donderdag 16 november 2023

Professor Lesage: Voor Europa zijn Oekraïense en Israëlische levens meer waard dan Palestijnse,

Het internationaal recht is niet meer dan een vodje papier

Israëlische soldaten juichen na de verovering van de Oude Stad in Oost-Jeruzalem op Jordanië, tijdens de Zesdaagse Oorlog (juni 1967).

Voor Europa zijn Oekraïense en Israëlische levens meer waard dan

Palestijnse, stelt Dries Lesage vast.

Dries LesageProfessor internationale politiek (UGent).

Gisteren om 03:00

Het Israëlisch-Palestijns conflict wordt doorgaans geduid als twee volken die strijden om hetzelfde land. Volgens het cliché is het complex, eeuwigdurend en haast onoplosbaar. Soms maakt men er een godsdienstconflict tussen joden en moslims van. Bisschop Johan Bonny zette dan weer een bedenkelijk boompje op over de joodse God die minder vredelievend zou zijn dan de christelijke (DS 9 november). De conclusie luidt vaak dat we beter geen kant kiezen, behalve die van de burgerslachtoffers. Er rest ons niets anders dan te wachten op gematigde leiders in het Midden-Oosten, want met de huidige extremisten aan beide kanten lukt het niet.

Deze benadering is oppervlakkig, gemakzuchtig en onverantwoord. Wat we in het debat en beleid vooral missen, is een harde politieke analyse met de mensenrechten en het internationaal recht als ethisch toetsingskader.

Dit conflict gaat al lang niet meer over het bestaansrecht van Israël. Ondanks de verdrijving van 750.000 Palestijnen uit het Britse mandaatgebied Palestina in 1947-’49 hebben de meeste andere landen Israël snel erkend. Later sloten zich daar ook de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) van Yasser Arafat en de meeste Arabische landen bij aan. Deze erkenning was een enorme toegeving aan de zionistische beweging, die het gebied vanaf de jaren 1880 probeerde in te nemen. Terwijl de Joden toen nog maar een paar procent van de bevolking uitmaakten, beslaat de staat Israël sinds 1949 maar liefst 78 procent van het historische Palestina. Israël bezit intussen een van de sterkste legers van het Midden-Oosten en kernwapens. Daar kan het extremistische Hamas niet tegenop.

Oneerbare compromissen

Maar na de internationale erkenning van Israël was de zionistische landhonger niet gestild. Hier ligt de essentie van het conflict zoals we het vandaag kennen. Tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 overschreed Israël zijn internationaal erkende grenzen en veroverde het de resterende 22 procent van het oude Palestina. Zo begon de bezetting van de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza. Voor de Palestijnen bleef niets over. Oost-Jeruzalem werd zelfs formeel geannexeerd. De vredesbesprekingen vanaf de jaren 1990 hadden alleen oneerbare compromissen in petto. In 2005 vertrokken de Israëli’s uit Gaza, maar even later startte de wurgende blokkade wegens de aanwezigheid van Hamas. Deze terreurbeweging, die pas in 1987 was opgericht, kon succesvol teren op de wanhoop en woede van de Palestijnen. Zoals VN-secretaris-generaal Antonio Guterres onlangs beklemtoonde, vindt de actuele clash tussen Hamas en Israël niet plaats in een vacuüm.

Vandaag zouden de meeste Palestijnen tekenen voor de Israëlische ontruiming van de bezette gebieden en het einde van de blokkade van Gaza. In 2002 stelde ook de Arabische Liga dat het conflict dan afgelopen is. In 1967 stelde de VN-Veiligheidsraad dat territorium verwerven via oorlog ontoelaatbaar is. De internationale consensus na de Tweede Wereldoorlog wilde aan zo’n gedrag paal en perk stellen. Maar Israël begon onmiddellijk met de kolonisatie van de bezette gebieden, een tweede misdaad tegen het internationaal recht. Geen enkel land ter wereld erkent de wettelijkheid van de nederzettingen, die met de veiligheid van Israël niets te maken hebben, maar alles met landroof.

In ons debat blijven deze zware Israëlische overtredingen – het onverdedigbare punt in het Israëlische discours – maar een voetnoot, als ze al vermeld worden. Zo tovert schrijver Johan de Boose de staatsgrens doorheen het ‘Heilige Land’ helemaal weg. Hij situeert de bezette gebieden met steden als Oost-Jeruzalem, Hebron en Ramallah in wat hij ‘Israël’ noemt (DS 13 november). Stel je voor dat we de door Poetin geannexeerde Krim en provincies in Oost-Oekraïne tot Rusland zouden rekenen. Dit illustreert hoe verschillend de Europeanen kijken naar Israëlische en Russische landroof. Niemand bedenkt het om ‘dialoogcoaches’ naar onze scholieren te sturen opdat zij meer begrip zouden hebben voor het Russische perspectief (DS 8 november).

We leveren oorlogswapens aan Oekraïne en passen bijtende sancties tegen Rusland toe. Maar we hebben niet eens etiketten op producten uit de illegale Israëlische nederzettingen. Dat landje van geen 10 miljoen inwoners kan ongehinderd nieuwe kolonies bouwen en zo de tweestatenoplossing saboteren. In Gaza maakt de Israëlische regering duizenden burgerslachtoffers, op de Westelijke Jordaanoever laat ze kolonisten Palestijnen verjagen en vermoorden. De VS en Europese landen komen niet verder dan verbale veroordelingen en ontwikkelingshulp voor de Palestijnen. Veel belangrijker zijn hun hechte economische, politieke en militaire relaties met Israël.

Steven Van Hecke vindt dat we moeten stoppen met de EU te bashen, want volgens hem valt het wel mee met die hypocrisie (DS 13 november). Net als andere commentatoren onderschat hij hoeveel schade de dubbele standaard aanricht. De feitelijke Europese gedoogsteun voor Israël draagt bij tot de afbraak van de internationale rechtsorde. Het is een cadeau voor Hamas en Iran. Voor Europa blijken Oekraïense en Israëlische levens meer waard dan Palestijnse. Dat keldert onze soft power in de wereld.

Er is een verklaring voor de dubbele maat. Schuldgevoelens over de Holocaust, samenwerking tijdens de Koude Oorlog en – in sommige kringen – aversie tegen moslims hebben van Israël, ‘de enige democratie in het Midden-Oosten’, een geopolitieke en ideologische vriend gemaakt. De bezetter Israël en het bezette Oekraïne behoren tot ‘ons’. Identiteitspolitiek heeft de logica van het internationaal recht en de mensenrechten opzij geduwd, en dat is een enorme stap achteruit.