat wil zeggen niet in het openbaar. Dus zoekt het durfkapitalisme zijn heil in de lage lonen landen, waar de arbeiders bijna net zo goedkoop zijn als slaven. Dat systeem werkt tot nu toe buitengewoon goed, de winsten blijven stijgen en de werknemers in de eerste wereld moeten nu gaan concurreren met de arbeiders in de derde wereld, waardoor de eersten een toontje lager moeten zingen, wat natuurlijk uitermate gunstig is voor de durfkapitalisten die nog een bedrijf in het Westen bezitten. Maar zoals al lang geleden door economen met inzicht aangetoond werd, is het kapitalisme onverzadigbaar, de bomen (winsten) moeten er tot in de hemel groeien. En dus begint het kapitalisme aan het kapitalisme te knagen. Net als parasieten een gezond lichaam ondermijnen, zo ondermijnen de durfkapitalisten het kapitalisme. En daar gaat het hier om.

Het gaat om wat in het Engels Hedge Funds heet. Zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Hedge_fund Kenmerkend eraan is dit: 'Hedge funds are not currently subject to any direct regulation by the SEC, the NASD, or other federal regulating commissions.' Met andere woorden, ze kunnen vrij opereren. En dat doen hedge funds dan ook. Ze kopen bedrijven op en proberen in zo kort mogelijke tijd deze weer met winst te verkopen, zo nodig ten koste van de bedrijven zelf. De 'durfkapitalisten' zijn in de praktijk niets anders dan gewetenloze speculanten die zelf niets produceren aan diensten of goederen, maar die - al dan niet met geleend geld - bedrijven uitbenen. In wezen verschillen ze in niets van al die andere 'durfkapitalisten,' behalve dan dat de ene 'durfkapitalist' nu de andere opvreet, een onvermijdelijk en natuurlijk proces van het kapitalisme. Kapitalisten haten namelijk niets zo erg als het kapitalisme, concurrentie is voor hen een gruwel, vandaar dat ze van nature naar een monopolie positie streven.

Alleen dat vertellen de commerciele massamedia u er niet bij. Die proberen met eufemismen onderscheid te maken in de gewone, keurige kapitalisten die kennelijk geen durf bezitten en de durfkapitalisten, die wel durven. Voor de Nederlandse massamedia is dit kennelijk allemaal nieuw, 'durfkapitalisten' bestaan voor hen pas een week of zo, toen bekend werd dat een hedge fund andere hedge funds zocht om ABN/Amro te kunnen uitbenen. Toen werden de commerciele massamedia in de polder met een schok wakker. Dat dit fenomeen een logische consequentie is van het kapitalisme wordt er niet bij verteld. Er wordt geen analyse gegeven, geen context van onze materialistische cultuur. En dat is niet verwonderlijk, want de NOS en de Volkskrant leven van de reclame, zonder het grote bedrijfsleven zouden beide niet bestaan. Vandaar dat de NOS al jaren op de hoogste kijk- en luistercijfers jaagt en de Volkskrant zijn kapitaalverschaffers nooit echt tegen het hoofd zal stoten. Ze kijken wel uit. Van geen mens kan men verwachten dat hij zijn eigen voortbestaan in gevaar te brengen. En dus neemt de Volkskrant het op voor de 'pitbulls van het kapitalisme.' Vandaag schrijft de krant in een commentaar: 'De bezorgde kongsi van politiek, bonden en bestuursvoorzitters lijkt te zijn vergeten dat jarenlang is gestreden voor meer macht voor de aandeelhouder.' En de bezitter, de kapitalist, staat centraal in het kapitalisme, zoals de Volkskrant-commentator maar al te goed weet. Degene die het geld bezit, bezit de macht en mag geen strobreed in de weg worden gelegd. Ook al gaat de onbeperkte vrijheid van de speculant ten koste van de werkgelegenheid van duizenden anderen. Het is het neoliberale geloof dat door de commerciele massamedia als een door god gegeven dogma wordt beleden. En niet alleen door de pers, maar ook door de politiek. De Tweede Kamer is plotseling ontwaakt en wil met spoed een schijndebat over de 'pitbulls van het kapitalisme' voeren. Inderdaad, een schijndebat. De parlementaire democratie bezit niet het vermogen om de ondemocratische macht van de kapitalist aan banden te leggen, maar kan op haar minst op televisie boe en bah roepen. Dat is het democratisch recht van onze parlementsleden. Maar het inperken van de ondemocratische macht van de kapitalist, die het lot van duizenden, zo niet miljoenen mensen kan bepalen, ligt nu eenmaal buiten de bevoegdheid van onze democratisch gekozen volksvertegenwoordigers. Dat weet iedere hansworst.

Aldus zijn we in een wereld beland die al een eeuw geleden als volgt door Twain werd beschreven: 'Money-lust has always existed, but not in the history of the world was it ever a craze, a madness, until your time and mine. This lust has rotted... nations; it has made them hard, sordid, ungentle, dishonest, oppressive.'

De Nederlandse politiek heeft al een half miljard euro uitgetrokken om dit systeem in Afghanistan op poten te zetten. Althans, zo beweren onze volksvertegenwoordigers. In de praktijk blijkt dat de Nederlandse troepen alleen de corrupte krijgsheren aan de macht houden, en dat de Afghaanse bevolking straatarm blijft, maar goed, such is life. Zolang Nederlandse journalisten daar niet zelf, zonder begeleiding van militairen, op onderzoek gaan, is er voor de machthebbers niets aan de hand.