REPORTAGE
“Protégez-vous contre le gaz”: een dag van 'wilde' betogingen in Parijs
Onze reporter Thomas Decreus is sinds zondag 15 mei in Parijs en brengt dagelijks verslag uit van het sociaal protest dat over heel Frankrijk toeslaat. Dinsdag 17 mei was er een zesde algemene mobilisatie tegen de 'loi travail' en dat betekent betogen. Het verslag van een bij momenten erg woelige betoging in Parijs.
woensdag 18 mei 2016
Vindt u dit artikel de moeite? Geef ons dan uw fair share.
Laten we beginnen met de cijfers. Dinsdag 17 mei was de zesde dag van algemene mobilisatie tegen de loi travail, de nieuwe Franse arbeidswetgeving. In vrijwel alle grote steden werd betoogd.
Naar aloude Franse traditie lopen de cijfers van organisatoren en overheid heel sterk uiteen. Om een voorbeeld te geven: in Marseille kwamen volgens de politie niet meer dan 6800 mensen bijeen, volgens de organisatoren waren dat er 80.000. Ook voor Parijs lopen de cijfers erg uiteen. Organisatoren spreken over 55.000 deelnemers, de politie over 11.000.
Feit is in ieder geval dat de betoging in Parijs de allure had van enkele tienduizenden, en dat er gisteren weer in heel Frankrijk betoogd werd. Er werd trouwens niet alleen betoogd, in vele sectoren werd ook gestaakt. Maandag 16 mei waren het de vrachtwagenchauffeurs die blokkades opwierpen. Dinsdag 17 mei lag 80 procent van alle raffinaderijen stil, aldus Sophie Binet, secretaris-generaal van de technische kaders bij de vakbond Confédération Générale du Travail (CGT). Vanaf vandaag woensdag 18 mei staken de spoorwegarbeiders. Ook de postbodes en de dokwerkers hebben aangekondigd te zullen staken in de komende dagen.
"Nog nooit zoveel politie gezien"
De betoging in Parijs vertrok dinsdagnamiddag 17 mei om 14 uur aan de École Militaire, in het zevende arrondissement, een chique buurt, met tal van overheidsgebouwen en op wandelafstand van de Assemblée National, het Franse parlement.
Zodra ik aan de École Militaire toekom, merk ik vooral de grote aanwezigheid van verschillende vakbonden. Eetkraampjes, drankstandjes en wagens met grote geluidsinstallaties. Maar ook: sommige vakbonden die hun eigen 'ordedienst' meebrengen om de betoging 'in de hand te houden'.
Vooral de ordedienst van de CGT is heel opzichtig aanwezig. Ze dragen een rode band rond de arm, hebben knuppels bij en dragen motorhelmen. Achter de ordedienst van de CGT staat de oproerpolitie. Zij zijn met een driehonderdtal en vormen de kop van de betoging.
Aan de kop van de betoging staat ook de 24-jarige Arthur uit Grenoble een beetje verweesd te kijken naar de massale aanwezigheid van de CRS (Compagnies Républicaines de Sécurité, de Franse oproerpolitie). “Ik heb denk ik nog nooit zoveel politie bijeen gezien. Het is ongehoord. Ik vermoed dat het iets te maken heeft met het feit dat hier veel ministeries en belangrijke gebouwen in de buurt zijn. Ze zijn volgens mij bang dat die zullen aangevallen worden.”
“Ik zie ook dat de CGT een grote ordedienst heeft, ze stellen dat te doen om de rust te bewaren in de betoging. Ze proberen ook te dialogeren met de politie, maar eigenlijk lijken ze soms meer op een soort privémilitie.”
“Ik ben wel wat ontgoocheld over de opkomst”, klaagt Arthur. “Ik ben hier net aangekomen en zie haast alleen vakbondsmensen. Zelfs niet eens zoveel. Hier en daar een paar studenten en jongeren, maar heel weinig. Ik vrees dat dit echt een zwakke mobilisatie is.”
Volgens Arthur heeft dat veel te maken met wat er vandaag op til staat: de manifestatie van de politieagenten op de Place de la République. "Dat zal volgens mij een beslissend moment worden. Een moment waarmee deze beweging zal staan of vallen.”, oreert Arthur.
Ik vraag hem of NuitDebout in Grenoble ook veel aanhang kent. Hij beaamt: “We hebben zelfs in een provinciestad als Grenoble (in het zuidoosten van Frankrijk met ongeveer 155.000 inwoners) betogingen gehad met 20.000 deelnemers. Opvallend is ook dat de politie in Grenoble meer relaxt is dan in Parijs. Ze laten de openbare vergaderingen gewoon toe, wat ertoe leidt dat er ook gewoon veel minder incidenten zijn dan in Parijs.”
Profetisch
Wat de opkomst betreft heeft Arthur gelijk: het oogt allemaal vrij mager bij de aanvang van de betoging. Die conclusie blijkt echter voorbarig, merk ik gauw. Van zodra de betoging vertrekt dikt het aantal aan en vervoegen jongeren de mars. Vermoedelijk sluiten grote groepen zich aan via de zijstraten waarlangs de betoging passeert, want de aantallen lijken zich op magische wijze te vermenigvuldigen. Dat de mensen zich aansluiten tijdens het traject de betoging, heeft zo zijn redenen. Op die manier kunnen ze immers ontsnappen worden aan de fouilles bij het beginpunt van de betoging.
Wanneer de betoging twintig minuten aan het stappen, komt ze echter tot stilstand. De agenten die aan het hoofd van de betoging lopen, gaan dwars over de weg staan. Zonder enige duidelijk aanwijsbare reden. Om een beter overzicht te hebben over wat er gebeurt, ga ik op een bankje staan.
Naast me staat een jonge gast met een kap over zijn hoofd. “Dit is typisch”, zegt hij lachend. “ Het is pure provocatie van de CRS. Ze houden de betoging net zo lang tegen tot er geweld uitbreekt. Daar willen ze naartoe. Van zodra er dan enkele mensen iets smijten zullen ze traangasgranaten afschieten. Er wordt heel zware repressie toegepast op NuitDebout. Tsss, de politie … ze zitten te lang in hun kazernes, komen dan volledig opgefokt naar buiten. En dan krijg je dit.”
Na een tiental minuten heft de politie toch de blokkade op en gaat de betoging verder. De woorden van de man met de kap zullen echter profetisch blijken.
“Protégez-vous contre le gaz”
Wat verder tijdens de betoging praat ik met Elise. Zij is 32 en werkt bij een uitgeverij. “Ik ben hier gewoon om mijn steun te betuigen aan deze beweging. Ik heb mee betoogd op 31 maart en daarna ben ik regelmatig gaan luisteren naar de volksvergaderingen op de Place de la République. Ik vind dit een interessant beweging."
Ik vraag haar of ze denkt dat deze beweging zal winnen. Ze knikt van nee. “Ik vrees ervoor dat ze de loi travail gewoon zullen verder doorduwen. De wet moet nu nog onderhandeld worden door de senaat, maar die onderhandelingen zullen plaatsvinden in juli, tijdens de zomer dus. Dan is het gewoon heel moeilijk om te mobiliseren. Dat weten ze natuurlijk, maar de woede, die zal niet verdwijnen, daar ben ik zeker van. De woede in Frankrijk neemt iedere dag toe."
Een zelfde geluid weerklinkt bij Corinne, 46 jaar, lid van de vakbond CGT en werkzaam in de sociale sector. Volgens haar heeft iedereen het gehad met deze regering. “Zeker nadat ze grondwetsartikel 49.3 aangewend hebben. De mensen pikken dat niet. In mijn sector wordt er tegenwoordig om de haverklap gestaakt, ook vandaag dus. Ik denk dat dat zal blijven gebeuren. Die woede zal niet verdwijnen.”
Frans Grondwetsartikel 49.3 laat de regering onder bepaalde omstandigheden toe een wet goed te keuren zonder dat het parlement er over stemt (nvdr).
Net op het moment dat ik met Corinne babbel, worden op een dertigtal meter van ons de eerste traangasgranaten afgeschoten. Corinne kijkt richting de blauwwitte rookpluimen en zucht: “De politie zou hier moeten zijn om ons te beschermen, maar in plaats daarvan vallen ze ons voortdurend aan. Het is hun gedrag dat geweld veroorzaakt, niet dat van de manifestanten.”
Om zich te beschermen tegen het oprukkende gas bindt Corinne een sjaal voor haar mond. Ze maant me aan hetzelfde doen “Protégez-vous contre le gaz”, zegt ze en vlucht dan weg voor een massieve wolk die onze richting uitwaait.
Tikkertje met de CRS
Vanaf dan wordt de betoging bijzonder chaotisch. Er zijn na de eerste aanval met traangas voortdurende schermutselingen met de politie waar die op antwoordt met nog meer traangas. Wat daarbij opvalt is de willekeur waarmee de politie werkt.
Traangasgranten en 'flashballs' (rubber kogels die oppervlakkige maar pijnlijke kneuzingen veroorzaken) worden willekeurig in het publiek geschoten. Als je toevallig op de verkeerde plaats staat, dan heb je het zitten. Wat het extra riskant maakt: haast op ieder moment ben je letterlijk omsingeld door de oproerpolitie, waardoor het gevaar letterlijk van iedere kant kan komen.
De betoging eindigt op de place Denfert Rochereau, alwaar een politiemacht alle toegangswegen tot het plein afsluit. Om de zoveel tijd vallen traangasgranaten neer in de ingesloten massa. De enige optie die rest is dezelfde weg terug inslaan van waar de betoging komt, maar ook op die weg staat een hindernis, namelijk de ordetroepen – of zeg gerust stoottroepen - van de CGT.
Algauw ontstaan er heel hevige discussies tussen die stoottroepen en de rest van de betogers. Even dreigt het uit de hand te lopen. Na enige tijd besluit de CGT toch zich terug te trekken. Helmen worden afgenomen en knuppels neergelegd.
Het was al met al een vreemde sfeer. Duizenden manifestanten wandelden langs de zelfde weg terug van waar ze gekomen waren, maar in stilte en vreedzaam. En de CRS, die keek gewoon toe. Lang duurde dat echter niet.
Vlak voor de place Montparnasse zetten enkele honderden manifestanten het echter weer op een vorm van betogen. Een manif sauvage, zoals ze dat hier noemen. Ze gaan door het verkeer heen wandelen en kruispunten worden tijdelijk bezet.
Daarop schiet de CRS opnieuw in actie. Met honderden lopen ze achter de manif sauvage aan, waardoor die algauw ontaardt in een soort loopwedstrijd doorheen de Parijse straten. Het lijkt op tikkertje spelen met de CRS. Al komt de tik in dit geval wel van een knuppel. Uiteindelijk wordt onder de manifestanten gescandeerd 'dispersez-vous'. Mensen vluchten winkels binnen, metrohaltes en kleine steegjes.
Zo eindigt de betoging van 17 mei echt. Wordt zonder twijfel vervolgd
Geen opmerkingen:
Een reactie posten