donderdag 2 augustus 2012

Waardigheid

Vanochtend sprak ik in de voormalige Abdij van de Heilige Geest aan de voet van de Morrone Gebergte nabij Sulmona in de Abruzzen met Bianca Seardo, een jonge Italiaanse studente die tijdelijk voor het Nationale Park van de Majella werkt. Tijdens ons gesprek zei ze dat de bewoners van het gebied zich schamen voor hun vroegere armoede, en daaraan niet herinnerd willen worden door bijvoorbeeld foto's. Ik vroeg haar waarom ze zich schaamden voor iets dat ze zelf niet hadden veroorzaakt. Ik kreeg er geen antwoord op. Op weg naar Rome dacht ik het volgende: de moderniteit heeft werkelijk alles gestandaardiseerd, de gewoontes, de smaak, de politieke ideologie, de massamens. Dit proces heeft een enorme verschraling in de hand gewerkt. De moderne mens streeft niet naar enige democratische verheffing maar naar gelijkheid, zoals Camus terecht opmerkte. In de praktijk betekent dit dat de mens zichzelf uitsluitend door de ogen van de ander kan zien. Niet langer bezit hij een aangeboren authenticiteit. Zijn eigenwaarde wordt niet door hemzelf bepaald maar door de ander. Op die manier is hij zijn waardigheid kwijt geraakt en schaamt hij zich voor bijvoorbeeld zijn vroegere armoede. Armoede is een schande geworden, voor hem is de arme een onmens, iemand die geen persoonlijkheid heeft. De moderniteit heeft de mens zijn waardigheid ontnomen en vervangen door status. Ondertussen ontkent de massamens niet alleen de huidige werkelijkheid maar ook alles dat daaraan vooraf ging. Voor hem is geschiedenis een leugen en zijn historische bestaan een fictie. Maar dat laatste beseft hij niet. Nog niet. Tot hij straks alles kwijt is, zijn heden, verleden, en zijn toekomst.

1 opmerking:

Jan Verheul zei

Beste Stan,

door de massamedia gaan we allemaal op elkaar lijken. De schilderachtige figuren verdwijnen. Inderdaad een grote verschraling. U beschrijft het heel goed.
Maar U schrijft: "...voor hem is de arme een onmens, iemand die geen persoonlijkheid heeft".
Dat is hopelijk niet juist.

Ik zie de wereld graag door de ogen van een evolutie-psycholoog. Mijn verklaring is dus: Die vroegere armoede zou kunnen verraden dat de mensen in die streek genetisch niet zo goed in elkaar zitten als de mensen elders.
Instinctief willen mensen hun armoede liever niet tonen, omdat het hun voortplantings-competitiviteit schaadt.
Nogmaals: dit zijn instincten, dus de mensen zelf weten niet te omschrijven waarom ze die oude foto's liever niet tonen.

Al onze dure kleding en status-symbolen en zelfs onze sportieve neigingen kun je allemaal terugvoeren als zijnde gemotiveerd door de concurrentie 'om het meest gezonde, meest vruchtbare vrouwtje".
Met die rijkdom en lichamelijke kracht toon je aan dat jouw genen OK zijn.

Peter Flik en Chuck Berry-Promised Land

mijn unieke collega Peter Flik, die de vrijzinnig protestantse radio omroep de VPRO maakte is niet meer. ik koester duizenden herinneringen ...