Veteraan haalt uit naar Afghanistan-missie: ‘Er was helemaal geen Taliban’
Niemand in Uruzgan werd onderdrukt. Talibanstrijders waren er niet en de aanwezigheid van Nederlandse militairen zorgden niet voor rust, maar juist voor het tegenovergestelde. Afghanistan-veteraan Nikko Norte maakt in zijn boek Onvoorspelbaar Verleden korte metten met het volgens hem veel te rooskleurige beeld van de gevechtsmissie nu veertien jaar geleden.
Als Norte bijna twee uur lang aan één ruk heeft verteld over wat er allemaal niet deugde aan de Task Force Uruzgan valt er even een korte stilte. Ja, hij heeft getwijfeld of hij zijn gevoelens wel op papier moest zetten. Vooral het idee wat dit teweeg zal brengen bij de nabestaanden van de 25 Nederlandse militairen die zijn omgekomen in de Afghaanse provincie, knaagt aan hem. Hij weet dat sommige ouders de gedachte koesteren dat hun kinderen tijdens heroïsche acties tegen de Taliban om het leven zijn gekomen. Norte gaat ze met dit boek teleurstellen, beseft hij: ,,Ik haal de heroïek er vanaf. En dat heeft mij vreselijk in de weg gezeten om hier iets mee te gaan doen.’’
Toch vindt hij dat de altijd onbekend gebleven kant van de missie verteld moet worden. Sterker, na veertien jaar is dat actueler dan ooit nu ook in Amerika interviews zijn opgedoken met ambtenaren, politici en hoge militairen die onthutsende onthullingen deden over het veel te optimistische beeld in de strijd tegen de Taliban. Het leger begreep de Afghanen niet en wist niet precies wat ze nu eigenlijk aan het doen waren.
Volgens Norte was dat bij het Nederlandse leger niet anders. ,,Ik heb altijd de hoop gehad dat er de afgelopen periode mensen zouden opstaan die het ware verhaal van deze missie zouden vertellen. Maar het tegenovergestelde is gebeurd. De operatie in Afghanistan neemt steeds meer mythische vormen aan. We doen al bijna net alsof dit ons eigen Vietnam is. Maar dat is absoluut niet zo.’’
Onjuist beeld
En dus pakte Norte twee jaar geleden zijn dagboeken erbij die hij vol schreef tussen 2006 en 2008 om zelf de andere kant te laten zien. Het was de tijd dat hij als onderofficier van de Luchtmobiele Brigade verbleef in Tarin Kowt en inlichtingen verzamelde. Zijn anekdotes geven een ontluisterend inkijkje in hoe de Nederlandse staf-officieren hun militairen opdracht gaven ten strijde te trekken tegen de Taliban die er volgens Norte in dit gebied helemaal niet was. ,,In werkelijkheid vochten we tegen een onjuist beeld van de militaire geheime dienst die keer op keer stelde dat er een genadeloze vijand was buiten de poort. Dat heeft Nederlandse militairen doodsbang gemaakt en geleid tot een houding van schiet en bombardeer maar raak. Er zijn honderden Afghanen omgekomen die nu nog hadden geleefd als wij daar niet waren geweest.’’
Norte kwam tot zijn opmerkelijke observaties doordat hij er talloze malen in zijn eentje op uit trok om inlichtingen te vergaren, dikwijls tot ongenoegen van zijn meerderen die hem alleen niet tegen konden houden ,,Ik maakte mij niet druk om mijn carrière. Ik wilde weten wat er speelde.’’
Dan wandelde hij zo onopvallend mogelijk door dorpen. Praatte met mensen. Vroeg waar ze bang voor waren. Wat ze bezig hield. De informatie die hij verzamelde gaf hij door aan zijn meerderen, maar vaak werd het terzijde geschoven. ,,Ondertussen zag ik zwaar bewapende Nederlandse militairen in hun voertuigen langs de randen van de dorpen rijden. Dat kun je één keer doen. Twee keer. Maar als je de derde keer nog niet bent uitgestapt en duidelijk hebt gemaakt wat je komt doen, dan krijg je onrust onder de bevolking en ja, dan word je beschoten.”
Hooligans
Niet door Taliban, zoals de MIVD de militairen inprentte als ze de poort uitgingen. Maar door boerenzoons, veelal met belangen in de drugshandel, aldus Norte. Opgeschoten jeugd was het. Hooligans zoals de veteraan ze zelf liever noemt. Jongens van een jaar of 25 die net zo dapper wilden zijn als hun voorouders die hadden gevochten tegen de Russen in de jaren zeventig en tachtig en dat nu konden laten zien. Dan zaten ze achter een muurtje, losten een paar schoten en maakten dat ze weg kwamen. Ze legden geïmproviseerde bommen langs de kant van de weg of ze naderden het basiskamp en vuurden er een raket op af om de militairen angst in te boezemen. ,,En elke keer als er een knal te horen was dan jaagden Nederlanders de helft van hun basisvoorraad aan munitie een dorp in omdat ze dachten dat ze werden belaagd. Ik heb het meegemaakt dat dit gebeurde nadat er een snelkookpan was ontploft. Die overreactie was waanzinnig.’’
Wat we daar in feite deden was terreur zaaien.
Domme acties
Volgens Norte kwam het door ‘dit soort domme acties’ dat Nederlandse militairen zelf de lokale bevolking tegen zich opzetten en er volgens hem ‘een krankzinnige geweldsescalatie ontstond’ die niet nodig was. ,,Nederland wilde zich manifesteren als een land dat ook mee kon vechten. Maar er was geen vijand. Als er tien echte Talibanstrijders waren geweest dan waren er veel meer slachtoffers gevallen aan Nederlandse zijde dan nu. Wat we daar in feite deden was terreur zaaien.”
Volgens Norte kende Nederland zijn tegenstander niet. Hij is ervan overtuigd dat we daar hadden kunnen opereren zonder een schot te lossen. ,,Maar wij moesten internationaal punten scoren en wilden laten zien dat we ook konden vechten. En dat we muren konden verven van moskeeën en winkels met ons opbouwwerk. Maar daar zat al helemaal niemand op te wachten.’’
Is er dan helemaal niets waar Norte trots op kan zijn wat de Nederlandse militairen in Afghanistan hebben gedaan? De veteraan denkt diep na. ,,Nee” zegt hij dan resoluut.
Defensie laat weten dat het boek voor de publicatie niet aan hen is voorgelegd en ze het nog niet hebben kunnen lezen, maar ze herkennen zich niet in het beeld dat Nikko Norte schetst in dit artikel. Zijn uitspraken komen volgens een woordvoerder voor zijn rekening.
Volgens Defensie wordt het inlichtingenbeeld in een operatie gebaseerd op een veelvoud van bronnen die beschikbaar zijn. Het is een grondig gewogen analyse van open bronnen, menselijke bronnen en technische inlichtingen. Daarbij wordt geen informatie op voorhand uitgesloten.
Volgens Defensie wordt het inlichtingenbeeld in een operatie gebaseerd op een veelvoud van bronnen die beschikbaar zijn. Het is een grondig gewogen analyse van open bronnen, menselijke bronnen en technische inlichtingen. Daarbij wordt geen informatie op voorhand uitgesloten.
Onvoorspelbaar Verleden door Nikko Norte - ISBN 9789044644456 - 24,99 euro - uitgeverij Prometheus.
Je las zojuist één van je gratis Premium artikelen.
Onbeperkt lezen op AD.nl en in de app?
Al abonnee? Log dan in.
Toch vindt hij dat de altijd onbekend gebleven kant van de missie verteld moet worden. Sterker, na veertien jaar is dat actueler dan ooit nu ook in Amerika interviews zijn opgedoken met ambtenaren, politici en hoge militairen die onthutsende onthullingen deden over het veel te optimistische beeld in de strijd tegen de Taliban. Het leger begreep de Afghanen niet en wist niet precies wat ze nu eigenlijk aan het doen waren.
Volgens Norte was dat bij het Nederlandse leger niet anders. ,,Ik heb altijd de hoop gehad dat er de afgelopen periode mensen zouden opstaan die het ware verhaal van deze missie zouden vertellen. Maar het tegenovergestelde is gebeurd. De operatie in Afghanistan neemt steeds meer mythische vormen aan. We doen al bijna net alsof dit ons eigen Vietnam is. Maar dat is absoluut niet zo.’’
Onjuist beeld
En dus pakte Norte twee jaar geleden zijn dagboeken erbij die hij vol schreef tussen 2006 en 2008 om zelf de andere kant te laten zien. Het was de tijd dat hij als onderofficier van de Luchtmobiele Brigade verbleef in Tarin Kowt en inlichtingen verzamelde. Zijn anekdotes geven een ontluisterend inkijkje in hoe de Nederlandse staf-officieren hun militairen opdracht gaven ten strijde te trekken tegen de Taliban die er volgens Norte in dit gebied helemaal niet was. ,,In werkelijkheid vochten we tegen een onjuist beeld van de militaire geheime dienst die keer op keer stelde dat er een genadeloze vijand was buiten de poort. Dat heeft Nederlandse militairen doodsbang gemaakt en geleid tot een houding van schiet en bombardeer maar raak. Er zijn honderden Afghanen omgekomen die nu nog hadden geleefd als wij daar niet waren geweest.’’
Norte kwam tot zijn opmerkelijke observaties doordat hij er talloze malen in zijn eentje op uit trok om inlichtingen te vergaren, dikwijls tot ongenoegen van zijn meerderen die hem alleen niet tegen konden houden ,,Ik maakte mij niet druk om mijn carrière. Ik wilde weten wat er speelde.’’
Dan wandelde hij zo onopvallend mogelijk door dorpen. Praatte met mensen. Vroeg waar ze bang voor waren. Wat ze bezig hield. De informatie die hij verzamelde gaf hij door aan zijn meerderen, maar vaak werd het terzijde geschoven. ,,Ondertussen zag ik zwaar bewapende Nederlandse militairen in hun voertuigen langs de randen van de dorpen rijden. Dat kun je één keer doen. Twee keer. Maar als je de derde keer nog niet bent uitgestapt en duidelijk hebt gemaakt wat je komt doen, dan krijg je onrust onder de bevolking en ja, dan word je beschoten.”
Hooligans
Niet door Taliban, zoals de MIVD de militairen inprentte als ze de poort uitgingen. Maar door boerenzoons, veelal met belangen in de drugshandel, aldus Norte. Opgeschoten jeugd was het. Hooligans zoals de veteraan ze zelf liever noemt. Jongens van een jaar of 25 die net zo dapper wilden zijn als hun voorouders die hadden gevochten tegen de Russen in de jaren zeventig en tachtig en dat nu konden laten zien. Dan zaten ze achter een muurtje, losten een paar schoten en maakten dat ze weg kwamen. Ze legden geïmproviseerde bommen langs de kant van de weg of ze naderden het basiskamp en vuurden er een raket op af om de militairen angst in te boezemen. ,,En elke keer als er een knal te horen was dan jaagden Nederlanders de helft van hun basisvoorraad aan munitie een dorp in omdat ze dachten dat ze werden belaagd. Ik heb het meegemaakt dat dit gebeurde nadat er een snelkookpan was ontploft. Die overreactie was waanzinnig.’’
Wat we daar in feite deden was terreur zaaien.
Domme acties
Volgens Norte kwam het door ‘dit soort domme acties’ dat Nederlandse militairen zelf de lokale bevolking tegen zich opzetten en er volgens hem ‘een krankzinnige geweldsescalatie ontstond’ die niet nodig was. ,,Nederland wilde zich manifesteren als een land dat ook mee kon vechten. Maar er was geen vijand. Als er tien echte Talibanstrijders waren geweest dan waren er veel meer slachtoffers gevallen aan Nederlandse zijde dan nu. Wat we daar in feite deden was terreur zaaien.”
Volgens Norte kende Nederland zijn tegenstander niet. Hij is ervan overtuigd dat we daar hadden kunnen opereren zonder een schot te lossen. ,,Maar wij moesten internationaal punten scoren en wilden laten zien dat we ook konden vechten. En dat we muren konden verven van moskeeën en winkels met ons opbouwwerk. Maar daar zat al helemaal niemand op te wachten.’’
Is er dan helemaal niets waar Norte trots op kan zijn wat de Nederlandse militairen in Afghanistan hebben gedaan? De veteraan denkt diep na. ,,Nee” zegt hij dan resoluut.
Defensie laat weten dat het boek voor de publicatie niet aan hen is voorgelegd en ze het nog niet hebben kunnen lezen, maar ze herkennen zich niet in het beeld dat Nikko Norte schetst in dit artikel. Zijn uitspraken komen volgens een woordvoerder voor zijn rekening.
Volgens Defensie wordt het inlichtingenbeeld in een operatie gebaseerd op een veelvoud van bronnen die beschikbaar zijn. Het is een grondig gewogen analyse van open bronnen, menselijke bronnen en technische inlichtingen. Daarbij wordt geen informatie op voorhand uitgesloten.
Volgens Defensie wordt het inlichtingenbeeld in een operatie gebaseerd op een veelvoud van bronnen die beschikbaar zijn. Het is een grondig gewogen analyse van open bronnen, menselijke bronnen en technische inlichtingen. Daarbij wordt geen informatie op voorhand uitgesloten.
Onvoorspelbaar Verleden door Nikko Norte - ISBN 9789044644456 - 24,99 euro - uitgeverij Prometheus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten