De Onthullende Yoeri Albrecht Affaire 25

Volgens de even populaire als populistische opiniemaker Geert Mak bracht de Amerikaanse elite, onder wie president Woodrow Wilson, 'een begin van orde in de mondiale politiek en economie.' 

Het was ruim een eeuw geleden, om precies te zijn in 1907, dat de latere president Woodrow Wilson tijdens een college aan de prestigieuze Columbia University de Amerikaanse buitenlandse politiek samenvatte met de woorden dat zodra:

de fabrikant erop staat de hele wereld als een markt te hebben, de vlag van deze natie hem moet volgen, en de deuren van de naties die voor hem gesloten zijn moeten worden ingebeukt. Concessies verkregen door financiers moeten worden beschermd door de ministers van Buitenlandse Zaken, zelfs wanneer de soevereiniteit van onwillige naties daarbij geschonden wordt.

Wilde het kapitalisme kunnen groeien dan moest de westerse economische, financiële en politieke macht erop toezien dat zowel de grondstoffen als de markten met geweld werden ‘veilig gesteld.’ Wat dat betreft hadden Washington en Wall Street dezelfde prioriteiten. Vandaar ook dat dit dogma nog steeds de gangbare politiek vormt van de Westerse gevestigde orde, die bij monde van de  Duitse voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, 115 jaar later, op 12 oktober 2022, als volgt werd verwoord: ‘Ons lot, Europa’s lot, hangt af van onze wereldwijde reikwijdte,’ mede waardoor ‘De oorlog in Oekraïne het transatlantisch verbond sterker dan ooit [heeft] gemaakt. Nooit tevoren heb ik op een cruciaal moment zo’n intensieve samenwerking gezien als dit jaar.’ In haar ogen was er dankzij de uitgelokte ‘proxy war’ tussen de NAVO en Rusland zelfs ‘sprake van een tectonische verschuiving’ waardoor Rusland, net als destijds de Sovjet Unie, als grootmacht ten onder zou gaan. Er staat op dit moment veel, zo niet alles, op het spel. Geert Mak’s EU van ‘Geen Jorwerd zonder Brussel’ is uitgegroeid tot een neoliberaal instituut dat meent met ultiem geweld zijn macht te kunnen manifesteren, alsof er sinds het officiële einde van het kolonialisme niets wezenlijks is veranderd. In nauwe samenwerking met Washington en Wall Street wil de bureaucratische en politieke EU-macht de tanende westerse hegemonie in de wereld heroveren. Dat daarbij de VS, in de woorden van oud-president Jimmy Carter een ‘oligarchy’ is ‘with unlimited political bribary,’ speelt voor de EU-elite geen rol van betekenis, aangezien ook zij door en door ondemocratisch is en tot op het bot gecorrumpeerd. Het resultaat is het almaar dalende vertrouwen van de Europese bevolking in dit geldverslindende neoliberale project. 

Om de val van de interne cohesie te stoppen doet de EU er alles aan om een buitenlandse bedreiging te creëren. Zo verklaarde op 13 oktober 2022 de toen 75-jarige Spaanse sociaal-democraat Josep Borrell, Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlands Beleid en Veiligheid, en vicevoorzitter van de Europese Commissie: ‘Europa is een tuin. De rest van de wereld is een jungle. En de jungle kan de tuin binnenvallen,’ en dus moeten ‘Europeanen zich veel meer bezighouden met de rest van de wereld, anders dringt de rest van de wereld naar binnen.’ Wat er dan gebeurt weet deze Spanjaard beter dan welke andere inwoner van een Europese voormalige koloniale grootmacht. Hij spreekt als het ware vanuit ervaring, want ook hij kent het bekendste werk van de beroemde Dominicaner priester Bartolomé de las Casas, getiteld:

Brevísima relación de la destrucción de las Indias. Hij schreef dit werk in 1542 (gepubliceerd in 1552) als aanklacht tegen de mishandeling van de indianen. Hij bleef bij het standpunt of geloof dat de volken gekerstend moesten worden en wierp zich op tegen het afslachten en mishandelen van de aangetroffen 'ongelovigen'. Hij kreeg het onder meer voor elkaar dat, tijdens het beroemde Dispuut van Valladolid in 1550, de 'Indios Bravos' voortaan als 'mensen' werden erkend. Hij nam het hierbij op tegen Juan Ginés de Sepúlveda die betoogde dat indianen geen ziel hadden en daarom ook geen mensen konden zijn. Ditzelfde lukte hem echter niet voor de Afrikanen, waarna vervolgens de weg vrij was voor de slavenhandel.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bartolomé_de_las_Casas 

Na eerst de paradijselijke ‘tuin’ op het continent Amerika en in delen van Afrika en Azië grondig te hebben verwoest, moet ‘Europa’ zich nu wapenen tegen de barbaren uit de ‘jungle’ in ‘de rest van de wereld,’ die vandaag de dag als ‘onwillige naties’ de westerse economische belangen bedreigen. Borrell waarschuwde tevens voor het feit dat de Amerikaanse en Europese economische welvaart na het einde van de eerste Koude Oorlog in 1991, alleen mogelijk was geweest door het strenge beleid van deregulering, privatisering en decennialange bezuinigingen, die voor velen in de VS en Europa uiteindelijk de afbraak van de welvaartsstaat betekenden. Volgens Borrell was ‘our prosperity based on China and Russia — energy and market,’ daarbij doelend op de goedkope Russische olie en gas en de gigantische Chinese markt dankzij de lage lonen aldaar, die hier de bezuinigingen hebben gefaciliteerd. Het gevolg was wel dat de machtsverhoudingen in de wereld steeds verder naar het Oosten verschoven, waardoor Azië almaar machtiger is geworden en de hegemonistische positie van het Westen heeft ondermijnd. De opkomst van Azië als wereldmacht wordt beschouwd als bedreigend voor het voortbestaan van de macht in Washington en op Wall Street. De ironie is dat de globalisering met grootscheeps geweld wereldwijd is afgedwongen, een systeem waarbij 62 individuen even rijk werden als de helft van de hele mensheid tezamen, maar dat  tegelijkertijd de alleenheerschappij van het eens rijke Westen heeft vernietigd.

De voorzitter en vice-voorzitter van de Europese Commissie, de in opspraak geraakte Duitse Ursula von der Leyen met naast haar Josep Borrell, een Spaanse sociaal-democraat met al even extremistische opvattingen.

Nadat de VS ‘no longer the globally imperial power’ was, werd de vraag evenwel steeds urgenter wat de westerse elite zou gaan doen om haar slinkende macht op zijn minst af te remmen. In het gezaghebbende tijdschrift Foreign Affairs, gepubliceerd door de invloedrijke Council of Foreign Affairs, waarvan de miljardair David Rockefeller de ‘Honorary Chairman’ was, en als spreekbuis functioneerde van ‘the world’s foremost policymakers, business leaders and public intellectuals to discuss the most important global, regional and industry developments of our day,’ en waarvan ‘Each event and conference draws on our unique network of experts who shape opinion, influence policy and move markets,’ betoogde in 1996 de voormalige nationale veiligheidsadviseur onder president Carter, de van origine Poolse intellectueel Zbigniew Brzezinski onder de kop 'A Geostrategy for Eurasia’ nog steeds het volgende:

America's emergence as the sole global superpower now makes an integrated and comprehensive strategy for Eurasia imperative.

Eurasia is home to most of the world's politically assertive and dynamic states. All the historical pretenders to global power originated in Eurasia. The world's most populous aspirants to regional hegemony, China and India, are in Eurasia, as are all the potential political or economic challengers to American primacy. After the United States, the next six largest economies and military spenders are there, as are all but one of the world's overt nuclear powers, and all but one of the covert ones. Eurasia accounts for 75 percent of the world's population, 60 percent of its GNP (economische productie. svh), and 75 percent of its energy resources. Collectively, Eurasia's potential power overshadows even America’s.

Eurasia is the world's axial supercontinent. A power that dominated Eurasia would exercise decisive influence over two of the world's three most economically productive regions, Western Europe and East Asia. A glance at the map also suggests that a country dominant in Eurasia would almost automatically control the Middle East and Africa. With Eurasia now serving as the decisive geopolitical chessboard, it no longer suffices to fashion one policy for Europe and another for Asia. What happens with the distribution of power on the Eurasian landmass will be of decisive importance to America's global primacy and historical legacy.

http://www.foreignaffairs.com/articles/53392/zbigniew-brzezinski/a-geostrategy-for-eurasia  

Aangezien vanzelfsprekend ook Europa afhankelijk is van grondstoffen en markten stelt Von der Leyen vandaag de dag dat ‘wij onze bemoeienis in Centraal Azië moeten vergroten. Die regio is de toegangspoort tussen Europa, Rusland en China,’ en ‘Dus is de tijd aangebroken om onze economische betrekkingen in Centraal Azië uit te breiden.’ Dit lijkt voor de buitenstaander een vrij neutrale opmerking, maar mede gezien het antagonisme dat tussen Azië en het Westen sinds het begin van het koloniale tijdperk  eeuwenlang bestaat, blijkt dit in de praktijk van alledag een verkapte oorlogsverklaring. Zo berichtte de goed ingevoerde Braziliaanse geopolitieke analist Pepe Escobar op 18 augustus 2023 onder de kop 'Central Asia is the prime battlefield in the New Great Game’:

So long as Russia and China remain the region's dominant political and economic powers, the Central Asian heartland will remain a US and EU target for threats, bribes, and color revolutions.

Samarkand, Uzbekistan — The historical Heartland — or Central Eurasia — already is, and will continue to be, the prime battlefield in the New Great Game, fought between the United States and the China-Russia strategic partnership.

  

The original Great Game pitted the British and Russian empires in the late 19th century, and in fact, never got away: it just metastasized into the US-UK entente versus the USSR, and, subsequently, the US-EU versus Russia. 

According to the Mackinder-designed geopolitical game conceptualized by imperial Britain back in 1904, The Heartland is the proverbial ‘pivot (spil. svh) of History,' and its re-energized 21st century historical role is as relevant as in centuries ago: a key driver of emerging multipolarity.    

So it’s no wonder all major powers are at work in the Heartland/Central Eurasia: China, Russia, US, EU, India, Iran, Turkiye, and to a lesser extent, Japan. Four out of five Central Asian ‘stans’ are full members of the Shanghai Cooperation Organization (SCO): Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, and Tajikistan. And some, like Kazakhstan, may soon become members of BRICS+. 

  

The key direct geopolitical clash for influence across the Heartland pits (opzetten tegen. svh) the US against Russia and China on myriad political, economic, and financial fronts. 

  

The imperial modus operandi privileges – what else – threats and ultimatums. Only four months ago, US emissaries from the State Department, Treasury, and Office of Foreign Affairs Control (OFAC) toured the Heartland bearing a whole package of ‘gifts,’ as in blatant or thinly disguised threats. The key message: if you ‘help’ or even trade with Russia in any way, you will be slapped with secondary sanctions. 

Informal conversations with businesses in Uzbekistan's Samarkand and Bukhara and contacts in Kazakhstan reveal a pattern: Everyone seems to be aware that the Americans will go no holds barred (voluit gaan. svh) to hold the Heartland/Central Asia at gunpoint. 

Kings of the Ancient Silk Roads

There’s hardly a more relevant place across the Heartland to observe the current power play than Samarkand, the fabled ‘Rome of the East.' Here we are in the heart of ancient Sogdiana – the historical trade crossroads between China, India, Parthia, and Persia, an immensely important node (knooppunt. svh) of East-West cultural trends, Zoroastrianism, and pre/post-Islamic vectors. 

From the 4th century to the 8th century, it was the Sogdians who monopolized the caravan trade between East Asia, Central Asia, and West Asia, transporting silk, cotton, gold, silver, copper, weaponry, aromas, furs, carpets, clothes, ceramics, glass, porcelain, ornaments, semi-precious stones, mirrors. Wily (slimme. svh) Sogdian merchants used protection from nomadic dynasties to solidify trade between China and Byzantium. 

The meritocratic Chinese elite, which reasons in terms of very long historical cycles, is very much aware of all of the above: that’s a key driver behind the New Silk Roads concept, officially known as BRI (Belt and Road Initiative), as announced nearly 10 years ago by President Xi Jinping in Astana, Kazakhstan. Beijing plans to reconnect with its Western neighbors as the necessary pathway towards increased pan-Eurasian trade and connectivity.  

       

Beijing and Moscow have complementary focuses when it comes to relations with the Heartland — always under the principle of strategic cooperation. Both have been engaged in regional security and economic cooperation with Central Asia since 1998. Established in 2001, the SCO is an actual product of the Russia-China common strategy as well as a platform for non-stop dialogue with the Heartland.  

How different Central Asian ‘stans' react to it is a multi-level issue. Tajikistan, for instance, economically fragile and heavily dependent on the Russian market as a provider of cheap labor, officially keeps an ‘open door' policy to every sort of cooperation, including with the west.  

 

Kazakhstan and the US have established a Strategic Partnership Council (their last meeting was late last year). Uzbekistan and the US have a ‘strategic partnership dialogue,' set up in late 2021. American business presence is very much visible in Tashkent, via an imposing trade center, not to mention Coke and Pepsi in every Uzbek village corner shop. 

The EU tries to keep up, especially in Kazakhstan, where over 30 percent of foreign trade ($39 billion) and investments ($12.5 billion) come from Europe. Uzbek President Shavkat Mirziyoyev — extremely popular for opening up the country five years ago — nabbed $9 billion in trade deals when he visited Germany three months ago. 

Since the inception of the Chinese BRI a decade ago, the EU, by comparison, invested around $120 billion across the Heartland: not too shabby (40 percent of total foreign investment), but still below Chinese commitments. 

   

What is Turkiye really up to? 

The imperial focus in the Heartland is predictably Kazakhstan, because of its vast oil and gas resources. US-Kazakh trade represents 86 percent of all American trade with Central Asia, which was an unimpressive $3.8 billion last year. Compare that figure with only 7 percent of US trade with Uzbekistan. 

It's fair to argue that most of these four Central Asian ‘stans’ in the SCO practice 'multifaceted diplomacy,’ trying not to attract unwanted imperial ire. Kazakhstan, for its part, goes for 'balanced diplomacy': that’s part of its Concept of Foreign Policy 2014-2020. 

In a sense, Astana’s new motto expresses some continuity with the previous one, ‘multi-vector diplomacy,’ established during the nearly three-decade rein of former President Nursultan Nazarbayev. Kazakhstan, under President Kassym-Jomart Tokayev, is a member of the SCO, the Eurasia Economic Union (EAEU), and BRI, but at the same time, must be on 24/7 alert to imperial machinations. After all, it was Moscow and prompt intervention by the Russian-led Collective Security Treaty Organization (CSTO) that saved Tokayev from a color revolution attempt in early 2022. 

The Chinese, for their part, invest in a collective approach, solidified, for instance, in high-profile meetings such as the China-Central Asia 5+1 Summit, held only 3 months ago. 

Then there’s the extremely curious case of the Organization of Turkic States (OTS), formerly Turkic Council, which unites Turkiye, Azerbaijan, and three Central Asian ‘stans,' Kazakhstan, Uzbekistan, and Kyrgyzstan. 

This OTS' overarching aim is to ‘promote comprehensive cooperation among Turkic-speaking states.' Not much in practice is visible across the Heartland, apart from the odd billboard promoting Turkish products. A visit to the secretariat in Istanbul in the spring of 2022 did not exactly yield solid answers, apart from vague references to ‘projects on economy, culture, education, transport,’ and, more significantly, customs. 

Last November, in Samarkand, the OTS signed an agreement ‘on the establishment of a simplified customs corridor.’ It’s too early to tell whether this would be able to foment a sort of mini-Turkiye Silk Road across the Heartland.  

Still, it’s enlightening to keep an eye on what they may come up with next. Their charter privileges 'developing common positions on foreign policy issues,’ 'coordinating actions to combat international terrorism, separatism, extremism, and cross-border crimes,' and creating 'favorable conditions for trade and investment.'

Turkmenistan — the idiosyncratic Central Asian ‘stan’ which vehemently insists on its absolute geopolitical neutrality — happens to be an OTS observer state. Also as eye-catching is a Center of Nomadic Civilizations based in the Kyrgyz capital, Bishkek.

Solving the Russian-Heartland riddle 

Western sanctions against Russia have ended up profiting quite a few Heartland players. Because Central Asia’s economies are closely linked to Russia, exports skyrocketed  — as much, by the way, as imports from Europe. 

Quite a few EU companies resettled in the Heartland after leaving Russia — with the corresponding process of selected Central Asian tycoons buying Russian assets. In parallel, because of the Russian troop mobilization drive, arguably tens of thousands of relatively wealthy Russians moved to the Heartland, while an extra lot of Central Asian workers found new jobs, especially in Moscow and St. Petersburg. 

 

Last year, for instance, remittances to Uzbekistan shot up to a hefty $16.9 billion: 85 percent of this (about $14.5 billion) came from workers in Russia. According to the European Bank for Reconstruction and Development, economies across the Heartland will grow by a healthy 5.2 percent in 2023 and 5.4 percent in 2024.

That economic boost is plainly visible in Samarkand: The city is a giant construction — and restoration —  site today. Impeccably new, wide boulevards are springing up everywhere, complete with lush green landscaping, flowers, fountains, and wide sidewalks, all sparkling clean. No vagrants, no homeless, no crackheads. Visitors from decaying western metropolises are absolutely stunned.  

  

In Tashkent, the Uzbek government is building a vast, stunning Center of Islamic Civilization, heavily focused on pan-Eurasia business. 

There’s no question the key geopolitical vector all across the Heartland is the relationship with Russia. Russian remains the lingua franca in every sphere of life. 

Let’s start with Kazakhstan, which shares an enormous 7,500 km-long border with Russia (yet there are no border disputes). Back in the USSR, the five Central Asian ‘stans’ were, in fact, denominated ‘Central Asia and Kazakhstan,’ because a large part of Kazakhstan lies in the south of West Siberia, and close to Europe. Kazakhstan sees itself as quintessentially Eurasian — it is no wonder that since the Nazarbayev years, Astana privileges Eurasia integration.

 

Last year, at the St. Petersburg Economic Forum, Tokayev told Russian President Vladimir Putin, in person, that Astana would not recognize the independence of the Donetsk and Lugansk People’s Republics. Kazakh diplomats keep stressing they can’t afford to have the country as a gateway to bypass Western sanctions — although, in the shadows, that's what happens in many cases. 

Kyrgyzstan, for its part, canceled the CSTO ‘Strong Brotherhood-2022’ joint military exercises scheduled for October last year — it is worth mentioning that the problem in this case was not Russia, but a border issue with Tajikistan.

Putin has proposed to establish a Russia-Kazakhstan-Uzbekistan gas union. As it stands, nothing has happened, and may not happen. 

All these must be considered as minor setbacks. Last year, Putin visited all five Central Asian ‘stans’ for the first time in quite a while. Mirroring China, they held a 5+1 summit also for the first time. Russian diplomats and businessmen ply Heartland roads full-time. And let’s not forget that the presidents of all five Central Asian ‘stans’ were themselves present in the Red Square parade in Moscow on Victory Day last May. 

Russian diplomacy knows everything there is to know about the major imperial obsession to extract the Central Asian ‘stans’ from Russian influence. 

That goes way beyond the official US Central Asia Strategy 2019-2025 — and it has reached hysteria status after the US humiliation in Afghanistan and the impending NATO humiliation in Ukraine. 

On the crucial energy front, very few remember today that the Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India (TAPI) pipeline, then reduced to TAP (India pulled out), was a priority of the American New Silk Road, concocted at the State Department and sold by then Secretary of State Hillary Clinton in 2011. 

Nothing practical happened with that pie in the sky. What the Americans did manage to do, recently, was to scotch the development of a competitor, the Iran-Pakistan (IP) pipeline, by forcing Islamabad to cancel it, in the wake of the whole lawfare scandal designed to eliminate former Premier Imran Khan from Pakistan’s political life. 

Still, the TAPI-IP Pipelineistan saga is far from over. With Afghanistan free from US occupation, Russia's Gazprom, as well as Chinese firms, are very much interested in participating in the construction of TAPI: The pipeline would be a strategic BRI node, linked to the China-Pakistan Economic Corridor (CPEC) in the crossroads between Central and South Asia. 

The ‘alien’ collective west

As much as Russia is — and will continue to be — a known currency all across the Heartland, the Chinese model is unsurpassed as a sustainable development example capable of inspiring an array of indigenous Central Asian solutions.  

In contrast, what does the Empire have to offer? In a nutshell: Divide and Rule, via its localized terror minions such as ISIS-Khorasan, instrumentalized to foment political destabilization in the weakest Central Asian nodes, from the Ferghana valley to the Afghan-Tajik border, for instance.  

The multiple challenges facing the Heartland have been discussed in detail in meetings such as the Valdai Central Asian Conference.

Valdai Club expert Rustam Khaydarov may have coined the most concise appraisal of West-Heartland relations: 

 

‘The collective West is alien to us both in terms of culture and worldview. There is not a single phenomenon or event, or element of modern culture, which could serve as the basis for a relationship and rapprochement between the US and European Union on the one hand and Central Asia on the other. Americans and Europeans have no idea about the culture and mentality or traditions of the peoples of Central Asia, so they could not and will not be able to interact with us. Central Asia does not view economic prosperity in conjunction with the liberal democracy of the West, which is essentially an alien concept to the countries of the region.' 

Considering this scenario, and in the context of a New Great Game that is becoming increasingly incandescent by the day, it’s no wonder that some Heartland diplomatic circles are very much interested in a closer integration of Central Asia into BRICS+. That’s something bound to be discussed at the BRICS summit in South Africa next week. 

The strategic formula reads like Russia + Central Asia + South Asia + Africa + Latin America - yet another instance of ‘Global Globe’ (to quote Lukashenko) integration. It may all start with Kazakhstan becoming the first Heartland nation accepted as a member of BRICS+. 

After that, all the world is a stage for the re-energized Return of the Heartland in transportation, logistics, energy, trade, manufacturing, investment, infotech, culture, and – last but not least, in the spirit of the Silk Roads, old and new – ‘people to people’s exchanges.’ 

https://www.informationclearinghouse.info/57749.htm 

De centrale vraag die Escobar terecht opwerpt is wat het Amerikaans imperium daar tegenover te bieden heeft. Deze alom gerespecteerde journalist en auteur antwoordt kort maar krachtig: de eeuwenoude Europese politiek van ‘verdeel en heers,’ ditmaal ‘via zijn lokale terreur-handlangers zoals ISIS-Khorasan, geïnstrumentaliseerd om politieke destabilisatie in de zwakste Centraal-Aziatische knooppunten aan te wakkeren, van de Ferghana-vallei tot aan de Afghaans-Tadzjiekse grens bijvoorbeeld,’ de regio dus die door het agressieve beleid van de Europese Commissie is uitgekozen om de strijd met Rusland en China aan te gaan. De niet democratisch gekozen Ursula von der Leyen wees er in oktober 2022 met klem op dat de  ‘oorlog in Oekraïne niet alleen een Europese Oorlog [is], maar een oorlog over de  toekomst van de hele mensheid. Dus de horizon van Europa kan alleen de gehele wereld omvatten.’ De EU-elite is, in navolging van Washington, bereid om ontelbare miljoenen mensenlevens op te offeren, zowel hier als in Azië in een vergeefse poging de westerse hegemonie te handhaven. De misdadigheid van het westers establishment is letterlijk en figuurlijk grenzeloos, want ook Washington en Brussel weten dat voor het eens gekoloniseerde Azië het ‘collectieve Westen vreemd [is], zowel qua cultuur als qua wereldbeeld. Er is geen enkel fenomeen of gebeurtenis, of element van de moderne cultuur, dat als basis zou kunnen dienen voor een relatie en toenadering tussen enerzijds de VS en de Europese Unie en anderzijds Centraal-Azië. Amerikanen en Europeanen hebben geen idee van de cultuur, mentaliteit of tradities van de volkeren van Centraal-Azië, dus kunnen en zullen ze niet met ons kunnen communiceren. Centraal-Azië beschouwt economische welvaart niet in samenhang met de liberale democratie van het Westen, wat in wezen een vreemd concept is voor de landen in de regio.’ Straks zullen ook westerse burgers worden opgeofferd om de belangen van een schatrijke elite ‘veilig te stellen,’ net als nu in Oekraïne gebeurt, waar honderdduizenden worden afgeslacht terwijl tegelijkertijd hun land aan westerse investeringsmaatschappijen wordt verkocht. Later meer hierover. Vanzelfsprekend verzwijgen de westerse mainstream-media deze feiten, want ook mijn collega's van de 'corporate press' zijn corrupt geraakt, zoals ik decennialang van nabij heb kunnen zien gebeuren.