woensdag 6 juni 2012

De Waarheid van de SP 4


  1. 'Sonja mailde dit over de SP-voorman Roemer:



    'Onderhandelen

    Dat de SP tegen veel plannen van het huidige kabinet stemt, ziet hij niet als een probleem. "Het zou toch raar zijn als we met dit rechtse kabinet ooit niet overal op tegen zouden zijn?"

    Dat hoeft samenwerking in de toekomst niet uit te sluiten. "We hoeven ook niet 100 procent binnen te halen. Ik ga niet zeggen wat het wisselgeld is, ik ga niet hier al onderhandelen."'


    Deze uitspraak heeft in mijn koffiehuis nogal wat mensen verbaasd, sommigen zelfs verbijsterd. Hoe kan een socialistische partij samenwerken met de partij van het neoliberalisme, dus met een partij waarvan het beleid diametraal tegenover dat van de SP staat, tenminste als we deze partij moeten geloven? Roemer mag dan wel stellen dat 'we ook niet 100 procent [hoeven] binnen te halen,' maar dat is het optrekken van een rookgordijn. Hoeveel procent dan wel? 50 procent of hoger dan wel lager? En belangrijker nog: welke 50 procent hoger of lager? Ik bedoel, bekend is dat de SP voor de miljardensteun aan de banken stemde om zo de kapitalistische luchthandel in stand te houden, maar dat kan geen mens serieus een socialistische politiek noemen, net zomin als mijn oude marxistische kameraad en SP-aanhanger Derk Sauer vol kan houden dat hij nu als multimiljonair nog werkelijk een socialist is. En trouwens, de SP stemde ook voor deelname aan de NAVO als agressief opererende organisatie, en steunt zo in financieel en politiek opzicht het miljarden verslindende militair-industrieel complex, iets waar de doorsnee SP-stemmer op tegen zal zijn, zo mag worden aangenomen omdat dit ten koste gaat van zijn gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting en sociale zekerheid.
    l'Histoire se répète
    Desgevraagd vertelde ik mijn gespreksgenoten in het koffiehuis dat de SP, net als alle politieke partijen -- van de nationaal socialisten tot bolsjewieken en de christen fundamentalisten -- opportunistisch is en alleen gericht op het veroveren van de macht. Dat is uiteindelijk hun enige drijfveer. Ze willen zelf op het pluche zitten en zijn bereid om tot het uiterste te gaan. En dan bedoel ik echt: tot het uiterste, zoals elke hegemonistische groepering ons heeft laten zien. Hoe weet ik dat? Een gevoel, gevoed door de geschiedenis en dat wat ik van nabij heb gezien. Ik merkte hoe de SP-er Sauer in het ineenstortende Rusland in tien jaar tijd 150 miljoen bijeen wist te schrapen met het uitgeven van glossy magazines als Playboy voor de nieuwe rijken, bestaande uit voormalige communistische partijbonzen en nieuwe mafiosi. En dit alles in een gigantisch land waar de levensverwachting van de man daalde naar 58 jaar, het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking onder het niveau van 1978 wegzakte, de kindersterfte steeg tot drie keer zo hoog als in Nederland, en 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens verdween. Ik bedoel dergelijke principeloze opportunisten waaien met elke wind mee. Het gaat hen om de macht, en niet om iets anders. Wees gewaarschuwd, tijdens een van de vele telkens weer terugkerende economische crises van het kapitalisme valt niets te verdelen, behalve de armoede. Het domste wat een linkse partij kan doen is gaan regeren in een periode waarin het systeem moet bezuinigen om te kunnen overleven en het winstprincipe dus op geen enkele manier aan banden wordt gelegd. 


    De Britse hoogleraar Ralph Miliband stelde het aldus: 'Kan een overheidsinstantie het niveau van lonen, prijzen en winsten bepalen? Kan het, belangrijker nog, het niveau en de richting van investeringen vaststellen? Kan een regeringinstantie grondstoffen distribueren of bedrijfsvestigingen controleren? Kan zij op een of andere wijze volledige werkgelegenheid of een economisch groeipercentage garanderen?' Nee, geenszins. Democratische regeringen kunnen alleen 'op de winkel passen' zoals de neoliberale politicus Hans Wiegel dat trots meldde, terwijl zijn PVDA-tegenstander Joop den Uyl op zijn beurt wees op de 'smalle marges van de democratie.' Inmiddels weten wij hoe smal die zijn, wat de SP ook mag beweren of suggereren. Denk nu niet dat Roemer en de zijnen naief zijn. Geen sprake van. Ze zijn uiterst sluw in hun opportunisme. Ze weten dat de neoliberalen hen nodig hebben om in een aanscherpende crisistijd het volk rustig te houden en echt sociaal verzet de kop in te drukken, zoals de Amsterdamse communisten in de jaren zeventig en tachtig deden, daarbij gesteund door de sociaaldemocraten. Dit is de grote kans van de SP. En die zullen ze met beide handen grijpen.




    Er volgde deze discussie:

    Political life is replete with deceit, corruption, and plunder. Small wonder that many people seek to remove themselves from it. But whether we like it or not, politics and government play a crucial role in determining the conditions of our lives. People can leave political life alone, but it will not leave them alone. They can escape its noise and nonsense but not its effects. One ignores the doings of the state only at one’s own risk.

    Michael Parenti,
    Democracy for the Few
    BeantwoordenVerwijderen
  2. herman,

    In de 'Pedagogie van de Onderdrukten' schreef de Braziliaanse geleerde Paulo Freire:

    'In een situatie van manipulatie komt links bijna altijd in de verzoeking "snel terug te keren tot de macht" en vergeet dat het noodzakelijk is zich samen met de onderdrukten te organiseren. Ze geraakt in een onmogelijke "dialoog" met de heersende elite. Het eindigt ermee, dat ze door deze elite wordt gemanipuleerd -- en niet zelden vervalt ze zelf in een soort elite-spel, dat ze dan "realisme" noemt.'
    BeantwoordenVerwijderen
  3. Stan,
    Dat klopt.

    Maar wordt de SP dan in het pak genaaid, of is het machtswellust? Kan het allebei?
    Als je als linkse politicus echt een bedreiging vormt voor het wereldwijde kapitaal, krijg je te maken met de privé-militie van dat kapitaal, de geheime dienst en het leger van de VS. Je hoeft daar niet eens links voor te zijn. En je mag er (zie Kennedy) ook president van de VS voor zijn.

    Een politieke partij is maar een middel, geen doel. Als er geen enkele toekomst is voor linkse politiek, is dan cynisme het enige antwoord? De SP is, o.a. wat betreft de banken en de NAVO een beetje de weg kwijt. Is dat onomkeerbaar? Hebben we geen kamerlid Van Houcke nodig?

    In de VS zijn linkse denkers consequenter en radicaler dan in Nederland. Met het twee-partijenstelsel hebben ze verder ook totaal geen invloed binnen het politiek systeem. Als die mensen de kans kregen om met een SP-achtig vehikel het Congres binnen te komen zouden ze erg blij zijn.

    Ik ga er vanuit dat de SP is geïnfiltreerd door de geheime diensten van bepaalde kapitalistische staten, zoals dat met alle potentieel radicale partijen het geval is. Staat de democratie volledig machteloos tegenover propaganda, infiltratie, inkapseling, verzoeking en manipulatie? Of kunnen we wellicht terugmanipuleren?

    Ik verwijs nog even naar een stukje van mijn hand dat ooit de eer kreeg hier geplaatst te worden:

    http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2009/03/jan-marijnissen-van-de-sp-23.html
    BeantwoordenVerwijderen
  4. de democratie zoals wij die kennen is propaganda, niets anders. het enige dat we kunnen doen is de ondergaande zon beschrijven, we kunnen de zon niet tegenhouden. het kapitalisme wordt als een natuurwet gezien en is het daardoor ook. zolang dit het geval is, kan de democratie niets betekenen. het enige dat we kunnen is beschrijven, niet veranderen.
    BeantwoordenVerwijderen
  5. Als de democratie "niets anders" is dan propaganda, waarom wordt de democratie dan bestreden door de rijken?
    Waarom moesten voor G. Bush twee verkiezingen worden gestolen/gemanipuleerd (2000, 2004)?
    Het militaire en inlichtingenapparaat van de VS, soms geassisteerd door bepaalde Europese landen, heeft in de loop van de afgelopen decennia tientallen keren een democratische ontwikkeling of de sociaal-democratie in tientallen landen de nek omgedraaid, of de nek proberen om te draaien, of daar bij geassisteerd t.b.v. lokale fascistoïde elementen. Nicaragua, Panama, Grenada, Chili, Somalië, de Filippijnen, Joegoslavië, Korea (bij het installeren van koloniale collaborateurs, hetgeen mede bijdroeg aan de Koreaanse oorlog), Venezuela, Argentinië, Iran (Mosaddegh), Indonesië, Irak (jaren 1950), enz. enz. Dat hoef ik je niet te vertellen.
    Het gaat daar echt niet alleen om revolutionaire regimes.
    In de VS, in Europa en overal ter wereld heeft de elite de oorlog verklaard aan de democratie. Voor de globalisering moeten alle democratische rechten en mensenrechten worden opgeofferd voor het eigendomsrecht van corporaties. We horen letterlijk dat er geen alternatief is voor het installeren van "technocraten" omdat de democratie het zaakje allemaal niet meer kan volgen.

    Blijkbaar schuilt in de democratie dus nog steeds een latent gevaar voor de 'eigenaars' van de wereld.

    Je schrijft, "de democratie zoals wij die kennen". Er is altijd wel een ideale werkelijkheid buiten de onze, zoals er voor de marxisten ook altijd wel een ideaal socialisme bestaat dat helaas elke keer weer werd gecorrumpeerd (omdat iemand Trotski niet hadden gelezen of iets dergelijks). Ik ben bekend met het verschijnsel van de parallelle universa, maar helaas zitten wij er voor zover bekend in maar één daarvan. De vraag is dus of we, bij het observeren van mensen die formeel een verandering van het systeem voorstaan maar in de praktijk het systeem overeind blijken te houden (in onze analyse dan), als enige uitweg hebben om cynisch te worden en als buitenstaander onze verachting daarover voor het voetlicht te brengen.

    Ik ben het nog steeds met Parenti eens dat de eigenaars van de economie machtig zijn maar niet almachtig, dat ze enorme invloed hebben, zelfs ideologisch, maar dat ze niet in staat zijn om alle gedachten van mensen te vormen (die van jou en mij bijvoorbeeld niet); en dat ze meestal hun zin krijgen, maar toch niet altijd. Het doel is de hele wereld terug naar de Derde Wereld, en dat is nog niet zover.

    Wat mij betreft is de maatstaf voor de rechtvaardiging van cynisme de vraag of de vijand dat cynisme beschouwt als een overwinning of als een nederlaag.
    BeantwoordenVerwijderen
  6. herman

    je verwart cynisme met scepsis. een cynicus is iemand die overal de prijs van weet maar niets de waarde, aldus oscar wilde. een scepticus bekritiseert de goedgelovigheid van mensen.

    de democratie wordt volstrekt niet door de rijken bestreden, ze hebben juist gezorgd voor deze vorm van democratie waarbij de afgelopen drie decennia alle serieuze controle op de economie via deregulering en privatisering is afgebroken. bovendien krijgen ze geweldige subsidies en belastingvoordelen waardoor bijvoorbeeld in de vs 1 procent van de allerrijksten nu meer dan 40 procent van alle rijkdommen bezit en eenvijfde van het totale jaarlijkse inkomen binnensleept. daarnaast zorgt hun militair industrieel complex ervoor dat de miljarden verslindende oorlogen overal ongestoord doorgaan en de nieuwe oorlog met china gestaag wordt voorbereid. beter dan ze het nu hebben is ondenkbaar. de democratie is voor hen de goedkoopste manier om het volk eronder te houden. Noam Chomsky wees in dit opzicht terecht op het volgende feit toen hij over de invloedrijke Verlichtingsfilosoof David Hume schreef:

    'in considering his First Principles of Government, he expressed his puzzlement over ''the easiness with which the many are governed by the few" and "the implicit submission with which the men resign their own sentiments and passions to those of their rulers". "When we enquire by what means this wonder is brought about", Hume concluded, "we shall find, that as Force is always on the side of the governed, the governors have nothing to support them but opinion. It is therefore, on opinion only that government is founded; and this maxim extends to the most despotic and most military governments, as well as to the most free and most popular.'''

    De machtige ontleent zijn macht aan meningen, niet aan feiten, vandaar de journalistieke taak om als doorgeefluik van meningen te dienen. 'On opinion only that government is founded.'

    de eigenaars van de economie zijn wel degelijk almachtig, bedrieg jezelf niet. zolang zij in staat zijn het bewustzijn van de mens te bepalen en zo de mens weet te conditioneren dat hij zijn eigen onderdrukker is geworden, blijven zij oppermachtig. gemarginaliseerde mensen zoals jij en ik tellen niet mee, ook niet onder het bewind van de sp. sterker nog, de sp zal dissidenten harder aanpakken dan de eigenaren van de economie. de hele wereld terug naar het niveau van de derde wereld is volgens mij niet datgene wat we nu zien. de welvaart verschuift alleen van hier naar daar. de westerse economische macht heeft de westerse middenklasse niet meer nodig en al helemaal niet de onderkaste oftewel de voormalige arbeidersklasse, en wel omdat in de derde wereld zich weet te ontwikkelen en daar een middenklasse en arbeidersklasse groeit die de nieuwe consumenten zijn van de rotzooi die geproduceerd wordt. het kapitalisme heeft zich losgezongen van alles, zelfs van de nationale grenzen.
    BeantwoordenVerwijderen
  7. Stan,

    Je schrijft: "de eigenaars van de economie zijn wel degelijk almachtig".

    Als ze echt zo almachtig zouden zijn (en ik ontken hun grote macht niet) zouden we nog steeds in 1900 leven, met kinderarbeid, zonder minimumloon, met werkdagen van 14 uur, zonder ontslagbescherming of regels over een veilige werkplek, zonder publiek gefinancierd (hoger) onderwijs, zonder algemeen stemrecht, enz. Hoe onvolledig en onvolmaakt ook, al die dingen zijn toch niet zonder belang.

    Het feit dat "de Almachtigen" (Stan), resp. "de machtigen" (moi) nu tegen al die dingen hun klassenstrijd voeren, betekent dus m.i. dat ze die dingen decennialang hebben moeten tolereren - tegen hun wil.

    Democratie is niet verzonnen door de rijken, maar omarmd door de bankiers toen ze erachter kwamen dat een formele democratie legitimiteit verschaft aan de staatsschuld. In koninkrijken kan de koning bij overlijden de staatsschuld in het graf meenemen en hebben de bankiers het nakijken. Of de koning kan desgewenst de bankier executeren. In een democratie schuift de staatsschuld eindeloos door (al groeiend, uiteraard) over de generaties, en de kiezers legitimeren als het ware met hun stem die schuld.

    Maar nu zien we dat aangezien de bevolking langzamerhand in opstand begint te komen (in Zuid-Europa althans) dat bankiers en de financiële sector hun geloof in democratie zijn verloren en overal "technocraten" willen installeren. Dat zie je aan de ingezonden stukken van de pseudoconomen en de redactionele commentaren, waarin de democratie "stuurloos" wordt genoemd, bijv. omdat de Grieken geen coalitie kunnen sluiten om het land verder naar de klote te kunnen helpen zodat de bankiers de zaak kunnen overnemen en de publieke sector kunnen opkopen voor een paar cent op elke door het publiek geïnvesteerde euro. Vervolgens kan de hele economie worden getransformeerd in een neofeodale "tolpoort"-economie, waarin voor elke dienst direct moet worden afgerekend met de bankiers, tegen prijzen die het land binnen een decennium in een absoluut derdewereldland veranderen.

    Het is uiteraard zo dat binnen de invloedssfeer van de niet 100% neoliberale economieën, zoals Rusland en China, nieuwe welvaart en een zekere middenklasse kan ontstaan. Maar geglobaliseerd kapitalisme betekent niet dat "de welvaart verschuift". Kapitalisme brengt algemene armoede voort en rijkdom voor een kleine elite, geen algemene welvaart, ook niet regionaal - tenzij kapitalisme wordt bedwongen in een gemengde economie zoals in Europa en de VS na de Tweede Wereldoorlog. Democratie is in essentie de poging van de bevolking om het kapitalisme te bedwingen om meer algemene welvaart te creëren.

    Een corruptie van democratie betekent niet dat die strijd niet bestaat, of niet soms succesvol is. De essentie van democratie is een strijd tussen de elite en de rest. Dat "de rest" soms moe, verward of gedesillusioneerd de strijd lijkt op te geven, betekent niet dat die strijd niet bestaat.

    Wat betreft de globalisering, het financieel kapitalisme van nu is niet meer het industrieel kapitalisme dat Lenin en Luxemburg analyseerden. De marxisten begrijpen de globalisering niet als ze Marx' Het kapitaal erop toepassen. Hun hoop was erop gericht dat het kapitalisme de hele wereld zou overspoelen, overal een arbeidersklasse zou creëren en overal de overgang tot socialisme mogelijk zou maken.

    Maar de wereld ziet er anders uit dan ze hadden verwacht. Er is geen arbeidersklasse ontstaan, maar slechts eilanden van "free trade zones" of "business zones" of wat dan ook die de facto onderdeel zijn van de staat waar de multinational vandaan komt. Ze worden gefinancierd en gesubsidieerd door het gastland (dat werkgelegenheid wordt beloofd) maar voordat er een georganiseerd bewustzijn kan ontstaan onder de arbeiders van hun exploitatie is de tent alweer verhuisd naar wie weet een ander werelddeel.
    BeantwoordenVerwijderen
  8. herman,

    ik citeer je: 'Als ze echt zo almachtig zouden zijn (en ik ontken hun grote macht niet) zouden we nog steeds in 1900 leven, met kinderarbeid, zonder minimumloon, met werkdagen van 14 uur, zonder ontslagbescherming of regels over een veilige werkplek, zonder publiek gefinancierd (hoger) onderwijs, zonder algemeen stemrecht, enz. Hoe onvolledig en onvolmaakt ook, al die dingen zijn toch niet zonder belang.'

    nee, de stelling is onjuist, alles is in beweging, panta rei, niets is ooit statisch, dus hier in het westen heeft dankzij keynes de economische elite een tijdlang gedacht dat door het betalen van een fatsoenlijk loon het kapitalisme kon bloeien. bovendien moesten ze voorzichtig zijn met de kinderen, want zij waren de toekomstige arbeiders. algemeen kiesrecht heeft ertoe geleid dat de burger een consument is geworden en daar draait het allemaal om. belangrijker nog: al deze verworvenheden bestaan niet in de derde wereld waar de neoliberalen hun werk naar toe hebben geoutsourced, en wel omdat het lage lonen landen zijn, waar geen strenge milieuwetten bestaan. vandaar dat er nu een structurele werkloosheid hier in het westen is ontstaan en de middenklasse aan het verarmen is. kort samengevat, deze stelling van je is onjuist. rest later.

het woord 'almachtigen' heb ik niet gebruikt. het woord 'almachtig' is geciteerd en van jou afkomstig. dit even voor alle duidelijkheid. wat je nu stelt is hetzelfde dat ik eerder heb beweerd: er bestaat geen democratie, behalve dan in gecorrumpeerde vorm. het ware probleem zijn de burgers, is de gedweee meerderheid en niet de rijke minderheid. 


In mijn boek 'De val van het Amerikaanse Imperium' schrijf ik ondermeer dit:


Net als de geestelijkheid in de Middeleeuwen het monopolie op de waarheid bezat, bepaalt in de moderne tijd de pers wat waar is en wat niet, wie meetelt en wie niet, wie de vijand is en wie niet. Er bestaat in wezen maar één officiële versie van de werkelijkheid en die wordt wereldwijd via ontelbare kanalen 24 uur per dag erin gehamerd, en in die werkelijkheid is geen ruimte voor dissidente meningen. Alles dient zich binnen een van boven aangestuurde context te volstrekken. En die context is de consumptiemaatschappij waaraan nu alles en iedereen ondergeschikt is, en die maar één motief kent: winst, dus begeerte. Want:


'Het punt is dames en heren dat “begeerte” – bij gebrek aan een beter woord – goed is. Begeerte is juist. Begeerte werkt. Begeerte maakt duidelijk, snijdt overal dwars doorheen, en legt het wezen bloot van de evolutionaire levenskracht. Begeerte, in al haar vormen – het hunkeren naar leven, naar geld, naar liefde, kennis – heeft de vooruitgang van de mens gekenmerkt. En begeerte – let op mijn woorden – zal niet alleen Teldar Papier redden, maar ook dat andere slecht functionerende concern, de Verenigde Staten geheten,’ 


zoals de hoofdrolspeler in de film Wall Street een zaal vol aandeelhouders laat weten.  ‘Begeerte is goed,’ in de ogen van degenen die een fortuin verdienen aan de 24 uurs economie, waar ‘geld nooit slaapt,’ en corrupte beursspeculanten met hun excessieve bonussen, hun voorkennis en hun genadeloze minachting voor fatsoen en de samenleving alles onderwerpen aan maar één motief: geld maken, veel geld.   


In de uitgebreid gedocumenteerde studie Land of Desire. Merchants, Power, and the Rise of a New American Culture begint de Amerikaanse historicus, professor William Leach bij het ontstaan van de consumptiecultuur:


‘In 1906 schreef de handelaar John Wanamaker dat “iedereen die iets nieuws begint op hetzelfde punt staat waar Columbus stond toen hij uitvoer. Weinigen geloofden dat hij ooit het Land van Begeerte zou bereiken.” Wanamaker kondigde de opkomst van een nieuwe cultuur aan die het Amerikaanse leven zou gaan domineren. Centraal daarin was de zoektocht naar genot, veiligheid, comfort, en materieel welzijn. “Het spreekt ons aan,” zei een andere handelaar, “alleen over onszelf, ons plezier, ons leven. Het zegt niet ‘Bid, gehoorzaam, offer uzelf op, respecteer de Koning, vrees uw meester.’ Het fluistert, ‘Amuseer uzelf, zorg voor uzelf.’ Is dit niet het natuurlijke en logische gevolg van een eeuw van individualisme?” In de decennia na de Burger Oorlog begon het Amerikaanse kapitalisme een duidelijk herkenbare nieuwe cultuur te produceren, niet verbonden met traditionele familie- of gemeenschaps waarden, met religie in welke conventionele betekenis dan ook, of met politieke democratie. Het was een wereldse zakelijke- en marktgeoriënteerde cultuur, met het wisselen en de omloop van geld en goederen als basis van haar esthetische bestaan en van haar morele bewustzijn… De fundamentele kenmerken van deze cultuur waren aankoop en consumptie als de middelen om geluk te verwerven; de cultuur van het nieuwe; de democratisering van begeerte; en geldwaarde als de dominante maatstaf van alle waarde in de maatschappij. Tegen de Eerste Wereldoorlog werden Amerikanen verleid tot allereerst consumentengenot en luxe in plaats van arbeid als de weg naar geluk. De wortels van deze verleiding lagen diep verankerd in de Amerikaanse en Europese geschiedenis. Generaties lang was Amerika geportretteerd als een plaats van overvloed, een tuin waarin alle paradijselijke verlangens zouden worden bevredigd. Vele protestantse kolonisten dachten zelfs dat de belofte van een duizendjarige vrederijk –de wederkomst van Christus – voorbeschikt was om hier tot vervulling te komen en dat het Nieuwe Jeruzalem niet alleen verlossing en spirituele zaligheid zou brengen maar ook wereldlijke zegeningen en de beëindiging van de armoede. Tegen het begin van de negentiende eeuw was deze mythe getransformeerd, geürbaniseerd en vercommercialiseerd, in toenemende mate afgesneden van haar religieuze doeleinden en steeds meer gericht op persoonlijke bevrediging en zelfs op nieuw genotparadijzen als warenhuizen, theaters, restaurants, hotels, danszalen, en amusementsparken… dit nieuwe tijdperk verkondigde dat het najagen van goederen de manier was om al “het goede” te bereiken.’ 


Alleen als consument zou de burger kunnen worden verlost van het aardse lijden. Dat was goed voor het individu en zeker niet in de laatste plaats goed voor het kapitalisme. Hierop werd keer op keer gehamerd door de economische elite. Zo stelde de Amerikaanse journalist Samuel Strauss in 1924:


‘Voorheen was de taak dingen te leveren die de mens wilde; de nieuwe noodzaak is de mens dwingen dingen te wensen die machines moeten produceren wil deze beschaving niet ten onder gaan… het probleem dat vandaag de dag voor ons ligt is niet hoe goederen moeten worden vervaardigd, maar hoe consumenten moeten worden vervaardigd.’


 Op zijn beurt hield in de jaren dertig Paul Mazer, een Wall Street bankier werkzaam voor de in 2008 failliet gegane Lehman Brothers, zijn publiek voor:


‘Wij moeten Amerika van een noodzaak- in een begeertecultuur veranderen. Mensen moet worden getraind om te begeren, om nieuwe dingen te willen, zelfs voordat de oude volledig zijn verbruikt,’ kortom ‘de menselijke begeerte moet zijn behoeften overschaduwen.’ 


Om deze cultuuromslag mogelijk te maken waren de massamedia onontbeerlijk. Net als de kerk in de middeleeuwen zijn de media het communicatiekanaal van en voor de massa, en net als de geestelijkheid claimt de pers het monopolie op de waarheid. De neef van Freud en adviseur van president Wilson, de Amerikaan Edward Bernays, die algemeen beschouwd wordt als de grondlegger van de public-relations industrie, beklemtoonde in 1928 dat:


‘het bewerkstelligen van instemming de ware essentie is van het democratisch proces, de vrijheid om te overtuigen en te opperen.’ 


In navolging van toonaangevende Europese sociale wetenschappers stelde Bernays dat een ware democratie onmogelijk was en wel omdat het individu niet in staat is op grond van rationele overwegingen te beslissen wat juist en onjuist is. In een massamaatschappij reageert de mens, eenmaal in het openbaar, als massa, die


‘niet denkt in de strikte zin van het woord. In plaats van gedachten heeft ze impulsen, gewoontes, en emoties. Bij het nemen van een besluit, is haar eerste impuls het voorbeeld te volgen van een vertrouwenwekkende leider.’


De macht moest daarom het volgende nooit uit het oog verliezen: 


‘De bewuste en intelligente manipulatie van de georganiseerde gewoontes en opinies van de massa een belangrijke component vormt van een democratische maatschappij. Degenen die dit ongeziene maatschappelijke mechanisme manipuleren vormen een onzichtbare regering die de ware heersende macht in ons land is… In nagenoeg elke handeling in ons dagelijks leven, of dit nu op het gebied van politiek of zaken is, in ons maatschappelijk gedrag of onze ethisch denken, worden wij gedomineerd door het betrekkelijk klein aantal personen… die de mentale processen en de sociale patronen van de massa begrijpen. Het zijn zij die aan de touwtjes trekken die de publieke opinie beheersen.’ 


Bernays’ standaardwerk Propaganda was niet alleen in de VS buitengewoon invloedrijk, maar ook in nazi-Duitsland. Het stond prominent in de boekenkast in Goebbels’ werkkamer. Ook qua taalgebruik sloot het naadloos aan op het mens- en wereldbeeld van zowel zogeheten democratische- als totalitaire regimes. Beide kampten met de beheersingsproblemen van massamaatschappijen, beide systemen moesten allereerst de massa in het gareel te houden, of zoals Bernays het doel van propaganda samenvatte als:


‘het disciplineren van de publieke opinie op precies dezelfde manier als een leger de lichamen van zijn soldaten disciplineert.’


Aldus dit citaat uit mijn laatste boek. En zo is er een consumentencultuur ontstaan die het neoliberalisme in het zadel houdt. waar we mee geconfronteerd worden is niet in de eerste plaats een economisch probleem, maar een cultureel probleem van immense omvang. Tirannie in de moderne vorm is een sociaal fenomeen, geinternaliseerde onvrijheid, de gedachtenloosheid, de gehoorzaamheid van de beul. Tirannie uit zich niet langer meer exclusief als gewelddadige repressie zoals die zich manifesteert onder tirannen, maar als een vorm van een 'onzichtbare macht' over de gedachten en meningen die het individu in een massamaatschappij gevangen houden binnen de context die de macht en niemand anders bepaalt. Zoals ik in vier decennia journalistiek heb kunnen zien is de ergste censuur die van de zelfcensuur. De mens is zijn eigen onderdrukker, hij wordt getiranniseerd door zijn eigen angsten. Niet alleen zijn lichaam maar zijn psyche zit gevangen in gedachten en overtuigingen van de opiniemakers, waardoor hij zijn eigen gedachten niet accepteert, niet zijn eigen menselijkheid, dat wat hem tot mens maakt, zijn autonomie. Nog voordat er een schot is gelost heeft de moderne massamens niet alleen de ander maar vooral ook zichzelf verraden uit angst anders in de steek te worden gelaten door zijn zijn collega's en uit angst gemeden te worden door de gemeenschap. Als deugd iets te maken heeft met de eisen van het geweten dan zal de deugdzame mens altijd uiterst eenzaam zijn, beschouwd worden als een verschoppeling of in de beangstigende terminologie van Tocqueville voor de massa altijd 'een onzuiver wezen' zijn.' De mensheid wordt op dit moment naar zijn eigen ondergang geleid door de macht, maar zolang de massa de regel liefheeft zal zij zich onbewust neerleggen bij de gang van zaken. Brood en Spelen. Sport en Sex. Iemand moet het zeggen. Als de SP aan de macht komt zullen er alleen andere clowns de buhne betreden, maar het circus blijft hetzelfde. De SP is even links als rechts, de enige drijfveer die de partijbonzen hebben is het verkrijgen van macht, ten koste van alles, en zeker van de eigen idealen.
stan




4 opmerkingen:

Jan Verheul zei

Beste Stan,

ik vind het geweldig jouw analyse te lezen.
Zelf ben ik diezelfde mening toegedaan: ons denken, onze 'feiten', onze meningen: alles wort gevormd door diegenen die de Media en het debat beheersen.
John Pilger heeft ook over Bernays gesproken.
Bernays hielp ook om de VS in WO1 te betrekken: http://tinyurl.com/4l762lb

Een uitspraak die in dit verband passend is, is die van Bertrand Russell: "There is no nonsense so arrant that it cannot be made the creed of the vast majority by adequate governmental action".

En Aleksandr Solzhenitsyn schreef:
Such as it is, the press has become the greatest power within the Western World, more powerful than the legislature, the executive and judiciary. One would like to ask: by whom has it been elected and to whom is it responsible?

Dan gaat het er nu om te achterhalen wie onze media beheersen, en of zij een agenda hebben. Of ze het goede met ons allen voor hebben, of alleen met hun eigen kleine subgroep.

Ik ben aanhanger van Israel Shamir's visie: er is een zeer sterke joodse invloed in de media en in 'academia' en tesamen produceren zij ons wereldbeeld.

In een discussie over Kevin MacDonalds boeken over het joodse volk komt de volledige controle vqan de Amerikaanse media door joden ook ter sprake: Les 1 voor elke journalist: don't fuck with the jews. http://tiny.cc/1i7w3

Wat ik wel jammer vind is dat je jouw eigen overtuigingen niet kritisch wil onderzoeken.

Naar mijn idee zijn die al even sterk door die Masters of Discourse bepaald als bij ons allemaal.

Maar daar zullen we wel nooit uit komen.

Groet, Jan Verheul.

Sonja zei

Zelfs wanneer de SP de grootste partij wordt en gaat regeren, dan nog is haar macht beperkt, omdat de economie grotendeels wordt beheerst door privékapitaal. Ook worden de 'onafhankelijke' media bestierd door kapitalisten, en die hebben natuurlijk een grote, zo niet de grootste, invloed op de uitslag van de verkiezingen. The invisible government.

In de loop der jaren hebben de kapitalisten hun macht geconsolideerd met het aangaan van allerlei politieke en economische afspraken en bondgenootschappen zoals de EU, de NAVO, IMF, World Bank, de 'vrije markt', etc., waardoor we geen onafhankelijk beleid meer kunnen voeren, omdat de sancties daarop voor het 'opstandige' land desastreus zouden zijn.

SP: "Onze strategie is dat wij in de regering willen. Dat zetten we centraal, welke partijen erbij komen is nu even minder belangrijk."

Omdat de SP een volgzame sociaal-democratische partij is geworden, een proces dat door Marijnissen gestuurd is ("ik ben niet links", Macchiavelliprijs, monument voor Abraham Kuyper, etc.), en zijn adjudanten (voor 99% hoog opgeleide middenklasse Kamerleden), met name na 2006, kan het alleen nog enige macht verkrijgen door de kapitalisten en de media tevreden te stellen. Dat is het proces wat we zagen bij haar machtshonger in 2006, en nu weer. "Wij hebben geen breekpunten, alleen maar maakpunten", "het is niet meer realistisch om tegen de EU te zijn", de miljardeninjecties in banken waren "noodzakelijk en onvermijdelijk" en "we willen de NAVO van binnenuit veranderen", godbetert. De laatste die ik heb gelezen komt van bestuurslid Tiny Kox: "De SP-achterban is heel praktisch. Die redeneert: als ik 100 euro vraag en ik krijg er 50, dan ben ik daar niet slechter van geworden." Wat Kox hier zegt illustreert in wezen de basis van huidige systeem: geef ze de illusie van rechtvaardigheid.

Ik denk (ook) dat de huidige Westerse democratie volledig is ingericht om het kapitalisme te bedienen. Dat de situatie van uitbuiting en slavernij, althans in het rijke Westen, niet meer zo is als die van rond industriële revolutie, is denk ik eerder het gevolg van berekeningen dan van de wens tot verbetering van de omstandigheden van de werkende klasse. Ga maar na, de strijd tegen de opkomst van het nazisme stelde weinig tot niets voor wanneer je deze vergelijkt met de strijd tegen het 'spook' van het socialisme en communisme van vlak na de oorlog tot diep in de jaren '50. Simpelweg omdat er met het communisme voor de rijke elite veel meer te verliezen viel. Met Hitler konden we tenminste nog (financieel) zaken doen, en hij streed natuurlijk ook tegen het Rode Gevaar.

Sonja zei

Het was een kwestie van calculeren, want met repressie en uitbuiting kwam men in de moderne tijd niet meer weg. Of men liep het risico dat woedende menigten de productiemiddelen in brand zouden steken en de eigenaars vermoordden, of je gaf ze 'democratie' met de illusie van democratie in combinatie met de illusie dat producten gelukkig maken en bezit het allerhoogste goed is - waar uiteraard hard voor gewerkt moet worden. Dat was even een 'minor setback' voor de elite, die er na een aantal jaren van 'public relations' enorme winsten op verkregen. Het consumentisme triomfeerde. Het oude repressiesysteem (hou het volk arm, machteloos, ongeïnformeerd, ziek & verslaafd) kreeg slechts een ander jasje. Het geniale aan de huidige berekeningen zit hem in de balans: je houdt de werkende klasse precies op de rand van de afgrond, en zorgt ervoor dat je ze er net niet induwt.

De huidige crisis is m.i. geen financiële, maar het kwijtraken van die balans. Men gaat momenteel de gevolgen merken van het leven met schuld aan de bank, op internationaal niveau, op nationaal niveau, en aan de keukentafel. In de VS wordt dat steeds manifester: in sommige steden is meer dan de helft van de kinderen al 'food insecure'. Er ontstaan tentenkampen met mensen die hun huis zijn kwijtgeraakt. Eenderde is niet verzekerd tegen ziektekosten. Ziekenhuizen stoppen deze mensen met het infuus nog in de arm in een taxi om er elders van af te komen dan bij de ingang - want dat oogt zo vervelend. Ook het geloof in materie en bezit erodeert omdat we, ondanks het zwijgen hierover in de media, langzamerhand gaan inzien dat we op ecologisch gebied ons eigen graf aan het graven zijn.

Natuurlijk ontstaan er al protestbewegingen, uiteraard gemarginaliseerd door de media. In Nederland meent de VVD dat de mensen van de (piepkleine) Occupy beweging 'de uitkering moet worden afgenomen'. In het Westen wordt uiteraard eerst geprobeerd om deze groepen in te lijven en te corrumperen (zoals de SP?), en lukt dat niet, dan wordt er roch weer flink op los ge sprayed, getaserd en geslagen, en middels een corrupt rechtssysteem (war on terror) onderdrukt.

Het mag in het licht van bovenstaande niet verbazen dat de SP zich niet officieel aansluit bij deze bewegingen. Regelmatig gaat er een oekaze van het bestuur uit om niet aan bepaalde demonstraties mee te doen. In tegenstelling tot de politiek geregisseerde en dus 'veilige' demonstraties, met de voorbedrukte borden, zien we daar geen SP-borden en ballonnen.

herman zei

Stan,

Hebben wij inderdaad een andere analyse van globalisering, democratie en het kapitalisme? Je onderbouwt m.i. niet heel erg sterk waarom mijn stelling die je 2x "onjuist" noemt, onjuist zou zijn. Panta rhei kai ouden menei - op het niveau van de quantumfysica. Maar sommige dingen veranderen niet, en één van die dingen is de strijd om wie/welke groep in de samenleving de economische macht heeft.

Het gemak waarmee de weinigen regeren over de velen is indrukwekkend.
Maar de fatalistische bewering dat zelfs dat wat is veroverd op de elite in feite moet worden gezien als een geschenk van de elite om de rest te kunnen blijven manipuleren, is wel wat simplistisch en miskent dat elites in Denemarken en Finland in verhouding minder macht over hun eigen "99%" hebben dan hun collega's in Indonesië, Nigeria of Colombia. Je miskent ook de mate waarin de elite de verworvenheden zo dolgraag weer zou terugdraaien, en de strijd die erover is geleverd. Is ook dat een voorbeeld van "panta rhei"? Heeft de elite eerste de democratie voor ons uitgevonden om dan van inzicht te veranderen? Eerder gaat het om de mate waarin de elite zich gedwongen ziet om concessies te doen, dan wel ruimte ziet om terug te slaan.

De consumptiemaatschappij moet je eerder relateren aan het geldstelsel (gestapelde rente, endogene geldcreatie) en de dwang om consumptie en productie voortdurend te verhogen (economische groei) om de economie niet te laten imploderen - samen met de beschikbaarheid, sinds de industriële en technologische revolutie, van fossiele brandstoffen. Industrieel kapitalisme en de klassenstrijd op zichzelf kun je daar niet zomaar aan gelijk stellen. Klassenstrijd is niet afhankelijk van consumentisme en het slopen en leegroven van de aarde. Sociale strijd om wie de vruchten van het economisch surplus mag plukken is ouder dan de industriële revolutie.

Outsourcing is geen afdoende verklaring voor chronische werkloosheid. Chronische werkloosheid is inherent aan elk ongetemd kapitalistisch stelsel, of er nu banen worden geëxporteerd of niet. Bovendien is de financialisering veel meer verantwoordelijk voor de financiële repressie van arbeid. De rente, premies, schuld, en andere financiële overhead zijn door de gigantische prijsinflatie van onroerend goed, obligaties en aandelen zo hoog geworden dat de financiële sector effectief de factor arbeid de das omdoet. Greenspan noemde het instemmend "one paycheck away from foreclosure" - drijf de huizenprijzen zover op, verstrek zoveel en zulke hoge hypotheken dat werknemers in constante angst leven om een maand geen rente te kunnen betalen aan de bank, en ze zullen er niet aan denken te gaan staken of moeilijk te doen.

Natuurlijk zijn op het gebied van belastingen, land en het bankstelsel zijn radicale hervormingen noodzakelijk om een duurzame, menswaardige en zelfs ontspannen economie mogelijk te maken. Dan is consumentisme niet meer "nodig", omdat we niet meer afhankelijk zijn van consumptie van de Made in Chinas om het BBP niet te laten inzakken. Van veel van die dingen lijkt ook de SP nog niet doordrongen. Maar dat geldt ook voor de auteurs van een aantal stukjes die je op je blog hebt geplaatst, zoals Krugman en dat soort "liberals".

Bijv. het radicaal afschrijven van schulden, het afschaffen van BTW en loonbelasting, en het invoeren van een zware belasting op land/onroerend goed, winst uit kapitaal en exploitatie van grondstoffen en monopolies, het verbieden of zwaar inperken van geldschepping door banken, het mogelijk maken van het scheppen van rentevrij geld door de overheid als bron van financiering van de publieke sector, enz. enz. (kortom, MMT, zie de neweconomicperspectives website).

M.a.w. we hoeven niet te wanhopen alleen maar omdat de socialistische heilstaat nog niet is aangebroken.
Door tijdgebrek kan ik er nu geen symposium aan wijden maar ik kom er zeker op terug. Misschien geef ik de voorkeur aan koffie, omdat ik weliswaar minder snel kan schrijven dan jij, maar wel sneller kan praten. :)

Peter Flik en Chuck Berry-Promised Land

mijn unieke collega Peter Flik, die de vrijzinnig protestantse radio omroep de VPRO maakte is niet meer. ik koester duizenden herinneringen ...