David Van Reybrouck, schrijver: 'Het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden: dat wordt dé breuklijn van de toekomst'
, door (yd)
'Populisme is een cadeau verpakt in prikkeldraad: achter de woede zit een verlangen naar betrokkenheid'
Helemaal in het westen van West-Berlijn, daar waar de Kurfürstendamm vergeten is dat ze eigenlijk de chicste winkelstraat van de stad hoort te zijn, betrekt de schrijver een appartement dat al sinds de Koude Oorlog als culturele luchtbrug voor buitenlandse schrijvers dienstdoet. ‘Je wilt er niet aan denken hoeveel Nobelprijswinnaars hier al gelogeerd en gewerkt hebben, of je durft je pen niet meer aan te raken.’
Op tafel ligt een stapeltje rode schriftjes: handgeschreven interviews met hoogbejaarde Indonesiërs, Nederlanders, Japanners en wat er verder nog ooit in de voormalige Nederlandse kolonie rondliep. Want het volgende grote project is ‘Indonesië’, de opvolger van het megasucces ‘Congo’.
David Van Reybrouck «Veel verbanden tussen Berlijn en Indonesië zijn er niet, maar anderzijds: veel betere plekken om na te denken over je omgang met een bezwaard verleden ga je in Europa óók niet vinden. Niemand doet dat zo grondig en beschaafd als de Duitsers. Het British Museum blijft een laat-imperiale instelling, het Rijksmuseum heeft één hoekkamertje vrijgemaakt voor 350 jaar koloniaal verleden over drie continenten, we zullen zien wat het Afrikamuseum in Tervuren wordt na de renovatie. Maar in vergelijking met de Nederlanders durven wij al veel opener met onze koloniale erfenis omgaan. Tussen de moord op Lumumba en onze onderzoekscommissie zat veertig jaar, de Nederlanders moeten nog beginnen aan het onderzoek naar hun politionele acties – zéventig jaar na datum. Duitsland verliest niets van zijn glorie als het zijn donkere bladzijden bekijkt, integendeel: het wordt er sterker van.»
HUMO ‘De tolk van Java’ van Alfred Birney, net de winnaar van de Libris-prijs, heeft het over die periode. De jury sprak van een ‘onverteld en onverwerkt stuk verleden’.
Van Reybrouck «Een ongelooflijk belangrijk boek. Alfred heeft me verteld dat hij in het dagboek van zijn vader over de wreedheden en de slachtpartijen uit die periode, de overdrijvingen heeft moeten weglaten. Tja, als dát al een mildere versie is… Het blijft voor blanke Nederlanders blijkbaar heel moeilijk om die onfrisse verhalen uit de eigen familie te vertellen.»
HUMO En nu moet een Vlaming het dus maar doen: zorgen dat Nederlands onverwerkte verleden inslaat als een bom.
Van Reybrouck «Dat is wel de bedoeling, ja. Het viel me op dat mensen als Geert Mak of Frank Westerman, de grootste non-fictieschrijvers van het land, daar nooit iets mee gedaan hadden. En toen ik het hen vroeg, bleken ze dat ook niet meteen van plan te zijn. Ik heb vijf jaar gewacht, en dan ben ik zelf maar begonnen, want ondertussen stierven de ooggetuigen in sneltreinvaart uit: het werd nu of nooit. Ik heb inmiddels honderdzestig interviews gedaan met mensen ouder dan negentig.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten