Een wonderlijk bericht in De NRC:
'MI5 zag Orwell niet als een communist
Gepubliceerd: 4 september 2007 00:00 Gewijzigd: 4 september 2007 15:29
Door onze kunstredactie
ROTTERDAM, 4. SEPT. De Britse geheime dienst MI5 heeft in de Tweede Wereldoorlog door onderzoek een goed beeld gehad van de links-politieke opvattingen van George Orwell, in 1945 de schrijver van het anti-stalinistische Animal Farm. Conclusie: Orwell was geen communist.
Dat blijkt uit het dossier over Orwell dat MI5 heeft bijgehouden tussen 1929 en zijn dood in 1950. Persbureau AP heeft inzage gehad in de stukken, die vandaag zijn vrijgegeven. Hieruit blijkt dat de Special Branch van de Britse politie in 1942 – Orwell werkte toen voor de BBC mee aan programama’s voor het Britse rijk – navraag over hem heeft gedaan bij MI5. Orwell zou volgens de Special Branch ‘uitgewerkte communistische opvattingen’ hebben. Eveneens verdacht: "Hij kleedt zich als een bohémien, zowel op kantoor als in zijn vrije tijd."'
Lees verder: http://www.nrc.nl/kunst/article762692.ece/MI5_zag_Orwell_niet_als_een_communist
Het wonderlijke in dit bericht is het zogeheten nieuwsfeit dat de NRC eruit pikt: 'MI5 zag Orwell niet als een communist .' Maar beste collega's, dat is geen nieuws voor de geslepen geest van de lezers van de slijpsteen voor de geest. Wat interesseert hen het feit dat een of andere staatscontroleur Orwell al dan niet een communist vond. Wat voor de geslepen geest van jullie lezers echt nieuws is, is het feit dat een geheime dienst in een democratische rechtstaat een wereldberoemde schrijver bespioneerde. Dat zijn totalitaire praktijken, praktijken die Orwell zo goed in 1984 heeft beschreven. Bespioneren van de eigen bevolking deden ze in de Sovjet Unie ook, en dat vonden wij met onze geslepen geest terecht verschrikkelijk. De ironie is niet dat wat de geheime dienst had te melden, maar juist dat de geheime dienst de schrijver schaduwde die het wereldberoemde boek 1984 had geschreven. Dit had boven het artikel moeten staan: 'Kapitalistisch Engeland Bespioneerde Beroemde Auteur Orwell,' of iets dergelijks. Zo'n kop die de NRC redactie destijds gebruikte als het om bijvoorbeeld Solzjenitsyn ging.
Ik interviewde gisterochtend de Britse hoogleraar John Gray, een van de grotere geesten in Europa. De Nederlandse vertaling van zijn boek Black Mass. Apocalyptic religion and the death of utopia is zojuist verschenen. In zijn analyse toont hij zo helder aan dat ook het rationele humanisme in het Westen even irrationeel en gelovig is als het geloof van fundamentalistische christenen en joden en moslims. Hij wijst erop dat 'even more than despotic regimes, liberal states have tended to see the violence they have inflicted as morally admirable... Liberal democracies are not only willing to commit acts that, when perpetrated bij despotic regimes are condemned as signs of barbarism - they are ready to praise these acts as heroic.' Met een fijn glimlachje zei hij dat in dit proces de westerse commerciele massamedia een doorslaggevende rol spelen. "They sell the propaganda.' Hoe treffend, vinden jullie ook niet? Lees het werk van Orwell eens, dat slijpt de geest als niets anders.
10 opmerkingen:
Volgens mij ging 1984 ook helemaal niet over het stalinisme. Orwell schreef gewoon een omschrijving van zijn omgeving. Echter hij gaf het een jaar in de toekomst mee zodat men zou denken dat het een soort science fiction was. Overigens werden Animal Farm en zijn boek over de Spaanse Burgeroorlog amper uitgegeven.
Stan, je schrijft:
"In zijn analyse toont hij [Gray] zo helder aan dat ook het rationele humanisme in het Westen even irrationeel en gelovig is als het geloof van fundamentalistische christenen en joden en moslims." Niet zo snel. Zoals Karl Popper betoogde, schuilt rationalisme (en in het verlengde daarvan humanisme) in de kritische houding: rationeel zijn wil zeggen geen enkele stelling, denkbeeld, morele waarde etc. dogmatisch vrijwaren voor kritiek. Poppers Leerling Bartley noemde dat CCR, Comprehensively Critical Rationalism. In essentie is het werkwijze van de (juiste) wetenschappelijke praktijk. Binnen dit raamwerk kan het huidige Westerse 'humantitaire interventionisme' - (overigens ook een idee van Popper, maar naar mijn overtuiging zou hij nooit accoord zijn gegaan met de huidige excessen) - de toets der kritiek natuurlijk op geen enkele wijze doorstaan en verdient het binnen dit rationele humanisme (zoals jij het aanduidt) volstrekte afwijzing. Dit alles laat dit rationele humanisme zelf volledig intact. Verdorie, wat anders hebben we om in morele zin op terug te vallen dan het rationele humanisme?!
paul
om het heel kort te stellen: net als het christendom gaat ook het humanisme van een verlossingsgedachte uit, die uiteindelijk niet op de werkelijkheid is gebaseerd, namelijk de veronderstelling dat de mens verlichter, fatsoenlijker en wijzer zal worden naarmate hij meer kennis bezit. dit is een geloof met bijzonder nare kanten, zoals we vandaag de dag kunnen zien aan het westerse optreden in irak en afghanistan, om slechts twee voorbeelden te geven. het centraal stellen van het dier mens is een van de belangrijkste kenmerken van het christendom en het humanisme. in beide gevallen is dit op niets gebaseerd. de kosmos lacht zich rot om die hoogmoed.
groet
stan
Een aantal jaren geleden toen de oude archieven van de MI 7 openbaar werden, las ik in de NRC een klein artikel op een van de laatste pagina's dat het boek 1984 gesponsord geweest zou zijn door de MI 7. Dit als anti-propaganda tegen het "communistische gevaar". Indertijd kon ik er op Google wat over vinden. Nu niet meer.
Stan,
Emancipatie door kennis (in brede zin) is natuurlijk de kerngedachte van de Verlichting. Die (nagestreefde)kennis betreft ook de aard van de mens zelf. Het humanistische element in de Verlichting betreft de invoeging van morele waarden (op zichzelf ook deels een object van kennis). Hierin kan ik geen verlossingsgedachte bespeuren maar wel gewoon hard werken en leren door trial en error.
Je schrijft:
"het centraal stellen van het dier mens is een van de belangrijkste kenmerken van het christendom en het humanisme. in beide gevallen is dit op niets gebaseerd. de kosmos lacht zich rot om die hoogmoed." We zijn nu eenmaal mensen. Wij hebben waarden, dieren niet. Wij kennen verantwoordelijkheid, dieren niet. Ik zie hierin geen hoogmoed. Waarom de kosmos wel of niet om lacht, is onbekend. Als je zo gaat denken wordt alles toch futiel?
Impliciet in jouw eigen onvermoeibare strijd tegen de geweldadigheid en de geldzucht zit toch het humanisme met idee van morele verbeterbaarheid van de mens? Argumenteren tegen misstanden, zoals jij doet, gaat toch al uit van het idee van rationaliteit in de zin van het geweldloze debat waarin je leert van elkaar middels argumenten?
Vriendelijke groet!
paul
dat laatste is een onjuiste gedachte. ik praat alleen terug, al was het maar omdat ik weet dat er mensen zijn zoals ik, die op die manier weten dat ze niet alleen zijn, zoals ik het ook altijd prettig vind als ik iemand ontdek die net als ik niet in de eerste de beste kuil valt. bovendien praat ik terug in de wetenschap dat later mensen zullen ontdekken dat niet iedereen gehersenspoeld was en dat er alternatieven bestaan. een vn functionaris zei desgevraagd een paar weken geleden tegen me: ‘ik meld al deze feiten zodat men later niet kan zeggen dat men van niets geweten heeft.’ dat vond ik goed uitgangspunt. wat betreft waarden: het feit dat wij waarden hebben maakt ons ook zo wreed, want we zijn maar al te bereid om voor die waarden te moorden, ook de verlichtingsideologen en adepten, inclusief de humanisten die in Nederland geestelijke raadslui in het leger hebben, die gewapend rondlopen in strijd met de regels. wat betreft verantwoordelijkheid, dat is weer zo’n mythe. wij kennen misschien wel verantwoordelijkheden, maar brengen die niet in praktijk. de kloof tussen arm en rijk is de afgelopen halve eeuw verdubbeld. wij kijken toe hoe bijvoorbeeld het palestijns volk wordt vernietigd en we susidieren israel ook nog eens. een halve eeuw geleden pleegde het verlichte en christelijke europa genocide. in de jaren zestig en zeventig vermoordden de amerikanen tussen de 3 en 4 miljoen zuidoost aziaten. en zie nu het resultaat van de olie oorlog in irak en Afghanistan. kom op paul, de menselijke hoogmoed verblindt velen. op de vraag: wordt daarmee alles futiel? geenszins, ik probeer te leven volgens waarden die ik zelf belangrijk vind, ik probeer fatsoenlijk te zijn voor mijn directe omgeving en probeer fatsoenlijk te zijn voor mijn medemens in de wereld. daarom blijf ik schrijven, meer kan ik niet. maar daarmee voel ik me niet een vooruitgangsgelovige. het is, wat frans kellendonk mij ooit eens zei, een kwestie van ‘oprecht veinzen’.
groet
stan
Ik vond het eerder al frappant dat onze "kwaliteitskranten" niets opmerkelijks wisten te melden toen er een zootje CIA-streken werden ge"unclassified" (nou kan ik daar even geen mooi Nederlands woord voor verzinnen).
Dat de CIA dood en verderf zaaide en zaait wordt blijkbaar als iets volkomen normaals gezien. De "kwajongensstreken" van deze lieden, zoals een journalist het omschreef, deden de romantici onder het journaille natuurlijk denken aan spannende films, in plaats van aan uiteengespatte mannen-, vrouwen- en kinderlichamen bij door de CIA gepleegde en aan anderen toegschreven bomaanslagen, staatsgrepen, en andere terreur.
Lang leve de VS, wereldwijde hoeder der democratie.
"ge"unclassified" (nou kan ik daar even geen mooi Nederlands woord voor verzinnen)"
lastig ja, ik kom in één woord tot "ontsloten"...
Stan
Nog even. Uiteraard niet om je op je eigen woorden te vangen, maar jouw "ik probeer te leven volgens waarden die ik zelf belangrijk vind, ik probeer fatsoenlijk te zijn voor mijn directe omgeving en probeer fatsoenlijk te zijn voor mijn medemens in de wereld." brengt je onvermijdelijk in het domein van het rationele humanisme met zijn idee van morele verbeterbaarheid van de mens. Iemand als Noam Chomsky bv. staat volledig in die traditie. We kunnen door groei in de menselijke verhoudingen leren beter samen te leven, in een maatschappij waar mensen werkelijk vrij zijn, zegt hij. Alleen door (zelfkritische) rationaliteit lijkt me een betere samenleving bereikbaar. Er is een onlosmakelijk verband tussen tussen irrationaliteit en geweld. Groet, Paul
Ethiek, daar kun je me midden in de nacjt voor wakker maken. ;)
Ik ben tot de conclusie gekomen dat je beter het kwade kunt laten (en het goede doen) uit het streven niet geheel in ongenade te vallen bij een zekere Godheid, dan dat je Kant, Wittgenstein en Spinoza moet lezen, vervolgens in de war raakt, en dan maar ten prooi valt aan de enge sekte der neoconservatieven.
:P
De morele en ethische dimensie van religies wordt in onze maatschappij volledig verdonkeremaand. Alsof dat alleen maar hetzij over riten en gebruiken, hetzij over gezellig zingevend geouwehoer over het hiernamaals zou gaan.
Het leuke van mensen met religies is dat je ze er op aan kunt spreken. Als ik de voorganger was in Balkenende Gristengemeente, zou ik wel eens willen weten waarom wij mensen neermaaien in Afghanistan, en hoe dat precies past bij de Heere Jezus' morele opvattingen.
Een reactie posten