In de NRC van 25 mei 2018 liet opiniemaker Bas Heijne onder de kop 'Een Hollandse
column' zijn publiek weten:
Had ik nog zin in Rutte IV en V?
Als ik de bakens eens zou verzetten?
Een paar maanden geleden heb ik de knoop doorgehakt. Ik ga stoppen met mijn column.
Ik zal het ongetwijfeld missen, het wekelijkse ritme, ik ben ermee vergroeid geraakt. En ook de directe nabijheid van de lezers, de interessante, sympathieke en kritische reacties. Zelfs voor de haters, en zeker voor de obsessieve haters, heb ik altijd een stille fascinatie gekoesterd.
Maar het essay lonkt, het grote opiniestuk, en ook vaker een interview, en ook projecten van langere adem -- ik heb er zin in. Door de wekelijkse druk was daar de afgelopen jaren te weinig tijd voor.
Nu ben ik een weekje weg. Daarna volgt de finale.
Dan is het mooi geweest.
Bas Heijne neemt eind juni afscheid als columnist, maar blijft vast verbonden aan NRC en zal regelmatig essays, recensies en interviews schrijven. Vanaf september schrijft Tommy Wieringa wekelijks een column op deze plek.
Een jaar eerder, mei 2017, had Heijne in een interview laten weten in 2016 'een tijdje geen columns' te hebben'geschreven,' aangezien hij zich was gaan afvragen 'wat er over' bleef van al die 'columns. Alles verdwijnt in het zwarte gat.' Desondanks ontving hij de PC Hooftprijs voor het weinige dat was overgebleven van zijn 'columns,' hetgeen veel zegt over het verstikkend lage niveau van zijn bewonderaars, en 'het zwarte gat' waar omheen de huidige Hollandse comnsumptie-cultuur cirkelt. Het was een illustrerend voorbeeld van wat Hannah Arendt 'de banaliteit van het kwaad,' noemde, of zoals Heijne het zelf formuleerde 'Een mens kan zo gemakkelijk ontsporen.' En hoewel hij volhoudt dat die 'banaliteit' hem 'enorm fascineert,' beseft Bas geenszins dat bijvoorbeeld het voeren van een hetze tegen 'de Russen' en tegen het 'populistische' volk nu juist symptomatische voorbeelden zijn van hoe het huidige 'kwaad' zich vermomt. Maar voor de kleinburger geldt -- in de woorden van de bekende showbizz-figuur Cornald Maas tijdens zijn laudatio over Heijne -- dat de columns van de P.C. Hooftprijs-winnaar een 'oproep' zijn
om in onbevangenheid en met scherpzinnigheid, en zonder pasklare antwoorden, te observeren, te lezen, te ervaren, en achter de façade te kijken, op zoek naar de dingen die je in eerste instantie niet ziet en die toch zinvol blijken te zijn, in een vaak onbegrijpelijke wereld — dát is wat hij ons, en mij, leert. En die wereld wordt er misschien niet altijd begrijpelijker door maar – dankzij Bas’ blik en aansporing – wel mooier, en troostrijker, en draaglijker.
Op haar beurt roemt de
jury van de P.C. Hooft-prijs Heijnes soepele stijl, zijn kritische, literaire blik en zijn nieuwsgierigheid die leidde tot grote vertrouwdheid met de populaire cultuur, met de wereld van televisie, cinema, populaire en klassieke muziek en nieuwsmedia.
‘Hij nodigt je uit mee te denken, in soepel en hedendaags Nederlands, en achter de gemeenplaatsen, de botsende meningen en mythes, de rapporten en de media te kijken waar het nu in termen van de geleefde werkelijkheid om gaat,’ zegt de jury, bestaande uit Jacqueline Bel, Kees ’t Hart, Kristien Hemmerechts, David Van Reybrouck (voorzitter) en Dirk van Weelden. ‘Zijn proza is een genot om te lezen, ook als hij tegenspraak oproept.’
Hoeveel ‘genot’ de gevestigde orde aan het lezen van Heijne’s columns ontleent, kan worden afgeleid uit het feit dat de Stichting P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde Cornald Maas had gevraagd om de lofrede uit te spreken. Maas behoort tot de garde van bekende Nederlanders, schrijft ondermeer voor het glossy vrouwenblad LINDA, verwierf in 2010 landelijke bekendheid als ‘commentator voor het Eurovisiesongfestival,’ en was een jaar later presentator van ‘het Gouden Televizier-Ring Gala.’ In december 2016 en januari 2017 presenteerde hij ‘een vijfdelige documentairereeks over Toon Hermans. Dit alles maakte hem bij de Nederlandse intelligentsia de autoriteit bij uitstek om een ‘laudatio’ uit te spreken op het werk van Bas Heijne, die door de ‘politiek-literaire elite’ in de polder tot ‘de beste in zijn vak’ wordt gerekend. De zo bejubelde Heijne, wiens vermeende 'kritische, literaire blik en nieuwsgierigheid' zo geprezen wordt door de de Hollandse 'politiek-literaire elite' en haar opperstalspreekmeester Cornald Maas, verwoordde op 13 januari 2017 in zijn NRC Handelsblad met grote stelligheid de mainstream-consensus door te beweren dat:
[v]oor veel mensen in de VS en Europa, en ook in Nederland, Poetin de gedroomde sterke man [is], het tegenwicht tegen het op de idealen van de Verlichting gebaseerde wereldbeeld van Obama. Hier de mensheid, daar de natie. Hier de gemeenschap op basis van gelijkheid, daar de superioriteit van de eigen cultuur. Poetins ideologische aantrekkingskracht is de enige reden dat een leider van een economisch derderangs wereldmacht erin slaagt het in alle opzichten superieure Amerika zo te ontregelen.
Zijn column had als kop ‘Echt nepnieuws,’ en onbedoeld gaf hij hier een schoolvoorbeeld van 'fake news,' want dat de politiek en het ‘wereldbeeld’ van Obama ‘op de idealen van de Verlichting gebaseerd’ zouden zijn, is propaganda als men weet dat Obama de eerste Amerikaanse president was die zijn volle ambtstermijn de VS in oorlog hield, en dat tijdens zijn presidentschap besloten werd tot de totale vernieuwing van het Amerikaanse nucleaire arsenaal, dat vele malen de mensheid kan uitroeien, terwijl één keer toch voldoende moet zijn. Deze krankzinnigheid zal meer dan een biljoen dollar gaat kosten, dus meer dan een miljoen keer een miljoen, zodat de toekomst van ons nageslacht, naast onder andere de gevolgen van de klimaatverandering, nog eens extra bedreigd wordt. Bovendien omringde Obama zich vanaf het begin van zijn presidentschap door kampioenen van moraliteit zoals de haviken Lawrence Summers, Hillary Clinton, Timothy Geithner, Eric Holder, Arne Duncan, Robert Gates, en Victoria Nuland, allen vooraanstaande pleitbezorgers van de neoliberale strijd tegen mens en natuur. Veelzeggend is dat 'Fuck the EU' Nuland in de regering Obama onderminister van Buitenlandse Zaken was voor Europese en Euraziatische betrekkingen, en de echtgenote is van de door Obama bewonderde neoconservatieve ideoloog Robert Kagan, vooral bekend als fanatiek voorstander van de illegale inval in Irak die de huidige chaos in het Midden-Oosten veroorzaakte. In The New York Times van 14 februari 2012 werd erop gewezen dat
One thing Barack Obama and Mitt Romney seem to have in common these days is an appreciation for the neoconservative historian Robert Kagan.
THE WORLD AMERICA MADE
By Robert Kagan
149 pages. Alfred A. Knopf. $21.
The Romney campaign has retained Mr. Kagan as a foreign-policy adviser, and according to news reports, President Obama has read and been influenced by a recent Kagan essay in The New Republic, which addresses 'the myth of American decline' and underscores the importance of the United States’ maintaining its 'global responsibilities.'
Mr. Kagan’s sometimes shaky reasoning is combined with a failure to grapple convincingly with crucial problems facing America today, the very problems that observers who worry about American decline have cited as clear and present dangers, including political gridlock at home, falling education scores, lowered social mobility and most important, a ballooning deficit. […]
Mr. Kagan hops and skips around such issues, placing way more emphasis on the military aspects of power as a measure of a country’s health and global sway. For instance, of the burgeoning financial clout of China — which already holds more than $1 trillion in United States debt — Mr. Kagan asserts that it has implications for American power in the future 'only insofar as the Chinese translate enough of their growing economic strength into military strength.' […]
This volume is peppered with vague lines like 'many believe that wars among the great powers are no longer possible,' or 'it is a common perception today that the international free market system is simply a natural stage in the evolution of the global economy.'
http://www.nytimes.com/2012/02/14/books/the-world-america-made-by-robert-kagan.html?pagewanted=all&_r=0
Robert Kagan... was a co-founder of the Project for the New American Century. More recently, his book The World America Made has been publicly endorsed by US President Barack Obama, and its theme was referenced in his 2012 State of the Union Address…
http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Kagan
Ondanks het feit dat Robert Kagan incoherente opvattingen erop nahoudt, en desastreuze overtuigingen koestert met betrekking tot de Amerikaanse geopolitiek is president Obama een groot bewonderaar van zijn gedachtenwereld en had hij de echtgenote van deze ideoloog, Victoria Nuland, op een vitale post in zijn regering geplaatst. Gezien het milieu waaruit zij voortkomt, zal het niemand verbazen dat Victoria Kagan Nuland tijdens haar bemoeienis met de chaos in de Oekraïne internationaal naam maakte vanwege de opmerking 'Fuck the European Union.' Volgens Michiko Kakutani 'an American Pulitzer Prize-winning critic for The New York Times' en 'considered a leading literary critic in the United States' wordt de schrijfstijl van haar echtgenoot, Robert Kagan, gekenmerkt door een 'condescending tone, along with sometimes less than coherent reasoning,' die 'make readers ponder the curious development that it happens to be this historian who’s recently found public favor in both the Obama and Romney camps.'
Die minachtende toon blijkt ook uit Kagan's in 2003 verschenen boek Of Paradise And Power. America And Europe In The New World Order, dat eindigt met ondermeer de volgende conclusie:
The Bush administration viewed NATO's historic decision to aid the United States under Article 5 less as a boon than as a booby trap. An opportunity to draw Europe into common battle out in the Hobbesian world, even in a minor role, was thereby unnecessarily squandered.
But Americans are powerful enough that they need not fear Europeans, even when bearing gifts. Rather than viewing the United States as a Gulliver tied down by Lilliputian threads, American leader should realize that they are hardly constrained at all, that Europe is not really capable of constraining the United States.
Met andere woorden: de Amerikaanse minachting voor de Europese bondgenoten begon niet met de komst van president Trump, die minachting is al langdurig kenmerkend voor de de politiek van Washington. Daarom zijn de volgende uitspraken van Bas Heijne zo typerend voor zijn mens- en wereldbeeld. In het toen nog bestaande weekblad Vrij Nederland van woensdag 25 januari 2012 verklaarde opiniemaker Bas Heijne dat ‘[u]it mijn soort column een morele betrokkenheid [moet] spreken die absoluut oprecht is.’ Dus wanneer hij stelt dat de VS ‘een in alle opzichten superieure’ natie is, dan moet de lezer aannemen dat Bas ‘een morele betrokkenheid’ demonstreert ‘die absoluut oprecht is.’ Maar wat betekent dit? Hoe kan Heijne’s ‘morele betrokkenheid’ werkelijk ‘absoluut oprecht’ zijn wanneer Henry Kissinger in 2015 ervoor waarschuwde dat ‘breaking Russia has become an objective’ voor de Amerikaanse elite onder Obama? Wat stelt die ‘absoluut oprechte morele betrokkenheid’ van Heijne voor, wanneer de westerse suïcidale politiek het gevaar van een nucleair armageddon dichterbij brengt? Wat doet ‘de beste in zijn vak’ anders dan het conformeren aan ‘the needs and interests of privileged sectors’ dat in het huidige systeem ‘essential to succes’ is? In hetzelfde VN-interview vertelt Heijne:
One thing Barack Obama and Mitt Romney seem to have in common these days is an appreciation for the neoconservative historian Robert Kagan.
