Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het. Het zou voor niemand onverwacht komen, als de waanzin eensklaps uitbrak in een razernij, waaruit deze arme Europese mensheid achterbleef in verstomping en verdwazing, de motoren nog draaiende en de vlaggen nog wapperende, maar de geest geweken.
Johan Huizinga. In de schaduwen van morgen. 1935
'Wij' zijn weer op weg naar de 'razernij,' alleen zal de 'waanzin' dit keer de wereld van de mens onherstelbaar verwoesten. Ook nu geldt hetzelfde als tijdens de jaren voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog toen sprake was van 'sleepwalkers, watchful but unseeing, haunted by dreams, yet blind to the reality of the horror they were about to bring into the world,' zoals de Britse historicus, professor Cristopher Clark, treffend samenvatte in zijn internationale bestseller The Sleepwalkers. How Europe went to war in 1914 (1012). L'histoire se répète, altijd en overal, in een iets andere vorm. Ook in dit opzicht is Geert Mak's vergoelijking van het antisemitisme van zijn ouders in de jaren dertig zo weerzinwekkend. Hij stelt namelijk dat
[m]ijn ouders nu eenmaal niet [wisten], zoals niemand dat weet, op welke plek ze zich bevonden in de geschiedenis. En met name wisten ze één ding niet: dat hun leven zich afspeelde tussen een voorbije wereldoorlog en een komende.
Through winter-time we call on spring,
And through the spring on summer call,
And when abounding hedges ring
Declare that winter's best of all;
And after that there's nothing good
Because the spring-time has not come -
Nor know that what disturbs our blood
Is but its longing for the tomb.
Het is deze intense drang naar verlossing, waaruit de alles vernietigende messiaanse religies en totalitaire ideologieën zijn geboren. In de schitterende vertaling van wijlen Jan Eijkelboom:
's Winters willen wij de lente
en in de lente liefst de zomer,
en als het wemelt in de heggen
zeggen wij: laat de winter komen.
En daarna is er niets meer goed:
het voorjaar komt er niet meer aan.
Wij weten niet dat in ons woedt
verlangen om maar dood te gaan.
Twee jaar voor zijn vroegtijdige dood merkte de auteur Frans Kellendonk tegenover mij het volgende op:
Het is een, je zou kunnen zeggen, constructiefout in het menselijk bewustzijn. Het besef van menselijk tekort, en we kunnen ons een idee, een denkbeeld vormen van het volmaakte, van het absolute, al is het maar in de vorm van neen ontkenning. Misschien is het precies dat vermogen tot ontkennen, dat vermogen om te zeggen wat ik nu mee maak is het niet, dat leidt tot dat onvoldane, en uit dat onvoldane komt weer die behoefte aan transcendentie voort. Het geluk dat ik nu ervaar is misschien wel aardig op zichzelf, maar het is niet hét volmaakte geluk.
Het verlangen naar een God staat niet los van het verlangen naar de dood. Eben-Haëzer, 'tot hier heeft de Heer ons geholpen,' zou de miljonair Geert Mak kunnen stellen, maar hoezeer hij ook in zijn 'milde, liefdevolle God' gelooft, het helpt hem niet, zoals we gezien hebben, om de 'genade' van zijn 'vaderlijke God' over te brengen op zijn 'medemensen.' Misschien is dit wel de tweede 'constructiefout in het menselijk bewustzijn,' het onvermogen van de rijke om zijn bezit te delen met de medemens. Het egoïsme, de onverzadigbare, gecultiveerde begeerte, verhindert hem te beseffen dat ook hijzelf, ik citeer wederom Mak, 'deel uitmaakt van een gemeenschap die de hele wereld omvat, dat er lijnen lopen tussen' hem en 'andere mensen' en tussen 'hem en God.' Hij mag dan wel beweren dat zijn Godsbeeld hem 'soms troost, soms ordening, soms een gevoel van verantwoording' geeft, maar in de praktijk van alledag is hij een even grote egoïst als de eerste de beste neoliberale bankier. Het meest lachwekkende en tegelijk droevige aan hem is de pedanterie waarmee hij zijn opportunisme aan het grote publiek verkoopt. Zijn protestants-christelijk Godsbeeld van een 'milde man, die mensen doorziet in hun zwakheid' weerhoudt hem er niet van om het neoliberale fascisme te propageren. Hoe dit geweld zich verhoudt ten opzichte van het deel uitmaken 'van een gemeenschap die de hele wereld omvat' is een raadsel dat alleen Mak zelf kan oplossen. Zijn idealisme mag dan wel voor hemzelf 'soms' troostrijk zijn en 'soms' een schijn van orde geven, maar het is absoluut uitgesloten dat het christelijk utopia hem 'soms' daadwerkelijk 'een gevoel van verantwoording' geeft.
In zijn essay 'The Death of Utopia,' opgenomen in de bundel Black Mass. Apocalyptic Religion and the Death of Utopia (2007), stelt de Britse hoogleraar John Gray over de drijfveer van westerse utopisten:
The theocratic-communist regime John of Leyden installed in Münster bears all the marks of millenarianism. Norman Cohen identifies millenarian sects and movements as holding to an idea of salvation that has five distinctive features: it is collective, in that it is enjoyed by the community of the faithful; terrestrial, in that it is realized on earth rather than in heaven or in an after-life; imminent, in that it is bound to come soon and suddenly; total, in that it will not just improve life on earth but transform and perfect it; and miraculous, in that its coming is achieved or assisted by divine agency.
Vanuit deze hoop op een verlossing verklaarde in 2005 Geert Mak tegenover het glossy damesblad Opzij:
Tien jaar geleden had ik 'geen godsdienst' ingevuld. Nu zou ik 'gelovig, christelijk' opschrijven.
Hij kan niet meer zonder 'troost' en 'ordening,' al naar gelang het hem op zeker moment uitkomt. Wat hij evenwel ook moge doen, altijd zal 'heel belangrijk' blijven dat er 'een milde, liefdevolle,' en 'vriendelijke, vaderlijke God,' hem vergiffenis schenken voor zijn 'zwakheid.' Net als zijn vader met al diens antisemitische trekjes 'op zijn manier met God [wandelde],' waardoor 'zijn leven een bepaalde zorgeloosheid' kreeg en hem 'afsloot' van niet alleen zijn medemensen, maar zelfs van 'zijn allernaasten,' zo weet ook zoon Geert Mak met zijn gekoesterd autisme 'op zijn' eigen, dubbelzinnige 'manier met God' te flaneren. En mocht hij met de Allerhoogste uitgewandeld zijn, dan is er voor hem altijd nog de verlossing van de Verlichting, waardoor Mak junior vrolijk kan blijven doormarcheren, net zolang tot zijn 'milde man, die mensen doorziet in hun zwakheid' zijn zonden heeft vergeven, en hem ongetwijfeld een plaats in de hemel zal toewijzen. 'Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het koninkrijk der hemelen.' Ignorance is bliss, en met deze rotsvaste overtuiging zit de gelovige altijd goed. Zelfs al gaat er wereldwijd iets ingrijpend fout door onverschilligheid of onwetendheid, dan nog heeft Mak zijn 'vriendelijk, vaderlijke God.' Eind goed, al goed voor degene die weigert 'verantwoording' te nemen. Het is dit puerilisme waarvoor denkers als Johan Huizinga en Ortega y Gasset al in het interbellum waarschuwden. Vergeefs, zoals blijkt uit het leven van Catrinus Mak en zijn 'zeer intelligente vrouw,' de strenggelovige Geertje en hun born again zoon, Geert. Met betrekking tot de kinderlijkheid van de moderne massamens schreef Johan Huizinga dat er
in de huidige wereld een georganiseerd puerilisme [heerst] van mateloze omvang... Het kan soms schijnen, alsof de hedendaagse mensheid geen hogere gemeenschappelijke cultuurfunctie meer kent, dan met blijde of toornige blik in de pas te lopen,
waarbij de grote historicus op het volgende wees:
de gemakkelijk bevredigde maar nooit verzadigde behoefte aan banale verstrooiing, de zucht tot grove sensatie, de lust aan massavertoon. Op iets dieper liggend niveau sluiten daarbij aan: de levendige clubgeest met zijn aankleve van zichtbare onderscheidingstekenen, formele handgebaren, herkennings- en aankondigingsgeluiden (yell's, kreten, groetformules), het optrekken in marspas en marsorde enz.. Een aantal eigenschappen, die psychologisch dieper geworteld liggen dan de genoemde, en die men eveneens het best onder den term puerilisme kan begrijpen, zijn het ontbreken van gevoel voor humor, het warmlopen op een woord, de verregaande argwaan en onverdraagzaamheid tegenover niet groepsgenoten, de mateloze overdrijving in lof en blaam, de toegankelijkheid voor elke illusie die de eigenliefde of het beroepsbesef vleit. Veel van deze pueriele trekken vindt men ook in vroegere beschavingstijdperken ruimschoots vertegenwoordigd, doch nooit in de massaliteit en met de brutaliteit, waarmee zij in het openbare leven van heden zich breed maken. Het is hier niet de plaats voor een uitvoerig onderzoek naar de oorzaken en den groei van dit cultuurverschijnsel. Onder de factoren die er deel aan hebben behoren in ieder geval de intrede der half-ontwikkelde massa's in het geestelijk verkeer, de verslapping der morele standaarden en de al te grote volgzaamheid, die techniek en organisatie aan de maatschappij verleend hebben. De adolescente geesteshouding, ongebreideld door opvoeding, vormen en traditie, tracht in elk domein de overhand te krijgen, en slaagt daarin maar al te zeer. Ganse gebieden van de openbare meningsvorming worden beheerst door het temperament van opgroeiende knapen en de wijsheid van de jongensclub.
In dezelfde jaren twintig van de vorige eeuw zette de Spaanse filosoof Ortega y Gasset in De Opstand Der Horden uiteen dat de
Europese beschaving — wij hebben het reeds verscheidene malen gezegd — heeft op automatische wijze de opstand der horden teweeggebracht… Sinds de zestiende eeuw de hele mensheid in een reusachtig process van unificatie [is] gekomen, dat in onze tijd zijn toppunt heeft bereikt. Er is geen enkel deel van de mensheid meer dat afgescheiden leeft van het geheel – er zijn geen eilanden meer. – Men kan dus zeggen dat wie er sinds de zestiende eeuw in de wereld gebiedt, de invloed van zijn gezag over het geheel ervan laat gelden. Europa heeft sindsdien bevolen, en onder de eenheid van haar gezag leefde de wereld in uniforme stijl, of ging ten minste voort op de weg van de unificatie.
Deze periode noemt men gewoonlijk ‘de Moderne Tijd,’ een vale, weinig zeggende naam, waaronder deze werkelijkheid ligt verscholen: de tijd van de hegemonie van Europa…
De wereld van vandaag de dag heeft wel een zeer kinderlijk voorkomen. Op school komen de bengels in beroering en gaan zij zich wanordelijk gedragen, als men merkt dat de meester is weggegaan. Iedereen schept er behagen in om aan de druk, die de aanwezigheid van de meester op hem uitoefende, te ontsnappen, de knellende banden van de voorschriften van zich af te werpen, op zijn hoofd te gaan staan en zich heer en meester van zichzelf te voelen. Maar omdat het wegnemen van de voorschriften die de bezigheden regelden en aan een ieder zijn taak gaven… is het gevolg dat hij maar één ding kan doen: herrie maken…
De Wereld waarin deze nieuwe mens van zijn geboorte af geplaatst is, noopt hem op geen enkele manier zichzelf te beperken, zij legt hem geen enkel verbod op en dwingt hem tot geen enkele onthouding. Integendeel, zij zweept zijn begeerten op, die in beginsel tot in het oneindige kunnen toenemen. Want een feit is, en dit is van groot belang, dat deze wereld van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw niet alleen de volmaaktheden en wijdten heeft die ze inderdaad bezit, maar bovendien nog haar inwoners de waan geeft dat zij morgen nog rijker, nog volmaakter en nog wijder zal zijn, alsof zij plotseling was gaan groeien en er aan haar expansionisme geen grenzen waren gesteld…
Hierdoor kunnen wij dus al twee eigenschappen aanwijzen in de huidige horde-mens van onze tijd: één trek van zijn wezen is de vrije ontplooiing van zijn begeerten en driften, dit wil dus zeggen van zichzelf, en een tweede kenmerkende eigenschap is zijn ingeboren ondankbaarheid ten opzichte van al hetgeen dat zijn bestaan zo heeft vergemakkelijkt… Hierdoor is ook de verdwaasde gemoedstoestand van deze horden te verklaren: zij hebben alleen maar oog en hart voor stoffelijk welzijn, en tegelijk keren zij zich tegen de grondslagen waarop dit gemeenschappelijk welzijn berust. Aangezien zij niet inzien dat de beschaving en haar voordelen voortkomen uit het scheppend vernuft en de ontzagwekkende creatie is van mensenhanden, en alleen gemaakt kunnen worden door onafgebroken zwoegen en spieden, menen deze horden dat het enige dat zij te doen hebben, is dringend eisen alsof wat hun gegeven wordt hun geboorterecht was.
Het is vanuit dit ééndimensionale bewustzijn dat Geert Mak ervoor waarschuwde dat 'we' de 'deur' naar de 'markt van bijna een half miljard mensen met de hoogste gemiddelde levensstandaard ter wereld,' niet moeten 'dichtgooien.' Immers, '[a]lleen al voor Nederland is de Unie goed voor tweederde van onze totale export, eenvijfde van het nationale product. We hebben nu een open toegang tot die markt.' Voor hem geldt dat de Europese Unie allereerst en vooral het 'stoffelijk welzijn' van de neoliberale materialist moet dienen. Alles dient in het teken te staan van 'de vrije ontplooiing van begeerten en driften, dit wil dus zeggen van zichzelf,' waardoor nu 85 miljardairs evenveel bezitten als de helft van de hele mensheid tezamen. En degenen die niet kunnen 'meedoen met de toppers,' moeten volgens het Makkiaans mens- en Godsbeeld uit de financiële gemeenschap worden gestoten, 'hoe groot en onvoorspelbaar de geopolitieke gevolgen ook kunnen zijn.' De natuurwet van het materialisme verordonneert dat de 'eurozone sterk en stabiel [moet] zijn.' Gehoorzaamheid staat centraal in 'de Moderne Tijd,' met zijn consumptieparadijs, dat alleen door massaal geweld elders in stand kan blijven. In die utopie kan 'een premodern land' niet worden geduld. De terreur van de globalisering, die begon op het moment dat 'Europa' de wereld onder zijn 'gezag' bracht en een 'uniforme stijl' afdwong, mag volgens Mak niet worden gestopt. Het oorspronkelijk blanke en christelijke 'marktdenken' verbiedt dit, het zou anders het einde van de westerse hegemonie betekenen, of in de woorden van Mak junior zelf: het einde van de 'orde' die de Amerikaanse presidenten begin vorige eeuw in 'de mondiale politiek en economie [brachten],' en die een buitengewoon kleine elite schatrijk en machtig heeft gemaakt ten koste van de overgrote meerderheid van de wereldbevolking. De 'Vooruitgang' kan niet worden afgeremd, laat staan omgebogen worden. De elite en haar ondergeschikten, van wetenschappers tot propagandisten in de massamedia, hebben daarbij geen tijd 'to confront the problems invariably raised by innovation, or to perform the necessary criticism,' zoals Wendell Berry terecht opmerkt in zijn Life Is A Miracle. An essay against modern superstition (2000). De Amerikaanse geleerde toont aan dat
[d]evotion to the new enforces a devaluation and dismissal of the old, which is necessarily the subject of teaching. Even if its goal is innovation, science does not consist of innovation; it consists of what has been done, what is so far known, what has been thought — just like the so-called humanities.
In een kritiek van het boek Consilience (1998) van de vooraanstaande Amerikaanse bioloog, professor E.O. Wilson, schrijft Berry dat
Mr. Wilson speaks from an entirely conventional point of view. He takes seriously no history before the Enlightenment, which he believes began the era of modern science. Of 'prescientific cultures' he makes short work: 'they are wrong, always wrong.' They know nothing about 'the real world,' but can only 'invent ingenious speculations and myths.' And: 'Without the instruments and accumulated knowledge the natural sciences — physics, chemistry, and biology — humans are trapped in a cognitive prison. They are like intelligent fish born in a deep, shadowed pool.' I think (or anyway, hope) he does not realize how merciless this is — for he has thus flipped away most human history, most human lives, and most of the human cultural inheritance — or how small and dull a world it leaves him in… it simply rules out or blots out whatever it can't explain or doesn't like. One thing it blots out is the damage that this intellectual complacency and condescension has done and is doing still to prescientific cultures and their homelands around the world.
Alles dat 'prewetenschappelijk' is, oftewel, in Geert Mak's terminologie, 'premodern,' telt niet mee, kan genegeerd worden, en is gedwongen te gehoorzamen aan de beperkingen van de 'cognitieve gevangenis' van het gereduceerde mens- en wereldbeeld dat aan het totalitaire neoliberalisme ten grondslag ligt. In die ideologie bestaat geen ruimte voor het besef dat kennis misbruikt kan worden, en ook daadwerkelijk wordt. Wendell Berry:
the new inevitably replaces or invalidates the old, because the new, coming from an ever-growing fund of data, is inevitably better than the old. The rails of the future have been laid by genetic (or technological or economic) determination, and as we move forward we destroy justly and properly the rails of the past. This is strong, easeful, and reassuring doctrine, so long as one does not count its costs or number its losses.
Dat Auschwitz en Hiroshima uit hetzelfde technocratische bewustzijn voortkomen, wordt genegeerd, dat de klimaatverandering en de grootschalige verwoesting van het milieu de producten zijn van de huidige technocratie, wordt verzwegen, dat de vervreemding en de massale culturele armoede de logische gevolgen zijn van het technocratisch denken, is geen onderwerp van discussie, dat de uitputting van de grondstoffen en de toenemende concurrentie op de wereldmarkt onvermijdelijk nieuwe oorlogen veroorzaakt, blijft een veronachtzaamd feit. Berry:
Nobody seems able to subtract the negative results of scientific 'advaqnces' from the positive. Not many modern scientists would say, with Erwin Chargaff (biochemicus die een belangrijke wetenschappelijke bijdrage leverde aan de ontsleuteling van de DNA-structuur. svh) that 'all great scientific discoveries… carry… an irreversible loss of something that mankind cannot afford to lose' (Heraclitean Fire, p. 104). But, then, Chargaff had confronted fully the implication of modern science in the bombing of Hiroshima and Nagasaki and 'the German extermination factories.' He wrote: 'The Nazi experiment in eugenics… was the outgrowth of the same kind of mechanistic thinking that, in an outwardly very different form, contributed to what most people would consider the glories of modern science' (Heraclitean Fire, pp. 3-5).
Maar dat verzwijgen de Makkianen angstvallig. Alleen datgene wat 'premodern' heet te zijn, wordt resoluut afgewezen. Wendell Berry:
The new supposedly dazzles the old out of existence, and people of our era are encouraged to pity their ancestors who had not the good fortune to be as we are. The cult of originality, however, seems to have produced about the expectable amount of bad work, but not much that is truly original. In stead, it has produced fashions and uniforms of originality. Political correctness becomes the intellectual and literary cutting edge.
Binnen deze context, waarin het individualisme wordt verheerlijkt maar het conformisme tegelijkertijd wordt afgedwongen, functioneren opiniemakers van de massa als Geert Mak en Henk Hofland, optimaal. Persoonlijke verantwoordelijkheid wordt vermeden, terwijl toch de
hard and binding requirement that freedom must answer, if it is to last, or if in any meaningful sense it is to exist, is that of responsibility. For a long time the originators and innovators… have made extravagant use of freedom, and in the process have built a large debt to responsibility, little of which has been paid, and for most of which there is not even a promissory note (belofte tot betaling. svh).
De Vooruitgangsideologie is gebaseerd op de hoop, en zelfs de onwankelbare overtuiging, dat zij zal resulteren in de verlossing uit het lijden en de mens zal bevrijden uit de ketenen van de natuur. Mak stelt dan wel: 'ik kan niet zonder hoop, Stan, dat klinkt misschien wat pathetisch, maar het is toch zo,' toch is niet iedereen zo naïef en goedgelovig als hij. Berry:
All along, the enterprise of science-industry-and-technology has been accompanied by a tradition of objection. Blake's revulsion at the 'dark Satanic Mills' and Wordsworth's perception that 'we murder to dissect' have been handed down through a succession of lives and works, and among the inheritors have been scientists as well as artists. The worry, I think, has always been that in our ever-accelerating effort to explain, control, use, and sell the world we would destroy the wholeness and the sanctity of all that which it is our highest obligation to 'make new.'
Om de deur die toegang biedt tot Mak's 'markt' open te houden, moet de beheersing van al dat is nog groter worden, moet de natuur nog meer onderworpen worden aan de grillen van de mens, en moet de mens zelf nog meer geconditioneerd worden.
On the day after Hitler's troops marched into Prague, the Scottish poet Edwin Muir, then living in that city, wrote in his journals ante that recalls a similar lamentation of Montaigne about four hundred years earlier: 'So many goodly cities ransacked and reed,' Montaigne wrote; 'so many nations destroyed and made desolate; so infinite millions of harmless people of all sexes, states and ages, massacred, ravaged and put to the sword; and the richest, the fairest and the best part of the world topsiturvied, ruined and defaced for the traffic of Pearles and and Pepper: Oh mechanical victories, oh base conquest' (Essays, Everyman, Vol. 3, p.144) Muir wrote: 'Think of all the native tribes and peoples, all the simple indigenous forms of life which Britain trampled upon, corrupted, destroyed… in the name of commercial progress. All these things, once valuable, once human, are now dead and rotten. The nineteenth century thought that machinery was a moral force and would make men better. How could the steam-engine make men better? Hitler marching into Prague is connected with all this. If I look back over the last hundred years it seems to me that we have lost more than we have gained, that what we have lost was valuable, and that what we have gained is trifling, for what we have lost was old and what we have gained is merely new' (The Story and the Fable, Rowan Tree Press, 1987, p. 257).
Wat maakt in de ogen van Geert Mak de atoombom 'modern' en Griekenland 'premodern'? Opmerkelijk is dat niemand hem deze vraag stelt. Is zij irrelevant? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom wordt die vraag niet gesteld? En waarom zijn al die triviale opmerkingen van hem dan wel relevant, althans volgens zijn publiek? Dat de mainstream journalisten hem geen relevante vragen voorleggen is niet verwonderlijk, voor hen geldt dat ze hapklare brokken moeten serveren, simplistische oneliners, emotionele oprispingen, een zwart-wit beeld waarbij de 'onzen' vanzelfsprekend de helden zijn, en de anderen natuurlijk het Kwaad. Maar is zijn publiek net zo gehersenspoeld als hijzelf dat het geen enkele serieuze vraag weet te verzinnen? Ondertussen durft 'meneer Mak' op geen enkele vraag van mij een antwoord te geven. En wat er gebeurt met een maatschappij waarin geen kritische vragen meer worden gesteld weten we uit de geschiedenis: een dergelijke gemeenschap sterft cultureel af, tot uiteindelijk ook de façade ineenstort, met donderend geraas, of misschien wel, zoals T.S. Elliot zich 'the way the world ends' voorstelde, 'Not with a bang but a whimper.' De moderne mens kan van zichzelf zeggen:
We are the hollow men
We are the stuffed men
Leaning together
Headpiece filled with straw. Alas!
Our dried voices, when
We whisper together
Are quiet and meaningless
As wind in dry grass
Or rats' feet over broken glass
In our dry cellar
Shape without form, shade without color,
Paralyzed force, gesture without motion
De uitgeholde mensen, de postmoderne individuen zonder ziel, opgezweept door politieke poseurs en hun belangenbehartigers in de massamedia, kunnen alleen nog reageren via geconditioneerde reflexen. Goed-Fout-Leven-Dood. De miljarden jaren oude complexiteit wordt elk moment opnieuw vernietigd door het moderne en postmoderne simplisme. Berry:
in the autobiographical meditation written when he was old, looking back over the course of science from the time of his own crisis of conscience at the revelations of World War II, Erwin Chargaff wrote: 'The wonderful, inconceivably intricate tapestry being taken apart strand by strand; each thread is vein pulled out, turn up, and analyzed; and at the end even the memory of the design is lost and can no longer be recalled' (Heraclitean Fire, p. 56).
Boven: de poseur. Beneden: Geert Mak en zijn gade maken hun opwachting tijdens een Boekenbal. 'Geen Jorwert zonder Brussel.' Het Friese platteland in de grote mensenstad.
And in the meantime:
Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het. Het zou voor niemand onverwacht komen, als de waanzin eensklaps uitbrak in een razernij, waaruit deze arme Europese mensheid achterbleef in verstomping en verdwazing, de motoren nog draaiende en de vlaggen nog wapperende, maar de geest geweken.
De boekhouders hebben de macht gegrepen in Europa
Columnist Geert Van Istendael blikt terug op een hectische week voor Griekenland en Europa. 'Dit is het nieuwe Europa. Boekhouders hebben de macht gegrepen. Hun nauwe gedachten zullen zegevieren, al moet daar een heel volk voor worden vernietigd.'
Ik schrijf dit stuk op 15 juli. Vervolgens ben ik afgereisd naar het Franse dorp dat me nu al meer dan dertig jaar gastvrij ontvangt.
Daar zal de hoogste luxe die welvarend West-Europa heden ten dage te bieden heeft mijn deel zijn: onbereikbaarheid.
Maar op de valreep dit.
Wie van ons kon zich pakweg tien jaar geleden voorstellen dat wij, Belgen, de naam zouden kennen van één enkele Griekse politicus, laat staan van twee? Dat de Griekse politiek ons ene moer zou kunnen schelen?
Gisteren gehoord in een dorpscafé:
- Ik vraag me toch af wat dat moet worden met Griekenland.
- Ja, dat ziet er niet goed uit, ginderachter.
- Betalen zullen ze, daar komen ze niet onderuit.
- Ja, dat ziet er niet goed uit, ginderachter.
- Betalen zullen ze, daar komen ze niet onderuit.
Bezorgdheid. Realisme, op het fatalistische af. Een ondertoon van deernis. Zou nog maar vijf jaar geleden het woord Griekenland ooit gevallen zijn in de gelagzaal? Behalve als het over vakantie ging. Of over een dochter die smoor was op een mooiprater uit Patras.
Akelige kruiperigheid
Op de kaft van het weekblad Der Spiegel staat: Unsere Griechen. Onze Grieken. Ja, ze zijn van ons, de Grieken. Zelfs als ze uit de euro stappen, blijven ze van ons. Europa zit ons dichter op het lijf dan we vermoeden, zoveel is akelig duidelijk geworden de jongste dagen, weken, maanden.
Zelden heb ik in zo korte tijd zoveel kruiperigheid bij elkaar gezien.
Vooral akelig. Wat je hoorde, wat je zag, wat je las, het was een vrije pers, het was de Europese beschaving onwaardig. Koude verachting en bot onbegrip voor het wanhopige verzet van de Grieken dropen van de schermen, dropen uit de radio’s, dropen van de kranten.
Ik heb het hier al een keer te berde gebracht, journalisten moeten schrijven ce qui dérange. Journalisten moeten storen. Zelden heb ik in zo korte tijd zoveel kruiperigheid bij elkaar gezien.
De manier waarop Varoufakis de grond ingeboord werd, hij die de euvele moed had de heilige vierschaar zelve – Juncker, Lagarde, Schäuble en Dijsselbloem – tegen te spreken omdat hij voor zijn land opkwam, dat is toch een vrije pers onwaardig. Dat die heilige vierschaar zijn bloed wel kon drinken omdat ze nooit, nergens, van niemand tegenspraak duldt, dat zou toch een alarmsignaal geweest moeten zijn voor kritische verslaggevers.
Textiel
Zo waren er massa’s alarmsignalen. Bijvoorbeeld. Ik zie een foto in de krant, voorstellend de noordelijke ministers van financiën. Allemaal dragen ze dezelfde grijze en dofblauwe pakken, allemaal dezelfde fletse stropdassen. Varoufakis werd gehaat door deze heren omdat zijn overhemd uit zijn broek hing en omdat hij nooit een das aan had. Details over kleren werden breed uitgesmeerd in de berichten, dag in dag uit.
Als een onderhandelaar op Europees niveau zijn tegenstander begint te verafschuwen wegens textiel, dan is iedere rationele aanpak zoek.
Dat is toch ver, ver, ver beneden alle peil. Een onderhandelaar die zich ergert aan een boordenknoopje, doet dat toch alleen maar omdat hij geen serieuze argumenten meer kan verzinnen. Let op, hier schrijft een groot liefhebber van grijze pakken, mooie overhemden en dito stropdassen, iedereen die mij kent zal dat bevestigen.
Maar als een onderhandelaar op Europees niveau zijn tegenstander begint te verafschuwen wegens textiel, dan is iedere rationele aanpak zoek. Toch vinden Juncker, Lagarde, Schäuble en Dijsselbloem zichzelf hoogst rationeel, dat in schril contrast tot de Grieken, die keer op keer dwaas, emotioneel, onberekenbaar werden genoemd.
Overigens heb ik Varoufakis een keer gezien toen hij een sjaal had omgeslagen met de wereldberoemde ruit van het luxe-bedrijf Burberry. Vestimentair stak Varoufakis de grijze-pakkenbrigade in zijn rugzak. Maar laten we ernstig blijven. Het gaat niet over de vodden aan je lijf. Het gaat over de ondergang van een heel volk.
Lerarenonzin
Nog over rationaliteit. Mevrouw Lagarde zei dat het dringend tijd was om de dialoog weer op gang te brengen, met volwassenen in de zaal.
Ook hier geldt: als je dat over je lippen krijgt, kun je geen enkel deugdelijk argument meer tevoorschijn halen. Ik heb dergelijke onzin vaker gehoord, hoor, lang geleden. Op school losten leraars kreten over onvolwassenheid tegen ons.
Deze lui zijn niet in staat de argumenten van de Grieken tot zich te laten doordringen.
Het waren altijd leraars die geen verstand hadden van lesgeven en die wij, pubers, bijgevolg het bloed onder de nagels vandaan pestten. Het klinkt raar in een klas vol vijftienjarigen, maar mevrouw Lagardes giftige opmerking klinkt op zijn minst even raar. Varoufakis is eenenvijftig en Tsipras wordt deze maand eenenveertig.
De grond van de zaak is ontstellend simpel. Wie niet denkt zoals mevrouw Lagarde is onvolwassen. De hele wereld kan alleen maar denken zoals ik, dat is het prototype van een infantiele gedachte.
Mevrouw Lagarde, en met haar zo ongeveer alle onderhandelaars en technocraten die hen omringen, weigert halsstarrig, wacht even, nee, deze lui zijn niet in staat de argumenten van de Grieken tot zich te laten doordringen. Was het niet Jean-Luc Dehaene zaliger die zei dat je zelfs met een krankzinnige kunt onderhandelen, als je maar probeert zijn uitgangspunten te begrijpen? Dat terwijl noch Tsipras noch Varoufakis krankzinnig zijn, wel integendeel.
Extremist
Tsipras werd keer op keer gebrandmerkt als een linkse extremist. Het woord communist is gevallen, zelfs het woord stalinist. Wie dat beweert, en de bewering werd gedachteloos nagepraat, die heeft zijn huiswerk niet gemaakt. Lees het programma van Syriza. Een samenvatting vind je in mijn bijdrage van 5 januari. Het is een reeks van wat linksige programmapunten die je een jaar of twintig, dertig geleden nog kon aantreffen bij de meeste sociaaldemocratische partijen. Kun je nagaan hoe vervaarlijk Europa naar rechts is opgeschoven.
Juncker, Lagarde, Schäuble, Dijsselbloem en geestesverwanten zijn niet bij machte hun eigen ideologie te zien.
Toen Tsipras bekend had gemaakt dat hij het Griekse volk zou raadplegen (straks meer daarover) zei de voormalige Europese president, meneer Van Rompuy, die toch bekend staat als een bezonnen man, bij VTM dat de Griekse regering onverantwoordelijk was en verblind door ideologie.
Hoezo, verblind door ideologie? Wie verblind is door ideologie, ziet zijn eigen ideologie niet meer, ha, nee, hij is verblind. Zo iemand denkt dat hij de waarheid in pacht heeft. Dat de geschiedenis hem gelijk zal geven. Dat denkt Tsipras niet, in geen geval. Hij is daar zeer lucide in.
Blijkbaar denkt Van Rompuy dat wel. Je kon dat soort verblinding destijds waarnemen bij de meeste communistische machthebbers, tot in 1989, toen hun tronen al vervaarlijk wankelden.
Juncker, Lagarde, Schäuble, Dijsselbloem en geestesverwanten zijn niet bij machte hun eigen ideologie te zien. Dat hun destructieve neoliberalisme niet werkt, dat het een dogma is dat bijzonder weinig met de dagelijkse werkelijkheid te maken heeft, blijft voor hen verborgen. Zij zijn er van overtuigd dat zij realistisch zijn, dat zij rationeel zijn, dat hun methodes zullen zegevieren. Zulk zelfbedrog en zelfverheerlijking kon je tot een paar dagen voor 9 november 1989 lezen in de Oost-Duitse partijkrant Neues Deutschland.
Ongelijke strijd
Niet lang geleden sprak ik met een hooggeplaatste diplomaat. Hij vond het Griekse referendum een reusachtige dwaasheid. Eigenlijk moet ik zeggen, óók hij, want die mening kon je zowat overal horen en lezen. Ik vond dat referendum het tegendeel van dwaas. Ik vond dat referendum een meesterlijke zet.
Je kunt aanvoeren, maar aan het eind heeft Tsipras toch verloren. Hij wordt nu gedwongen te doen wat hij verwierp. Hij moet precies dat doen waartegen het Griekse volk op zijn verzoek nee zei.
Als er nu één ding is waar de zelfverklaarde afgoden in Brussel de schurft aan hebben, dan is het een volksraadpleging.
Tsipras kón deze ongelijke strijd niet winnen. Iedereen was en is tegen hem, de machtigste eerst. Maar ik vind hem een briljant tacticus.
Neem het referendum. Hij wist dat de andere Europeanen hem ten val wilden brengen. De Griekse kiezers hadden het loodzware neoliberale conformisme doorbroken, het zou hun nooit worden vergeven. Tsipras belichaamt de wil van de Grieken.
Men loerde op een kans om hem opzij te stoten en zodoende de Grieken weer te dwingen braaf in de pas te lopen, richting ondergang. Dus zegt Tsipras: als ik de Grieken achter mij kan scharen, krijgen mijn Europese belagers mij niet weg. Hij kreeg een meerderheid met trompetgeschal.
Als er nu één ding is waar de zelfverklaarde afgoden in Brussel de schurft aan hebben, dan is het een volksraadpleging. Waarom. Alweer is het ontstellend simpel. Dat verdomde volk waagt het nee te zeggen en dat kan niet, mag niet, zal niet. Nee mag niet bestaan. Twee van de eerbiedwaardigste en oudste democratieën van het continent, Frankrijk en Nederland, hebben ooit overtuigend nee gezegd tegen de Europese grondwet, dat hebben die daar aan het Schumanplein nooit verteerd. Ze hebben trouwens door middel van het verdrag van Lissabon het democratische nee van Frankrijk en Nederland hardhandig omgezet in ja.
Deze keer verloren de Brusselse afgoden iedere vorm van zelfbeheersing. Ze belaagden de Grieken met de liederlijkste bedreigingen. Ja zou het zijn, een nee zou Griekenland in een peilloze afgrond storten. Het werd een daverend nee.
Ontslag
En toen kwam als een donderslag bij heldere hemel, een tweede tactische zet. Varoufakis diende zelf zijn ontslag in. Alleen hoogbegaafden kunnen zoiets bedenken.
Natuurlijk is dat vooraf overlegd. Wellicht is intern wat druk op hem uitgeoefend. Misschien hoefde dat niet eens. Want kijk eens: er kwam een meneer aanzetten die een grijs pak droeg en die nog in Oxford had gedoceerd, Euclides Tsakalotos. Intussen kon Varoufakis van op de zijlijn onbekommerd en ongeremd commentaar leveren op de voorbije worstelpartijen, wat hij prompt begon te doen. Zijn vergelijking met het verdrag van Versailles is wellicht wat te krachtig, maar helemaal ernaast is het niet.
Zelfs de knapste tacticus kan niet op tegen een achttienkoppige draak.
Derde zet. Tsakalotos moest zijn Europese collega’s-ministers van financiën een bundel papier voorleggen vol voorstellen om de Grieken nog fijner te vermalen. Hij kwam met één papiertje naar de vergadering. Met niets eigenlijk. Zodoende hevelde hij de onderhandelingen over naar het niveau van staatshoofden en regeringsleiders. Naar het politieke niveau. Intussen had Tsipras in zijn eigen parlement een wel zeer brede meerderheid achter zich gekregen.
En toen was het uit. Zelfs de knapste tacticus kan niet op tegen een achttienkoppige draak. Naakte macht trad in de plaats. Het beulswerk begon. Een Italiaan noemde het European waterboarding, naar de martelpraktijken in Guantánamo. Tsipras werd gedwongen tot zelfmoord. Daar zijn historische voorbeelden voor. Generaal Rommel in de Tweede Wereldoorlog. De filosoof Seneca, op bevel van de Romeinse keizer Nero.
Dat is het nieuwe Europa. Boekhouders hebben de macht gegrepen. Hun nauwe gedachten zullen zegevieren, al moet daar een heel volk voor worden vernietigd. En, andere volkeren, wáág het niet in het voetspoor te treden van die verderfelijke Grieken. Podemos in Spanje? Bek dicht. In de zestiende eeuw zei Filips II, tiran der Nederlanden: liever regeer ik een woestijn zonder één ketter, dan een vruchtbaar land waar nog één ketter is overgebleven.
Duitse ijver
Ik heb nog een dozijn observaties, de ene al ontluisterender dan de andere. Vooruit, nog een paar.
Hoe zou het komen dat de Griekse regeringen die hun land de afgelopen jaren onverdroten richting afgrond hebben geduwd, die corrupt waren tot het bot, die Europa belogen en bedrogen, meer dan eens met medeweten van de afgoden in Brussel, hoe zou het komen dat men die regeringen relatief met rust heeft gelaten? (Omdat ze op geen enkele manier de verstikkende eenheidsgedachte aan het Schumanplein bedreigden / Omdat ze het lieten uitschijnen dat terugbetaling aan de Duitse en Franse banken een vrome plicht was)
We moeten Tsipras en de zijnen dankbaar zijn dat ze barsten hebben geslagen in het betonnen pantser van het Brusselse conformisme.
We moeten Tsipras en de zijnen dankbaar zijn dat ze barsten hebben geslagen in het betonnen pantser van het Brusselse conformisme. Ze hebben miljoenen Europeanen aan het denken gezet, tot in het dorpscafé.
Het deugdzame, hardwerkende, spaarzame Noord-Europa wordt afgezet tegen het frivole, luie, verkwistende Zuid-Europa. Nonsens.
Zijn we dan vergeten dat het destijds de Duitsers waren die de Maastrichtnorm aan hun laars lapten, dit wil zeggen dat ze meer centen over de balk gooiden dan ze binnenkregen? Wie zei daar weer dat je de regels moet respecteren? Tussen haakjes, de Griekse werkweek is langer dan de Duitse en de vakantie is korter.
Tot slot een citaat: Met Duitse ijver hebben ze gaven van Duitse beschaving gebracht over de licht levende volkeren …
Dit gaat niet over wufte Grieken of Italianen, dit gaat over de Duitse ridderorde die in de Middeleeuwen de Baltische heidenen bloedig onderdrukte, kerstende en, als ze zich niet lieten dopen, uitmoordde. Getekend: Heinrich von Treitschke, in de negentiende eeuw de hofhistoricus van Pruisen.
http://mo.be/column/boekhouders-hebben-macht-gegrepen-europa
As
the Obama Administration prepared to bomb Syria without congressional
or U.N. authorization, it faced two problems. The first was the
difficulty of sustaining public support for a new years-long war against ISIS, a group that clearly posed no imminent threat to the “homeland.” A
second was the lack of legal justification for launching a new bombing
campaign with no viable claim of self-defense or U.N. approval.
The solution to both problems was found in the wholesale concoction of a brand new terror threat that was branded “The Khorasan Group.” After spending weeks depicting ISIS as an unprecedented threat — too radical even for Al Qaeda! — administration officials suddenly began spoon-feeding their favorite media organizations and national security journalists tales of a secret group that was even scarier and more threatening than ISIS, one that posed a direct and immediate threat to the American Homeland. Seemingly out of nowhere, a new terror group was created in media lore.
The unveiling of this new group was performed in a September 13 article by the Associated Press, who cited unnamed U.S. officials to warn of this new shadowy, worse-than-ISIS terror group:
The genesis of the name was itself scary: “Khorasan refers to a province under the Islamic caliphate, or religious empire, of old that included parts of Afghanistan.” AP depicted the U.S. officials who were feeding them the narrative as engaging in some sort of act of brave, unauthorized truth-telling: “Many U.S. officials interviewed for this story would not be quoted by name talking about what they said was highly classified intelligence.”
On the morning of September 18, CBS News broadcast a segment that is as pure war propaganda as it gets: directly linking the soon-to-arrive U.S. bombing campaign in Syria to the need to protect Americans from being exploded in civilian jets by Khorasan. With ominous voice tones, the host narrated:
The U.S. government, Orr explained, is trying to keep this all a secret; they won’t even mention the group’s name in public out of security concerns! But Orr was there to reveal the truth, as his “sources confirm the Al Qaeda cell goes by the name Khorasan.” And they’re “developing fresh plots to attack U.S. aviation.”
Later that day, Obama administration officials began publicly touting the group, when Director of National Intelligence James Clapper warned starkly: “In terms of threat to the homeland, Khorasan may pose as much of a danger as the Islamic State.” Then followed an avalanche of uncritical media reports detailing this Supreme Threat, excitingly citing anonymous officials as though they had uncovered a big secret the government was trying to conceal.
On September 20, The New York Times devoted a long article to strongly hyping the Khorasan Group. Headlined “U.S. Suspects More Direct Threats Beyond ISIS,” the article began by announcing that U.S. officials believe a different group other than ISIS “posed a more direct threat to America and Europe.” Specifically:
This Khorasan-attacking-Americans alarm spread quickly and explosively in the landscape of U.S. national security reporting. The Daily Beast‘s Eli Lake warned on September 23 — the day after the first U.S. bombs fell in Syria — that “American analysts had pieced together detailed information on a pending attack from an outfit that informally called itself ‘the Khorasan Group’ to use hard-to-detect explosives on American and European airliners.” He added even more ominously: “The planning from the Khorasan Group … suggests at least an aspiration to launch more-coordinated and larger attacks on the West in the style of the 9/11 attacks from 2001″ (days later, Lake, along with Josh Rogin, actually claimed that “Iran has long been harboring senior al Qaeda, al Nusra, and so-called Khorasan Group leaders as part of its complicated strategy to influence the region”).
On the day of the bombing campaign, NBC News’ Richard Engel tweeted this:
That tweet linked to an NBC Nightly News report in which anchor Brian Williams introduced Khorasan with a graphic declaring it “The New Enemy,” and Engel went on to explain that the group is “considered a threat to the U.S. because, U.S. intelligence officials say, it wants to bring down airplanes with explosives.”
Once the bombing campaign was underway, ISIS — the original theme of the attack — largely faded into the background, as Obama officials and media allies aggressively touted attacks on Khorasan leaders and the disruption of its American-targeting plots. On the first day of the bombing, The Washington Post announced that “the United States also pounded a little-known but well-resourced al-Qaeda cell that some American officials fear could pose a direct threat to the United States.” It explained:
CNN’s supremely stenographic Pentagon reporter, Barbara Starr, went on air as videos of shiny new American fighter jets and the Syria bombing were shown and explained that this was all necessary to stop a Khorasan attack very close to being carried out against the west:
All of that laid the fear-producing groundwork for President Obama to claim self-defense when he announced the bombing campaign on September 23 with this boast: “Once again, it must be clear to anyone who would plot against America and try to do Americans harm that we will not tolerate safe havens for terrorists who threaten our people.”
The very next day, a Pentagon official claimed a U.S. airstrike killed “the Khorasan leader,” and just a few days after that, U.S. media outlets celebrated what they said was the admission by jihadi social media accounts that “the leader of the al Qaeda-linked Khorasan group was killed in a U.S. air strike in Syria.”
But once it served its purpose of justifying the start of the bombing campaign in Syria, the Khorasan narrative simply evaporated as quickly as it materialized. Foreign Policy‘s Shane Harris, with two other writers, was one of the first to question whether the “threat” was anywhere near what it had been depicted to be:
Late last week, Associated Press’ Ken Dilanian — the first to unveil the new Khorasan Product in mid-September — published a new story explaining that just days after bombing “Khorasan” targets in Syria, high-ranking U.S. officials seemingly backed off all their previous claims of an “imminent” threat from the group. Headlined “U.S. Officials Offer More Nuanced Take on Khorasan Threat,” it noted that “several U.S. officials told reporters this week that the group was in the final stages of planning an attack on the West, leaving the impression that such an attack was about to happen.” But now:
Even more remarkable, it turns out the very existence of an actual “Khorasan Group” was to some degree an invention of the American government. NBC’s Engel, the day after he reported on the U.S. government’s claims about the group for Nightly News, seemed to have serious second thoughts about the group’s existence, tweeting:
Indeed, a Nexis search for the group found almost no mentions of its name prior to the September 13 AP article based on anonymous officials. There was one oblique reference to it in a July 31 CNN op-ed by Peter Bergen. The other mention was an article in the LA Times from two weeks earlier about Pakistan which mentioned the group’s name as something quite different than how it’s being used now: as “the intelligence wing of the powerful Pakistani Taliban faction led by Hafiz Gul Bahadur.” Tim Shorrock noted that the name appears in a 2011 hacked Stratfor email published by WikiLeaks, referencing a Dawn article that depicts them as a Pakistan-based group which was fighting against and “expelled by” (not “led by”) Bahadur.
There are serious questions about whether the Khorasan Group even exists in any meaningful or identifiable manner. Aki Peritz, a CIA counterterrorism official until 2009, told Time: “I’d certainly never heard of this group while working at the agency,” while Obama’s former U.S. ambassador to Syria Robert Ford said: “We used the term [Khorasan] inside the government, we don’t know where it came from….All I know is that they don’t call themselves that.” As The Intercept was finalizing this article, former terrorism federal prosecutor Andrew McCarthy wrote in National Review that the group was a scam: “You haven’t heard of the Khorosan Group because there isn’t one. It is a name the administration came up with, calculating that Khorosan … had sufficient connection to jihadist lore that no one would call the president on it.”
What happened here is all-too-familiar. The Obama administration needed propagandistic and legal rationale for bombing yet another predominantly Muslim country. While emotions over the ISIS beheading videos were high, they were not enough to sustain a lengthy new war.
So after spending weeks promoting ISIS as Worse Than Al Qaeda™, they unveiled a new, never-before-heard-of group that was Worse Than ISIS™. Overnight, as the first bombs on Syria fell, the endlessly helpful U.S. media mindlessly circulated the script they were given: this new group was composed of “hardened terrorists,” posed an “imminent” threat to the U.S. homeland, was in the “final stages” of plots to take down U.S. civilian aircraft, and could “launch more-coordinated and larger attacks on the West in the style of the 9/11 attacks from 2001.””
As usual, anonymity was granted to U.S. officials to make these claims. As usual, there was almost no evidence for any of this. Nonetheless, American media outlets — eager, as always, to justify American wars — spewed all of this with very little skepticism. Worse, they did it by pretending that the U.S. government was trying not to talk about all of this — too secret! — but they, as intrepid, digging journalists, managed to unearth it from their courageous “sources.” Once the damage was done, the evidence quickly emerged about what a sham this all was. But, as always with these government/media propaganda campaigns, the truth emerges only when it’s impotent.
The solution to both problems was found in the wholesale concoction of a brand new terror threat that was branded “The Khorasan Group.” After spending weeks depicting ISIS as an unprecedented threat — too radical even for Al Qaeda! — administration officials suddenly began spoon-feeding their favorite media organizations and national security journalists tales of a secret group that was even scarier and more threatening than ISIS, one that posed a direct and immediate threat to the American Homeland. Seemingly out of nowhere, a new terror group was created in media lore.
The unveiling of this new group was performed in a September 13 article by the Associated Press, who cited unnamed U.S. officials to warn of this new shadowy, worse-than-ISIS terror group:
While the Islamic State group [ISIS] is getting the most attention now, another band of extremists in Syria — a mix of hardened jihadis from Afghanistan, Yemen, Syria and Europe — poses a more direct and imminent threat to the United States, working with Yemeni bomb-makers to target U.S. aviation, American officials say.AP warned Americans that “the fear is that the Khorasan militants will provide these sophisticated explosives to their Western recruits who could sneak them onto U.S.-bound flights.” It explained that although ISIS has received most of the attention, the Khorasan Group “is considered the more immediate threat.”
At the center is a cell known as the Khorasan group, a cadre of veteran al-Qaida fighters from Afghanistan and Pakistan who traveled to Syria to link up with the al-Qaida affiliate there, the Nusra Front.
But the Khorasan militants did not go to Syria principally to fight the government of President Bashar Assad, U.S. officials say. Instead, they were sent by al-Qaida leader Ayman al-Zawahiri to recruit Europeans and Americans whose passports allow them to board a U.S.-bound airliner with less scrutiny from security officials.
The genesis of the name was itself scary: “Khorasan refers to a province under the Islamic caliphate, or religious empire, of old that included parts of Afghanistan.” AP depicted the U.S. officials who were feeding them the narrative as engaging in some sort of act of brave, unauthorized truth-telling: “Many U.S. officials interviewed for this story would not be quoted by name talking about what they said was highly classified intelligence.”
On the morning of September 18, CBS News broadcast a segment that is as pure war propaganda as it gets: directly linking the soon-to-arrive U.S. bombing campaign in Syria to the need to protect Americans from being exploded in civilian jets by Khorasan. With ominous voice tones, the host narrated:
This morning we are learning of a new and growing terror threat coming out of Syria. It’s an Al Qaeda cell you probably never heard of. Nearly everything about them is classified. Bob Orr is in Washington with new information on a group some consider more dangerous than ISIS.Orr then announced that while ISIS is “dominating headlines and terrorist propaganda,” Orr’s “sources” warn of “a more immediate threat to the U.S. Homeland.” As Orr spoke, CBS flashed alternating video showing scary Muslims in Syria and innocent westerners waiting in line at airports, as he intoned that U.S. officials have ordered “enhanced screening” for “hidden explosives.” This is all coming, Orr explained, from “an emerging threat in Syria” where “hardened terrorists” are building “hard to detect bombs.”
The U.S. government, Orr explained, is trying to keep this all a secret; they won’t even mention the group’s name in public out of security concerns! But Orr was there to reveal the truth, as his “sources confirm the Al Qaeda cell goes by the name Khorasan.” And they’re “developing fresh plots to attack U.S. aviation.”
Later that day, Obama administration officials began publicly touting the group, when Director of National Intelligence James Clapper warned starkly: “In terms of threat to the homeland, Khorasan may pose as much of a danger as the Islamic State.” Then followed an avalanche of uncritical media reports detailing this Supreme Threat, excitingly citing anonymous officials as though they had uncovered a big secret the government was trying to conceal.
On September 20, The New York Times devoted a long article to strongly hyping the Khorasan Group. Headlined “U.S. Suspects More Direct Threats Beyond ISIS,” the article began by announcing that U.S. officials believe a different group other than ISIS “posed a more direct threat to America and Europe.” Specifically:
American officials said that the group called Khorasan had emerged in the past year as the cell in Syria that may be the most intent on hitting the United States or its installations overseas with a terror attack. The officials said that the group is led by Muhsin al-Fadhli, a senior Qaeda operative who, according to the State Department, was so close to Bin Laden that he was among a small group of people who knew about the Sept. 11, 2001, attacks before they were launched.Again, the threat they posed reached all the way to the U.S.: “Members of the cell are said to be particularly interested in devising terror plots using concealed explosives.”
This Khorasan-attacking-Americans alarm spread quickly and explosively in the landscape of U.S. national security reporting. The Daily Beast‘s Eli Lake warned on September 23 — the day after the first U.S. bombs fell in Syria — that “American analysts had pieced together detailed information on a pending attack from an outfit that informally called itself ‘the Khorasan Group’ to use hard-to-detect explosives on American and European airliners.” He added even more ominously: “The planning from the Khorasan Group … suggests at least an aspiration to launch more-coordinated and larger attacks on the West in the style of the 9/11 attacks from 2001″ (days later, Lake, along with Josh Rogin, actually claimed that “Iran has long been harboring senior al Qaeda, al Nusra, and so-called Khorasan Group leaders as part of its complicated strategy to influence the region”).
On the day of the bombing campaign, NBC News’ Richard Engel tweeted this:
That tweet linked to an NBC Nightly News report in which anchor Brian Williams introduced Khorasan with a graphic declaring it “The New Enemy,” and Engel went on to explain that the group is “considered a threat to the U.S. because, U.S. intelligence officials say, it wants to bring down airplanes with explosives.”
Once the bombing campaign was underway, ISIS — the original theme of the attack — largely faded into the background, as Obama officials and media allies aggressively touted attacks on Khorasan leaders and the disruption of its American-targeting plots. On the first day of the bombing, The Washington Post announced that “the United States also pounded a little-known but well-resourced al-Qaeda cell that some American officials fear could pose a direct threat to the United States.” It explained:
The Pentagon said in a statement early Tuesday that the United States conducted eight strikes west of Aleppo against the cell, called the Khorasan Group, targeting its “training camps, an explosives and munitions production facility, a communications building and command and control facilities.”The same day, CNN claimed that “among the targets of U.S. strikes across Syria early Tuesday was the Khorasan Group.” The bombing campaign in Syria was thus magically transformed into an act of pure self-defense, given that “the group was actively plotting against a U.S. homeland target and Western targets, a senior U.S. official told CNN on Tuesday.” The bevy of anonymous sources cited by CNN had a hard time keep their stories straight:
The official said the group posed an “imminent” threat. Another U.S. official later said the threat was not imminent in the sense that there were no known targets or attacks expected in the next few weeks.Nonetheless, what was clear was that this group had to be bombed in Syria to save American lives, as the terrorist group even planned to conceal explosive devices in toothpaste or flammable clothing as a means to target U.S. airliners. The day following the first bombings, Attorney General Eric Holder claimed: “We hit them last night out of a concern that they were getting close to an execution date of some of the plans that we have seen.”
The plots were believed to be in an advanced stage, the second U.S. official said. There were indications that the militants had obtained materials and were working on new improvised explosive devices that would be hard to detect, including common hand-held electronic devices and airplane carry-on items such as toiletries.
CNN’s supremely stenographic Pentagon reporter, Barbara Starr, went on air as videos of shiny new American fighter jets and the Syria bombing were shown and explained that this was all necessary to stop a Khorasan attack very close to being carried out against the west:
What we are hearing from a senior US official is the reason they struck Khorasan right now is they had intelligence that the group — of Al Qaeda veterans — was in the stages of planning an attack against the US homeland and/or an attack against a target in Europe, and the information indicated Khorasan was well on its way — perhaps in its final stages — of planning that attack.
All of that laid the fear-producing groundwork for President Obama to claim self-defense when he announced the bombing campaign on September 23 with this boast: “Once again, it must be clear to anyone who would plot against America and try to do Americans harm that we will not tolerate safe havens for terrorists who threaten our people.”
The very next day, a Pentagon official claimed a U.S. airstrike killed “the Khorasan leader,” and just a few days after that, U.S. media outlets celebrated what they said was the admission by jihadi social media accounts that “the leader of the al Qaeda-linked Khorasan group was killed in a U.S. air strike in Syria.”
But once it served its purpose of justifying the start of the bombing campaign in Syria, the Khorasan narrative simply evaporated as quickly as it materialized. Foreign Policy‘s Shane Harris, with two other writers, was one of the first to question whether the “threat” was anywhere near what it had been depicted to be:
But according to the top U.S. counterterrorism official, as well as Obama himself, there is “no credible information” that the militants of the Islamic State were planning to attack inside the United States. Although the group could pose a domestic terrorism threat if left unchecked, any plot it tried launching today would be “limited in scope” and “nothing like a 9/11-scale attack,” Matthew Olsen, the director of the National Counterterrorism Center, said in remarks at the Brookings Institution earlier this month. That would suggest that Khorasan doesn’t have the capability either, even if it’s working to develop it.On September 25, The New York Times — just days after hyping the Khorasan threat to the homeland — wrote that “the group’s evolution from obscurity to infamy has been sudden.” And the paper of record began, for the first time, to note how little evidence actually existed for all those claims about the imminent threats posed to the homeland:
“Khorasan has the desire to attack, though we’re not sure their capabilities match their desire,” a senior U.S. counterterrorism official told Foreign Policy.
American officials have given differing accounts about just how close the group was to mounting an attack, and about what chance any plot had of success. One senior American official on Wednesday described the Khorasan plotting as “aspirational” and said that there did not yet seem to be a concrete plan in the works.Literally within a matter of days, we went from “perhaps in its final stages of planning its attack” (CNN) to “plotting as ‘aspirational'” and “there did not yet seem to be a concrete plan in the works” (NYT).
Late last week, Associated Press’ Ken Dilanian — the first to unveil the new Khorasan Product in mid-September — published a new story explaining that just days after bombing “Khorasan” targets in Syria, high-ranking U.S. officials seemingly backed off all their previous claims of an “imminent” threat from the group. Headlined “U.S. Officials Offer More Nuanced Take on Khorasan Threat,” it noted that “several U.S. officials told reporters this week that the group was in the final stages of planning an attack on the West, leaving the impression that such an attack was about to happen.” But now:
Senior U.S. officials offered a more nuanced picture Thursday of the threat they believe is posed by an al-Qaida cell in Syria targeted in military strikes this week, even as they defended the decision to attack the militants.Regarding claims that an attack was “imminent,” Comey said: “I don’t know exactly what that word means…’imminent'” — a rather consequential admission given that said imminence was used as the justification for launching military action in the first place.
James Comey, the FBI director, and Rear Adm. John Kirby, the Pentagon spokesman, each acknowledged that the U.S. did not have precise intelligence about where or when the cell, known as the Khorasan Group, would attempt to strike a Western target. . . .
Kirby, briefing reporters at the Pentagon, said, “I don’t know that we can pin that down to a day or month or week or six months….We can have this debate about whether it was valid to hit them or not, or whether it was too soon or too late…We hit them. And I don’t think we need to throw up a dossier here to prove that these are bad dudes.”
Even more remarkable, it turns out the very existence of an actual “Khorasan Group” was to some degree an invention of the American government. NBC’s Engel, the day after he reported on the U.S. government’s claims about the group for Nightly News, seemed to have serious second thoughts about the group’s existence, tweeting:
Indeed, a Nexis search for the group found almost no mentions of its name prior to the September 13 AP article based on anonymous officials. There was one oblique reference to it in a July 31 CNN op-ed by Peter Bergen. The other mention was an article in the LA Times from two weeks earlier about Pakistan which mentioned the group’s name as something quite different than how it’s being used now: as “the intelligence wing of the powerful Pakistani Taliban faction led by Hafiz Gul Bahadur.” Tim Shorrock noted that the name appears in a 2011 hacked Stratfor email published by WikiLeaks, referencing a Dawn article that depicts them as a Pakistan-based group which was fighting against and “expelled by” (not “led by”) Bahadur.
There are serious questions about whether the Khorasan Group even exists in any meaningful or identifiable manner. Aki Peritz, a CIA counterterrorism official until 2009, told Time: “I’d certainly never heard of this group while working at the agency,” while Obama’s former U.S. ambassador to Syria Robert Ford said: “We used the term [Khorasan] inside the government, we don’t know where it came from….All I know is that they don’t call themselves that.” As The Intercept was finalizing this article, former terrorism federal prosecutor Andrew McCarthy wrote in National Review that the group was a scam: “You haven’t heard of the Khorosan Group because there isn’t one. It is a name the administration came up with, calculating that Khorosan … had sufficient connection to jihadist lore that no one would call the president on it.”
What happened here is all-too-familiar. The Obama administration needed propagandistic and legal rationale for bombing yet another predominantly Muslim country. While emotions over the ISIS beheading videos were high, they were not enough to sustain a lengthy new war.
So after spending weeks promoting ISIS as Worse Than Al Qaeda™, they unveiled a new, never-before-heard-of group that was Worse Than ISIS™. Overnight, as the first bombs on Syria fell, the endlessly helpful U.S. media mindlessly circulated the script they were given: this new group was composed of “hardened terrorists,” posed an “imminent” threat to the U.S. homeland, was in the “final stages” of plots to take down U.S. civilian aircraft, and could “launch more-coordinated and larger attacks on the West in the style of the 9/11 attacks from 2001.””
As usual, anonymity was granted to U.S. officials to make these claims. As usual, there was almost no evidence for any of this. Nonetheless, American media outlets — eager, as always, to justify American wars — spewed all of this with very little skepticism. Worse, they did it by pretending that the U.S. government was trying not to talk about all of this — too secret! — but they, as intrepid, digging journalists, managed to unearth it from their courageous “sources.” Once the damage was done, the evidence quickly emerged about what a sham this all was. But, as always with these government/media propaganda campaigns, the truth emerges only when it’s impotent.
5 opmerkingen:
'The rails of the future have been laid by genetic (or technological or economic) determination, and as we move forward we destroy justly and properly the rails of the past. This is strong, easeful, and reassuring doctrine, so long as one does not count its costs or number its losses. ' -- Wendell Berry
Quartz: Entrepreneurs don’t have a special gene for risk—they come from families with money
'Data from the Global Entrepreneurship Monitor show that more than 80% of funding for new businesses comes from personal savings and friends and family.'
Nog even (of is het al zover) en studeren is een luxe, tenzij je een hypotheek neemt op je loopbaan carrierre...
Oh, en dit.
En Greece: Isle of Gaia for sale (featured), as well as many others. Ik tel er zomaar 18 en dit is waarschijnlijk pas het begin. En de gebouwen om er op te zetten? Zie boven
Unrelated? Not really! Reclaim Brixton. The workings of gentrification explained by a woman who prob. wasn't even born when those dreadfull events took place in the eighties. Thatcherism and Ayn Randism at random...
Let it sink in: https://twitter.com/ewaldeng/status/623245233598373889
Dream Warriors - Wash Your Face In My Sink
Een reactie posten