INTERVIEW
“Voor ons is de staatsgreep van Erdoğan veel gevaarlijker”
Faysal Sarayıldız is een Koerdisch parlementslid van de Democratische Partij der Volkeren (HDP) uit Cizre, één van de Koerdische steden die afgelopen maanden plat gebombardeerd werden door de Turkse strijdkrachten. We ontmoetten hem vorige week in Brussel voor een gesprek over de mislukte staatsgreep in Turkije, de gruwelijke mensenrechtenschendingen tegen de bevolking van Cizre en de onzekere toekomst van de Koerdische HDP-parlementsleden.
maandag 1 augustus 2016
Vindt u dit artikel de moeite? Geef ons dan uw fair share.
De staatsgreep achter de coup
De AKP begon toen een civiele staatsgreep te plegen. En voor ons is die staatsgreep van Erdoğan veel gevaarlijker.
De meningen over de recente couppoging in Turkije zijn zwaar verdeeld. Wat denkt u?
Turkije heeft een lange traditie van militaire én politieke staatsgrepen. De afgelopen jaren voerde de regering verschillende rechtszaken tegen vermeende coupcomplotten en er zijn verschillende groepen die niet tevreden zijn met het huidige beleid, onder meer de aanhangers van Gülen, misnoegde militairen, unitaristen, …
Binnen die groepen rommelt het al langer omdat er geen oplossingen zijn gekomen voor de problemen in Turkije, waaronder de Koerdische kwestie. De AKP-regering was tot enkele jaren geleden echter nog twee handen op één buik met de Gülen-beweging, die zich nu verraden voelt. De meeste legerofficieren die nu ontslagen werden voor hun vermeende aandeel in de coup, kregen enkele maanden geleden nog veel lof van de AKP-regering voor hun bloedige militaire interventie in de Koerdische steden.
Ze kregen zelfs volledige immuniteit aangeboden voor hun misdaden tegen de Koerden! Generaal Adem Huduti, de bevelhebber over het Tweede Leger die nu gearresteerd werd, stond enkele maanden geleden aan het hoofd van de eenheden die de Koerdische steden Cizre en Sur tot puin herleid hebben, een uiterst wrede operatie waarbij honderden burgers vermoord werden.
We hebben een heel dossier tegen hem over mensenrechtenschendingen, maar dankzij de nieuwe wet (die leger en politie immuniteit geeft voor misdaden begaan in “de strijd tegen het terrorisme”, nvdr.) kunnen we geen rechtszaak tegen hem beginnen zonder toestemming van de president. Kijk, als je dergelijke mensen veel macht geeft en vrijgeleides om zware misdaden te begaan, dan zullen ze zelf ook meer en meer macht opeisen…
Sommigen denken dat president Erdoğan de staatsgreep geënsceneerd heeft om de macht nog meer naar zich toe te kunnen trekken. Het resultaat is alleszins dat hij nu, paradoxaal genoeg, door zijn aanhangers gevierd wordt als “redder van de democratie”, terwijl hij op hetzelfde moment steeds despotischer en repressiever optreedt. Ziet u het ook als opgezet spel?
Ik denk dat Erdoğan de coup gebruikt heeft en dat hij deze op een bepaald moment zelf is beginnen controleren.
Neen, maar ik geef de aanhangers van die theorie op één punt gelijk: Erdoğan zou er alleszins toe in staat zijn. Hij heeft er het karakter voor en hij is werkelijk tot alles bereid om zijn droom van een sterk presidentieel systeem te verwezenlijken. Ik ben er bijna zeker van dat Erdoğan op de hoogte was van de coupplannen. En toch is de staatsgreep niet voorkomen.
Hij heeft het laten gebeuren om er politiek garen uit te spinnen. Mensen in zijn omgeving moeten er wel van op de hoogte zijn geweest. (Het Turkse leger verklaarde achteraf dat ze zes uur voordat de tanks op straat verschenen informatie hadden verkregen dat er een staatsgreep op komst was, nvdr.)
Erdoğan wist dat de staatsgreep zou mislukken en dat dit hem goed zou uitkomen. Hij wist welke officieren zouden meedoen en toch liet hij hen begaan. Het was een uitgelezen gelegenheid om tijdens de coup duizenden mensen te mobiliseren rond zijn eigen persoon. Hij heeft zelf op tv gezegd dat de coup een goede gelegenheid voor hem vormde om bepaalde zaken te realiseren zonder veel tegenstand.
De eersten die naar de tanks trokken waren leden van zijn paramilitaire organisatie, echte doodseskaders.
Op een bepaald moment riep hij zijn aanhangers op om de straat op te komen. De eersten die naar de tanks trokken waren leden van zijn paramilitaire organisatie, echte doodseskaders. Op de foto’s van de AKP-aanhangers die die tanks bestormden, herkenden we mensen die we ook zagen op foto’s van de operaties in Cizre en bij de Islamitische Staat in Rojava (de Koerdische regio’s in Syrië).
Ik denk dat Erdoğan de coup gebruikt heeft en dat hij deze op een bepaald moment zelf is beginnen controleren. In de laatste momenten werd bijvoorbeeld het parlement gebombardeerd. Maar waarom werd het paleis van Erdoğan niet gebombardeerd en bleven de AKP-gebouwen buiten schot? Neen, ik vermoed dat deze coup op een bepaald moment mislukte en bijgestuurd werd.
Onder de mannen die de straat optrokken tegen de coupplegers, bevonden zich naast AKP-aanhangers ook veel radicale islamisten en rechtsextremisten, deze “verdedigers van de democratie” vielen tegelijkertijd ook christelijke kerken, Alevieten, Syrische vluchtelingen en journalisten aan – Foto: Gokhan Tan, Getty Images
Erdoğan gebruikt de coup nu om de noodtoestand uit te roepen en vele duizenden opposanten te arresteren (waaronder ondertussen meer dan 80 journalisten). Tienduizenden mensen werden ontslagen, waaronder 21.000 leerkrachten, alle 1577 universiteitsdecanen, 2745 rechters en vele duizenden ambtenaren, politieagenten en soldaten. Heeft de coup ook gevolgen voor de Koerdische bevolking?
Een staatsgreep zou voor niemand goed geweest zijn, niet voor de Koerden, maar ook niet voor de rest van de bevolking. Als de coupplegers aan de macht waren gekomen, dan zouden ze die ook gebruikt hebben. De coupplegers zijn in onze ogen openlijke fascisten.
Enkele maanden geleden zei een Amerikaanse adviseur over het Midden-Oosten dat er een staatsgreep op til was in Turkije. Hij zei ook dat deze het minste gevolgen zou hebben voor de Koerden. De Koerdische bevolking werd immers al voor de couppoging heel uitgebreid en op grote schaal onderdrukt.
Ook op politiek vlak hebben de Koerden nu niet veel meer te verliezen dan voor de couppoging. We hebben immers al een coup meegemaakt, namelijk de civiele staatsgreep die Erdoğan pleegde na de verkiezingen van 7 juni vorig jaar.
(De president wou zich niet neerleggen bij het verkiezingsresultaat en begon een oorlog tegen de Koerden in de hoop de HDP bij de nieuwe verkiezingen van 1 november 2015 onder de kiesdrempel te drukken. Dit mislukte, waarna hij de immuniteit van bijna alle HDP-parlementsleden liet opheffen om hen te kunnen vervolgen, nvdr.)
Op 20 juli 2015 liet Erdoğan toe dat IS een zware bomaanslag pleegde tegen medestanders van de Koerden in Suruç. Een half jaar later pleegde diezelfde bij de politie gekende IS-groep ongehinderd een aanslag op een vredesbetoging in Ankara, waarbij een honderdtal doden vielen, de meesten van de HDP. Op hetzelfde moment werden Koerdische steden gebombardeerd en werd een 1500-tal HDP-verkozenen en -leden aangehouden. Het leger stak ook de bossen in brand en bombardeerde de steden plat.
Erdoğan verklaarde op tv dat er “geen Koerdische kwestie” meer is en dat het akkoord van Dolmabahçe (een verklaring van de AKP en de HDP om de oorlog tussen de staat en de PKK te beëindigen) niets waard is. Op een bepaald moment begon hij openlijk de publieke opinie te bedreigen.
Hij verklaarde boudweg: “Als u mij niet terug aan de macht brengt, dan komt er oorlog.” Voormalig premier Davutoğlu verklaarde in Van: “Als u niet op de AKP stemt, dan zullen de doodseskaders van de jaren ’90 terug actief worden.” De AKP begon toen een civiele staatsgreep te plegen. En voor ons is die staatsgreep van Erdoğan veel gevaarlijker.
Misdaden tegen de mensheid in Cizre
Omdat de AKP-regering goed genoeg beseft dat ze misdaden tegen de mensheid heeft begaan, probeert ze nu alle bewijzen te vernietigen.
U maakt de militaire operatie in Cizre van dichtbij mee. Kunt u vertellen wat er gebeurd is?
In Cizre zijn zware misdaden tegen de mensheid gepleegd. Martin Luther King zei ooit dat een misdaad tegen één persoon door de hele wereld gezien moet worden als een misdaad tegen allen. De generaals die Cizre bombardeerden, voerden de bevelen van de AKP-regering uit en werden door de regering geprezen.
Voor ’t eerst in de geschiedenis van Turkije verschenen er tanks in de steden en begonnen leger en politie massamoorden te plegen en hele steden te vernietigen. Een tiental steden kregen herhaaldelijk een langdurig en permanent uitgangsverbod opgelegd (24 uur op 24). Meer dan een miljoen mensen werden getroffen door de militaire operaties en meer dan 355.000 mensen werden gedwongen hun huizen te verlaten. Hun steden werden voor 80% verwoest.
Het beleg van Cizre begon op 14 december 2015 met het uitroepen van een permanent uitgangsverbod dat 79 dagen heeft geduurd. In Cizre alleen werden meer dan 250 burgers vermoord. Meer dan de helft van hen zijn mensen met kinderen, ook gepensioneerden en kinderen werden doodgeschoten. Als mensen geïnteresseerd zijn, kan ik hen de namen en details geven van alle vermoorde burgers. Maar als je de regering vraagt wie ze zijn, dan zeggen ze dat het allemaal “terroristen” zijn. Omdat de AKP-regering goed genoeg beseft dat ze misdaden tegen de mensheid heeft begaan, probeert ze nu alle bewijzen te vernietigen.
In januari raakte bekend dat een groep van 31 burgers, waaronder zwaargewonden, vastzaten in een kelder van een belegerd gebouw. De Turkse autoriteiten weigerden hen echter te evacueren, noch medische hulp te verlenen. In een tweede kelder zaten 62 mensen in gelijkaardige omstandigheden gevangen en in een derde kelder een 50-tal. U heeft geprobeerd hen te redden.
We maakten de hele wereld bekend met hun lot, maar toch heeft de Turkse overheid deze mensen, na een dagenlange lijdensweg, allemaal vermoord en vele tientallen van hen levend verbrand.
We zeiden: “Daar zitten onschuldige mensen, red hen!” We gaven de adressen van de gebouwen door aan de autoriteiten, samen met de namen van alle mensen in de kelders, waaronder verkozenen van de HDP, studenten, kinderen en een journalist. Ik vermoedde dat Erdoğan hen wou vermoorden, daarom vroeg ik hen al hun namen door te sturen en die lijst circuleerde ik via Twitter omdat de pers Cizre niet binnen mocht.
Ik vroeg de journalist, Rohat Aktaş, om me foto’s door te sturen van de mensen. Hij stuurde me een aantal foto’s door van de gewonden, maar daarna was de batterij van zijn gsm plat. We trokken naar de regering, naar het Turkse gerecht, naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, naar de VN, … maar de ambulances mochten een week later nog steeds niet door en niemand mocht naar de kelders. We maakten de hele wereld bekend met hun lot, maar toch heeft de Turkse overheid deze mensen, na een dagenlange lijdensweg, allemaal vermoord en vele tientallen van hen levend verbrand.
Nadat het uitgangsverbod opgeheven werd, ging ik samen met prof. Kofufincancı (gespecialiseerd in strafrecht), enkele HDP-vertegenwoordigers en een delegatie van de mensenrechtenorganisaties IHD en Mazlumder naar de kelders. De Turkse autoriteiten hadden de meeste menselijke resten al weggehaald, 26 ambulances vol verkoolde resten, 175 vuilniszakken vol. Maar toch vonden we nog menselijke resten.
(Sarayıldız zoekt naar de foto’s die zijn delegatie trok op zijn smartphone, de meesten zijn te gruwelijk om te publiceren, waaronder een foto van de verkoolde resten van een kind van maximaal 12 jaar en een afgrijselijke foto van een volledig verbrande man. “Dat is Rohat Aktaş, de journalist” zegt hij, waarna hij zich excuseert voor de choquerende beelden.)
Op hetzelfde moment kwam Davutoğlu op de televisie en verklaarde: “De HDP liegt! Het waren allemaal terroristen! Wij waren ook in Cizre en het is niet waar!” We hebben heel wat bewijsmateriaal en documenten verzameld, maar de internationale gemeenschap handelt niet met een geweten.
In die tijd schreef ik naar de VN om hen op de hoogte te brengen over de misdaden tegen de bevolking. Maar de VN Commissie voor de Mensenrechten heeft toen niet gereageerd, de staatsbelangen primeerden immers. Pas nu beginnen ze erover te praten en vragen ze naar de bewijzen.
Ik ben samen met onze covoorzitter Demirtaş bij de VN Commissie voor de Mensenrechten geweest om hen te vragen een delegatie te sturen, maar Turkije weigert hen toegang te verlenen. Momenteel zijn we met een groep juristen bezig om alle informatie te verzamelen om deze aan de VN Commissie over te maken.
We verwachten van de Europese gemeenschap dat zij als eersten met deze situatie bezig zouden zijn. Als we het hebben over de democratie die hier in Europa ontstond, moeten jullie hier toch mee begaan zijn. Maar we moeten vaststellen dat de EU de situatie doodzwijgt, Duitsland op kop, wegens de chantage van Turkije.
Zwijgen is echter geen oplossing. Door te zwijgen kun je de democratie niet verdedigen. Neem nu de recente aanval van een IS-aanhanger in Duitsland, die man die met een bijl verschillende mensen verwondde.
Door te blijven zwijgen kunnen autoritaire gedachtes blijven bestaan en kunnen dergelijke misdaden niet voorkomen worden. De misdaden tegen de mensheid in de Koerdische regio zijn niet enkel de schuld van de AKP-regering, de hele wereldgemeenschap is mee verantwoordelijk zolang ze deze misdaden niet openlijk veroordeelt.
Hoe is de situatie nu? Er zijn nog altijd uitgangsverboden in kleinere dorpen op het platteland?
In Nusaybin en Sirnak, twee grote Koerdische steden, is het uitgangsverbod nog steeds van kracht, maar er wordt niet meer gevochten (de steden zijn leeg en vernield, nvdr.) Nu wordt er voornamelijk nog gevochten in de bergen en in bepaalde kleinere steden. Alles is vernield, zelfs de vogels en de dieren zijn dood.
Gefabriceerde aanklachten tegen de HDP
De politie legde vervolgens zelf een wapen naast één van de lijken en bracht het verhaal zo naar de pers dat we allemaal “terroristen” waren.
Wat denkt u dat er zal gebeuren met de HDP-parlementsleden wiens parlementaire onschendbaarheid onlangs opgeheven werd?
De HDP is een legale politieke partij. We hebben 59 parlementsleden, tegen 53 van hen heeft de AKP verschillende rechtszaken aangespannen en van hen werd de parlementaire onschendbaarheid opgeheven. Tegen mij persoonlijk lopen meer dan 20 rechtszaken, met zeer zware strafvorderingen. Dit omdat ik naar de Turks-Syrische grens met Kobanê trok om er de betrokkenheid van de AKP met IS te onderzoeken. En ook in Cizre ben ik gedurende de hele operatie gebleven. Ik heb alles gerapporteerd en daarom heeft de AKP meer dan 20 rechtszaken tegen mij geopend.
De aanklachten slaan nergens op. Ze beweren bijvoorbeeld in de media dat er wapens verstopt zaten tussen de doden die we ophaalden in Cizre. Het is puur psychologische oorlogsvoering tegen ons. Want als de HDP in wapens handelt, dan is de bevolking kwaad op ons. Maar dit is precies hoe wij in de Turkse pers in beeld gebracht worden. Het is heel normaal dat de bevolking dan bang wordt van ons.
De gefabriceerde aanklacht gaat over de gebeurtenissen van 20 januari. We hadden toen vernomen dat er verschillende doden en gewonden waren in de wijk Cudi. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vroeg de Turkse staat om de gewonden medische hulp te verlenen, maar Turkije weigerde dit.
Daarop besloten we met een 30-tal mensen, waaronder de burgemeester en familieleden van de slachtoffers, naar de wijk te trekken om de doden en gewonden te evacueren. We brachten de autoriteiten op de hoogte van onze bedoeling en droegen witte vlaggen.
We haalden verschillende gewonden en drie doden op, maar op de terugweg werden we zelf beschoten door de politie. Twee van onze mensen werden doodgeschoten en verschillenden onder ons raakten zwaargewond. Het hele gebeuren werd gefilmd door Refik Tekin, een journalist die ons vergezelde.
(Toen de ambulances arriveerden, stopte het schieten. Op weg naar het ziekenhuis werd de ambulance die de gewonde journalist vervoerde, tegengehouden door de politie. De politie haalde de gewonden uit de ambulance en sloeg hen zwaar in elkaar, vlak voor het ziekenhuis kreeg de journalist nogmaals slagen van politieagenten, in het ziekenhuis werd hij vervolgens aangeklaagd voor “terrorisme”, nvdr.)
De politie legde vervolgens zelf een wapen naast één van de lijken en bracht het verhaal zo naar de pers dat we allemaal “terroristen” waren. Eén van de doden was Selman Erdoğan, een getrouwde handelaar met acht kinderen, de andere dode was Abdulhamit Poçal, een gemeenteraadslid. ’s Avonds kwam het op het nieuws dat “een HDP-parlementslid de terroristen had proberen helpen”, maar dat dit niet gelukt was en dat “twee terroristen” doodgeschoten waren.
Dit is de situatie in Turkije, alles wat de Turkse staat in de door haar gecontroleerde pers circuleert, is gebaseerd op leugens. Ze proberen me monddood te maken, maar ik was als enige HDP-parlementslid in Cizre, dus ik kan niet zwijgen. De regering probeert ook mijn partij monddood te maken door ons non-stop als “terroristen” af te schilderen in de pers en door ons aan te klagen voor allerlei zaken, waaronder terrorisme. Momenteel weten we niet wat er met onze parlementsleden gaat gebeuren. Erdoğan is tot alles in staat.
Onzekere toekomst
Wij hebben geen schrik voor ons eigen leven, we proberen de misdaden te stoppen, daar werken we voor. (…)
Ik hoop dat de repressie tegen onze partij niet nog verder toeneemt en dat onze parlementsleden niet in de gevangenis opgesloten worden, want dan is er geen enkele parlementaire actie meer mogelijk, enkel nog de gewapende oorlog. (…)
Daarom vragen we de internationale gemeenschap om in te grijpen als ze niet willen dat Turkije even onstabiel wordt als Syrië en Irak.
Bent u niet bang dat u binnenkort gearresteerd zult worden?
Voor ons is de gevangenis een doodnormale zaak, ik heb eerder al vijf jaar in de gevangenis gezeten. Ik ben veertig en sinds ik politiek bewust werd, heb ik niets anders gezien dan oorlog in de Koerdische regio. Wij hebben geen schrik voor ons eigen leven, we proberen de misdaden te stoppen, daar werken we voor.
Eén van de zaken die we proberen is om internationale aandacht te creëren in de hoop dat er opgetreden zou worden tegen de misdaden van de Turkse staat. Als wij deze misdaden niet kunnen stoppen, dan zal de oorlog verder escaleren. Daarom hoop ik dat de repressie tegen onze partij niet nog verder toeneemt en dat onze parlementsleden niet in de gevangenis opgesloten worden, want dan is er geen enkele parlementaire actie meer mogelijk, enkel nog de gewapende oorlog.
Daarom vragen we de internationale gemeenschap om in te grijpen als ze niet willen dat Turkije even onstabiel wordt als Syrië en Irak. Dat zou ten eerste een catastrofe zijn voor de hele regio. En ten tweede zou dat zorgen voor tienduizenden extra vluchtelingen die naar de EU zullen willen vluchten. Om dit te voorkomen moet de EU dringend een andere politiek voeren tegenover Turkije. Enkel een legale, politieke oplossing voor het Koerdisch-Turkse conflict kan nog meer chaos en oorlog voorkomen. Om dit te bereiken vragen we tevens dat de heer Öcalan zijn rol als vredesonderhandelaar terug zou kunnen opnemen. Öcalan zit al jaren in isolatie, we hebben al lang niets meer over hem vernomen en zijn ongerust over zijn welzijn.
Gaat Turkije de doodstraf opnieuw invoeren?
Moeilijk te zeggen. De toekomst is zeer moeilijk voorspelbaar. De enige leider is Erdoğan, maar hij is meteen ook degene die het meest in angst leeft. 30 jaar geleden zei Kenan Evran (die in 1980 via een staatsgreep aan de macht kwam, nvdr.): “Moeten we hen voeden in de gevangenis?” Erdoğan zei enkele dagen geleden net hetzelfde: “Ik zal de doodstraf onmiddellijk tekenen.” Erdoğan is net als Saddam, Pinochet, … en andere dictators. Hij is niet meer in staat om op een gezonde manier na te denken.
Denkt u dat Erdoğan nu nogmaals verkiezingen zal uitschrijven in de hoop op het elan van de couppoging alsnog zijn gedroomde 2/3de meerderheid te krijgen, nodig om de grondwet te veranderen en een presidentieel systeem te installeren?
Het kan zijn dat hij van de situatie wil profiteren om nu nieuwe verkiezingen uit te roepen. Erdoğan heeft schrik omdat hij zoveel verkeerds heeft gedaan. Hij heeft al meer dan 10.000 mensen in de gevangenis gestoken sinds hij aan de macht kwam. Tijdens de coup zagen we zijn aanhangers een jonge soldaat onthoofden op een brug in Istanbul. Zoiets vergeten de mensen niet.
Misschien heeft de AKP momenteel alles onder controle, maar de rebellie is nog niet gedaan. Er zal nog chaos komen. Daarom blijft Erdoğan zijn aanhangers oproepen om op straat te komen, ik denk dat hij nog steeds schrik heeft. Misschien zullen we binnenkort nieuwe verkiezingen krijgen, omdat hij hoopt nu meer dan 60% te halen, zodat hij zijn presidentieel systeem kan doorvoeren. Maar misschien komen er geen nieuwe verkiezingen. Alles is mogelijk.
Kristel Cuvelier is stafmedewerker Koerdisch Instituut vzw
Geen opmerkingen:
Een reactie posten