Acute problemen oliemarkt dreigen na drone-aanval
Spanningen Midden-Oosten Saoedi-Arabië kon eerdere aanvallen door de Jemenitische Houthi’s afdoen als speldenprikken. Nu ligt de helft van de olieproductie stil.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/09/data49326998-a960d4.jpg)
De spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran zijn verder opgelopen na een grootscheepse drone-aanval zaterdag die de helft van de Saoedische olieproductie heeft lamgelegd. Door de plotselinge verlaging – in totaal is Saoedi-Arabië goed voor 10 procent van het wereldaanbod – dreigen er acute problemen op de internationale oliemarkt.
De door Iran gesteunde Houthi’s, die in Jemen in oorlog zijn met een door Saoedi-Arabië gesteunde coalitie, eisten de verantwoordelijkheid op voor de aanvallen op de enorme raffinaderij van Abqaiq, de grootste van het land, en het belangrijke olieveld Khurais.
Zowel de plaats van de aanval – in het oosten van Saoedi-Arabië en zo’n 770 kilometer van de Jemenitische grens af – als de schaal ervan wekten echter verwondering. De Saoediërs onderzoeken met hulp van Amerikaanse deskundigen waar de drones exact vandaan kwamen.
Aanvallen van de Houthi’s waren tot dusverre veel bescheidener van aard en konden door Saoedi-Arabië nog worden afgedaan als speldenprikken. Dat is nu uitgesloten en de vraag is of dit tot escalatie leidt tussen Saoedi-Arabië en de Houthi’s dan wel tussen Saoedi-Arabië en Iran.
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/09/web-1409buisaudi01jpg.jpg)
Amerikaanse haviken
Ook is onzeker wat voor consequenties de Verenigde Staten hieraan verbinden. Het incident lijkt koren op de molen van haviken in de regering-Trump, die Iran beschouwen als een grote bedreiging voor de stabiliteit in het Midden-Oosten. Washington wees zaterdagavond bij monde van minister Mike Pompeo (Buitenlandse Zaken) dan ook onmiddellijk Iran aan als schuldige. „Iran heeft nu een ongekende aanval op de energievoorziening van de wereld gelanceerd”, twitterde hij, zonder overigens met bewijzen te komen.
Feit is dat Abqaiq beduidend dichter bij Iran ligt dan Jemen. Bovendien beschikt Iran over een veel groter arsenaal aan drones dan de Houthi’s.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/09/160919buinwaanslagen.png)
Aanval op raffinaderij
Saoedi-Arabië zelf heeft zulke beschuldigingen aan het adres van Iran overigens niet geuit. Wel heeft ze de rest van de wereld verzocht om hulp bij het opvangen van de gevolgen voor de oliemarkt.
Voor Saoedi-Arabië komen de aanvallen op een ongemakkelijk moment. De aanval op de raffinaderij van Abqaiq, de grootste van het nationale oliebedrijf Saudi Aramco, brengt niet alleen de olie-uitvoer in gevaar maar ook de voorgenomen gedeeltelijke beursgang van het bedrijf.
Het was de bedoeling van de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman, de feitelijke machthebber, om al deze herfst te beginnen met de verkoop van 5 procent van de aandelen Saudi Aramco. Het zou de grootste aandelenuitgifte ooit hebben moeten worden.
Maar de aanval van dit weekend heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat Saudi Aramco, tot dusverre het meest winstgevende bedrijf ter wereld, kwetsbaarder is dan velen tot nu toe hadden aangenomen. De vraag is nu of de aandelenuitgifte hierdoor moet worden uitgesteld.
Ook de gevolgen voor de oliemarkt kunnen aanzienlijk zijn, nu 5 procent van het wereldaanbod in één keer wegvalt. Mede met behulp van zijn oliereserves hoopt Saoedi-Arabië volgens de zakenkrant The Wall Street Journal deze maandag al eenderde van de verloren olie alsnog te kunnen aanbieden.
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/09/anp-77648408.jpg)
Ergernis in Iran
Iran reageerde zondag geërgerd op de Amerikaanse beschuldigingen. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Abbas Mousavi, wees Pompeo’s verwijten in een schriftelijke verklaring als „blinde en futiele opmerkingen” van de hand. „De Amerikanen hebben voor een politiek van ‘maximale druk’ tegen Iran gekozen, die wegens zijn mislukking nu grenst aan ‘maximale leugens’”, stelde hij.
Zoals vaker de afgelopen maanden gingen militaire leiders verder. Amir Ali Hajizadeh, bevelhebber van de luchtmacht van de Iraanse Revolutionaire Garde, waarschuwde dat Iran klaar is voor een eventuele strijd. „Iedereen moet weten dat alle Amerikaanse bases en hun vliegdekschepen binnen een afstand van 2.000 kilometer rond Iran binnen bereik van onze raketten liggen”, zei hij volgens persbureau Reuters.
Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 16 september 2019
Geen opmerkingen:
Een reactie posten