Dubbele moraal schaadt internationale positie van Nederland
Het onvermogen om in overeenstemming met het internationaal recht te handelen tast de geloofwaardigheid van Nederland elders in de wereld aan, schrijft Friso Dubbelboer.
Dit is een ingezonden opiniestuk. Het standpunt in dit artikel is niet per definitie ook het standpunt van Trouw.
Traditioneel wordt het Nederlands buitenlands beleid wel gekenschetst als een balans tussen de koopman en de dominee, waarbij de eerste staat voor economische belangen en de tweede voor mensenrechten en internationaal recht. De huidige regering lijkt door een onevenwichtig Israël/Gaza-beleid – al dan niet bewust – de dominee helemaal te negeren en kiest daarmee feitelijk voor een amoreel buitenlands beleid.
Recent zette de Israëlische premier Netanyahu een nieuwe stap op de escalatieladder met de aanval op Gaza-Stad, met als doel de stad in te nemen. Bij een aanval op een ziekenhuis in het zuiden van de Gazastrook werden onlangs journalisten en hulpverleners vermoord. En opnieuw blijkt de demissionaire regering, zelfs zonder de PVV, onmachtig om betekenisvolle maatregelen te nemen tegen de inmiddels breed erkende Israëlische genocide op Gaza.
De regering negeert daarbij op Trumpiaanse wijze artikel 90 van de grondwet (bevordering van de internationale rechtsorde), de verplichtingen onder het Genocideverdrag én tussentijdse bindende uitspraken van het Internationale Gerechtshof (IGH): een inhoudelijke discussie wordt simpelweg gemeden, binnen en buiten het parlement. Oppositie wordt hooguit beantwoord met verwijten van antisemitisme, jij-bakken of een verwijzing naar ‘7 oktober’.
Geloofwaardigheid in de wereld
Los van het morele tekort van het huidige regeringsbeleid, tast dit onvermogen om in overeenstemming met het internationaal recht te handelen ook de geloofwaardigheid van Nederland in de rest van de wereld aan. Dit wordt duidelijk als we breder kijken dan alleen naar Gaza, bijvoorbeeld naar Azië.
Zowel in het Verdrag betreffende de Europese Unie als in de Leidraad Indo-Pacific en de EU Indo-Pacific Strategie worden mensenrechten, internationaal recht en een op waarden gebaseerde internationale orde genoemd als uitgangspunten voor beleid. In de praktijk valt echter moeilijk in te zien hoe Nederland en de EU deze principes nog geloofwaardig internationaal kunnen uitdragen.
In het buitenland doorziet men onze dubbele moraal feilloos: wél Oekraïne steunen, maar Gaza aan zijn lot overlaten. Wél regelmatig verwijzen naar de Zuid-Chinese Zee-arbitrage (2016), maar uitspraken van het Internationaal Gerechtshof (IGH) inzake Gaza negeren.
Ondermijning van Europese soft power
Nederland sloot zich in 2023 (samen met Canada, Denemarken, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk) wél aan bij het proces voor het IGH van Gambia tegen Myanmar inzake de genocide op de Rohingya, maar later niet bij het proces van Zuid-Afrika tegen Israël inzake Gaza. Dat schaadt in Azië onze geloofwaardigheid inzake democratie en mensenrechten. Bovendien ondermijnt het Europa’s soft power en daarmee onze geopolitieke positie.
Een teken aan de wand in dit verband vormt het proces tegen mediaondernemer Jimmy Lai in Hong Kong, waarbij de rechter verwees naar gearresteerde pro-Palestina-demonstranten in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk om te beargumenteren dat vrijheid van meningsuiting ‘in alle landen’ beperkt zou zijn.
Als Nederland (en de EU) de mensenrechten en internationaal recht als uitgangspunten voor buitenlands beleid de facto sluipenderwijs schrapt, gaan we steeds meer op de VS lijken: buitenlands beleid dat enkel nog is gebaseerd op eng economisch eigenbelang, (vermeende) geopolitieke belangen en blinde loyaliteit aan bondgenoten. Nederland breekt zo met meer dan honderd jaar continuïteit en balans in buitenlandbeleid. Het kabinet ondermijnt bovendien de positie van Den Haag als ‘stad van vrede en recht’, al sinds de eerste Haagse Vredesconferentie (1899) thuisbasis van veel internationale instituties.
Is dat echt waar dit kabinet naartoe wil? Dan moeten de overgebleven regeringspartijen en hun steunpilaren in het parlement daar tenminste open over zijn, zodat we die discussie op inhoud kunnen voeren in aanloop naar de verkiezingen.
Friso Dubbelboer is politicoloog, verbonden aan het LeidenAsiaCentre
Inhoudelijke discussie wordt simpelweg gemeden, binnen en buiten het parlement
Lees ook:
EU weifelt andermaal over sancties tegen Israël
De Nederlandse regering moet besluiten of ze zelf meer wil doen tegen de regering van Israël, want in EU-verband lukt het niet.
Trumps ‘Rivièra-plan’ voor Gaza is terug van nooit weggeweest
De Amerikaanse regering ontwikkelt een plan om de hele bevolking van Gaza te ‘verplaatsen’ en de controle over het gebied over te nemen, blijkt uit documenten ingezien door The Washington Post.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten