Sonja
aan mij
Sonja heeft een nieuwe reactie op je post "Kissinger's 1974 Plan for Food Control Genocide" achtergelaten:
Long read, must read.
Dit verhaal gaat over het failliet van de sociaaldemocratie. Over waarom ik me een sociaaldemocraat voel, maar nooit PvdA heb gestemd. Maandag gaf ik de Den Uyl-lezing, vandaag kunnen jullie die hier lezen en beluisteren.
Waarom ik me een sociaaldemocraat voel, maar nooit PvdA heb gestemd
De Rudi & Freddie Show
Jesse Frederik over de onderwereld van de verzorgingsstaat
SoundCloud
Het was ergens in de zomer toen Pieter Hilhorst mij belde met het verzoek deze lezing te verzorgen. ‘De Den Uyl-lezing, ken je die?’
‘Ja, ik geloof van wel,’ zei ik. ‘Was dat niet die lezing waar Wim Kok zijn ideologische veren afschudde?’
Pieter moest lachen en antwoordde: ‘Ja, die zouden we nu graag weer terug willen.’
Laat ik dan ook maar met de deur in huis vallen: deze lezing gaat over het failliet van de sociaaldemocratie.
Of beter gezegd: het gaat over waarom ik me een sociaaldemocraat voel, maar nooit PvdA heb gestemd.
En om dat uit te leggen, moeten we eerst het verleden in duiken. We moeten herinneren waar het ooit om is begonnen, waar de sociaaldemocratie toe op aarde is, en waar het uiteindelijk is misgegaan.
Wat moeten we met de armen?
Op een landtong in Amsterdam-Oost had de gemeente een dun straatje met betonnen woningen neergezet. Het was er grauw en troosteloos. En dan het uitzicht: links een slachterij, rechts het lozingskanaal waar de Amsterdamse rans de Zuiderzee in stroomde.
Maar goed, het uitzicht - hier woonden mensen met negenennegentig problemen, en daar was het uitzicht er niet één van.
Het was 1926. De sociaaldemocratische wethouder Floor Wibaut ruimde de krotten om er door heel Amsterdam duizenden woningen voor in de plaats te bouwen. Werkende mensen kregen opeens toegang tot prachtige woningen van de Amsterdamse School.
Eigenlijk was het een beetje overdreven, zoveel pracht en praal, vond men stiekem ook op het gemeentehuis. Maar ach.
Toch werd niet iedereen meegenomen in de verheffing. Voor - ik citeer - ‘gezinnen die door hun levenswijze ongeschikt blijken’ had Wibaut een alternatief. Deze zogenoemde ‘ontoelaatbaren’ moesten heropgevoed worden in het Zeeburgerdorp, die landtong in Amsterdam-Oost.
Hier woonden mensen met negenennegentig problemen, en daar was het uitzicht er niet één van
Daar hield een woningopzichter alles in de gaten. De vrouwen moesten hun huis schoonhouden en regelmatig het beddengoed wassen; de mannen moesten aan het werk en van de drank, de kinderen moesten netjes praten en braaf hun huiswerk doen. Als bewoners zich misdroegen, kregen ze een aantekening in het grote boek van de opzichter.
Zoals op elke plek waar de armoede zo diep is, stikte het op Zeeburgerdorp van de geesteszieken: van de verwarden tot de afgestompten. Arie Querido, later Eerste Kamerlid voor de PvdA, werkte er als psychiater. Hij introduceerde de sociale psychiatrie in Nederland met zijn studie naar de bewoners van Zeeburgerdorp.
Hier waren de mensen ronduit achterlijk, constateerde hij. Citaat: ‘Dit openbaart zich in een volslagen gebrek aan interesse buiten den engsten belangenkring; in een onvermogen om ook maar korten tijd vooruit te denken; in zorgeloosheid en gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel; in zelfingenomenheid, licht geraakte eigenwijsheid, in het slaafs volgen van een ingeslepen sleur.’
De oplossingen voor deze ‘onmaatschappelijken’?
Die moesten vooral gezocht worden in meer controle en dwang. ‘Wil men eenig resultaat boeken,’ zei Querido op een congres van psychiaters in 1937, ‘dan zal men moeten beginnen het zieke gezin te isoleeren.’ Het liefst ergens in de bossen - dan zouden de mannen leren zagen en de vrouwen leren naaien. Arbeidstherapie noemde hij dat.
Querido voorzag wel één moeilijkheid: hier zal niemand vrijwillig aan meewerken. En dus moest er een wettelijke regeling komen om deze ‘asocialen en onvolwaardigen’ onder toezicht te stellen.
Die regeling kwam er nooit. Goddank, vond hij zelf later ook. ‘Onze plannen van toen deugden absoluut niet,’ zei Querido aan het eind van zijn leven.
De blindheid van de sociaaldemocraten
De heropvoedingsdorpen - er waren er velen in Nederland - werden uiteindelijk gesloten en vergeten. Niemand was eigenijk tevreden. Zeeburgerdorp had de gemeente veel geld gekost, met nauwelijks resultaat.
De bewoners waren getekend door de vernedering. De opzichters schaamden zich. ‘Eigenlijk mankeerde er maar één ding aan die mensen,’ herinnerde een van hen zich jaren later. ‘Ze waren aan de verkeerde kant van de maatschappij geboren.’
Als we nu terugkijken op deze zwarte geschiedenis, dan is het schrijnend om te zien hoe blind de sociaaldemocraten waren. Kwade bedoelingen hadden ze niet. Ze wilden achtergestelden helpen, maar uiteindelijk bestreden ze symptomen (smerig beddengoed, dronken vaders, brutale kinderen), en geen oorzaken (armoede en gebrek).
Binnen een halve eeuw zouden de meeste bewoners van Zeeburgerdorp overeind zijn geholpen door dezelfde overheid die hen zo had vernederd. Er woonde een oudere groenteman met reuma, een bouwvakker ontslagen na een staking, een diabeet die niet meer kon werken, een man die scharrelde in vuilnisemmers en een vrouw die Querido nog omschreef als ‘een prikkelbare, kwaadaardige slons.’
De verzorgingsstaat zou ál deze oudere, gehandicapte en werkloze Zeeburgerdorpers de bestaanszekerheid geven die ze toen niet hadden. En ja, zelfs zo’n ‘prikkelbare, kwaadaardige slons’ was daar vermoedelijk mee geholpen.
Toen er nog oorzaken werden aangepakt
Dat was de sociaaldemocratie op haar best. We pakten oorzaken aan met oplossingen die even groots als meeslepend waren:
- Ouderen waren arm, want ze hadden geen geld, dus gaven we ze geld (Noodwet van Drees, 1946).
- Mensen woonden in krotten, want ze hadden geen woningen, dus bouwden we woningen (de Volkshuisvesting, 1920).
- Er heerste armoede, want mensen hadden geen inkomen, dus gaven we ze een inkomen (de WW, Algemene bijstandswet, 1965).
- Mensen kregen geen werk, want er waren geen banen, dus maakten we banen (conjunctuurpolitiek, 1945-1976).
Dat was echte verheffing.
Wie dan de afgelopen dertig jaar overziet, moet constateren dat de sociaaldemocratie hierin heeft verzaakt.
We zijn weer terug bij af. We zijn weer bij de ‘onmaatschappelijkheidsbestrijding.’ We hebben het vooral over symptomen, niet over oorzaken. We wantrouwen de mensen die om hulp vragen, net als we dat in de jaren twintig deden.
Wie zijn rekeningen niet betaalt, die zal wel niet deugen
Wie voor een uitkering komt, wordt behandeld als aspirant-oplichter. Wie zijn rekeningen niet betaalt, die zal wel niet deugen. En wie werkloos is, die heeft dat aan zichzelf te danken.
Ja, soms vinden we het zielig dat mensen achterblijven. Dan maken we geld vrij voor nog meer hulpverleners, of we komen met nóg een potje, nóg een plannetje, nóg een proefballonnetje.
Maar echte ideeën hebben we niet meer. In ieder geval niets dat zo groots, zo meeslepend en zo simpel is als de bijstand of de AOW.
Want kijk nu eens naar Sander
Het is nu ongeveer een jaar geleden dat ik mij voor het eerst verdiepte in de schuldenindustrie van Nederland. Nu moet u weten: schulden gaan zelden over schulden alleen. Vrijwel ieder maatschappelijk probleem begint of eindigt met mensen in het rood.
En door die lens leerde ik de verzorgingsstaat kennen.
Ik had een mailbox vol verhalen. Veel van die mails begonnen met de disclaimer ‘het is een beetje een lang verhaal’ of ‘ik kan er wel een boek over schrijven.’
Nou, dat bleek. Mensen stuurden mij hele hoofdstukken over hun barre beslommeringen langs kastjes en muren.
Maar op een dag kreeg ik een mail met alleen deze foto. De afzender: ene Sander.
U ziet het, Sanders leven was een tikje ontspoord. Hij was weggezakt in het drijfzand van schulden.
Nu was Sander altijd al een beetje een moeilijke man. Zeg gerust: een ‘onmaatschappelijke.’ Zo eindigde zijn dienstplicht begin jaren negentig voor de krijgsraad.
Maar goed, daar was hij na een paar jaar zitten vanaf. En sindsdien werkte hij als grafisch vormgever aan foldertjes, displays, beurzen, auto’s en winkeltjes.
En als hij weer eens ontslag had genomen, dan verdiende hij bij als vrachtwagenchauffeur bij een uitzendbureau.
Sander had regelmatig last van depressies, maar hij had ook werk, sociale contacten, en zelfs een vriendin. Soms was hij even van de radar, maar altijd kwam hij weer bovendrijven.
Totdat het helemaal misging.
‘Ik had een grote freelanceklus en trok nachtenlang door,’ vertelde hij me, ‘Ik leefde met een jetlag.’ Het was begin 2010 en voor Sander ging toen alles op zwart - alle systemen op nul. Hij kwam alleen naar buiten om naar de supermarkt te gaan, om kwart voor negen ’s avonds als er bijna niemand meer in de winkel was.
De verplichtingen die bij het leven horen, de rekeningen, de aanvragen, de aangiftes - hij liet ze gaan. Brieven stapelden zich op achter zijn voordeur. Hij kon er niks mee. Al die post vertelde hem dat zijn leven klote was, maar ja, dat wist hij zelf ook wel.
Al die post vertelde hem dat zijn leven klote was, maar ja, dat wist hij zelf ook wel
Buiten draaide de wereld gewoon door. Sander had bijvoorbeeld een stuk of twintig klusmotoren. De meeste daarvan reden niet meer - het was schroot in zijn schuur. Maar doordat hij de verzekering van deze motoren niet betaalde, kreeg hij boete na boete van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB), wegens onverzekerd rondrijden (wat hij uiteraard niet deed). Bij elkaar liepen de boetes op tot tienduizenden euro’s.
Op een dag belde de politie aan. De rechter had vastgesteld dat hij zijn boetes niet betaalde. Het gevolg: Sander moest drie maanden de gevangenis van Lelystad in. Op de foto van zijn intake ziet hij eruit als een schipbreukeling: verwilderd, verward, verwaarloosd.
In de gevangenis bereikte hij een nieuw dieptepunt. Hij stopte met eten, zag het leven niet meer zitten. En dus werd Sander overgebracht naar de gevangenis in Scheveningen, waar ze hem aan de dwangvoeding en zware medicijnen zetten. Daarna kon hij weer terug naar Lelystad.
Sander had nog ongeveer twee maanden te gaan toen een psychiater besloot dat hij vanwege zijn zelfmoordneigingen ‘detentieongeschikt’ was. Hij werd overgeplaatst naar Mentrum, een psychiatrische crisisopvang in Amsterdam.
Waarom hij daar na anderhalve maand werd ontslagen, weet hij niet meer. Beter voelde hij zich in ieder geval niet. Door zijn gevangenschap had hij naast zijn depressie ook een posttraumatische stressstoornis ontwikkeld. En nu zat hij weer thuis.
Om onduidelijke redenen kwam de politie hem vlak voor Sinterklaas nóg een keer ophalen. Het hele weekend zat hij vast in een politiecel. Tot hij - tot grote verbazing van het aanwezige gevangenispersoneel - weer in Lelystad terechtkwam. ‘Toen hebben ze maar een taxi voor me gebeld,’ vertelde hij me.
Wie helpt deze man?
Lees verder:
6 opmerkingen:
De bizarre puberale De Correspondent, tja.......Een volgend stuk zou zijn "Waarom je nooit de Correspondent moet lezen,zeker niet moet citeren e.d." ......
Puberaal Ron? Lees Jesse Frederik zijn stukken juist vaak met grote belangstelling. Nooit gemerkt dat er ook maar een zweem van puberalisme te ontdekken viel. Wel jammer dat het achter een (not every) paywall (is created equal) zit. Maar daar zijn ook redenen voor en het doet niets af aan de strekking: de (neoliberale) verontmenselijking van de maatschappij. Waar vroeger mensen achter loketten werkten is er nu het elektronisch loket om de burger op afstand te houden zodat er geen gevaar meer bestaat voor de medewerker over de balie getrokken te worden dus is het veiliger, stinkt het minder, is het vele malen efficienter en sorteert het verbluffend veel méer resultaat. In dit artikel gaat het niet specifiek over die bureaucratie maar wanneer Jesse het heeft over: 'Mensen stuurden mij hele hoofdstukken over hun barre beslommeringen langs kastjes en muren.' maar ook: 'We hebben het vooral over symptomen, niet over oorzaken. We wantrouwen de mensen die om hulp vragen, net als we dat in de jaren twintig deden.' Dan gaat het over kansen voor pechvogels, kansarmen en verschoppelingen en hoe systemen zijn opgetuigd waarin de 'losers' ingecalculeerd verschijnen om efficienter weggemoffeld te kunnen worden. Uitzonderingen onmogelijk gemaakt. Hoef ik het verhaal niet eens verder te lezen want die wetenschap is mij genoegzaam bekend. Is het dan voor mij geschreven?
Jesse schrijft niet zelden over onze Nationale tragiek of dacht je dat het trots was omdat het met tr begint? De volkshuisvesting is woningmarkt gaan heten met reden. Uitlatingen daarover worden steevast geleverd door de propaganda afdelingen van onze nationale grootbanken met hun hypotheekportefeuilles jaarlijks geholpen door tussen de 12 en 13 miljard aan aftrekkende burgers. Puberaal hé.
Actueel symptoom: Hoe de huidige generatie bestuurders van de hoofdstad denkt het enorme probleem met leegstand van huurwoningen te omzeilen:
Ondertussen speelt Amsterdam handig in op een nog erger verziekte woningmarkt in London. Amsterdamse humor ongetwijfeld.
Voor wie wil weten van welke nationaliteit de grootste groep immigranten in de stad nu eigenlijk deel uitmaken: de Britten staan na de Amerikanen op 2. Die vooroordelen over de toegenomen hoeveelheid toeristen zijn met andere woorden zwaar overdreven, er wordt in de hoofdstad juist met grootstedelijke allure aan de diversiteit gewerkt.
Onze huisvesting is bizar, de bizarre ongelijkheid, berust deels op willekeur, mazzel en de mogelijkheid je diep in de schuld te steken. De scheefhuurder is bedacht om het scheefwonen van kopers en speculatie met vastgoed en grond te maskeren. Wanneer bankmannetjes praten over een gezonde woningmarkt over wiens gezondheid hebben ze het dan? En wie zijn de journalisten die fungeren als versterkers en omroepers van die propaganda? Deze niet!
Thierry Baudet met z'n 2-mansfractie krijgt 10x zoveel aandacht in de pers als Marianne Thieme van 'n partij met meer dan 2x zoveel mensen in de kamer terwijl ze al 10 jaar aan gefundeerde systeemkritiek doet en krijgt van hetzelfde mainstream gajes de prijs voor politicus van het jaar. Kortom, het gaat eveneens verbluffend goed met het vak van journalist in tijden die een overeenkomst beginnen te vertonen met de jaren '20 van de vorige eeuw.
Muziek
Even flink zijn en we doen weer helemaal mee en die andere partijen die tegen waren of de uitslag van de gehele stemming noem je dan weer niet. Daar ben je mainstream journalist voor tenslotte. A priori tijd.
Studenthotel Amsterdam Goed bezig. Welk pensioenfonds was ook alweer de grootste geldschieter? En dit en dat wat er aan vast zit.
Dank voor het delen van dit artikel. Inderdaad een must read
Nu goed dan.....Als je ook maar een weinig onderscheidingsvermogen zou hebben zou je ook tot die conclusie zijn gekomen. De Correspondent,waar het de bedoeling was verdieping te brengen achter de "waan van de dag" niet verder gekomen dan gestyleerde onzin om het snelle (jonge) volk te behagen.Gewoon een fout mainstream medium,netjes binnen de lijjntjes van het geaccepteerde met lui als Rob Wijnberg en Rutger Bregman die meer met o.a. vorm en'journalistiek' bezig zijn dan dat ze werkelijke betrokkenheid tonen en wezelijke onderwerpen behandelen,een soort Mathijs van Nieuwkerk-jes, het blijft hangen in quasi-intellectuele,quasi-filosofische beschouwinkjes,meninkjes,columns e.d.
De getekende portretten geven eigenlijk al precies aan waar je mee te maken hebt,met een soort androide gevoelloze betweters,gepretendeerd vrij van oordeel.........
Het 'neutrale' standpunt is nu juist partij kiezen... zoals het een goed mainstream medium betaamt ,Noam Chomsky heeft er breeduit over geschreven..
Werkelijke onderwerpen,neem de genocide door Israël in Gaza in de zomer 2014,doodstil was het in medialand,doodstil bij de Correspondent..buiten wat 'beschouwend'gewauwel....lees de schandalig beschouwende 'neutrale'stukjes uit die tijd zoals https://decorrespondent.nl/1512/waarom-een-derde-palestijnse-volksopstand-dichterbij-is-dan-ooit/108712556568-7275f242
En zie wat deze sociaal-democraat Jesse Frederik zoal uitspookt. Over ongelijkheid ,"In het essay dat Jesse Frederik samen met Rutger Bregman schreef ter gelegenheid van de Maand van de Filosofie, gaan ze op een reis langs oude denkers""Het is tijd om die oude, filosofische vraag opnieuw te stellen: welke rijkdom is echt verdiend?" "In de overtuiging dat economen te weinig weten van filosofie, en filosofen te weinig van economie, tillen Frederik en Bregman de discussie naar een hoger plan. Het is tijd om die oude, filosofische vraag opnieuw te stellen: welke rijkdom is echt verdiend?"
http://www.humanistischverbond.nl/agenda/filocafe-in-het-kader-van-de-maand-van-de-filosofie
Niets dan puberaal pochen met 'grote denkers' etc..... puberaal gewauwel door een verwende generatie.....
Zomaar wat voorbeelden.....
Een reactie posten