Waardigheid

Vanochtend sprak ik in de voormalige Abdij van de Heilige Geest aan de voet van de Morrone Gebergte nabij Sulmona in de Abruzzen met Bianca Seardo, een jonge Italiaanse studente die tijdelijk voor het Nationale Park van de Majella werkt. Tijdens ons gesprek zei ze dat de bewoners van het gebied zich schamen voor hun vroegere armoede, en daaraan niet herinnerd willen worden door bijvoorbeeld foto's. Ik vroeg haar waarom ze zich schaamden voor iets dat ze zelf niet hadden veroorzaakt. Ik kreeg er geen antwoord op. Op weg naar Rome dacht ik het volgende: de moderniteit heeft werkelijk alles gestandaardiseerd, de gewoontes, de smaak, de politieke ideologie, de massamens. Dit proces heeft een enorme verschraling in de hand gewerkt. De moderne mens streeft niet naar enige democratische verheffing maar naar gelijkheid, zoals Camus terecht opmerkte. In de praktijk betekent dit dat de mens zichzelf uitsluitend door de ogen van de ander kan zien. Niet langer bezit hij een aangeboren authenticiteit. Zijn eigenwaarde wordt niet door hemzelf bepaald maar door de ander. Op die manier is hij zijn waardigheid kwijt geraakt en schaamt hij zich voor bijvoorbeeld zijn vroegere armoede. Armoede is een schande geworden, voor hem is de arme een onmens, iemand die geen persoonlijkheid heeft. De moderniteit heeft de mens zijn waardigheid ontnomen en vervangen door status. Ondertussen ontkent de massamens niet alleen de huidige werkelijkheid maar ook alles dat daaraan vooraf ging. Voor hem is geschiedenis een leugen en zijn historische bestaan een fictie. Maar dat laatste beseft hij niet. Nog niet. Tot hij straks alles kwijt is, zijn heden, verleden, en zijn toekomst.