Geert Mak en de Buik van de Walvis

Op 18 juni 2025 berichtte NRC: ‘Schrijvers en medewerkers van uitgeverijen Atlas Contact en Ambo Anthos, zegt Geert Mak, “zitten in de buik van de walvis.” Die walvis is niet alleen het Nederlandse uitgeefconcern VBK, eigenaar van de twee grote uitgeverijen. Het is ook niet alleen Simon and Schuster, de Amerikaanse uitgeefreus die vorig jaar VBK overnam. Het is vooral KKR, het grote private equityfonds (in totaal goed voor ruim 700 miljard dollar aan investeringen) dat dáár weer achter zit. Een “financieringsmonster,” noemt Mak het.

Wat de zeker vijftig schrijvers en medewerkers maandagavond in een Amsterdams zaaltje over KKR te zeggen hadden, was volgens Mak, zelf aanwezig, dan ook als het “gepiep van kleine muisjes.” Zo’n „moloch,” zegt hij, “krijg je voor geen meter in beweging, dat voelt ongelooflijk machteloos.”

https://www.nrc.nl/nieuws/2025/06/18/auteurs-en-uitgeverijen-zijn-boos-over-eigenaar-kkr-wegens-banden-met-israel-we-zijn-medeplichtig-gemaakt-a4897281 

Omdat wij hier te maken hebben met Geert Mak als zelfbenoemde wedergeboren christen is het interessant wat voor soort Judeo-Christelijk geloof  hij belijdt. Zaterdag 5 oktober 2019 verklaarde Geert Mak tijdens de openingstoespraak op de Dag van  de Geschiedenis:  

‘Wij, zoals we hier bijeen zijn, onderzoeken, beschrijven, doceren en overdenken niet alleen geschiedenis, we beleven ook geschiedenis, zeker in deze jaren. Geschiedenis is op dit moment veel meer dan een interessante hobby. Onze lezers, onze studenten, onze leerlingen, ze smeken om duiding, om middelen om in deze chaos weer lijnen uit te zetten en om iets van die vaak ongrijpbare waarheid weer te heroveren op de wereld van de mythe en de aperte leugen.’

https://www.geertmak.nl/nl/actueel/369/de-waarheid-onder-vuur.html

Dit beweerde Mak in het jaar dat Volkskrant-opiniemaker Martin Sommer als één van de weinigen benadrukte dat ‘Geert Mak van zijn geloof [is] gevallen. Zijn optimisme van na de val van de Muur is weg, over de zegeningen van de immigratie, over de Derde Weg van links, en over de overwinning van de liberale democratie.’ Sinds mijn oude vriend Geert het laatste restje socialisme van zich heeft afgeschud, is Sommer ‘aangenaam verrast,’ aangezien Mak ‘de vervelende werkelijkheid niet’ langer meer ‘uit de weg’ gaat, want om ‘te beginnen heeft hij het zogeheten plan-Azmani omarmd. Asiel aanvragen moet gebeuren in het land van herkomst, zegt hij. ‘Daar selecteren wie mag komen en wie niet. Anders wordt immigratie een golf die over je spoelt. Je kunt best genereus zijn en tegelijk denken in quota.’ 

Opvallend is dat het hanteren van quota het marktdenken verraadt, alsof het gaat om vee, waarbij het handelt om een ‘evenredig aandeel in kosten.’ Zijn taalgebruik blijft Mak’s mentaliteit typeren. Niet voor niets wees de grote joods-Oostenrijkse satiricus Karl Kraus erop dat ‘Taal de moeder is, en niet de dienstmaagd van de gedachte.’ Dit quota-denken sluit naadloos aan bij het huidige populisme, waarover de Iraans-Amerikaanse hoogleraar Hamid Dabashi in zijn studie Europe And Its Shadows. Coloniality After Empire (2019) het volgende opmerkt:

‘Drie cruciale gebeurtenissen markeren en onthullen vandaag de dag de kwetsbare oorsprong en beperkingen van Europa als zinnebeeld:  (1) Trump verkozen tot hoofd van een racistisch, xenofoob land met volledige uitvoerende macht, (2) de racistische apartheidsstaat Israël en zijn Europese oorsprong in zowel kolonialisme als antisemitisme, en (3) de xenofobe reacties op migrantengolven en de opkomst van neonazi's. Islamofobie tekent de christelijke gezindheid van Europa als idee. Het legt de gebrekkigheid van Europa bloot als de essentiële voorwaarde voor kolonialisme die het in de eerste plaats heeft geschapen.’ 

Hoewel Geert Mak dit koste wat kost tot aan zijn dood zal blijven verzwijgen, komen in zijn biografie al deze drie historische lijnen bij elkaar, en bepalen aldus de benarde wijze waarop hij naar zowel zijn verleden, heden als toekomst kijkt. Toen hij in het laatste decennium van de twintigste eeuw van zijn pacifistisch-socialistisch geloof viel, keerde hij snel terug naar het christelijke geloof van zijn vader, de gereformeerde evangelisatie-predikant Catrinus Mak, die in het interbellum op Sumatra werd gestationeerd om zieltjes te winnen voor de judeo-christelijke luchtgod. Dus juist daar waar in het noordelijke Atjeh enkele decennia daarvoor de troepen van generaal Heutsz de moslims met een schrikbewind dusdanig hadden geterroriseerd dat zij zich weer plooiden naar de wensen van de witte toean. In 2005 verklaarde Mak junior tegenover het 'feministische' maandblad Opzij dat hij sinds een jaar of tien zich opnieuw ‘gelovig, christelijk’ beschouwde. Ter verduidelijking voegde hij hieraan toe voortaan te geloven in ‘een genadige God. Dat is heel belangrijk: een milde, liefdevolle God. En dat je die genade overbrengt op je medemensen, dat je deel uitmaakt van een gemeenschap die de hele wereld omvat, dat er lijnen lopen tussen andere mensen en jou en tussen jou en God. Dat geeft soms troost, soms ordening, soms een gevoel van verantwoording. Het geeft lijn aan je handel en wandel. Als je vraagt wat mijn godsbeeld is: een vriendelijke, vaderlijke God, een milde man, die mensen doorziet in hun zwakheid,’ aldus de wedergeboren christen Geert Mak, gelovend in een jaren zestig hippe God, die sterk afwijkt van de oudtestamentische God der Wrake, die kenmerkend is voor de Joodse Thora, de God die onder anderen in Deuteronomium 20:16-17 zijn ‘uitverkoren volk’ met betrekking tot het ‘beloofde land’ opdracht gaf ‘van de steden dezer volken, die u de HEERE, uw God, ten erve geeft, zult gij niets laten leven, dat adem heeft. Maar gij zult ze ganselijk verbannen: de Hethieten, en de Amorieten, en de Kanaänieten, en de Ferezieten, de Hevieten, en de Jebusieten, gelijk als u de HEERE, uw God, geboden heeft;

(Deuteronomium 20:13) En de HEERE, uw God, zal haar in uw hand geven; en gij zult alles, wat mannelijk daarin is, slaan met de scherpte des zwaards;

(Deuteronomium 7:16) Gij zult dan al die volken verteren, die de HEERE, uw God, u geven zal; uw oog zal hen niet verschonen, en gij zult hun goden niet dienen; want dat zoude u een strik zijn.

(Numerie 31:7) En zij streden tegen de Midianieten, gelijk als de HEERE Mozes geboden had, en zij doodden al wat mannelijk was.

(Jozua 10:40) Alzo sloeg Jozua het ganse land, het gebergte, en het zuiden, en de laagte, en de aflopingen der wateren, en al hun koningen; hij liet geen overigen overblijven; ja, hij verbande alles, wat adem had, gelijk als de HEERE, de God Israels, geboden had.

(1 Samuel 15:18) En de HEERE heeft u op den weg gezonden, en gezegd: Ga heen en verban de zondaars, de Amalekieten, en strijd tegen hen, totdat gij dezelve te niet doet.

(1 Samuel 15:3) Ga nu heen, en sla Amalek, en verban alles, wat hij heeft, en verschoon hem niet; maar dood van den man af tot de vrouw toe, van de kinderen tot de zuigelingen, van de ossen tot de schapen, van de kamelen tot de ezelen toe.

(Ezechiel 9:5-6) Doodt ouden, jongelingen en maagden, en kinderkens en vrouwen, tot verdervens toe.'

En vergis u niet. Voor gelovige Joden en fundamentalistische Christenen kan aan God’s woord niet getornd worden. Vandaar dat tijdens ‘een op televisie uitgezonden persconferentie op 28 oktober 2023, toen Israël zijn grondinvasie van Gaza begon, kondigde premier Benjamin Netanyahu Israëls "enige, allerhoogste doel aan: de moorddadige vijand vernietigen." Israëlische soldaten, zo pochte hij, "verlangen ernaar de moordenaars te vergelden... Ze zijn vastbesloten dit kwaad uit de wereld te bannen." Vervolgens citeerde hij Deuteronomium 25:17: "Bedenk wat Amalek jullie heeft aangedaan." In een brief aan soldaten, die een paar dagen later werd gepubliceerd, herhaalde Netanyahu dit citaat en legde uit dat "de huidige strijd tegen de moordenaars van 'Hamas' een nieuw hoofdstuk is in het generatieslange verhaal van onze nationale veerkracht." Het citaat verwijst naar het Bijbelse verslag van de onuitgelokte aanval van het volk Amalek op de vermoeide Israëlieten nadat ze Egypte hadden verlaten, en eindigt met een bevel van God "om de herinnering aan Amalek van onder de hemel uit te wissen.” 

‘Zuid-Afrika citeerde al snel Netanyahu's opmerkingen, samen met andere aanhalingen van Amalek door Israëlische politici en militairen, in zijn klacht bij het Internationaal Gerechtshof als bewijs voor Israëls genocide op Gaza. Netanyahu antwoordde dat "de vergelijking met Amalek door de eeuwen heen is gebruikt om degenen aan te duiden die het Joodse volk willen uitroeien, meest recent de nazi’s," en wees erop dat het Haagse monument voor Nederlandse Joden die in de Holocaust zijn omgekomen, het vers citeert.’ 

Het staat allemaal in ‘het vijfde boek van de Thora, dat in het Nederlands bekend staat als Deuteronomium. Deuteronomium is een herhaling van de wetten en leringen die Mozes aan het volk Israël gaf vlak voor hun intrede in het Beloofde Land.’

En op die manier bepaalt een twijfelachtige mythe van het tweeduizend jaar oude Judeo-Christelijke geloof de genocidale koers van de ‘Joodse staat.’ Halleluja. Lord, Have Mercy. Dit is de enige plausibele verklaring voor het feit dat mijn oude vriend Geert Mak zijn collega-schrijvers die tegen  de Genocide van de Joodse Staat actie willen ondernemen ‘Piepende muizen noemt.’ Meer hierover de volgende keer.