dinsdag 9 maart 2021

De ''Deplorabelen' en de 'Propagandisten'


Nogmaals, het was de conservatieve Amerikaanse 'televisionhost' Bill O'Reilly die erop wees dat ‘in showbusiness, politiek en al het andere, perceptie de werkelijkheid is.’  Het gaat in de massamedia dus niet om ‘de werkelijkheid,’ maar om de wijze waarop de realiteit wordt gepresenteerd door de mainstream-media. Dus wanneer opiniemaker Buruma in oktober 2016 stelt dat Hillary Clinton ‘was more right than wrong’ om de omvangrijke Trump-aanhang te criminaliseren als een ‘basket of deplorables,’ en vervolgens vierenhalf jaar later met evenveel zelfverzekerdheid verklaart dat het ‘verwerpen van Trump’s supporters’ als ‘deplorable will solve nothing,’ dan is voor zijn publiek het moment aangebroken zich af te vragen waarom Ian van ‘perceptie’ is veranderd. 


Aangezien het hoog opgeleide NRC-publiek die voor de hand liggende  vraag niet stelt, en de in de polder zo gerespecteerde broodschrijver zelf zwijgt over de redenen van zijn ingrijpende ommezwaai, zie ik mij als onafhankelijke journalist genoodzaakt een antwoord te zoeken, vooral ook omdat de winnaar van de Erasmusprijs in 2008 nu ineens met nadruk stelt dat ‘Their (Trump-aanhang. svh) sometimes-justified fears and resentments must be addressed.’ Zeker nu hij zich  ook nog gedwongen ziet toe te geven dat ‘the US was always a selective supporter of democracy,’ moeten wij, eenvoudige stervelingen, ons afvragen: hoe nu Ian? Dit is toch weer heel andere koek dan zijn bewering van 6 juni 2017 toen Buruma nog vol bravoure verkondigde dat ‘wij’ allen ‘should ready ourselves for a time when we might recall the American Empire with fond nostalgia.’ Hoe ‘wij’ allen op aarde met ‘tedere nostalgieeen ‘imperium’ in onze herinnering kunnen oproepen dat altijd ‘a selective supporter of democracy’ was en zelfs democratisch gekozen regeringen omverwierp zodra die de Amerikaanse economische belangen leken te bedreigen, is een absurditeit die zijn ‘well-informed public’ kennelijk ontgaat. Pas wanneer zijn bourgeois-achterban zich zal realiseren dat ‘in showbusiness, politiek en al het andere, perceptie de werkelijkheid is’ zou hierin verandering kunnen komen. 

Wij lijken hier met een raadsel opgezadeld te zijn. Hoe is het mogelijk dat al die westerse praatjesmakers zichzelf en hun publiek zo kunnen bedriegen, en zo lang? Is hun lezerspubliek dermate gehersenspoeld dat het niet zelfstandig meer kan denken, of is de postmoderne, academisch geschoolde burgerij collectief gek geworden? Hoewel deze elementen meespelen is er sprake van een diepere oorzaak, die door de Iraans-Amerikaanse hoogleraar Hamid Dabashi in zijn weergaloze boek Europe And Its Shadows. Coloniality After Empire (2019) als volgt wordt omschreven:      


the West is not a reality sui generis (een op zichzelf staande soort. svh). It is a delusional fantasy, a false consciousness, at the full service of an imperial hegemony. The objective is not to run away from it. The objective is to dismantle and overcome it — and in that act of deconstruction, postcolonial critics with a fetishized fixation on the West are as much an impediment as those promoting and celebrating it. 


Niet alleen professor Dabashi ziet zich genoodzaakt het Westen te zien voor wat het altijd is geweest, als een ‘waanvoorstelling,’ als een ‘vals bewustzijn.’ Het interessante is dat ook de westerling zelf, vandaag de dag geconfronteerd met het westerse intellectuele en morele failliet, niet langer meer deze illusie kan ontkennen, zonder zichzelf te bedriegen. Ook hij zal het gefantaseerde beeld van het Westen moeten ontmantelen en ontstijgen, wil hij allereerst mentaal kunnen overleven. 


De geschiedenis leert ons dat de dynamiek van elke impuls op den duur uitgeput raakt, waardoor er alleen nog een herhaling van zetten plaatsvindt, die onvoldoende is om een bepaalde beschaving levensvatbaar te houden. De instituten bestaan nog wel, maar ze functioneren al geruime tijd niet meer, waardoor het vertrouwen en geloof erin net zo lang afneemt tot een interne of externe explosie het hele bestel opblaast. 


Het Westen is alleen nog een technocratie, waarbij rationalisme zonder rede de toon aangeeft, de rest is slechts een waanvoorstelling die het massale geweld en de doodsdrift moet legitimeren. 


Meer hierover de volgende keer.




Geen opmerkingen: