Afgaande op mijn eigen ervaringen met hem, en op zijn eigen woorden, geldt voor mijn oude vriend Ian Buruma dat
the biggest lie I tell myself is: 'I don’t need to write that down, I’ll remember it.'
Tegelijkertijd verklaart Buruma zelf:
De truc van een memoir is eigenlijk een beetje hetzelfde als de truc van het schrijven van fictie; dat je van al die dingen die in je hoofd zitten, een sluitend verhaal moet maken. Terwijl het leven zelf nooit sluitend is, laat staan je geheugen. Ik heb niks verzonnen, maar ik ben me er heel goed van bewust dat het geheugen volstrekt onbetrouwbaar is, je stelt het de hele tijd bij. Het geheugen is als een film in je hoofd die telkens opnieuw wordt gemonteerd.
Voor een journalist die er zich 'heel goed van bewust' is 'dat het geheugen volstrekt onbetrouwbaar is' getuigt het van een angstwekkende nonchalance dat Buruma geen aantekeningen maakt tijdens interviews, en ook geen geluidsopnamen, waardoor zijn geïnterviewden zich naderhand regelmatig niet herkennen in de woorden die Ian hen in de mond legt. Over die werkwijze schreef een andere oude vriend van mij, de columnist Max Pam, in november 2006 naar aanleiding van Buruma's toen recent verschenen boek Dood van een gezonde roker:
Ach ja, Ian…
In verschillende interviews heeft Buruma gezegd mij als een vriend te beschouwen, maar eerlijk gezegd voel ik mij in zijn boek niet als een vriend behandeld. Die paar keer dat hij mij citeert, citeert hij mij verkeerd. Ook bij mij heeft hij nooit iets genoteerd en heeft hij later geprobeerd het een en ander te reconstrueren, meestal met desastreuze gevolgen. Het is al eerder geconstateerd, maar het boek van Buruma wemelt van fouten. Afgaande op wat ik zelf heb gevonden, plus wat anderen hebben aangedragen, bevat Dood van een gezonde roker naar schatting tussen de 125 en 150 feitelijke onjuistheden. Bovendien scheert het boek op sommige plaatsen heel dicht langs wat je plagiaat zou kunnen noemen.
Veel fouten zijn van het eenvoudige soort. Zo is de vader van Yolanda Withuis nooit hoofdredacteur van De Waarheid geweest en is Herman Philipse geen hoogleraar in Oxford, maar in Utrecht. Er zijn onjuistheden die wat ingewikkelder liggen. In NRC/Handelsblad heeft A.F.Th van der Heijden in een pregnant stukje al gewezen op de dubieuze manier waarop Buruma een televisie-interview beschrijft dat Van Gogh heeft gehouden met Roman Polanski. Het is duidelijk dat Buruma dat interview zelf nooit heeft gezien en maar wat heeft nagepraat.
De enige keer dat Buruma zelf Theo van Gogh heeft ontmoet, was tijdens een radioprogramma. In zijn boek blijft hij er vaag over, zodat je zou denken dat om een recente gebeurtenis gaat, maar het was een uitzending van eind 1994. Buruma zou voor de grap die uitzending toch eens in de archieven moeten halen om te beluisteren wat er toen echt is gezegd. Na twaalf jaar kan er wel eens iets schorten aan je geheugen, zeker als je geen aantekeningen maakt. Ook raad ik Buruma aan nogmaals contact op te nemen met de ouders van Theo van Gogh, die hij ook interviewde – weer zonder opschrijfboekje. Zij kunnen hem dan wijzen op de verschillende onjuistheden over de familie en voorvaderen Van Gogh, die in het boek zijn geslopen.
Ze wachten op je telefoontje, Ian.
Soms is Buruma een tikje kwaadaardig. Zo probeert hij wanhopig aan te tonen dat ik 'ontgoocheld ben over de moralistische blindheid van sociaal-democraten,' wat op zichzelf al een bespottelijke constatering is. Om zijn idee kracht bij te zetten beschrijft hij mijn huis 'als een statige woning in een rustige, groene straat.' Nu staan er in mijn straat aan één kant inderdaad een paar bomen, maar ook dendert er een tram doorheen die zo veel lawaai veroorzaakt dat de gemeente zich onlangs verplicht heeft gevoeld dubbele ramen aan te leggen. Maar Buruma’s suggestie is duidelijk: als je een beetje op stand woont, word je vanzelf rechts en tegen de islam.
Iedereen maakt fouten, maar in de fouten die Buruma maakt, zit een systeem. En dat systeem heet: journalistieke luiheid. Ik vermoed dat Buruma, toen hij dit boek schreef, meer met zijn hoofd zat bij zijn scheiding dan bij de Dood van een gezonde roker. Ik kan dit boek niet anders zien dan als een poging om a fast buck te verdienen.
Pam's conclusie is niet uit de lucht gegrepen, want Ian zelf vertelde mij, nadat hij zijn Japanse vrouw had ingewisseld voor een andere Japanse uit een hogere kaste bij wie hij een kind had verwekt en door zijn eerste vrouw uit huis was gezet, dat hij helemaal opnieuw kon beginnen. Als broodschrijver moest hij keihard buffelen, aangezien hij geen financiële speelruimte meer had, een ramp wanneer je de toekomst met een nieuwe vrouw en nieuw kind moet opbouwen in het keiharde New York, waar de concurrentie moordend is. Hoe dan ook, duidelijk is dat Buruma de werkelijkheid met een korreltje zout neemt, waardoor hij in staat blijft zijn 'geheugen de hele tijd' bij te stellen. Vandaar ook dat hij na ondermeer Hiroshima, Nagasaki, Vietnam, Chili, Afghanistan, Irak, moeiteloos kon beweren dat met het oog op het naderende 'einde' van wat hij 'Pax Americana' betitelt,
we ons [zullen] moeten voorbereiden op een tijd waarin we met weemoed terugkijken op het betrekkelijk goedaardige imperialisme uit Washington.
Letwel 'weemoed,' oftewel: 'bedroefdheid, hartzeer' naar de goede oude tijd van de 'Pax Americana' die -- net als Gibbon's beschrijving van de Pax Romana -- 'weinig meer was dan een opsomming van de misdaden, dwaasheden en tragedies van de mensheid,' en die de wereld heeft opgezadeld met een 'een spoor van vernieling,' aldus de formulering van de Amerikaanse president Dwight Eisenhower tegen het einde van zijn ambtstermijn. In zijn boek Legacy of Ashes (2007) concludeerde de vooraanstaande Amerikaanse journalist en Pulitzerprijs-winnaar Tim Weiner:
We zijn terug waar we zestig jaar geleden begonnen, in een toestand van wanorde.
Deze voormalige New York Times-correspondent is, in tegenstelling tot Ian, een serieuze journalist die de prestigieuze National Book Award in Nonfiction ontving voor Een Spoor Van Vernieling. De Geschiedenis Van De CIA (2007), zoals de Nederlandse titel van zijn 720 pagina's tellende boek luidt. Op zijn beurt eindigt de Amerikaanse historicus William Blum zijn 470 pagina’s dikke, breed gedocumenteerde, boek Killing Hope. US Military & CIA Interventions since World War II (2004) met de woorden:
From 1945 to 2003, the United States attempted to overthrow more than 40 foreign governments, and to crush more than 30 populist-nationalist movements fighting against intolerable regimes. In the process, the US bombed some 25 countries, caused the end of life for several million people, and condemned many millions more to a life of agony and despair. ‘The idea is to build an antiterrorism global environment,’ a senior Defense Department official told the New York Times in 2003, ‘so that in 20 to 30 years, terrorism will be like slave-trading, completely discredited.’ The world can only wonder this: When will American wars of aggression, firing missiles into the heart of a city, and using depleted uranium and cluster bombs against the population become completely discredited? They already have become such, but the United States, which wages war on the same scale other nations apply to mere survival, does not yet know it. Instead, it practices perpetual war for perpetual peace...
De reden van Buruma's voorspelde 'weemoed' naar de 'legacy of ashes' van Washington's buitenlandse politiek is opnieuw het feit dat hij als identiteitsloze ergens bij wil horen. Dat lukte hem niet in Japan, waar hij de buitenstaander bleef, net zo geïsoleerd als hij zich in zijn jeugd in Den Haag waande. Zomer 2018 vroeg een Volkskrant-journaliste hem:
Kwam u er in Japan uiteindelijk wel achter wie uw echte ik was?
Buruma antwoordde als volgt:
Ik denk niet dat er binnen je geest een soort essentieel zelf is; je verandert de hele tijd... Al die rollen die je speelt; dat doe je gedachteloos en ze zijn allemaal een deel van jezelf. Die maskers, die ben je óók.
Juist daardoor steunt de gemaskerde Buruma als mainstream-opiniemaker de huidige neoliberale werkelijkheid die er ertoe geleid heeft dat sinds de kredietcrisis 'the richest white Americans since 2008' tenminste '$30 trillion' rijker zijn geworden. Niet door iets te produceren of door het verlenen van diensten, maar alleen door te speculeren met niet bestaand geld. De Amerikaanse docent Paul Buchheit constateerde begin september 2018 dat:
These fortunate takers profited mainly from the stock market, which has more than tripled in value since the end of 2008.
That’s nearly a third of ALL our current wealth, newly created and distributed to the richest 10%, who are mostly white millionaires...
Wealth statistics since the recession are provided in the Credit Suisse Global Wealth Databook. A summary of relevant data can be found here.
Post-recession data shows that about $33 trillion went to the richest 10%, who are overwhelmingly millionaires (13 million millionaires, 12.6 million U.S. households!). That nearly doubled the wealth of each member of the richest 10%. Average net worth is now $14 million for each 1% household, and the greater part of a million for even the ‘poorest’ household in the top 10%.
In comparison, average net worth for the poorest half of America decreased from $11,000 to $8,000 since the recession.
Hoewel de Amerikaanse binnenlandse als buitenlandse politiek zwaar gecorrumpeerd is, en vanuit democratisch oogpunt politiek, economisch, militair en moreel failliet is, en het land een buitenlandse schuld bezit van meer dan 20 biljoen dollar (een miljoen keer een miljoen, en dit twintig maal) voorspelt Buruma dat
even if the end of Pax Americana does not result in military invasions, or world wars, we should ready ourselves for a time when we might recall the American Empire with fond nostalgia.
Buruma verzwijgt daarbij het feit dat de VS een nucleaire grootmacht is die meer dan de helft van haar federale budget, dat het Congres kan toewijzen, aan het militair-industrieel complex besteedt, en die daarom ter rechtvaardiging van deze verkwisting onophoudelijk 'military invasions' moet ondernemen. De macht van de 'U.S. deep state' ziet zich gedwongen voortdurend met nieuw massaal geweld te beginnen, geweld dat zelfs ongewild een Derde Wereldoorlog kan ontketenen. Over de 'onzichtbare regering' in de VS verklaarde al in 1912 de Amerikaanse president Theodore Roosevelt:
Behind the ostensible government sits enthroned an invisible government owing no allegiance and acknowledging no responsibility to the people. To destroy this invisible government, to befoul the unholy alliance between corrupt business and corrupt politics is the first task of the statesmanship of today.
Een eeuw later wees Mike Lofgren op precies hetzelfde. Ook hij is iemand die uit ervaring spreekt. Immers:
Mike Lofgren is an American who is a former Republican U.S. Congressional aide. He retired in May 2011 after 28 years as a Congressional staff member… Lofgren has a B.A. and M.A. in history from the University of Akron. He was awarded a Fulbright Scholarship to study European history at the University of Bern and the University of Basel in Switzerland. He also completed the strategy and policy curriculum at the Naval War College… Lofgren began his legislative career as a military legislative assistant to then Republican House representative John Kasich in 1983. In 1994, he was a professional staff member of the Readiness Subcommittee of the House Armed Services Committee… Lofgren began his legislative career as a military legislative assistant to then Republican House representative John Kasich in 1983. In 1994, he was a professional staff member of the Readiness Subcommittee of the House Armed Services Committee… From 1995 to 2004, he was budget analyst for national security on the majority staff of the House Budget Committee. From 2005 until his retirement in 2011, Lofgren was the chief analyst for military spending on the Senate Budget Committee.
http://en.wikipedia.org/wiki/Mike_Lofgren
De Amerikaanse 'Deep State,' is in de ogen van ondermeer Lofgren, 'a hybrid of corporate America and the national security state,' die, zo toont hij aan, 'out of control' is en 'unconstrained,' waarbij zowel gekozen als ongekozen figuren samenspannen om de machtige belangen van de elite te beschermen en te dienen. In de woorden van Mike Lofgren is dit
the red thread that runs through the history of the last three decades. It is how we had deregulation, financialization of the economy, the Wall Street bust, the erosion or our civil liberties and perpetual war.
Tegenover de bekende Amerikaanse journalist en commentator Bill Moyers zette Lofgren uiteen dat
the Deep State’s heart lies in Washington, DC, but its tentacles reach out to Wall Street, which Lofgren describes as 'the ultimate backstop to the whole operation,' Silicon Valley and over 400,000 contractors, private citizens who have top-secret security clearances. Like any other bureaucracy, it’s groupthink that drives the Deep State...
There is the visible government situated around the Mall in Washington, and then there is another, more shadowy, more indefinable government that is not explained... or observable to tourists at the White House or the Capitol. The former is traditional Washington partisan politics: the tip of the iceberg that a public watching C-SPAN sees daily and which is theoretically controllable via elections. The subsurface part of the iceberg I shall call the Deep State, which operates according to its own compass heading regardless of who is formally in power.
De zogeheten 'vrije pers' en haar opiniemakers, als Ian Buruma, maken voortdurend propaganda voor de 'Deep State,' waarbij mijn mainstream-collega's het doen voorkomen alsof zij van niets weten, of daadwerkelijk zichzelf wijs hebben gemaakt dat de 'subsurface part of the iceberg' in feite de belangen van 'de democratie' en 'de mensenrechten' behartigt. Zonder met zijn ogen te knipperen, kan Buruma dan ook publiekelijk verkondigen dat de man die hij door dik en dun steunt, George Soros,
might be described as the personification of 'the West.'
Dat 'de personificatie van het Westen' een -- wegens handelen met voorkennis -- veroordeelde speculant is, die in slechts één dag de Britse belastingbetaler een miljard pond wist te ontfutselen en deze munteenheid in waarde liet dalen, verzwijgt de hoofdredacteur van The New York Review of Books, een tijdschrift waarin George Soros keer op keer de ruimte krijgt om zijn, in de woorden van Buruma, 'filantropische' plannen voor de wereld te ontvouwen. Dat hij met zijn miljarden dollars extreem rechts in Oekraïne aan de macht hielp, en daardoor, in samenwerking met Amerikaanse neoconservatieven, dit land in een burgeroorlog stortte, zijn andere feiten die Buruma over deze -- door de democratie niet gecontroleerde -- 'personificatie' van 'het Westen' angstvallig blijft verzwijgen. Hier is geen sprake meer van wat Max Pam 'journalistieke luiheid' noemt, maar van journalistieke corruptie in het algemeen en journalistieke collaboratie met de 'Deep State' in het bijzonder. Meer daarover later.
Behind the ostensible government sits enthroned an invisible government owing no allegiance and acknowledging no responsibility to the people. To destroy this invisible government, to befoul the unholy alliance between corrupt business and corrupt politics is the first task of the statesmanship of today.
Een eeuw later wees Mike Lofgren op precies hetzelfde. Ook hij is iemand die uit ervaring spreekt. Immers:
Mike Lofgren is an American who is a former Republican U.S. Congressional aide. He retired in May 2011 after 28 years as a Congressional staff member… Lofgren has a B.A. and M.A. in history from the University of Akron. He was awarded a Fulbright Scholarship to study European history at the University of Bern and the University of Basel in Switzerland. He also completed the strategy and policy curriculum at the Naval War College… Lofgren began his legislative career as a military legislative assistant to then Republican House representative John Kasich in 1983. In 1994, he was a professional staff member of the Readiness Subcommittee of the House Armed Services Committee… Lofgren began his legislative career as a military legislative assistant to then Republican House representative John Kasich in 1983. In 1994, he was a professional staff member of the Readiness Subcommittee of the House Armed Services Committee… From 1995 to 2004, he was budget analyst for national security on the majority staff of the House Budget Committee. From 2005 until his retirement in 2011, Lofgren was the chief analyst for military spending on the Senate Budget Committee.
http://en.wikipedia.org/wiki/Mike_Lofgren
De Amerikaanse 'Deep State,' is in de ogen van ondermeer Lofgren, 'a hybrid of corporate America and the national security state,' die, zo toont hij aan, 'out of control' is en 'unconstrained,' waarbij zowel gekozen als ongekozen figuren samenspannen om de machtige belangen van de elite te beschermen en te dienen. In de woorden van Mike Lofgren is dit
the red thread that runs through the history of the last three decades. It is how we had deregulation, financialization of the economy, the Wall Street bust, the erosion or our civil liberties and perpetual war.
Tegenover de bekende Amerikaanse journalist en commentator Bill Moyers zette Lofgren uiteen dat
the Deep State’s heart lies in Washington, DC, but its tentacles reach out to Wall Street, which Lofgren describes as 'the ultimate backstop to the whole operation,' Silicon Valley and over 400,000 contractors, private citizens who have top-secret security clearances. Like any other bureaucracy, it’s groupthink that drives the Deep State...
There is the visible government situated around the Mall in Washington, and then there is another, more shadowy, more indefinable government that is not explained... or observable to tourists at the White House or the Capitol. The former is traditional Washington partisan politics: the tip of the iceberg that a public watching C-SPAN sees daily and which is theoretically controllable via elections. The subsurface part of the iceberg I shall call the Deep State, which operates according to its own compass heading regardless of who is formally in power.
De zogeheten 'vrije pers' en haar opiniemakers, als Ian Buruma, maken voortdurend propaganda voor de 'Deep State,' waarbij mijn mainstream-collega's het doen voorkomen alsof zij van niets weten, of daadwerkelijk zichzelf wijs hebben gemaakt dat de 'subsurface part of the iceberg' in feite de belangen van 'de democratie' en 'de mensenrechten' behartigt. Zonder met zijn ogen te knipperen, kan Buruma dan ook publiekelijk verkondigen dat de man die hij door dik en dun steunt, George Soros,
might be described as the personification of 'the West.'
Dat 'de personificatie van het Westen' een -- wegens handelen met voorkennis -- veroordeelde speculant is, die in slechts één dag de Britse belastingbetaler een miljard pond wist te ontfutselen en deze munteenheid in waarde liet dalen, verzwijgt de hoofdredacteur van The New York Review of Books, een tijdschrift waarin George Soros keer op keer de ruimte krijgt om zijn, in de woorden van Buruma, 'filantropische' plannen voor de wereld te ontvouwen. Dat hij met zijn miljarden dollars extreem rechts in Oekraïne aan de macht hielp, en daardoor, in samenwerking met Amerikaanse neoconservatieven, dit land in een burgeroorlog stortte, zijn andere feiten die Buruma over deze -- door de democratie niet gecontroleerde -- 'personificatie' van 'het Westen' angstvallig blijft verzwijgen. Hier is geen sprake meer van wat Max Pam 'journalistieke luiheid' noemt, maar van journalistieke corruptie in het algemeen en journalistieke collaboratie met de 'Deep State' in het bijzonder. Meer daarover later.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten