Actie versterkt isolement Israël
Diplomatiek herstelwerk te verrichten
 |
Waarom Israël besloot commando’s in te zetten tegen het hulpkonvooi is niet duidelijk. Maar de diplomatieke schade is groot.
Door onze correspondentMary Hughes Thompson, een 76-jarige activiste, hoorde op het laatste moment dat ze van de Cyprische autoriteiten niet mee mocht met het zes schepen tellende hulpkonvooi naar de Gazastrook. Ze zit nog altijd in de haven van Larnaca. Daar probeert ze, „met de moed der wanhoop”, met iemand van de meer dan zevenhonderd opvarenden van het konvooi in contact te komen.
„Dit hadden we niet verwacht”, zegt ze aan de telefoon. „We voerden een geweldloze actie en voeren nog in internationale wateren. Dat is zeker. Dat zoiets laags zou gebeuren, maakt me kwaad.”
De poging van enkele actiegroepen, waaronder de Free Gaza Movement, om de geïsoleerde Gazastrook te bereiken, is mislukt. De zes schepen met circa 750 activisten die onderweg waren van Cyprus naar de Gazastrook zijn vanochtend met geweld overmeesterd, ten koste van volgens onofficiële cijfers 19 doden en tientallen gewonden. Toch, zegt Mary Hughes Thompson, is de actie niet voor niets geweest. „De hele wereld heeft kunnen zien hoe de blokkade van Gaza in zijn werk gaat. Israël gaat de consequenties hiervan merken.”
Waarom de Israëlische autoriteiten besloten het hulpkonvooi met commando’s te overmeesteren, is niet duidelijk. De Israëlische onderminister van Buitenlandse Zaken, Danny Ayalon, zei vanmorgen dat een aantal activisten gewapend was en begon te schieten toen de commando’s het dek betraden. Maar de activisten zelf ontkennen dat met klem.
Ayalon zei verder op een persconferentie in Jeruzalem dat het hulpkonvooi een bedreiging voor Israël vormde. Israël blokkeert de Gazastrook totaal sinds Hamas er in 2007 de volledige macht greep. Volgens de Verenigde Naties laat Israël maar ongeveer eenderde van de benodigde hulpgoederen toe. De hulpgoederen zouden volgens Ayalon Hamas, dat in de Gazastrook aan de macht is, in de kaart spelen, daarom werden de boten volgens hem tegengehouden.
Het effect kan wel eens tegenovergesteld zijn. Juist het Israëlische machtsvertoon in internationale wateren van de Middellandse Zee zal de internationale druk op Israël vergroten om een einde te maken aan de blokkade. De Nederlandse VN-gezant voor het Midden-Oosten, Robert Serry, riep vanochtend op tot een einde aan de „contraproductieve en onacceptabele” blokkade van Gaza.
De aanval op het konvooi komt op een belangrijk diplomatiek moment voor Israël. Zowel in het Westen als in de Arabische wereld staat het land onder grote druk. Sinds de Gaza-oorlog die eind 2008 begon, heeft Israël zich in een diplomatiek isolement gemanoeuvreerd. Onder de rechtse regering van premier Netanyahu die kort daarna aan de macht kwam, is dat isolement vergroot. Het nederzettingenbeleid, de blokkade van Gaza en diplomatieke blunders hebben Israël zware kritiek van de VS, de Europese Unie en Arabische landen opgeleverd.
De gebeurtenissen van vannacht zullen de kritiek versterken. Het lijkt erop dat premier Netanyahu een later deze week geplande ontmoeting met de Amerikaanse president Barack Obama – met wie de verhoudingen al kil waren – zal afzeggen. Verscheidene Europese landen hebben al hevig geprotesteerd tegen de actie tegen het hulpkonvooi.
De relatie met Turkije staat nog het meest onder druk. Lange tijd waren beide landen bondgenoten in het Midden-Oosten en hielden ze gezamenlijke legeroefeningen. Sinds vorig jaar zijn de verhoudingen dramatisch verslechterd. Aan boord van de zes schepen bevonden zich veel Turkse deelnemers. Onbevestigde berichten spreken van een onbekend aantal Turkse doden. Het einde van de relaties met Israëls enige echte bondgenoot in de regio lijkt in zicht. De Turkse ambassadeur in Israël is volgens Israëlische media vanochtend teruggeroepen.
Vermoedelijk is ook het einde ingeluid van de voorzichtig begonnen „indirecte onderhandelingen” tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit. De Palestijnse president Mahmoud Abbas veroordeelde de daad als een „slachting” en heeft drie dagen van rouw afgekondigd.
Israël hield de schepen tegen om Hamas dwars te zitten, maar de islamitische beweging heeft bij monde van premier Ismail Haniyeh verklaard een morele zege te hebben behaald. Hoewel Hamas formeel niet betrokken was bij het konvooi, heeft het de actie – net als eerdere acties in het verleden – toegejuicht.
De onder Palestijnen in Israël populaire Imam Raed Salah is volgens verschillende berichten gewond geraakt. Hij wordt algemeen gezien als een voorganger van het verzet tegen de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de blokkade van Gaza. Israëlische analisten zeiden vanmorgen te vrezen voor hevige onlusten onder Palestijnen in Israël en de Westelijke Jordaanoever als Salah inderdaad gewond is.
Hoewel de internationale gemeenschap altijd heeft geprotesteerd tegen de blokkade van de Gazastrook, waren die protesten sinds het einde van de Gaza-oorlog, januari 2009, geluwd. De diplomatieke schade van de afgelopen nacht is nog niet te overzien, maar vast staat dat de roep om een einde te maken aan de blokkade weer groter zal worden. Door de blokkade met geweld in stand te houden, heeft Israël een grote diplomatieke nederlaag geleden.
Minister van Defensie Ehud Barak zei vanmorgen dat Israël volledig bereid de gevolgen van de actie te aanvaarden. Eerder was twijfel gerezen of het kabinet het wel eens was over het geweld, toen minister Ben-Eliezer van Baraks Arbeidspartij zijn spijt betuigde over de doden. Netanyahu heeft zijn reis naar Canada onderbroken. Onduidelijk is waar hij heen is gegaan. Er zijn veel landen waar diplomatieke reparatiewerk te verrichten valt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten