Propaganda 26

Over dat morele aspect van de journalistiek moest ik denken naar aanleiding van een reactie van ace op drie stukjes die ik gisteren schreef over de voormalige correspondent in het Midden Oosten, Joris Luyendijk.

Ace schreef: 'Weet je, het bijzonder interessante aan het verhaal van Joris Luyendijk vond ik dat het zo ontzettend geloofwaardig was. Het is een lieve jongen om te zien, wat grijze haren zodat hij niet meer zo heel piepjong en frisch geboend oogt, een heldere blik, en dan van die dingen zeggen over wat hij voor wijze lessen had geleerd. "Wat een aardige en verstandige meneer", denk je wanneer je hem ziet praten, "en oh mijn god, zou het misschien waar zijn wat hij zegt?"Hij lijkt me ook een verstandige man, moet ik zeggen, en ook als hij van mij wel kritischer had mogen zijn -- helemaal over die zeer eenzijdig gekleurde reportage -- heb ik toch het idee dat hij als geen ander barstjes kan maken in de stellige wereldvisie van een heleboel mensen. Kritische journalistiek voor beginners, zullen we maar zeggen. Dat is óók een belangrijke rol.Het is belangrijk dat we mensen hebben als Stan van Houcke, die niets voor waar aannemen, die kritisch en skeptisch en misschien zelfs wel achterdochtig op het paranoïde af zijn, en die bittere waarheden boven tafel halen die iedereen liever niet zou willen weten. Maar als het media-landschap alleen maar door Stannen van Houcke zou worden bevolkt, dan zou je het escapisme een veel grotere vlucht zien nemen dan het nu al doet. Denk aan The Matrix -- niet iedereen wil die rode pil. Je hebt mensen als Joris Luyendijk nodig om de waarheid hanteerbaar te maken. Om de grote brokken harde waarheid tot zand te vermalen en die in de machine te strooien.En om eerlijk te zijn: ik sluit niet eens uit dat Luyendijk heel goed weet wat hij doet, en dat hij een veel cynischer verhaal had kunnen houden als hij dat gewild had. Wishful thinking, misschien. Maar niet onmogelijk.'

Ik schreef het volgende terug: 'Wanneer Luyendijk zegt: ''Er vallen drie keer zoveel Palestijnse burgerdoden door de bezetting dan Israëlische burgerdoden door de aanslagen. Toch gaat het over bloedige aanslagen, en niet over de bloedige bezetting, omdat die Palestijnse doden vallen waar geen camera’s zijn, op een niet mediagenieke manier. En dus als er in een week tien Palestijnen omkomen is dat een relatief rustige periode. Als er een keer tien Israeli’ s omkomen dan is het opening NOVA’' dan heeft hij volkomen gelijk met deze constatering. alleen 'vergeet' hij erbij te vermelden dat ook hij niet ter plaatse was toen hij als journalist ter plaatse had moeten zijn. In plaats daarvan interviewde hij een Israelische propagandist over Jenin zonder dat hij er zelf polshoogte nam. Op datzelfde moment probeerden Bertus Hendriks van de Wereldomroep en ik als journalisten het vluchtelingenkamp bij Jenin binnen te komen, maar werden tegengehouden door Israelische militairen. Luyendijk heeft eens gezegd dat als er ergens geschoten werd hij er niet naar toeging, een opmerkelijke uitspraak als je correspondent bent in een regio die sinds '45 de meeste gewapende conflicten ter wereld heeft gekend. Dat iemand bang is, is hem of haar niet te verwijten, ook ik ben regelmatig bang geweest. Verwijtbaar is wel dat je je werk niet doet, zoals bijvoorbeeld niet naar een persconferentie gaan van mensenrechtenorganisaties, een persconferentie in het toen redelijk veilige Oost Jeruzalem, maar wel een Israelische militaire woordvoerder interviewt, terwijl je de enige correspondent bent voor de arabische wereld en door bijvoorbeeld het NOS-Journaal betaald werd om de Palestijnse kant van het conflict te belichten, zoals Nico Haasbroek die hem bij het Journaal haalde mij vertelde. Wie of wat Joris Luyendijk is, is in feite volstrekt onbelangrijk. Wat hij als journalist doet is daarentegen van doorslaggevend belang.'

Het meeste dat wij weten, weten we van horen zeggen. Controleren kunnen we het meestal niet. En dat is propblematisch, want permanent wordt er propaganda op ons afgevuurd.

Nu het ernaar uitziet dat de VS er niet in zal slagen om China en Rusland te overtuigen dat het bombarderen van Iran gerechtvaardigd is, zoekt Washington een andere casus belli. De BBC bericht:
'US accuses Iran over Iraqi Shias.

The US military commander in Iraq has accused Iran of providing covert support to Shia extremists in Iraq.
Iran equips and trains Shia militia groups, Gen George Casey said, adding that its influence had risen recently.
Although the US has no evidence that Iranians were operating directly in Iraq, Gen Casey said "surrogates" regularly attacked US troops.
He also suggested that some troops were likely to leave Iraq this year, but no final decision has yet been taken.
He noted that troop levels had fallen since late 2005, and said he was "confident" more troops would leave during the rest of 2006.
Gen Casey is working with the US ambassador to Iraq, Zalmay Khalilzad, to draw up a proposal for potential US troop withdrawals.
He spoke as the US Senate rejected two Democrat measures calling for troop withdrawals to begin later this year.
Democrat leaders in the Senate tabled two proposals - one calling for a phased withdrawal starting in 2006, the other for all troops to be pulled out of Iraq by mid-2007.
Republicans criticised the plans, labelling one "cut and run" and the other "cut and jog".' Lees verder: http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5108496.stm En als deze beschuldiging maar vaak genoeg herhaald wordt door de journalistiek, net zoals Iraks massavernietigingswapens ontelbare malen werd herhaald, dan verandert het van een bewering in een feit.

De meeste keren weten we het niet eens dat we propaganda horen of zien. Door welke motieven worden de commerciele massamedia gedreven? En door welke motieven individuele journalisten? Zolang men niet weet dat Amerikaanse, Russische en Chinese oliebelangen in de zaak Iran op de achtergrond meespelen, beseft men niet wat de doorslaggevende factoren zijn. De Amerikaanse auteur Michael Klare schrijft in het alom geprezen 'Blood en Oil, The dangers and consequences of America's growing dependency on imported petroleum': 'According to ... the International Energy Outlook, total world oil production would have to grow by 60 percent between 1999 and 2020 to meet anticipated world consumption of 119 million barrels per day. But because of flat or declining production in many other areas of the world, output in the Gulf would have to climb by 85 percent to satisfy this enormous rise in demand... To meet anticipated U.S. energy demand in the years ahead while also slaking the growing thirst of other immporting nations, the Gulf producers must - as we have seen - boost their combined output by 85 percent between now and 2020... Left to themselves, the Gulf countries are unlikely to succeed; it will take continued American intervention and the sacrifice of more and more American blood to come even close. The Bush administration has chosen to preserve America's existing energy posture by tying its fortunes to Persian Gulf oil.'

Degene die het BBC bericht leest, meent dat hij/zij goed geinformeerd is, maar zonder de context waarin de waan van de dag gebeurt weet men niets. Sterker nog: men weet wel iets, maar die informatie werkt als gif zolang er geen context is. En juist dat is het gevaar van de massamedia. De journalistiek schept een fictieve wereld en doet alsof het de werkelijkheid is. Journalisten die de context niet geven, zijn onderdeel van de propaganda. Zo simpel is het.

Wanneer Joris Luyendijk stelt dat Israelisch leed mediagenieker is, ' zoals ook een dode door aanslagen veel mediagenieker is dan een dode door bezetting,' dan is dat niet zozeer omdat de Palestijnen hun zaak slechter 'verkopen.' Een journalist die afgeschrikt wordt door een gebrek aan Public Relations, en dan terugvalt op Israelische propagandisten, is niet geschikt voor het vak. Een journalist gaat zelf op zoek naar de feiten. Maar juist dat deed Luyendijk niet toen ik er was tijdens de Tweede Intifada. De keuze om 1 correspondent in het Midden Oosten te stationeren voor 300 miljoen arabieren en acht correspondenten voor nog geen vijf miljoen joods Israeli's is een bewuste keuze. Precies zoals Robert Fisk stelt: het westen is domweg niet echt geinteresseerd in de arabieren, net zoals men voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt geinteresseerd was in de joden. Dat feit probeert Luyendijk te verdoezelen achter de bewering dat 'Israelisch leed mediagenieker is.' En de presentator van NOVA speelde dit spelletje keurig mee.