THE WORLD AMERICA MADE
By Robert Kagan
149 pages. Alfred A. Knopf. $21.
The Romney campaign has retained Mr. Kagan as a foreign-policy adviser, and according to news reports, President Obama has read and been influenced by a recent Kagan essay in The New Republic, which addresses 'the myth of American decline' and underscores the importance of the United States’ maintaining its 'global responsibilities.'
Mr. Kagan’s sometimes shaky reasoning is combined with a failure to grapple convincingly with crucial problems facing America today, the very problems that observers who worry about American decline have cited as clear and present dangers, including political gridlock at home, falling education scores, lowered social mobility and most important, a ballooning deficit. […]
Mr. Kagan hops and skips around such issues, placing way more emphasis on the military aspects of power as a measure of a country’s health and global sway. For instance, of the burgeoning financial clout of China — which already holds more than $1 trillion in United States debt — Mr. Kagan asserts that it has implications for American power in the future 'only insofar as the Chinese translate enough of their growing economic strength into military strength.' […]
This volume is peppered with vague lines like 'many believe that wars among the great powers are no longer possible,' or 'it is a common perception today that the international free market system is simply a natural stage in the evolution of the global economy.'
http://www.nytimes.com/2012/02/14/books/the-world-america-made-by-robert-kagan.html?pagewanted=all&_r=0
Robert Kagan... was a co-founder of the Project for the New American Century. More recently, his book The World America Made has been publicly endorsed by US President Barack Obama, and its theme was referenced in his 2012 State of the Union Address…
http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Kagan
Ondanks het feit dat Robert Kagan incoherente opvattingen erop nahoudt, en desastreuze overtuigingen koestert met betrekking tot de Amerikaanse geopolitiek is president Obama een groot bewonderaar van zijn gedachtenwereld en had hij de echtgenote van deze ideoloog, Victoria Nuland, op een vitale post in zijn regering geplaatst. Gezien het milieu waaruit zij voortkomt, zal het niemand verbazen dat Victoria Kagan Nuland tijdens haar bemoeienis met de chaos in de Oekraïne internationaal naam maakte vanwege de opmerking 'Fuck the European Union.' Volgens Michiko Kakutani 'an American Pulitzer Prize-winning critic for The New York Times' en 'considered a leading literary critic in the United States' wordt de schrijfstijl van haar echtgenoot, Robert Kagan, gekenmerkt door een 'condescending tone, along with sometimes less than coherent reasoning,' die 'make readers ponder the curious development that it happens to be this historian who’s recently found public favor in both the Obama and Romney camps.'
Die minachtende toon blijkt ook uit Kagan's in 2003 verschenen boek Of Paradise And Power. America And Europe In The New World Order, dat eindigt met ondermeer de volgende conclusie:
The Bush administration viewed NATO's historic decision to aid the United States under Article 5 less as a boon than as a booby trap. An opportunity to draw Europe into common battle out in the Hobbesian world, even in a minor role, was thereby unnecessarily squandered.
But Americans are powerful enough that they need not fear Europeans, even when bearing gifts. Rather than viewing the United States as a Gulliver tied down by Lilliputian threads, American leader should realize that they are hardly constrained at all, that Europe is not really capable of constraining the United States.
Met andere woorden: de Amerikaanse minachting voor de Europese bondgenoten begon niet met de komst van president Trump, die minachting is al langdurig kenmerkend voor de de politiek van Washington. Daarom zijn de volgende uitspraken van Bas Heijne zo typerend voor zijn mens- en wereldbeeld. In het toen nog bestaande weekblad Vrij Nederland van woensdag 25 januari 2012 verklaarde opiniemaker Bas Heijne dat ‘[u]it mijn soort column een morele betrokkenheid [moet] spreken die absoluut oprecht is.’ Dus wanneer hij stelt dat de VS ‘een in alle opzichten superieure’ natie is, dan moet de lezer aannemen dat Bas ‘een morele betrokkenheid’ demonstreert ‘die absoluut oprecht is.’ Maar wat betekent dit? Hoe kan Heijne’s ‘morele betrokkenheid’ werkelijk ‘absoluut oprecht’ zijn wanneer Henry Kissinger in 2015 ervoor waarschuwde dat ‘breaking Russia has become an objective’ voor de Amerikaanse elite onder Obama? Wat stelt die ‘absoluut oprechte morele betrokkenheid’ van Heijne voor, wanneer de westerse suïcidale politiek het gevaar van een nucleair armageddon dichterbij brengt? Wat doet ‘de beste in zijn vak’ anders dan het conformeren aan ‘the needs and interests of privileged sectors’ dat in het huidige systeem ‘essential to succes’ is? In hetzelfde VN-interview vertelt Heijne:
Bij een essay werk je een idee echt uit. Bij columns hoeft dat niet. Een essay is een zoektocht, waarbij je twijfel moet toelaten. Columns zie ik als optreden, als een performance.
De column als pose, een optreden voor een onzichtbaar ‘publiek’ in ‘een donkere zaal’ en ‘[d]at is een beetje een spagaat: ik wil een gedachtegang uitwerken, terwijl het tegelijkertijd iets stand-up-achtigs heeft. Columnistiek is vaak preken voor eigen parochie.’ Heijne voegde hieraan toe:
Toen ik opgroeide had je in De Telegraaf columns van Leo Derksen. Van hem werd altijd geroepen: ‘Hij weet het zo goed te zeggen.’ Waarom? Omdat hij precies verwoordde wat de lezers ook al dachten. Dat kleeft columns aan.
Hetzelfde geldt voor het ‘nepnieuws’ dat ‘hier’ in het Westen de hele ‘mensheid’ centraal staat, en dat ‘hier’ ook nog eens sprake is van een ‘gemeenschap op basis van gelijkheid,’ kortom, dat de VS een ‘in alle opzichten superieure’ cultuur vertegenwoordigt. Deze bewering is dermate propagandistisch dat zij onmiddellijk op de lachspieren werkt. Toch even de feiten, zoals senator Bernie Sanders die dinsdag 30 mei 2017 gaf. Tegenover ‘graduating students’ benadrukte hij ‘that entering an “oligarchic” society — like one the United States is fast becoming — will demand vigilance and perseverance on their parts.’ Hij vertelde:
Today, the top one-tenth of 1% now owns almost as much wealth as the bottom 90%. Twenty Americans now own as much wealth as the bottom half of America and one family now owns more wealth than the bottom 42 percent of our people. In the last 17 years, while the middle class continues to decline, we have seen a tenfold increase in the number of billionaires. Today in America CEOs are earning almost 350 times more than the average worker makes. In terms of income, while you and your parents are working in some cases two or three jobs, 52 % of all new income goes to the top 1%.
At the same time as we have more income and wealth inequality than any other major nation, 43 million Americans live in poverty, we have the highest rate of childhood poverty of almost any major country in earth, half of older workers have nothing in the bank as they approach retirement and in some inner cities and rural communities, youth unemployment is 20, 30, 40%. Unbelievably, in our country today as a result of hopelessness and despair we are seeing a decline in life expectancy. People are giving up. And they’re turning to drugs, to alcohol, and even to suicide. And because of poverty, racism today in a broken criminal justice system we have more people in jail than any other country on Earth. Those people are disproportionately black, Latino and Native American.
Directly related to the oligarchic economy that we currently have is corrupt political system which is undermining American democracy and it’s important we talk about that and understand that. As a result of the disastrous Citizens United Supreme Court decision, corporations and billionaires are able to spend unlimited sums of money on elections. The result is that today a handful of billionaires are spending hundreds of millions of dollars every single year, often on ugly 30-second TV adds, helping to elect candidates who represent the rich and the powerful get elected.
And we are seeing the results of how oligarchy functions right now in Congress where the Republican leadership wants to throw 23 million American off of health insurance, cut Medicaid by over $800 billion, defund Planned Parenthood, cut food stamps and other nutrition programs by over $200 billion, cut Head Start and after school programs, and by the way, make drastic cuts in Pell grants and other programs that help working class kids be able to go to college.
And, unbelievably, at exactly the same time that they are throwing people off health care, making it harder to people to go to college, they have the chutzpah to provide the $300 billion in tax breaks to the top 1%. In other words, the very, very rich are getting richer and they get huge tax cuts. The working class and the middle class are struggling and they are seeing drastic cuts in life or death programs that could mean survival or not for those families.
Dit is de werkelijkheid die Heijne's 'morele betrokkenheid' bij het 'in alle opzichten superieure Amerika' en zijn ‘gemeenschap op basis van gelijkheid,’ zo lachwekkend maakt, maar desondanks gedachteloos geslikt wordt door de Hollandse intelligentsia. Ik kan de lezer nu wel waarschuwen: hoed u voor namaak-intellectuelen! maar ja, hoe kunnen u en ik ons nog tegen de huidige kitsch wapenen in een tijd dat alles virtueel is geworden? De enige vrijheid die we hebben is terug praten. De Brits-Indiase filosoof Pankaj Mishra wijst in zijn boek Age of Anger. A History Of The Present (2017) er terecht op dat wij
live today in a vast, homogeneous world market, in which human beings are programmed to maximize their self-interest and aspire to the same things, regardless of their difference of cultural background and individual temperament.
Door de globalisering van het westerse consumptiemodel zijn miljarden mensen cultureel ontheemd en gemobiliseerd geraakt. De joods-Duitse filosofe Hannah Arendt wees al in 1968 erop dat ‘for the first time in history, all peoples on earth have a common present,’ waardoor ‘every country has become the almost immediate neighbor of every other country, and every man feels the shock of events which take player at the other end of the globe.’ Daardoor is wereldwijd alles en iedereen op bijna elk gebied gelijk geschakeld, behalve — opmerkelijk genoeg — in economisch opzicht. Het onverzadigbare kapitalisme is uitgelopen op een neoliberale kleptocratie, die demonstreert dat de zogeheten universeel geldende ‘verlichtingsidealen’ een leugen zijn. Al in de negentiende eeuw waarschuwde Friedrich Nietzsche voor de opkomst van de ‘ressentimentsmensen’ die ‘één groot trillend rijk van ondergrondse wraakzucht’ vormen ‘onuitputtelijk, onverzadigbaar in hun uitbarstingen,’ en ‘maskéringen van hun wraak, hun dekmantels voor wraak…’ En dit ressentiment wordt nu opnieuw gevoed door democratische politici en hun commerciële massamedia. Mishra schreef in dit verband over:
a pervasive panic, which doesn’t resemble the centralized fear emanating from despotic power. Rather, it is the sentiment, generated by the news media and amplified by social media, that anything can happen anywhere to anybody at any time. The sense of a world spinning out of control is aggravated by the reality of climate change, which makes the planet itself seem under siege from ourselves.
Heijne's irrationele haat tegen Rusland, zijn verheerlijking van 'Amerika' zijn kenmerken van de hopeloze verwarring in deze tijd. Twee wereldoorlogen hebben hem en de zijnen nog steeds niet duidelijk gemaakt dat vreedzame coëxistentie de enige manier is om te overleven in een geglobaliseerde wereld. Zeker nu er een einde komt aan de vijf eeuwen durende gewelddadige overheersing van de witte man. De performer Heijne vroeg zich af: 'Als ik de bakens eens zou verzetten?' Was het moment van inzicht of zal zijn publiek nog meer waanzin voor gezet krijgen? Ik vrees het ergste.
1 opmerking:
Deze Bas Heijne, gewoon een van vele foute vadsige mannetjes in een extreem gestoorde samenleving; geen woorden aan vuilmaken.
Een reactie posten