Europese wapenimport stijgt, VS veruit belangrijkste wapenleverancier wereldwijd
De import van belangrijke wapensystemen naar Europa is de afgelopen vijf jaar (2018-2022) gestegen met 47 procent in vergelijking met de voorgaande periode (2013-2017). Dat is een van de belangrijke vaststellingen van het jongste rapport van SIPRI, het gerenommeerd Zweeds vredesonderzoeksinstituut. Daartegenover staat dat de wereldwijde transfers van belangrijke wapensystemen met 5,1 procent is gedaald over dezelfde periode.
Een andere belangrijke vaststelling is de groeiende dominantie van de Verenigde Staten die zijn marktaandeel ziet groeien van 33 naar 40 procent, terwijl het Russische aandeel gedaald is van 22 naar 16 procent, op de voet gevolgd door Frankrijk met 11 procent (van 7,1 procent). België verdubbelt zijn exportvolume en is goed voor een aandeel van 0,2 procent in het wereldtotaal met het oorlogvoerende Saoedi-Arabië als belangrijkste klant (35 procent van de totale export). Nederland valt net buiten de top 10 met een dalend aandeel van 1,4 procent tegenover 2,1 procent in de voorgaande periode.
NAVO-landen bewapenen zich
De oorlog in Oekraïne maakt de toename van de Europese wapenimport weinig verrassend. Na het Verenigd Koninkrijk was Oekraïne de belangrijkste Europese importeur van grote wapensystemen in de periode 2018 en 2022, gevolgd door Noorwegen. Als je enkel kijkt naar het jaar 2022 prijkt Oekraïne wereldwijd op de derde plaats van wapenimporteurs. Het zijn vooral de NAVO-lidstaten die hun wapenimport hebben opgedreven (+ 65 procent). Deze stijging in de afgelopen vijf jaar is vooral het gevolg van wapenleveringen uit de VS, die met twee derde het leeuwendeel van de Europese NAVO-markt voor zijn rekening neemt. Het valt te verwachten dat de Europese wapenimport de komende jaren verder sterk zal stijgen omdat er heel wat bewapeningsprogramma’s lopen.
Als gevolg van de oorlog in Oekraïne maken de Europese NAVO-lidstaten op korte termijn werk van het bereiken van de NAVO-norm die niet alleen bepaalt dat lidstaten hun militaire budgetten naar 2 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP) moeten optrekken, maar ook dat binnen dat budget 20 procent moet gaan naar militaire investeringen. Dat zal zich in de komende jaren vertalen in heel wat orders bij de wapenindustrie.
Polen bijvoorbeeld heeft in de VS grote bestellingen geplaatst voor 394 tanks, 96 gevechtshelikopters en 12 raket- en luchtverdedigingssystemen. Opvallend is dat ook Zuid-Korea zich erg actief toont op die Poolse markt met geplande leveringen van gevechtsvliegtuigen, houwitsers, gevechtstanks, … (die laatste twee maken deel uit van een pakket ter waarde van 5,8 miljard dollar). Zuid-Korea is de jongste jaren trouwens gegroeid tot een van de belangrijkste wereldspelers op de internationale wapenmarkt. Met een wereldwijd aandeel van 2,4 procent (tegenover 1,3 procent in de periode 2013 – 2017).
VS-dominantie op de wapenmarkt groeit
De wereldwijde wapenexport werd lang gedomineerd door slechts twee landen, de VS en Rusland. Maar de jongste jaren is de kloof tussen beide landen groter geworden. Terwijl de VS nu verantwoordelijk is voor 40 procent van de wereldwijde markt, is het aandeel van Rusland gedaald naar 16 procent. De wapens van de VS gaan voor 41 procent naar het Midden-Oosten (Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Verenigde Arabische Emiraten) waar de rivaliteit tussen Iran en de Golfstaten en de daaraan verwante oorlog in Jemen een belangrijke drijvende kracht is van de regionale wapenwedloop. Een derde van de VS-wapens gaat naar Azië en Oceanië. Japan is daar het belangrijkste bestemmingsland (negende op de wereldranglijst van importeurs) en zal ook in de toekomst belangrijke wapensystemen uit de VS importeren, waaronder gevechtsvliegtuigen en langeafstandsraketten. Eind vorig jaar maakte de Japanse regering bekend dat het budget voor de Japanse ‘Zelfverdedigingstroepen’, in 2023 52 miljard dollar zal bedragen, een toename met 26 procent t.o.v. vorig jaar. Japan wil het militair budget tegen 2027 naar 2 procent van het BBP optrekken.
De VS-leveringen naar Europa stegen van 11 naar 23 procent.
Dalende rol van Rusland door sancties en eigen noden
Voor Rusland is Azië en Oceanië eveneens de belangrijkste wapenmarkt (65 procent van de totale export). Bijna twee derde van de Russische wapens ging naar drie landen: India (31 procent), China (23 procent) en Egypte (9,3 procent). Het valt te verwachten dat het Russische aandeel nog verder zal zakken als gevolg van westerse sancties en de nood aan wapens voor het eigen leger dat oorlog voert in Oekraïne. Egypte annuleerde een grote bestelling voor gevechtsvliegtuigen, waarschijnlijk onder druk van de VS. China zet in op de ontwikkeling van de eigen wapenindustrie.
Terwijl Frankrijk zijn wapenexport ziet groeien (met bijna vier vijfde naar Azië, Oceanië en het Midden-Oosten), tekenen China (van 6,3 naar 5,2 procent) en Duitsland (6,1 naar 4,2 procent), als vierde en vijfde op de ranglijst een daling op. Met Italië (3,8 procent), het Verenigd Koninkrijk (3,2 procent) en Spanje (2,6 procent) telt de NAVO zes landen in de top 10, goed voor twee derde van de wereldwijde wapenexport.
De grote wapenimporteurs bevinden zich in Azië, Oceanië en het Midden-Oosten
Op vlak van import van belangrijke wapensystemen in de periode 2018 – 2022 blijven Azië en Oceanië topbestemmingen: 41 procent van het wereldtotaal. Zes staten uit die regio behoren tot de 10 belangrijkste importeurs: Indië (11 procent), Australië (4,7 procent), China (4,6 procent), Zuid-Korea (3,7 procent), Pakistan (3,7 procent) en Japan (3,5 procent). 31 procent van de wapenimport zit in het Midden-Oosten, met drie landen in de wereldwijde top 10: Saoedi-Arabië (9,6 procent), Qatar (6,4 procent) en Egypte (4,5 procent).
De import van belangrijke wapensystemen naar Afrika en Latijns-Amerika kende een scherpe daling. In Afrika (- 40 procent) is dat het gevolg van minder wapenaankopen door de twee belangrijkste Afrikaanse landen, Algerije en Marokko. Hoewel Zuid-Amerikaanse staten 34 procent minder wapens importeerden, valt op dat twee landen, Brazilië en Chili, hun wapenimport lieten stijgen met respectievelijk 48 en 56 procent. Beide landen zijn goed voor meer dan twee derde van de wapenimport in de regio.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten