Pieter Herman Bakker Schut.

Ik heb gisteren in De Duif aan de Prinsengracht in Amsterdam afscheid genomen van Pieter Herman Bakker Schut, niet alleen een goede advocaat maar ook een groot mens, met het hart op de goede plaats, hoewel hij ironisch genoeg aan zijn hart bezweken is. Maar misschien heeft dat met elkaar te maken. Er spraken enkele mensen, onder wie zijn vriend de journalist Rudi van Meurs, die Pieter Herman prees voor zijn standvastigheid in zijn diepste overtuigingen. Hij was niet iemand geweest die links en radicaal was toen het uitkwam en modieus was. Tot op het laatst was hij kritisch over de zogeheten kapitalistische rechtstaat, die twee konden volgens hem niet samen gaan. Terwijl een VPRO tv-fragment werd getoond, waarin Pieter Herman enkele kritische woorden sprak over het kapitalisme en de rechtstaat werd er door enkele aanwezigen meewarig geglimlacht. Ach ja, die Pieter toch. Ik zag dat het allemaal een tikje te radicaal voor hen was. De mensen die zo reageerden hadden voor het merendeel carriere gemaakt in de rechterlijke macht.

Terwijl ik de bovenste foto nam, kwam er ineens een man in een grijs pak naar me toe; die mij zei: 'U mag niet fotograferen.' Ik vroeg hem wie hij was. 'Van de bewaking.' Bewaking? Ik draaide me van de man weg. Na een minuut stond een vrouw voor me. 'Bent u van de pers?' Ik zei dat ik hier als kennis van Pieter Herman was. 'De familie wil niet dat er gefotografeerd wordt.' Dat verzon de vrouw van de bewaking ter plaatse. Ineens realiseerde ik me hoe fundamenteel de wereld is veranderd sinds ik Bakker Schut voor de eerste keer ontmoette. De afgelopen kwart eeuw is een geweldige angst onze samenleving binnengeslopen. Een angst en daarmee een dwang. Overal, zelfs bij een afscheidsbijeenkomst, zie je nu mensen zonder beroep of vak in grijze pakken met zo'n oortje in, die zich hinderlijk bemoeien met zaken die ze niet aangaan. Ze opereren onbelemmerd in een ruimte die door de angst is geschapen. Waar komt die intense angst vandaan? Wij in het Westen zijn rijk en zwaar bewapend. Waar komt die angst toch vandaan? Is het dezelfde angst die de carrieristen meewarig deed glimlachen? Daar stonden ze, oud, grijs en oninteressant. Ze waren alleen nog maar een schim van hun imago en hadden in wezen niets meer te vertellen. Letterlijk en figuurlijk niet. Ze werden beschermd door mensen in al even grijze pakken. Pieter's vrouw Adele, die hier met hem op de foto staat, zei me dat hij wilde dat iedereen op de bijeenkomst nog eens gezellig een borrel pakte, maar als alcoholist drink ik al jaren geen alcohol meer. Bovendien had ik geen zin meer nu ik zoveel bewaking om me heen had. Het was die benauwende rechtschapen wereld waartegen Bakker Schut zijn hele werkzame leven lang had gevochten.