Op 28 maart 2022 mailde de Rotterdamse humanist Rein Heijne het volgende commentaar naar de Volkskrant in de verwachting dat de krant het zou plaatsen. Hij schreef:
Onlangs vond de première van Slachthuis Vijf door Theater Rotterdam plaats. Dit toneelstuk is gebaseerd op de bekende anti-oorlogsroman van de Amerikaanse schrijver Kurt Vonnegut. In dit boek beschrijft soldaat Billy Pilgrim zijn traumatische ervaringen als krijgsgevangene tijdens het zinloze geallieerde tapijtbombardement op Dresden in 1945. Het gezegde ‘Zo gaat dat’ wordt door Billy gebruikt als een teken van berusting. Berusting die we vaak merken bij verschrikkelijke gebeurtenissen die niet uit te leggen zijn.
Anno 2022 verkeert Europa in een barre, gewelddadige tijd, waarin we geconfronteerd worden met een afschuwelijke oorlogssituatie. Opnieuw is ook deze oorlog niet ‘zoet’ zou Erasmus zeggen. Waar zou toch dat hoopgevende ‘vredesdividend’ gebleven zijn? Wat nou bevorderen van een ‘vredescultuur’ en waarom demonstreren tegen wapenwedlopen. Zo gaat dat.
In zijn Dulce Bellum Inexpertis begint Erasmus met de vaststelling dat men oorlog zou moeten verfoeien en uitbannen. Daar er niets de mens onwaardigers bestaat dan oorlog. Zijn opvattingen over ‘oorlog en vrede’ van 500 jaar geleden zouden nog steeds de uitgangspunten moeten zijn ten behoeve van een vreedzame wereld, juist in deze turbulente tijden. Niets van dit alles dus. Zo gaat dat.
Daarom is het ook zo schrijnend dat na 500 jaar tegenover dat ‘zoet' nog steeds het ‘bitter’ staat voor de mensen die dagelijks worden geconfronteerd met de vreselijke gevolgen van het oorlogsgeweld. Het ‘zoet’ van de oorlog geldt vooral voor wapenfabrikanten en handelaren die daarmee puissant rijk worden, mede dankzij de steun van politieke leiders. Zo gaat dat.
Op een ‘Humanistische Vredesconferentie’ in 1983 over ‘Europese integratie, veiligheid en vrede’ was één van de conclusies over de wapenwedloop: ‘niet alleen de bewapening kent zijn eigen dynamiek, ook het bewapeningsdenken voert ons van kwaad tot erger. Het einde kan alleen zijn: een absolute terugval van de menselijke beschaving tot het niveau waarop alles begon.’ Zo gaat dat.
EU — toponderhandelaar Pierre Vimont, die vanaf 2008 de onderhandelingen over een associatieverdrag met Oekraïne heeft geleid, bekende tijdens een Volkskrant-interview (1 april 2016), dat ‘voorstellen van Poetin en Medvedev voor samenwerking op het terrein van economie en veiligheid door ons werden genegeerd! We gingen toen onderhandelen zonder dat we de geopolitieke aspecten ervan goed begrepen,’ aldus Vimont. Zo gaat dat.
Vimont voegde hier nog aan toe: ‘Achteraf beschouwd was het naïef en misschien zelfs wel arrogant (sic!) om eerst de onderhandelingen met Oekraïne af te willen sluiten, voordat we de Russische bezwaren serieus namen.’ Zo bleef het arrogante Westen Rusland vernederen, tegen alle afspraken in over gerechtvaardigde veiligheidswensen. Helaas zal het met Europese diplomaten, politici en denkers als Vimont nog lang onrustig blijven in Europa. Zo gaat dat.
In januari 2022 schreef het Amerikaanse tijdschrift Foreign Policy nog dat de grote tragedie in de gehele affaire met Oekraïne te vermijden zou zijn geweest. ‘Wanneer de VS en hun Europese bondgenoten niet waren vervallen in hoogmoed en wishful thinking, maar in plaats daarvan waren uitgegaan van een realistische geopolitieke visie. Dan had de huidige crisis niet plaats hoeven te vinden.’
Zo gaat dat.
Onlangs verkondigde een Nederlands oud-politicus op TV parmantig dat veel andere volkeren zoals de Russen ‘ons waarden-systeem’ niet begrijpen en weten te waarderen. Maar wat zijn die mooie waarden, waarmee Westerse politici hooghartig schermen, eigenlijk waard wanneer wij de Europese geschiedenis van de barbaarse 20ste eeuw bekijken? Die geschiedenis spreekt daarover boekdelen. Maar lessen tot bescheidenheid blijken er helaas niet te zijn geleerd. Zo gaat dat.
De fatsoenlijke en betrokken bejaarde Heijne, oud-voorzitter van het Humanistisch Vredesberaad en van Huis van Erasmus ontving twee dagen later de volgende reactie:
Geachte lezer,
Hartelijk dank voor uw bijdrage, die wij met belangstelling hebben gelezen. Het spijt ons uw bijdrage niet op onze opiniepagina’s te kunnen plaatsen. Omdat we dagelijks talrijke bijdragen ontvangen, zijn we niet in staat om in elk geval onze beslissing inhoudelijk toe te lichten.
Een stuk komt voor plaatsing in aanmerking als het de aanzet geeft tot een debat of als het een bijdrage levert aan een lopend debat, als het een oorspronkelijke zienswijze bevat, en als het inhoudelijk en stilistisch voldoet. We hopen dat onze beslissing u er niet van weerhoudt ons nog eens te benaderen.
Heeft u nog vragen? U kunt u zich altijd per e-mail tot de redactie wenden: opinie@volkskrant.nl
Met vriendelijke groet,
Redactie Opinie&Debat
De heer Heijne reageerde op zijn beurt aldus:
Geachte redactie Opinie&Debat,
Hartelijk dank voor uw reactie. U maakt daarmee duidelijk waar de Volkskrant staat in deze roerige, afschuwelijke tijd.
Geen enkel kritische kanttekening bij de Europese bijdragen aan het escaleren van het conflict. Terwijl Europa zich tot op heden altijd profileerde met het bevorderen van vrede en gerechtigheid. Ook geen verduidelijking over al het ‘voorafgaande’ aan het ontstaan van dit conflict. Hoe is het zo gekomen? Verder geen kanttekeningen bij het impulsieve, roekeloze sanctiebeleid. ‘Na ons de zondvloed,’ lijkt ook uw devies. Lees meer hierover in het laatste IPCC-rapport.
Wat nou, aanzetten tot of bijdragen leveren aan een debat. Wat is de betekenis van een debat zonder enige zelfreflectie, zonder de durf om ‘de hand in eigen boezem’ te steken? Of wilt u liever comfortabel in de eigen bubbel debatteren? Dan kennen we naast het bubbelbad nu ook het ‘bubbeldebat.’
Waar zijn de goede onderzoeksjournalisten gebleven? Mensen zoals wijlen Henk Hofland met zijn ‘tegels lichten.’ Gelukkig is daar nog de Amerikaanse onderzoeksjournalist Chris Hedges. Die wijst onder andere op de meest ernstige existentiële crisis ooit die de gehele mensheid bedreigt. En spreekt over de ‘collectieve waanzin.’
Ik begrijp nu ook hoe de perfecte hybride oorlogsvoering er uit ziet. Eén aspect daarvan blijkt de embedded journalism/media te zijn. De Indiase historicus Vijay Prashad stelt hierbij vast dat de media verworden zijn tot ongefilterde doorgeefluiken van het eigen gelijk. ‘Hetgeen het vinden van vreedzame oplossingen alleen maar moeilijker maakt,’ aldus Prashad.
En zo lijkt de voorspelling van de Amerikaanse neoconservatieve publicist Norman Podhoretz met de publicatie in 2008 van het boek World War IV. Deze oorlog zal op vele fronten gevoerd moeten worden, aldus deze neoconservatieve ijzervreter. Zijn pleidooi voor een totale oorlog riep bij mij herinneringen op aan de roep om ‘der totalen Krieg’ van Führer Adolf Hitler.
Bij dit alles moet ik steeds maar denken aan het boek Slaapwandelaars van Chris Clark over hoe Europa ten oorlog trok in 1914! Daarom wens ik u een tevreden welterusten. Gaat u rustig slapen, zou Colijn zeggen.
Met vriendelijke groet,
Rein Heijne
Geen opmerkingen:
Een reactie posten