Onder de kop ‘The Limits of Mass Protest in a Dictatorship’ beweerde de liberale broodschrijver Ian Buruma op maandag 8 juli 2019 de 'publieke opinie':
does matter in a liberal democracy. It can take some time, but in the end a democratic government must listen to its citizens, if only to get reelected. But what might work against a democratic government would not even get off the ground in a dictatorship.
Dit is wederom een schoolvoorbeeld van de bluf waarmee de westerse commerciële media zichzelf en de rest van de wereld van hun superioriteit proberen te overtuigen. Overigens steeds vergeefser, want sinds 1945 is de VS als ’s werelds zwaarst bewapende mogendheid er niet in geslaagd ook maar één oorlog te winnen, behalve dan het mini-oorlogje tegen het 110.000 inwoners tellende Caraïbische eilandje Grenada. Maar dat was een volstrekt lachwekkende en zinloze vertoning aangezien dit vlekje op de wereldkaart geen enkel economisch of geopolitiek belang bezat. Bovendien is door de werkloosheid en armoede tweederde van de locale bevolking naar elders vertrokken.
De prijs van de permanente oorlogsvoering wordt door de almaar verpauperende Amerikaanse bevolking betaald. Daarnaast plegen elke dag weer 22 Amerikaanse veteranen zelfmoord, als gevolg van wat senator Richard Blumenthal ‘losing their personal battle to invisible wounds of war’ noemt. Desondanks zijn Washington en het military-industrieel complex druk doende met de voorbereidingen van peperdure nieuwe oorlogen. Tegelijkertijd is onder de bevolking de geloofwaardigheid van zowel politici als mainstream-journalisten naar een dieptepunt gezakt, en zien we in de VS en Europa, zowel als elders, de opkomst van wat de ‘stedelijke elites’ afdoen als verachtelijke ‘populisten,’ zonder dat de intelligentsia van het establishment serieus op zoek is naar de oorzaken van de huidige ontwikkelingen. Interessant in dit verband is dat Buruma’s ideologische tegenpool, de scherpzinnige Indiase auteur Pankaj Mishra — wiens analyse door Ian B. fel wordt bestreden — in The New York Review of Books van 18 juli 2019 de volle ruimte kreeg om het boek Emergency Chronicles: Indira Gandhi and Democracy’s Turning Point (2018) uitvoerig te bespreken, geschreven door de Indiase historicus Gyan Prakash, hoogleraar Geschiedenis aan de Princeton University. Mishra voert de lezer meteen naar de kern van de zaak door zijn recensie als volgt te beginnen:
Speaking on November 25, 1949, just as India became a democratic republic, B.R. Ambedkar, the chief architect of the Indian constitution, exhorted his countrymen to maintain ‘democracy not merely in form, but also in fact.’ Ambedkar, born in a low, formerly untouchable Hindu caste (Dalits), had ensured a progressive character to the constitution. It promulgated universal adult franchise in an overwhelmingly illiterate population; conferred citizenship without reference to race, caste, religion, or creed; proclaimed secularism in a deeply religious country; and upheld equality in a society marked by entrenched inequalities. The constitution made Indian democracy seem another milestone on humankind’s journey to freedom and dignity.
Ambedkar, however — as Gyan Prakash writes in Emergency Chronicles, his acute analysis of the sudden collapse of democracy in India in the mid-1970s — was ‘convinced that Indian society lacked democratic values.’ India’s new ruling elite ‘had not broken from the hold of the privileged landed classes and upper castes.’ Inheriting power from the country’s departing British rulers in 1947, they presided over a ‘passive’ revolution from above rather than a radical socioeconomic transformation from below. This is why Ambedkar felt that in a society riven by caste and class, where neither equality nor fraternity was established as a principle, ‘political democracy’ urgently needed to be supplemented by broad social transformations — the end, for instance, of cruel discrimination against low-caste Hindus.
A socialist by conviction, Ambedkar had plenty of reason to be worried in 1949 about some dangerous ‘contradictions’ in his project of emancipation. As he explained:
‘In politics we will have equality and in social and economic life we will have inequality. In politics we will be recognizing the principle of one man one vote and one vote one value. In our social and economic life, we shall, by reason of our social and economic structure, continue to deny the principle of one man one value. How long shall we continue to live this life of contradictions? How long shall we continue to deny equality in our social and economic life? If we continue to deny it for long, we will do so only by putting our political democracy in peril. We must remove this contradiction at the earliest possible moment or else those who suffer from inequality will blow up the structure of political democracy.’
The calamitous explosion Ambedkar feared finally occurred in India in 2014, with the election of Narendra Modi, a Hindu supremacist, as India’s prime minister, ending decades of government by political parties that at least paid lip service to secularism. Modi is a lifelong member of the Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), a far-right organization founded by upper-caste Hindus and inspired by European fascists, which was briefly banned in India in 1948 after one of its former members assassinated Mohandas ‘Mahatma’ Gandhi for allegedly pampering Muslims and preventing the creation of a proud Hindu nation. Modi, accused of complicity in a pogrom in 2002 that killed hundreds of Muslims and displaced tens of thousands, was barred for almost a decade from travel to the US, the UK, and other parts of the European Union.
Pankaj Mishra citeert zijn landgenoot Gyan Prakash ondermeer als volgt:
‘there is no formal declaration of Emergency, no press censorship, no lawful suspension of the law.’ Yet India for the last five years has been in a state of internal siege. The radicalization of its public sphere has barely been noticed in the West. Indeed, Barack Obama (icoon van de westerse liberals. svh), writing about Modi in 2015 for Time’s list of the world’s hundred most influential people, claimed that he ‘reflects the dynamism and potential of India’s rise’ and that he is ‘determined to help more Indians follow in his path.’
Many of the Indians who follow in Modi’s path have seemed more like a lynch mob, hunting in both real and virtual worlds for various enemies of the people. The scapegoats for Modi’s economic failures can include Muslims suspected of eating or storing beef, writers and journalists critical of the regime, and anyone deemed insufficiently patriotic. Threats of rape against women on social media by Hindu supremacist trolls have become commonplace during Modi’s rule. Television anchors never cease to clamor for retributive violence against Pakistan and Kashmiri Muslims. Their war cries grew louder following a terrorist attack on Indian security forces in Kashmir in February, prompting Modi to launch an unprecedented air attack on Pakistan.
Ambedkar’s warning about the vicious consequences of rampant inequality can be verified even in the older and more established liberal democracies of the West. Such a global breakdown calls for a more substantive definition of democracy and an acknowledgment that, as Prakash writes, ‘democracy is not just a matter of electing governments and holding elections’ and that it is, as Ambedkar believed, ‘not just procedures but a value, a daily exercise of equality of human beings.’ Much mainstream analysis, however, strives to change the subject, describing figures like Modi and Donald Trump as demonic arsonists of a long-standing ‘liberal order’ and indulging in a nostalgia for ruling elites that never were.
A more rigorous reckoning with the old establishment’s iniquities and failures would reveal the deeper roots of the crisis today.
Mishra laat zien hoe wereldwijd het Verlichtingsgeloof ernstig is aangetast door de politieke corrumpering van de neoliberale ideologie, en dat Ambedkar’s profetische voorspelling uit 1949 zich op dit moment overal ter wereld voltrekt. Hoewel er politieke gelijkheid bestaat, ontwikkelt zich op maatschappelijk en economisch gebied een toenemende ongelijkheid, die de kloof tussen arm en rijk almaar groter maakt. Ons maatschappelijk en economisch bestel kent geen enkele gelijkheid, daar geldt slechts: ’winner takes all,’ waardoor anno 2019 slechts 26 individuen evenveel bezitten als de helft van de hele mensheid tezamen. Hier telt de overgrote meerderheid niet meer mee. Het neoliberalisme, erfgenaam van het liberalisme, ontzegt de wereldbevolking, ook in het Westen, ‘the principle of one man one value,’ waardoor de burger/consument voortdurend in een tegenstrijdige realiteit leeft. Zelfs de virtuele werkelijkheid is daardoor niet bij machte het intense gevoel van vervreemding te neutraliseren.
Door culturele deprivatie mag dan wel de meerderheid niet in staat zijn om hun ervaringen in woorden om te zetten, maar dit betekent absoluut niet dat er geen collectief gevoel bestaat dat er ergens in het postmoderne tijdperk iets volkomen fout is gegaan. Bhimrao Ramji Ambedkar, ‘de belangrijkste architect van de Indiase Grondwet,’ en de eerste minister van Justitie na de onafhankelijkheid, had gelijk toen hij 70 jaar geleden zich afvroeg:
How long shall we continue to deny equality in our social and economic life? If we continue to deny it for long, we will do so only by putting our political democracy in peril. We must remove this contradiction at the earliest possible moment or else those who suffer from inequality will blow up the structure of political democracy.
Natuurlijk niet alleen in India, met zijn 1,3 miljard inwoners, de meest bevolkingsrijke ‘democratie’ ter wereld, maar eveneens in het Westen. Een systeem waarvan de ideologie claimt ‘that all Men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty, and the Pursuit of Happiness,’ terwijl in werkelijkheid de mogelijkheid om zich te ontplooien almaar afneemt, creëert zijn eigen ondergang. Niet omdat, zoals Buruma beweert, de publieke opinie ‘does matter in a liberal democracy. It can take some time, but in the end a democratic government must listen to its citizens, if only to get reelected,’ maar omdat de mens zich nu eenmaal de hele historie door heeft verzet tegen flagrant langdurig onrecht. Het getuigt van weinig kennis wanneer Buruma beweert dat ‘what might work against a democratic government would not even get off the ground in a dictatorship,’ want juist de geschiedenis van China is er één van massale boeren-opstanden, zonder dat daar sprake was van een ‘liberal democracy,’ of omdat politici ‘herkozen’ wilden worden. Buruma probeert daarnaast te verdoezelen dat al sinds een halve eeuw bijna de helft van de Amerikaanse stemgerechtigden bij presidentsverkiezingen domweg niet komt opdagen, omdat ze weten dat de grote concerns en de internationaal opererende banken via schenkingen aan verkiezingsfondsen bepalen wie een kans maakt te worden gekozen en wie niet. Wat mijn oude vriend Ian tevens verzwijgt is dat een aanzienlijk aantal westerlingen is:
deprived of the means of translating what they know into thoughts which they can think. They have no examples to follow in which words clarify experience. Their spoken proverbial traditions have long been destroyed: and, although they are literate in the strictly technical sense, they have not had the opportunity of discovering the existence of a written cultural heritage. Yet it is more than a question of literature. Any general culture acts as a mirror which enables the individual to recognize himself — or at least to recognize those parts of himself which are socially permissible. The culturally deprived have far fewer ways of recognizing themselves. A great deal of experience — especially emotional and introspective experience — has to remain unnamed for them.
Daarbij geldt, zoals de Amerikaanse auteur Wendell Berry in zijn boek The Art of the Commonplace (2002) duidelijk maakte, dat
[t]he willingness to abuse other bodies is the willingness to abuse one's own. To damage the earth is to damage your children. To despise the ground is to despise its fruit; to despise the fruit is to despise its eaters. The wholeness of health is broken by despise. If competition is the correct relation of creatures to one another and to the earth, then we must ask why exploitation is not more successful than it is. Why, having lived so long at the expense of other creatures and the earth, are we not healthier and happier than we are? Why does modern society exist under constant threat of the same suffering, deprivation, spite, contempt, and obliteration that it has imposed on other people and other creatures? Why do the health of the body and the health of the earth decline together? And why, in consideration of this decline of our worldly flesh and household, our 'sinful earth,' are we not healthier in spirit?
Het geloof dat het materialisme in zijn ultieme consumentistische vorm de mensheid kan verlossen van het lijden én van het kwaad, is een diep verankerde waan in het westers bewustzijn. In werkelijkheid is als gevolg van de massale culturele deprivatie de massa niet in staat de eigen situatie te doorgronden, want, zoals de Canadese hoogleraar Henry Giroux stelt,
When you can't translate private troubles into larger public issues, you have no way of understanding the forces of oppression in which you find yourself. One of the great successes of neoliberalism has been to eliminate all questions of the structural, the social — and how they work against people in ways that suggest that they should not be involved in collective action. It represents a form of organized powerlessness at the heart of neoliberalism.
De massamedia spelen in het proces van ‘georganiseerde machteloosheid’ een centrale rol, net als de geestelijkheid dit deed tijdens de middeleeuwen, voordat de boekdrukkunst haar intrede deed waardoor het individu de kans kreeg zelf ‘Gods Woord’ te lezen, en daardoor de teksten kon interpreteren. Voorheen bepaalde alleen de klerikale elite van geletterden wat waar was en wat niet, wie gehoorzaamd moest worden en wie niet. Na ruim twee eeuwen modern kapitalisme en de uitvinding van internet, verkeert de mens opnieuw in een soortgelijke overgangsfase. Henry Giroux zette in dit verband op 29 september 2015 het volgende uiteen:
Too many people today learn quickly that their fate is solely a matter of individual responsibility, irrespective of wider structural forces. This is a much promoted hyper-competitive ideology whose message is that surviving in a society demands reducing social relations to forms of social combat. People today are expected to inhabit a set of relations in which the only obligation is to live for one’s own self-interest and to reduce the responsibilities of citizenship to the demands of a consumer culture. Yet, there is more at work here than a flight from social responsibility, if not politics itself. Also lost is the importance of those social bonds, modes of collective reasoning, public spheres and cultural apparatuses crucial to the formation of a sustainable democratic society.
In zijn boek America at War with Itself (2016) schrijft Giroux met betrekking tot het neoliberale kapitalisme:
This much promoted ideology, favored by the rich, suggests that human relations boil down to competition and combat. People today are expected to inhabit a set of economic relations in which the only obligation is to fight for one's own self-interest.
Hoewel mijn mainstream-collega’s het doen voorkomen alsof ze zich er niet van bewust zijn, is het voor iemand met een greintje verstand overduidelijk dat de neoliberale ideologie in hoge mate ondemocratisch is, zelfs anti-democratisch, en ‘also works to eliminate structural, systemic and social concerns from public discourse.’ Vandaar het belang van permanente propaganda en reclame. Zonder die hersenspoeling zou de politieke en financiële elite benevens de staatsbureaucratie machteloos zijn. Het belang van een ideologische versie van de werkelijkheid werd al in de achttiende eeuw door David Hume beseft toen deze Schotse Verlichtingsfilosoof schreef over 'the easiness with which the many are governed by the few' en 'the implicit submission with which the men resign their own sentiments and passions to those of their rulers.' Hume concludeerde in zijn essay OF THE FIRST PRINCIPLES OF GOVERNMENT (1768):
When we enquire by what means this wonder is brought about we shall find, that as Force is always on the side of the governed, the governors have nothing to support them but opinion. It is therefore, on opinion only that government is founded; and this maxim extends to the most despotic and most military governments, as well as to the most free and most popular. The soldan (sultan. svh) of EGYPT, or the emperor of ROME, might drive his harmless subjects, like brute beasts, against their sentiments and inclination: But he must, at least, have led his mamalukes, or prætorian bands, like men, by their opinion.
Op het beheersen van de opinievorming berust de macht van de elite. Het is voor de elite de goedkoopste en minst gevaarlijke vorm van repressie. Vandaar haar belang om de massamedia in handen te hebben. Onwelgevallige feiten en dissidente opvattingen kunnen zodoende weg worden gefilterd. In de woorden van de Amerikaanse socioloog C.Wright Mills is:
het doel van de opinie-organisatoren om de bevolking in een voortdurende staat van emotionele onderworpenheid te houden... Immers, als het maar eenmaal gelukt is om een mentaliteit van volgzaamheid en gehoorzaamheid te kweken, is het niet moeilijk meer om de mensen te doen geloven en te doen voelen wat men maar wil... hun opinies zijn parallel omdat ze alle uit één bron afkomstig zijn: die van de media.
Edward Bernays, grondlegger van de public relations-industrie, die door het tijdschrift Life in 1999 werd uitgeroepen tot 'one of the 100 most influential Americans of the 20th century,' stelde al in 1928 dat 'the engineering of consent the very essence of the democratic proces' is. Bernays formuleerde dit proces als volgt:
The conscious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses is an important element in democratic society. Those who manipulate this unseen mechanism of society constitute an invisible government which is the true ruling power of our country.
In zijn boek Corporate Public Relations. A New Historical Perspective (2011) concludeert de Amerikaanse historicus Marvin Olasky dat Bernays in het begin van de twintigste eeuw 'één van de eersten' was geweest:
to realize fully that American 20th Century liberalism would be increasingly based on social control posing as democracy, and would be desperate to learn all the opportunities for social control that it could.
Op zijn beurt kwam de Amerikaanse historicus, professor Stewart Ewen, in zijn studie PR! A Social History of Spin (1996) tot de slotsom dat al vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw:
the mass media, dominated by commercial interests, would provide subservient channels through which as broad public might be schooled to a corporate point of view.
Bernays zelf wees in zijn boek Crystallizing Public Opinion (1923) zijn rijke opdrachtgevers erop dat:
The minority has discovered a powerful help in influencing majorities. It has been possible so to mould the mind of the masses that they will throw their newly gained strength in the desired direction. Propaganda is the executive arm of the invisible government.
Natuurlijk werd hij rijkelijk beloond voor zijn verdienstelijke inzichten in 'the conscious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses,' die een 'indispensable feature of democratic society' was geworden, zoals hij het zelf zo treffend heeft geformuleerd. Vanaf toen wisten de 'invisible wire pullers,' (Bernays) hoe ze 'continuously and systematically' de voorname taak van het 'regimenting the public mind' konden concretiseren. Edward Bernays, tezamen met andere vooraanstaande Amerikaanse intellectuelen, waarschuwde de elite al een eeuw geleden voor de gevaren van de democratie. Immers, op die wijze konden grote groepen burgers een greep krijgen op hun eigen toekomst en dit zou de macht van de elite drastisch inperken, hetgeen een nachtmerrie was voor de founding fathers, die onderling spraken van de gevaren van een 'excess of democracy.' Vrijheid kan in een parlementaire democratie alleen in handen zijn van de machtigen en rijken en hun woordvoerders in de mainstream media, die de middelen hebben om die 'vrijheid' vorm en inhoud te geven, waardoor het vandaag de dag
impossible [is] to overestimate the importance of engineering consent; it affects almost every aspect of our daily lives.
Voor zijn baanbrekende bijdrage aan de beheersing van de massa werd Bernays in 1949 door de prestigieuze American Psychological Association gehuldigd. Hoe invloedrijk de inzichten van Bernays waren, bleek hetzelfde jaar nog eens toen de redactie van het bekende Amerikaanse tijdschrift Fortune zonder enige ironie vaststelde dat:
it is as impossible to imagine a genuine democracy without the science of persuasion [i.e. propaganda] as it is to think of a totalitarian state without coercion. The daily tonnage output of propaganda and publicity... has become an important force in American life. Nearly half of the contents of the best newspapers is derived from publicity releases; nearly all the the contents of the lesser papers... are directly or indirectly the work of PR departments.
Kortom, volgens de westerse elite zelf moet ‘democratie’ gebaseerd zijn op permanente propaganda, en in dit opzicht verschilt de huidige westerse democratie niet van een totalitaire staat. Het was de grote joodse filosofe en politiek denkster Hannah Arendt die in haar studie The Origins of Totalitarianism (1951) het fenomeen totalitarisme diepgravend analyseerde. Wikipedia meldt daarover:
Arendt discusses the transformation of classes into masses, the role of propaganda in dealing with the non-totalitarian world, and the use of terror, essential to this form of government. Totalitarian movements are fundamentally different from autocratic regimes, says Arendt, insofar as autocratic regimes seek only to gain absolute political power and to outlaw opposition, while totalitarian regimes seek to dominate every aspect of everyone's life as a prelude to world domination. Arendt discusses the use of front organizations, fake governmental agencies, and esoteric doctrines as a means of concealing the radical nature of totalitarian aims from the non-totalitarian world. A final section added to the second edition of the book in 1958 suggests that individual isolation and loneliness are preconditions for totalitarian domination.
In dezelfde jaren twintig van de vorige eeuw benadrukte de invloedrijkste Amerikaanse mainstream-opiniemaker, Walter Lippmann, dat journalisten als ‘gespecialiseerde klasse’ de taak hebben om de ‘gemeenschappelijke belangen’ die ‘voor het overgrote deel de publieke opinie ontgaan’ zodanig te presenteren dat ze door de massa aanvaard worden, waarbij natuurlijk de ‘gemeenschappelijke belangen’ allereerst en vooral de rijke elite dienen. Met andere woorden: de westerse media moeten de visie van de machtigen propageren. Ook de Franse socioloog Jacques Ellul ging uitgebreid in op dit onderwerp. In zijn fameuze studie Propaganda. The Formation of Men’s Attitudes (1965) benadrukte hij dat er twee verschillende vormen van propaganda bestaan, te weten de ‘agitation propaganda’ en de meer geraffineerde ‘integration propaganda,’ waarbij ‘propaganda is needed especially for the technological society to flourish, and its technological means — mass media among them — in turn make such integration propaganda possible,’ zoals Konrad Kellen schreef in een introductie van de in 1965 in Engels vertaalde studie. Kellen zelf wist waarover hij het had aangezien deze geleerde in 1933 als joodse Duitser naar de VS moest vluchten en tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakte van een ‘U.S. Army intelligence unit in Europe, working in psychological warfare, and being awarded the Legion of Merit.’ Ellul zelf schreef dat de:
force of propaganda is a direct attack against man… The strength of propaganda reveals, of course, one of the most dangerous flaws of democracy. But that has nothing to do with my own opinions. As I am in favor of democracy, I can only regret that propaganda renders the true exercise of it almost impossible. But I think it would be even worse to entertain any illusions about a co-existence of true democracy and propaganda. Nothing is worse in times of danger than to live in a dream world. To warn a political system of the menace hanging over it does not imply an attack against it, but is the greatest service one can render a system.
Hij toonde aan dat:
In reality propaganda cannot exist without using the mass media. If, by chance, propaganda is addressed to an organized group, it can have practically no effect on individuals before that group has been fragmented.
En dit betekent dat:
Propaganda must be total. The propagandist must utilize all of the technical means at his disposal – the press, radio, TV, movies, posters, meetings… Propaganda tries to surround man by all possible routes, in the realm of feelings as well as ideas, by playing on his will or on his needs, through his conscious and his unconscious, assailing him in both his private and his public life. It furnishes him with a complete system for explaining the world, and provides immediate incentives to action. We are here in the presence of an organized myth that tries to take hold of the entire person.
Through the myth it creates, propaganda imposes a complete range of intuitive knowledge, susceptible of only one interpretation, unique and one-sided, and precluding any divergence. This myth becomes so powerful that it invades every area of consciousness, leaving no faculty or motivation intact. It stimulates in the individual a feeling of exclusiveness, and produces a biased attitude. The myth has such motive force that, once accepted, it controls the whole of the individual, who becomes immune to any other influence. This explains the totalitarian attitude that the individual adopts — wherever a myth has been successfully created — and simply reflects the totalitarian action of propaganda on him.
Not only does propaganda seek to invade the whole man, to lead him to adopt a mystical attitude and reach him through all possible psychological channels, but, more, it speaks to all men. Propaganda cannot be satisfied with partial successes, for it does not tolerate discussion; by its very nature, it excludes contradiction and discussion. As long as a noticeable or expressed tension or a conflict of action remains, propaganda cannot be said to have accomplished its aim. It must produce quasi-unanimity, and the opposing faction must become negligible, or in any case cease to be vocal.
Deze beschrijving verklaart een aantal irrationaliteiten en taboes van de westerse massamedia. Mij wordt regelmatig gevraagd waarom steekhoudende, plausibelere analyses, die ik doorgaans via citaten van deskundigen geef, door de commerciële media worden geboycot. Immers, 'de vrije pers' pretendeert allereerst en vooral ‘vrij’ te zijn. Maar, zoals Ellul terecht opmerkt:
Propaganda must be total... Propaganda cannot be satisfied with partial successes, for it does not tolerate discussion; by its very nature, it excludes contradiction and discussion.
Dit verklaart tevens waarom mainstream collega’s van mij, die ik al heel lang ken en persoonlijk aanspreek op hun corrupte houding, nooit publiekelijk met mij in discussie durven gaan. Mijn kritiek moet juist ‘cease to be vocal,’ en dissidenten dienen, net als destijds in de Sovjet Unie, ‘become negligible.’ Internet is de ‘samizdat’ geworden van het Westen, in de zin die de Russische schrijver Vladimir Boekovski eraan gaf: ‘Samizdat: ik schrijf zelf, ik redigeer zelf, ik censureer zelf, ik geef zelf uit, ik verspreid zelf en ik zit er zelf een straf voor uit.’ Alleen dan kan men ‘vrij’ zijn om de werkelijkheid te beschrijven, en van dit feit is de westerse elite diep doordrongen. In de woorden van Bernays:
If we understand the mechanism and motives of the group mind, is it not possible to control and regiment the masses according to our will without their knowing about it? The recent practice of propaganda has proved that it is possible, at least up to a certain point and within certain limits.
(Propaganda, 2005 ed., pag. 71.)
Hij noemde 'this scientific technique of opinion-molding the “engineering of consent.”’ Bernays was ervan overtuigd dat de rijke elite zich moest concentreren op het ‘regimenting the public mind every bit as much as an army regiments the bodies of its soldiers.’ Ook de invloedrijke Walter Lippmann was uiterst sceptisch over de mogelijkheid van een ware democratie in een complexe moderne samenleving. Het gewone volk kon, volgens hem, zijn eigen belangen niet gaan formuleren, want dan zou het een chaos worden. Het publiek mocht tijdens verkiezingen wel zijn stem geven aan — door coöptatie aangewezen — beleidsbepalers, maar verder niets. Om dit proces mogelijk te maken en zo glad mogelijk te laten verlopen, moest de pers worden ingezet. Zij was verantwoordelijk voor ‘het fabriceren van consensus… een zelfbewuste vaardigheid en standaard instrument van een regeringen die namens het volk besturen.’ En juist daarom was van ultiem belang dat de pers ervan doordrongen blijft dat zij ‘moet kiezen,’ want, de commerciële pers verkeert voortdurend in de situatie waarbij ‘either you are with us, or you are with the terrorists,’ om president Bush junior eens te citeren. Jacques Ellul schreef dan ook over ‘the formation of men’s attitudes’ dat propaganda:
must create a complete environment for the individual, one from which he never emerges. And to prevent him from finding external points of reference, it protects him by censoring everything that might come in from the outside.
In de huidige werkelijkheid ‘[p]ropaganda cannot be satisfied with partial successes, for it does not tolerate discussion.’ De mens mag niet twijfelen aan de juistheid van het geglobaliseerde neoliberalisme. Een totalitair functionerend systeem accepteert geen enkel levensvatbaar alternatief. Die werkelijkheid verordonneert dat zelfs in een tijdperk vol massavernietigingswapens uiteindelijk alleen geweld een oplossing biedt. In die realiteit kan de ongeveer 55 procent van de Amerikaanse stemgerechtigden die nog opkomt, kiezen tussen twee presidentskandidaten die beiden de Amerikaanse oligarchie in stand houden, en geen oplossingen hebben voor de rampen die de mensheid bedreigen. Volgende keer meer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten