Heleen Mees van de NRC 25

De glans is eraf, de glamour is voorbij, het gelaat achter het neoliberale masker is zichtbaar geworden. De loser verloor alles, winner takes all, zo is de wet van het kille egoïsme. Op de foto's, genomen nadat een vreemde haar borgtocht had betaald, zien we niet het gezicht van zegevierende passie, zoals de minor poet meent, maar het uiterlijk van een bezetene die de eigen neurotische begeerte dacht te dienen. We zien geen bezielde ogen van een 44-jarige vrouw die lief heeft, maar de doffe en soms hysterische ogen van iemand die weet verstoten te zijn door de wereld die ze wilde behagen om op die manier een plaats te veroveren in de hiërarchie van de macht. Ze heeft hoog spel gespeeld en alles verloren, meer dan ze ooit had kunnen winnen. In een 'profiel' meldde de Volkskrant onlangs dat Heleen Mees 'niet per se sociaal of aardig' is. 'Ze wil zich bewijzen,' ten koste van alles en iedereen, immers winner takes all in de moderne kapitalistische werkelijkheid. 'Sociaal of aardig' is ze alleen als het haar doel dient. Zij is een kind van haar tijd, gekenmerkt door het onverzadigbare 'IK.' Ze wil alles en wel meteen, zoals bijvoorbeeld 'illusieloze seks... niet gericht op een huwelijk of zwangerschap.' Tegelijkertijd heeft ze ook 'een kinderwens' die 'steeds lastiger te realiseren is, zei ze. Ze wil hoe dan ook nog een stap zetten, het leven is haar anders te lang en te saai. Ze is er nog niet, zei ze,' aldus de Volkskrant. Ze gedroeg zich tot haar 44ste als een verwent prinsesje, consequentieloos, ze speelde alsof ze een heel leven voor zich had. Nu, in haar overgangsjaren, beseft ze ineens dat haar tijd voorbij is en dat niet alleen seks illusieloos kan zijn. Het leven zelf heeft haar met de werkelijkheid geconfronteerd, er is niet nog een stap te zetten, dit is het, dit is alles. Ze weet nu niet alleen dat 'ze er nog niet' is, maar erger nog: dat ze er nooit zal zijn, dat er niet meer in zit, dat ze over haar hoogtepunt heen is, dat ze in een cul de sac gevangen zit, dat haar minnaar haar verlaten heeft en haar geen kind zal geven, zelfs niet via adoptie. Voor het eerst ervaart ze dat het leven van elk mens bestaat uit het maken van keuzes, dat aan alles een eind komt, dat ook het onverzadigbare eindig is, dat men niet altijd kan winnen, dat de vooruitgang de grootste illusie is en dat de kern van het leven lijden is, zoals Sophocles en Euripides de mensheid leerden. Voor een lucratief huwelijk is ze te oud, hetzelfde geldt voor kinderen krijgen, het lichaam is gedateerd geraakt. Wie 'niet per se sociaal of aardig' dient uit zelfbehoud nooit te vergeten dat het bestaan gedicteerd wordt door de wet van oorzaak en gevolg, men oogst wat men zaait. Maar de prijs kan ze onmogelijk betalen. Op jacht naar erkenning kan ze niet accepteren afgewezen te worden. Wie niet kan geven, is altijd gedwongen te nemen, en zodra hij of zij niet meer kan nemen volgt de ineenstorting. Dat geldt niet alleen voor de neoliberale economie, die Mees als opiniemaakster propageerde, maar ook voor haar persoonlijke leven. In een zieke cultuur weten alleen de aller zieksten de top te bereiken. Dat spreekt voor zich, maar meer nog dan elders geldt onder hen de drift van het misbruiken van de ander, het vernietigen van de concurrent, want uiteindelijk kan er maar één winnaar overblijven. En met haar 44 jaar is de houdbaarheidsdatum van het 'product' Mees overschreden. Er zijn er meer, veel meer zoals zij, die veel jonger zijn en dus begeerlijker, vrouwen die 'illusieloze seks' prefereren, zolang dit succes het zo begeerde geld en aanzien oplevert. De marktwaarde, die ieder individu vertegenwoordigt in het neoliberalisme, is in het geval van Heleen Mees ineen gestort en nu moet ze werkelijk zonder illusies en kinderen oud worden. Ze is het slachtoffer van de wrede ironie van het ongebonden willen blijven maar het emotioneel niet aankunnen. Kijkt ze in de spiegel dan ziet ze steeds meer rimpels die haar almaar angstiger maken. Ze zijn de voorbode van de dood die in haar bewustzijn geen plaats kan vinden. Ze weet dat haar marktwaarde in het keiharde door haar bewonderde wereldje van de winnaars allereerst bepaald wordt door het feit dat ze een vrouw is en aantrekkelijk dient te blijven. Ze is nu even overtollig geworden als de moderne werkloze die te duur is volgens neoliberale ideologen als zijzelf eens was toen ze in zo de NRC nog het volgende beweerde:

Eind jaren vijftig en begin jaren zestig hebben westerse landen sociale zekerheidsprogramma's geintroduceerd die een halve eeuw later financieel niet meer houdbaar blijken te zijn.

Kijk goed naar deze foto's. Ze zijn als het ware een toonbeeld van de neoliberale ideologie.

Later meer over Heleen Mees en het neoliberalisme.